Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ਯਾਗੁਮਧੁਗੋਲ਼ਕਾਦਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Yāgumadhugoḷakādikathāvaṇṇanā
੨੮੩. ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਇਦਂ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਕવਚਨਂ। ਨ ਹਿ ਭਗવਾ ਤਮੇવ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਦ੍વਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ, ਏવਂ ਏવਰੂਪੇਸੂਤਿ ਏਕੇ। ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਨ ਚ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਜਾਤਾ। ਕਥਂ? ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ। ‘‘ਅਪਿਚ ਮਯਂ ਕਾਲਸ੍ਸੇવ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਮਾਤਿਕਾવਿਭਙ੍ਗੇ (ਪਾਚਿ॰ ੨੨੭) ਚ ‘‘ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਭੋਜਨੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ, ਤਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਏਤਂ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਂ ਭੋਜਨਂ ਨਾਮ ਨਿਮਨ੍ਤਨਤੋ ਲਦ੍ਧਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ। ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਭੋਜ੍ਜਯਾਗੁਨਿਮਨ੍ਤਨਤੋ ਲਦ੍ਧਭੋਜਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਂਸੂਤਿ। ਏਤ੍ਥ ‘‘ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਅਞ੍ਞਨਿਮਨ੍ਤਨਤੋ ਲਦ੍ਧਭੋਜਨਮੇવ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਨੇਤਰਨ੍ਤਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ। ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਾਰੇ ‘‘ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤੇ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਿਕੇ ਉਪੋਸਥਿਕੇ ਪਾਟਿਪਦਿਕੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪੁਬ੍ਬੇ વੇਸਾਲਿਯਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਕਾਲੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਦਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮਾਤਿਕਾવਿਭਙ੍ਗવਿਰੋਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਪਿਚ ਮਯਂ ਕਾਲਸ੍ਸੇવ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਪਦਭਾਜਨੇਪਿ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਅવਿਸੇਸੇਨ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਪਠਮਂ વਾ ਪਚ੍ਛਾ વਾ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਂ ਭੋਜਨਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਨਿਮਨ੍ਤਿਤਮੇવ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਨੇਤਰਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਆਪਨ੍ਨਂ, ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੇਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭੋਜ੍ਜਯਾਗੁ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਪਠਮਨਿਮਨ੍ਤਿਤਭੋਜਨਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਪਚ੍ਛਾ ਲਦ੍ਧਂ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਭੋਜਨਂ, ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਚ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨਂ વਿਯ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿવਾਰਣਂ, ਅਨਿਮਨ੍ਤਨਭੋਜਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿવਾਰਣਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤੋ, ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮੇવ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੇਨ ਪਰਿਣਾਮੇਨ੍ਤੋ ਚ ‘‘ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਭਗવਾ ਆਹ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਚ੍ਛਾ ਨਿਮਨ੍ਤਨਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਆਪਤ੍ਤਿ। ਤੇਸੁ ਨ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਾਦੀਨੀਤਿ ਆਪਨ੍ਨਂ। ਤੇਨੇવਾਯਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਾਰੇ ‘‘ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ ਪਦਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਸਙ੍ਗਾਯਿ। ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਞ੍ਞੂ ਹਿ ਤੇ ਮਹਾਨਾਗਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਠਮਮੇવ ਯਂ ਭਗવਤਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਭੋਜਨਾਨਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ વਚਨਂ, ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਤਂ ਅਨੁਰਕ੍ਖਨ੍ਤੇਨ ਅਭੋਜਨਂ ਮਧੁਗੋਲ਼ਕਂ ਅਪਰਾਮਸਿਤ੍વਾ ਭੋਜ੍ਜਯਾਗੁ ਏવ વੁਤ੍ਤਾਤਿ ਏવਂ ਆਚਰਿਯੋ।
283.Yathādhammo kāretabboti idaṃ saṅgītikārakavacanaṃ. Na hi bhagavā tameva sikkhāpadaṃ dvikkhattuṃ paññapesi, evaṃ evarūpesūti eke. Paṭhamapaññattameva sandhāya vuttaṃ, tathāpi na ca te bhikkhū sāpattikā jātā. Kathaṃ? Paramparabhojanasikkhāpadassa aṭṭhuppattiyā. ‘‘Apica mayaṃ kālasseva piṇḍāya caritvā bhuñjimhā’’ti vuttaṃ. Mātikāvibhaṅge (pāci. 227) ca ‘‘paramparabhojanaṃ nāma pañcannaṃ bhojanānaṃ aññatarena bhojanena nimantito, taṃ ṭhapetvā aññaṃ pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhojanaṃ bhuñjati, etaṃ paramparabhojanaṃ nāmā’’ti vuttaṃ, tasmā aññaṃ bhojanaṃ nāma nimantanato laddhaṃ yaṃ kiñcīti siddhaṃ. Yasmā na bhojjayāgunimantanato laddhabhojanaṃ, tasmā ‘‘ettha anāpattī’’ti te bhikkhū paribhuñjiṃsūti. Ettha ‘‘yathādhammo kāretabbo’’ti vuttattā pana aññanimantanato laddhabhojanameva bhuñjantassa āpatti, netaranti anuññātaṃ. Tato paṭṭhāya tassa anāpattivāre ‘‘niccabhatte salākabhatte pakkhike uposathike pāṭipadike’’ti vuttaṃ. Pubbe vesāliyā paññattakāle natthi, yadi atthi, aṭṭhuppattimātikāvibhaṅgavirodho, tasmā ‘‘apica mayaṃ kālasseva piṇḍāya caritvā bhuñjimhā’’ti aṭṭhuppattiyaṃ vuttattā, padabhājanepi ‘‘aññaṃ pañcannaṃ bhojanānaṃ aññataraṃ bhojanaṃ bhuñjatī’’ti avisesena vuttattā ca paṭhamaṃ vā pacchā vā nimantitaṃ bhojanaṃ ṭhapetvā animantitameva bhuñjantassa āpatti, netaranti kiñcāpi āpannaṃ, ‘‘na, bhikkhave, aññatra nimantitena aññassa bhojjayāgu paribhuñjitabbā’’ti vuttattā pana paṭhamanimantitabhojanato aññaṃ pacchā laddhaṃ nimantitabhojanaṃ, niccabhattādīni ca bhuñjantassa āpattīti āpajjamānaṃ viya jātanti anupaññattippasaṅganivāraṇaṃ, animantanabhojane āpattippasaṅganivāraṇañca karonto, paṭhamapaññattisikkhāpadameva iminā atthena pariṇāmento ca ‘‘yathādhammo kāretabbo’’ti bhagavā āha, tasmā tato paṭṭhāya pacchā nimantanabhojanaṃ bhuñjantasseva āpatti. Tesu na niccabhattādīnīti āpannaṃ. Tenevāyasmā upālitthero tassa anāpattivāre ‘‘niccabhatte’’tiādīni pañca padāni pakkhipitvā saṅgāyi. Adhippāyaññū hi te mahānāgā, tasmā paṭhamameva yaṃ bhagavatā vuttaṃ ‘‘pañca bhojanāni ṭhapetvā sabbattha anāpattī’’ti vacanaṃ, pacchāpi taṃ anurakkhantena abhojanaṃ madhugoḷakaṃ aparāmasitvā bhojjayāgu eva vuttāti evaṃ ācariyo.
