| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
4. වුට්‌ඨිසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Vuṭṭhisuttavaṇṇanā
74. චතුත්‌ථෙ බීජන්‌ති උප්‌පතන්‌තානං සත්‌තවිධං ධඤ්‌ඤබීජං සෙට්‌ඨං. තස්‌මිඤ්‌හි උග්‌ගතෙ ජනපදො ඛෙමො හොති සුභික්‌ඛො. නිපතතන්‌ති නිපතන්‌තානං මෙඝවුට්‌ඨි සෙට්‌ඨා. මෙඝවුට්‌ඨියඤ්‌හි සති විවිධානි සස්‌සානි උප්‌පජ්‌ජන්‌ති, ජනපදා ඵීතා හොන්‌ති ඛෙමා සුභික්‌ඛා. පවජමානානන්‌ති ජඞ්‌ගමානං පදසා චරමානානං ගාවො සෙට්‌ඨා. තා නිස්‌සාය හි සත්‌තා පඤ්‌ච ගොරසෙ පරිභුඤ්‌ජමානා සුඛං විහරන්‌ති. පවදතන්‌ති රාජකුලමජ්‌ඣාදීසු වදන්‌තානං පුත්‌තො වරො. සො හි මාතාපිතූනං අනත්‌ථාවහං න වදති.
74. Catutthe bījanti uppatantānaṃ sattavidhaṃ dhaññabījaṃ seṭṭhaṃ. Tasmiñhi uggate janapado khemo hoti subhikkho. Nipatatanti nipatantānaṃ meghavuṭṭhi seṭṭhā. Meghavuṭṭhiyañhi sati vividhāni sassāni uppajjanti, janapadā phītā honti khemā subhikkhā. Pavajamānānanti jaṅgamānaṃ padasā caramānānaṃ gāvo seṭṭhā. Tā nissāya hi sattā pañca gorase paribhuñjamānā sukhaṃ viharanti. Pavadatanti rājakulamajjhādīsu vadantānaṃ putto varo. So hi mātāpitūnaṃ anatthāvahaṃ na vadati.
විජ්‌ජා උප්‌පතතං සෙට්‌ඨාති පුරිමපඤ්‌හෙ කිර සුත්‌වා සමීපෙ ඨිතා එකා දෙවතා ‘‘දෙවතෙ, කස්‌මා ත්‌වං එතං පඤ්‌හං දසබලං පුච්‌ඡසි? අහං තෙ කථෙස්‌සාමී’’ති අත්‌තනො ඛන්‌තියා ලද්‌ධියා පඤ්‌හං කථෙසි. අථ නං ඉතරා දෙවතා ආහ – ‘‘යාව පධංසී වදෙසි දෙවතෙ යාව පගබ්‌භා මුඛරා, අහං බුද්‌ධං භගවන්‌තං පුච්‌ඡාමි. ත්‌වං මය්‌හං කස්‌මා කථෙසී’’ති? නිවත්‌තෙත්‌වා තදෙව පඤ්‌හං දසබලං පුච්‌ඡි. අථස්‌සා සත්‌ථා විස්‌සජ්‌ජෙන්‌තො විජ්‌ජා උප්‌පතතන්‌තිආදිමාහ. තත්‌ථ විජ්‌ජාති චතුමග්‌ගවිජ්‌ජා. සා හි උප්‌පතමානා සබ්‌බාකුසලධම්‌මෙ සමුග්‌ඝාතෙති. තස්‌මා ‘‘උප්‌පතතං සෙට්‌ඨා’’ති වුත්‌තා. අවිජ්‌ජාති වට්‌ටමූලකමහාඅවිජ්‌ජා. සා හි නිපතන්‌තානං ඔසීදන්‌තානං වරා. පවජමානානන්‌ති පදසා චරමානානං ජඞ්‌ගමානං අනොමපුඤ්‌ඤක්‌ඛෙත්‌තභූතො සඞ්‌ඝො වරො. තඤ්‌හි තත්‌ථ තත්‌ථ දිස්‌වා පසන්‌නචිත්‌තා සත්‌තා සොත්‌ථිං පාපුණන්‌ති. බුද්‌ධොති යාදිසො පුත්‌තො වා හොතු අඤ්‌ඤො වා, යෙසං කෙසඤ්‌චි වදමානානං බුද්‌ධො වරො. තස්‌ස හි ධම්‌මදෙසනං ආගම්‌ම අනෙකසතසහස්‌සානං පාණානං බන්‌ධනමොක්‌ඛො හොතීති. චතුත්‌ථං.
Vijjāuppatataṃ seṭṭhāti purimapañhe kira sutvā samīpe ṭhitā ekā devatā ‘‘devate, kasmā tvaṃ etaṃ pañhaṃ dasabalaṃ pucchasi? Ahaṃ te kathessāmī’’ti attano khantiyā laddhiyā pañhaṃ kathesi. Atha naṃ itarā devatā āha – ‘‘yāva padhaṃsī vadesi devate yāva pagabbhā mukharā, ahaṃ buddhaṃ bhagavantaṃ pucchāmi. Tvaṃ mayhaṃ kasmā kathesī’’ti? Nivattetvā tadeva pañhaṃ dasabalaṃ pucchi. Athassā satthā vissajjento vijjā uppatatantiādimāha. Tattha vijjāti catumaggavijjā. Sā hi uppatamānā sabbākusaladhamme samugghāteti. Tasmā ‘‘uppatataṃ seṭṭhā’’ti vuttā. Avijjāti vaṭṭamūlakamahāavijjā. Sā hi nipatantānaṃ osīdantānaṃ varā. Pavajamānānanti padasā caramānānaṃ jaṅgamānaṃ anomapuññakkhettabhūto saṅgho varo. Tañhi tattha tattha disvā pasannacittā sattā sotthiṃ pāpuṇanti. Buddhoti yādiso putto vā hotu añño vā, yesaṃ kesañci vadamānānaṃ buddho varo. Tassa hi dhammadesanaṃ āgamma anekasatasahassānaṃ pāṇānaṃ bandhanamokkho hotīti. Catutthaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 4. වුට්‌ඨිසුත්‌තං • 4. Vuṭṭhisuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 4. වුට්‌ඨිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Vuṭṭhisuttavaṇṇanā
