| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៤. វុដ្ឋិសុត្តវណ្ណនា
4. Vuṭṭhisuttavaṇṇanā
៧៤. ចតុត្ថេ ពីជន្តិ ឧប្បតន្តានំ សត្តវិធំ ធញ្ញពីជំ សេដ្ឋំ។ តស្មិញ្ហិ ឧគ្គតេ ជនបទោ ខេមោ ហោតិ សុភិក្ខោ។ និបតតន្តិ និបតន្តានំ មេឃវុដ្ឋិ សេដ្ឋា។ មេឃវុដ្ឋិយញ្ហិ សតិ វិវិធានិ សស្សានិ ឧប្បជ្ជន្តិ, ជនបទា ផីតា ហោន្តិ ខេមា សុភិក្ខា។ បវជមានានន្តិ ជង្គមានំ បទសា ចរមានានំ គាវោ សេដ្ឋា។ តា និស្សាយ ហិ សត្តា បញ្ច គោរសេ បរិភុញ្ជមានា សុខំ វិហរន្តិ។ បវទតន្តិ រាជកុលមជ្ឈាទីសុ វទន្តានំ បុត្តោ វរោ។ សោ ហិ មាតាបិតូនំ អនត្ថាវហំ ន វទតិ។
74. Catutthe bījanti uppatantānaṃ sattavidhaṃ dhaññabījaṃ seṭṭhaṃ. Tasmiñhi uggate janapado khemo hoti subhikkho. Nipatatanti nipatantānaṃ meghavuṭṭhi seṭṭhā. Meghavuṭṭhiyañhi sati vividhāni sassāni uppajjanti, janapadā phītā honti khemā subhikkhā. Pavajamānānanti jaṅgamānaṃ padasā caramānānaṃ gāvo seṭṭhā. Tā nissāya hi sattā pañca gorase paribhuñjamānā sukhaṃ viharanti. Pavadatanti rājakulamajjhādīsu vadantānaṃ putto varo. So hi mātāpitūnaṃ anatthāvahaṃ na vadati.
វិជ្ជា ឧប្បតតំ សេដ្ឋាតិ បុរិមបញ្ហេ កិរ សុត្វា សមីបេ ឋិតា ឯកា ទេវតា ‘‘ទេវតេ, កស្មា ត្វំ ឯតំ បញ្ហំ ទសពលំ បុច្ឆសិ? អហំ តេ កថេស្សាមី’’តិ អត្តនោ ខន្តិយា លទ្ធិយា បញ្ហំ កថេសិ។ អថ នំ ឥតរា ទេវតា អាហ – ‘‘យាវ បធំសី វទេសិ ទេវតេ យាវ បគព្ភា មុខរា, អហំ ពុទ្ធំ ភគវន្តំ បុច្ឆាមិ។ ត្វំ មយ្ហំ កស្មា កថេសី’’តិ? និវត្តេត្វា តទេវ បញ្ហំ ទសពលំ បុច្ឆិ។ អថស្សា សត្ថា វិស្សជ្ជេន្តោ វិជ្ជា ឧប្បតតន្តិអាទិមាហ។ តត្ថ វិជ្ជាតិ ចតុមគ្គវិជ្ជា។ សា ហិ ឧប្បតមានា សព្ពាកុសលធម្មេ សមុគ្ឃាតេតិ។ តស្មា ‘‘ឧប្បតតំ សេដ្ឋា’’តិ វុត្តា។ អវិជ្ជាតិ វដ្ដមូលកមហាអវិជ្ជា។ សា ហិ និបតន្តានំ ឱសីទន្តានំ វរា។ បវជមានានន្តិ បទសា ចរមានានំ ជង្គមានំ អនោមបុញ្ញក្ខេត្តភូតោ សង្ឃោ វរោ។ តញ្ហិ តត្ថ តត្ថ ទិស្វា បសន្នចិត្តា សត្តា សោត្ថិំ បាបុណន្តិ។ ពុទ្ធោតិ យាទិសោ បុត្តោ វា ហោតុ អញ្ញោ វា, យេសំ កេសញ្ចិ វទមានានំ ពុទ្ធោ វរោ។ តស្ស ហិ ធម្មទេសនំ អាគម្ម អនេកសតសហស្សានំ បាណានំ ពន្ធនមោក្ខោ ហោតីតិ។ ចតុត្ថំ។
Vijjāuppatataṃ seṭṭhāti purimapañhe kira sutvā samīpe ṭhitā ekā devatā ‘‘devate, kasmā tvaṃ etaṃ pañhaṃ dasabalaṃ pucchasi? Ahaṃ te kathessāmī’’ti attano khantiyā laddhiyā pañhaṃ kathesi. Atha naṃ itarā devatā āha – ‘‘yāva padhaṃsī vadesi devate yāva pagabbhā mukharā, ahaṃ buddhaṃ bhagavantaṃ pucchāmi. Tvaṃ mayhaṃ kasmā kathesī’’ti? Nivattetvā tadeva pañhaṃ dasabalaṃ pucchi. Athassā satthā vissajjento vijjā uppatatantiādimāha. Tattha vijjāti catumaggavijjā. Sā hi uppatamānā sabbākusaladhamme samugghāteti. Tasmā ‘‘uppatataṃ seṭṭhā’’ti vuttā. Avijjāti vaṭṭamūlakamahāavijjā. Sā hi nipatantānaṃ osīdantānaṃ varā. Pavajamānānanti padasā caramānānaṃ jaṅgamānaṃ anomapuññakkhettabhūto saṅgho varo. Tañhi tattha tattha disvā pasannacittā sattā sotthiṃ pāpuṇanti. Buddhoti yādiso putto vā hotu añño vā, yesaṃ kesañci vadamānānaṃ buddho varo. Tassa hi dhammadesanaṃ āgamma anekasatasahassānaṃ pāṇānaṃ bandhanamokkho hotīti. Catutthaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៤. វុដ្ឋិសុត្តំ • 4. Vuṭṭhisuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៤. វុដ្ឋិសុត្តវណ្ណនា • 4. Vuṭṭhisuttavaṇṇanā