ਏਤ੍ਥਾਹ – ਯਥਾ ਪਚ੍ਛਾਲਦ੍ਧਲੇਸੇਨ ਥੇਰੇਨ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਾਦਿਪਕ੍ਖੇਪੋ ਕਤੋ, ਏવਂ ਕਥਿਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਂ વੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਛ ਕਪ੍ਪਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਨ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ? વੁਚ੍ਚਤੇ – ਯਥਾવੁਤ੍ਤਲੇਸਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ। ਅਞ੍ਞਥਾ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ વੇਸਾਲਿਯਂ, ਅਨ੍ਧਕવਿਨ੍ਦੇ ਚਾਤਿ ਉਭਯਤ੍ਥ ਉਪਡ੍ਢੁਪਡ੍ਢੇਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ। ਨੋ ਚੇ, ਸਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਿਯੁਂ, ਨ ਚ ਤੇ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇਪਿ ਤੇਸਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਦਸ੍ਸਨਤੋ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦੇਹੀਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤਾ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤੇਸਞ੍ਹਿ ‘‘ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਭਗવਤੋ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਓਦਿਸ੍ਸਕਂ ਨੁ ਖੋ ਇਦਂ ਅਮ੍ਹਾਕ’’ਨ੍ਤਿ વਿਮਤਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਾਗੁਞ੍ਚ ਮਧੁਗੋਲ਼ਕਞ੍ਚਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਏવਮਿਧਾਪੇਤੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਓਮਦ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ ਕਥਂ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ। ਏਤ੍ਥਾਹੁ ਕੇਚਿ ਆਚਰਿਯਾ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨੇવ ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭੋਜਨਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਾਗੁਞ੍ਚਾ’’ਤਿ વਿਸੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਟਗ੍ਗਿਦਾਨਮਹਾવਿਕਟਾਦਿ વਿਯ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਭੁਞ੍ਜਿਂਸੁ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਪਿਚ ਮਯਂ ਕਾਲਸ੍ਸੇવ ਭੋਜ੍ਜਯਾਗੁਯਾ ਧਾਤਾ’’ਤਿਆਦਿ, ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮਾਤਿਕਾવਿਭਙ੍ਗવਿਰੋਧੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਾਰੇ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਅਸਮ੍ਭવਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕਭਾવਾਨਤਿਕ੍ਕਮਨਤੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹਹੇਤੁਪ੍ਪਸਙ੍ਗੇਨ ਭਗવਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਚ। ਤੇ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯਸ੍ਮਾ ਭਗવਾ ਕਤ੍ਥਚਿ વਿਨਯવਸੇਨ ਕਪ੍ਪਿਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਮੇ ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੯੪; ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੮੧; ਮਿ॰ ਪ॰ ੪.੫.੯) ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗવਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਪਤਿ ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤਾ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਤਿ ਭਗવਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਮੇવ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਾਗੁਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਦੁਰવਗ੍ਗਾਹੋ ਹਿ ਭਗવਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਤਥਾ ਹਿ ਭਾਰਦ੍વਾਜਸ੍ਸ ਪਾਯਾਸਂ ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਕਤવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ। ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ વਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍વਾ ਸਜ੍ਜਿਤਂ ਤੇਕਟੁਲਯਾਗੁਂ ਪਨ ‘‘ਯਦਪਿ, ਆਨਨ੍ਦ, વਿਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਦਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅવਤ੍વਾ ‘‘ਯਦਪਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਨ੍ਤੋવੁਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮੇવਾਹ। ਤੇਨ ਨੋ ਚੇ ਤਂ ਅਨ੍ਤੋવੁਤ੍ਥਂ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਣੀਤਭੋਜਨਸੂਪੋਦਨવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤਿ ਭਗવਤੋਪਿ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਪਗੇવ ਅਮ੍ਹਾਕਨ੍ਤਿ।
Etthāha – yathā pacchāladdhalesena therena niccabhattādipakkhepo kato, evaṃ kathinakkhandhake paramparabhojanaṃ pakkhipitvā ‘‘atthatakathinānaṃ vo, bhikkhave, cha kappissantī’’ti kimatthaṃ na vuccanti? Vuccate – yathāvuttalesanidassanatthaṃ. Aññathā idaṃ sikkhāpadaṃ vesāliyaṃ, andhakavinde cāti ubhayattha upaḍḍhupaḍḍhena paññattaṃ siyā. No ce, sāpattikā bhikkhū siyuṃ, na ca te sāpattikā appaṭikkhittepi tesaṃ kukkuccadassanato. ‘‘Tena hi, brāhmaṇa, bhikkhūnaṃ dehīti. Bhikkhū kukkuccāyantā na paṭiggaṇhantī’’ti hi vuttaṃ. Tesañhi ‘‘paribhuñjathā’’ti bhagavato āṇattiyā paribhuttānampi ‘‘odissakaṃ nu kho idaṃ amhāka’’nti vimatippattānaṃ vimativinodanatthaṃ ‘‘anujānāmi, bhikkhave, yāguñca madhugoḷakañcā’’ti vuttaṃ. Evamidhāpete paññattaṃ paramparabhojanasikkhāpadaṃ omadditvā paramparabhojanaṃ kathaṃ bhuñjissantīti. Etthāhu keci ācariyā paramparabhojanasikkhāpadeneva ‘‘aññassa bhojanaṃ na kappatī’’ti jānantāpi ‘‘anujānāmi, bhikkhave, yāguñcā’’ti visuṃ anuññātattā ‘‘paṭaggidānamahāvikaṭādi viya kappatī’’ti saññāya bhuñjiṃsu. Tena vuttaṃ ‘‘apica mayaṃ kālasseva bhojjayāguyā dhātā’’tiādi, taṃ ayuttaṃ tattha aṭṭhuppattimātikāvibhaṅgavirodhena anāpattivāre niccabhattādīnaṃ asambhavappasaṅgato, bhikkhūnaṃ sāpattikabhāvānatikkamanato, micchāgāhahetuppasaṅgena bhagavatā anuññātappasaṅgato ca. Te hi bhikkhū yasmā bhagavā katthaci vinayavasena kappiyampi ‘‘gāthābhigītaṃ me abhojaneyya’’nti (saṃ. ni. 1.194; su. ni. 81; mi. pa. 4.5.9) paṭikkhipati, tasmā bhagavato adhippāyaṃ pati ‘‘kukkuccāyantā na paṭiggaṇhantī’’ti vuttaṃ, sikkhāpadaṃ pati bhagavāpi attano adhippāyappakāsanatthameva ‘‘anujānāmi, bhikkhave, yāguñcā’’ti āha. Duravaggāho hi bhagavato adhippāyo. Tathā hi bhāradvājassa pāyāsaṃ abhojaneyyanti akataviññattippasaṅgato paṭikkhipi. Ānandattherena viññāpetvā sajjitaṃ tekaṭulayāguṃ pana ‘‘yadapi, ānanda, viññattaṃ, tadapi akappiya’’nti avatvā ‘‘yadapi, ānanda, antovuttha’’ntiādimevāha. Tena no ce taṃ antovutthaṃ kappatīti adhippāyadassanena paṇītabhojanasūpodanaviññattisikkhāpadāni upatthambheti bhagavatopi kappati, pageva amhākanti.
