| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๔. วุฎฺฐิสุตฺตวณฺณนา
4. Vuṭṭhisuttavaṇṇanā
๗๔. อุปฺปตนฺตานนฺติ ปถวิํ ภินฺทิตฺวา อุฎฺฐหนฺตานํฯ ‘‘เสฎฺฐ’’นฺติ วุจฺจมานตฺตา ‘‘สตฺตวิธ’’นฺติ วุตฺตํ, อิตเรสํ วา ตทนุโลมโตฯ เขโม โหติ ทุพฺภิกฺขุปทฺทวาภาวโตฯ เตนาห ‘‘สุภิโกฺข’’ติฯ นิปตนฺตานนฺติ อโธมุขํ ปวตฺตนฺตานํฯ ปวชมานานนฺติ วชนสีลานํฯ เต ปน ยสฺมา ชงฺคมา นาม โหนฺติ, น รุกฺขาทโย วิย ถาวรา, ตสฺมา อาห ‘‘ชงฺคมาน’’นฺติฯ คาโวติ เธนุโยฯ เตน มหิํสาทิกานมฺปิ สงฺคโห ทฎฺฐโพฺพฯ วทนฺตานนฺติ อุปฺปนฺนํ อตฺถํ วทนฺตานํฯ
74.Uppatantānanti pathaviṃ bhinditvā uṭṭhahantānaṃ. ‘‘Seṭṭha’’nti vuccamānattā ‘‘sattavidha’’nti vuttaṃ, itaresaṃ vā tadanulomato. Khemo hoti dubbhikkhupaddavābhāvato. Tenāha ‘‘subhikkho’’ti. Nipatantānanti adhomukhaṃ pavattantānaṃ. Pavajamānānanti vajanasīlānaṃ. Te pana yasmā jaṅgamā nāma honti, na rukkhādayo viya thāvarā, tasmā āha ‘‘jaṅgamāna’’nti. Gāvoti dhenuyo. Tena mahiṃsādikānampi saṅgaho daṭṭhabbo. Vadantānanti uppannaṃ atthaṃ vadantānaṃ.
อตฺตโน ขนฺติยาติ อตฺตโน ขนฺติยา รุจิยา คหิตภาเวนฯ อิตรา เทวตา ตสฺสา วิสฺสชฺชเน อปริตุสฺสมานา อาหฯ ยาว ปธํสีติ คุณธํสี สตฺถุเทสนาย ลทฺธพฺพคุณนาสนโตฯ ปคพฺพาติ ปาคพฺพิเยน สมนฺนาคตา, ยถา วจีปาคพฺพิเยน อขรา, ตถา วาจาย ภวิตพฺพํฯ มุขราติ มุขขราฯ ทสพลํ ปุจฺฉิ สณฺหํ สุขุมํ รตนตฺตยสํหิตํ อตฺถํ โสตุกามาฯ อสฺสา เทวตาย วิสฺสเชฺชโนฺต อชฺฌาสยานุรูปํฯ อุปฺปตมานาติ อุปฺปตนฺตี สมุคฺฆาเฎติ โอธิโสฯ วฎฺฎมูลกมหาอวิชฺชาติ ตสฺสา อาทีนวทสฺสนตฺถํ ภูตกถนวิเสสนํฯ โอสีทนฺตานนฺติ ปฎิปกฺขวเสน อโธ สีทนฺตานํ, อุสฺสาทยมานานนฺติ อโตฺถฯ ปุญฺญเกฺขตฺตภูโตติ อิทํ ‘‘ปทสา จรมานาน’’นฺติ ปทสฺส อตฺถวิวรณวเสน ภูตกถนวิเสสนํฯ ยาทิโส ปุโตฺต วา โหตูติ อิทํ ปุริมปเท เทวตาย ปุตฺตคหณสฺส กตตฺตา วุตฺตํฯ
Attanokhantiyāti attano khantiyā ruciyā gahitabhāvena. Itarā devatā tassā vissajjane aparitussamānā āha. Yāva padhaṃsīti guṇadhaṃsī satthudesanāya laddhabbaguṇanāsanato. Pagabbāti pāgabbiyena samannāgatā, yathā vacīpāgabbiyena akharā, tathā vācāya bhavitabbaṃ. Mukharāti mukhakharā. Dasabalaṃ pucchi saṇhaṃ sukhumaṃ ratanattayasaṃhitaṃ atthaṃ sotukāmā. Assā devatāya vissajjento ajjhāsayānurūpaṃ. Uppatamānāti uppatantī samugghāṭeti odhiso. Vaṭṭamūlakamahāavijjāti tassā ādīnavadassanatthaṃ bhūtakathanavisesanaṃ. Osīdantānanti paṭipakkhavasena adho sīdantānaṃ, ussādayamānānanti attho. Puññakkhettabhūtoti idaṃ ‘‘padasā caramānāna’’nti padassa atthavivaraṇavasena bhūtakathanavisesanaṃ. Yādiso putto vā hotūti idaṃ purimapade devatāya puttagahaṇassa katattā vuttaṃ.
วุฎฺฐิสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Vuṭṭhisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๔. วุฎฺฐิสุตฺตํ • 4. Vuṭṭhisuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๔. วุฎฺฐิสุตฺตวณฺณนา • 4. Vuṭṭhisuttavaṇṇanā