੨੮੪. ਗਿਲਾਨਸ੍ਸੇવ ਭਗવਤਾ ਗੁਲ਼ੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋਤਿ ‘‘ਯਾਨਿ ਖੋ ਪਨ ਤਾਨਿ ਗਿਲਾਨਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਟਿਸਾਯਨੀਯਾਨੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੬੨੨) વਚਨવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇવ ਤੇ ਇਧ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਿਂਸੁ। ਇਧ ਪਨ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼ੋਦਕ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਗੁਲ਼ਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਞ੍ਚ વਤ੍વਾ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤੇਨ ਗਿਲਾਨੇਨ ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਗੁਲ਼ੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ, ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ ਅਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਇਮਂ વਿਸੇਸਂ ਦੀਪੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ ਕਾਲਿਕੇਸੁ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ, ਭਗવਤਾ ਓਦਿਸ੍ਸਾਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਭਾવਂ ਜਹਤਿ। ‘‘ਯਥਾ ਅਮ੍ਬਾਦਿ ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਜਾਤਂ, ਤਥਾ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ ਜਹਿਤ੍વਾ ਤਦਨਨ੍ਤਰੇ ਯਾવਜੀવਿਕੇ ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਭਗવਤਾ ਓਦਿਸ੍ਸਾਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾਭਾવੇ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ। ‘‘ਗੁਲ਼ੋਦਕ’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਦਕਗਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਯਦਿ ਉਦਕਮਿਸ੍ਸਂ ਉਦਕਗਤਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਮਧੁਪਿ ਸਿਯਾ ਤਂ ਤਥਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ। ਮਾ ਹੋਤੁ, ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ ਉਦਕਗਤਿਕਤ੍ਤਾ, ਤਞ੍ਚ ਨ ਹੋਤਿ, ‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ વੁਤ੍ਤਂ।
284.Gilānasseva bhagavatā guḷo anuññātoti ‘‘yāni kho pana tāni gilānānaṃ bhikkhūnaṃ paṭisāyanīyānī’’ti (pārā. 622) vacanavasena vuttaṃ, teneva te idha paṭiggahaṇe kukkuccāyiṃsu. Idha pana ‘‘anujānāmi, bhikkhave, gilānassa guḷodaka’’nti vattabbe guḷādhikārattā pubbe anuññātañca vatvā agilānassa guḷodakaṃ anuññātaṃ, tena gilānena sati paccaye guḷo paribhuñjitabbo, guḷodakaṃ asati paccayepi vaṭṭatīti imaṃ visesaṃ dīpeti. Tattha ‘‘guḷodakaṃ kālikesu sattāhakālikaṃ, bhagavatā odissānuññātattā sattāhātikkamena dukkaṭa’’nti vadanti, taṃ na yuttaṃ, udakasambhinnattā sattāhakālikabhāvaṃ jahati. ‘‘Yathā ambādi udakasambhinnaṃ yāmakālikaṃ jātaṃ, tathā sattāhakālikaṃ jahitvā tadanantare yāvajīvike ṭhita’’nti vadanti, taṃ yuttaṃ, tañca bhagavatā odissānuññātattā paccavekkhaṇābhāve doso natthi. ‘‘Guḷodaka’nti vuttattā udakagatika’’nti vadanti. Yadi udakamissaṃ udakagatikaṃ hoti, madhupi siyā taṃ tathā anuññātattā. Mā hotu, appaṭiggahetvā paribhuñjitabbaṃ siyā udakagatikattā, tañca na hoti, ‘‘sabbatthāpi upaparikkhitvā gahetabba’’nti aññatarasmiṃ gaṇṭhipade vuttaṃ.
੨੮੫. ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਨ੍ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ।
285.Suññāgāranti catutthajjhānaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi
੧੭੧. ਤਰੁਣਪਸਨ੍ਨਮਹਾਮਤ੍ਤવਤ੍ਥੁ • 171. Taruṇapasannamahāmattavatthu
੧੭੨. ਬੇਲਟ੍ਠਕਚ੍ਚਾਨવਤ੍ਥੁ • 172. Belaṭṭhakaccānavatthu
੧੭੩. ਪਾਟਲਿਗਾਮવਤ੍ਥੁ • 173. Pāṭaligāmavatthu
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā
ਯਾਗੁਮਧੁਗੋਲ਼ਕਾਦਿਕਥਾ • Yāgumadhugoḷakādikathā
ਪਾਟਲਿਗਾਮવਤ੍ਥੁਕਥਾ • Pāṭaligāmavatthukathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ਯਾਗੁਮਧੁਗੋਲ਼ਕਾਦਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Yāgumadhugoḷakādikathāvaṇṇanā
ਪਾਟਲਿਗਾਮવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pāṭaligāmavatthukathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਯਾਗੁਮਧੁਗੋਲ਼ਕਾਦਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Yāgumadhugoḷakādikathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi
੧੭੦. ਯਾਗੁਮਧੁਗੋਲ਼ਕਾਦਿਕਥਾ • 170. Yāgumadhugoḷakādikathā
੧੭੩. ਪਾਟਲਿਗਾਮવਤ੍ਥੁਕਥਾ • 173. Pāṭaligāmavatthukathā