| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๖. ยชมานสุตฺตวณฺณนา
6. Yajamānasuttavaṇṇanā
๒๖๒. ฉเฎฺฐ ยชมานานนฺติ ยชนฺตานํฯ ตทา กิร องฺคมคธวาสิกา มนุสฺสา อนุสํวจฺฉรํ สปฺปิมธุผาณิตาทีสุ อคฺคํ คเหตฺวา เอกสฺมิํ ฐาเน ทารูนํ สฎฺฐิมเตฺต สกฎภาเร ราสิํ กตฺวา อคฺคิํ ทตฺวา ปชฺชลิตกาเล ‘‘มหาพฺรหฺมุโน ยชามา’’ติ ตํ สพฺพํ ปกฺขิปนฺติฯ ‘‘เอกวารํ ปกฺขิตฺตํ สหสฺสคุณผลํ เทตี’’ติ เนสํ ลทฺธิฯ สโกฺก เทวราชา ‘‘สเพฺพปิเม สพฺพอคฺคานิ คเหตฺวา ‘มหาพฺรหฺมุโน ยชามา’ติ อคฺคิมฺหิ ฌาเปนฺติฯ อผลํ กโรนฺติ, มยิ ปสฺสเนฺต มา นสฺสนฺตุ, ยถา พุทฺธสฺส เจว สงฺฆสฺส จ ทตฺวา พหุํ ปุญฺญํ ปสวนฺติ, เอวํ กริสฺสามี’’ติ ทารุราสิํ ชลาเปตฺวา โอโลเกเนฺตสุ มนุเสฺสสุ ปุณฺณมทิวเส พฺรหฺมตฺตภาวํ มาเปตฺวา มหาชนสฺส ปสฺสนฺตเสฺสว จนฺทมณฺฑลํ ภินฺทิตฺวา นิกฺขโนฺต วิย อโหสิฯ มหาชโน ทิสฺวา ‘‘อิมํ ยญฺญํ ปฎิคฺคเหตุํ มหาพฺรหฺมา อาคจฺฉตี’’ติ ชณฺณุเกหิ ภูมิยํ ปติฎฺฐาย, อญฺชลิํ ปคฺคยฺห นมสฺสมาโน อฎฺฐาสิฯ พฺราหฺมณา อาหํสุ ‘‘ตุเมฺห ‘มยํ ตเกฺกน กเถมา’ติ มญฺญถ, อิทานิ ปสฺสถ, อยํ โว พฺรหฺมา สหตฺถา ยญฺญํ ปฎิคฺคเหตุํ อาคจฺฉตี’’ติฯ สโกฺก อาคนฺตฺวา ทารุจิตกมตฺถเก อากาเส ฐตฺวา ‘‘กสฺสายํ สกฺกาโร’’ติ ปุจฺฉิ? ตุมฺหากํ, ภเนฺต, ปฎิคฺคณฺหถ โน ยญฺญนฺติฯ เตน หิ อาคจฺฉถ, มา ตุลํ ฉเฑฺฑตฺวา หเตฺถน ตุลยิตฺถ, อยํ สตฺถา ธุรวิหาเร วสติ, ตํ ปุจฺฉิสฺสาม ‘‘กสฺส ทินฺนํ มหปฺผลํ โหตี’’ติ ? อุภยรฎฺฐวาสิโน คเหตฺวา สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา ปุจฺฉโนฺต เอวมาหฯ
262. Chaṭṭhe yajamānānanti yajantānaṃ. Tadā kira aṅgamagadhavāsikā manussā anusaṃvaccharaṃ sappimadhuphāṇitādīsu aggaṃ gahetvā ekasmiṃ ṭhāne dārūnaṃ saṭṭhimatte sakaṭabhāre rāsiṃ katvā aggiṃ datvā pajjalitakāle ‘‘mahābrahmuno yajāmā’’ti taṃ sabbaṃ pakkhipanti. ‘‘Ekavāraṃ pakkhittaṃ sahassaguṇaphalaṃ detī’’ti nesaṃ laddhi. Sakko devarājā ‘‘sabbepime sabbaaggāni gahetvā ‘mahābrahmuno yajāmā’ti aggimhi jhāpenti. Aphalaṃ karonti, mayi passante mā nassantu, yathā buddhassa ceva saṅghassa ca datvā bahuṃ puññaṃ pasavanti, evaṃ karissāmī’’ti dārurāsiṃ jalāpetvā olokentesu manussesu puṇṇamadivase brahmattabhāvaṃ māpetvā mahājanassa passantasseva candamaṇḍalaṃ bhinditvā nikkhanto viya ahosi. Mahājano disvā ‘‘imaṃ yaññaṃ paṭiggahetuṃ mahābrahmā āgacchatī’’ti jaṇṇukehi bhūmiyaṃ patiṭṭhāya, añjaliṃ paggayha namassamāno aṭṭhāsi. Brāhmaṇā āhaṃsu ‘‘tumhe ‘mayaṃ takkena kathemā’ti maññatha, idāni passatha, ayaṃ vo brahmā sahatthā yaññaṃ paṭiggahetuṃ āgacchatī’’ti. Sakko āgantvā dārucitakamatthake ākāse ṭhatvā ‘‘kassāyaṃ sakkāro’’ti pucchi? Tumhākaṃ, bhante, paṭiggaṇhatha no yaññanti. Tena hi āgacchatha, mā tulaṃ chaḍḍetvā hatthena tulayittha, ayaṃ satthā dhuravihāre vasati, taṃ pucchissāma ‘‘kassa dinnaṃ mahapphalaṃ hotī’’ti ? Ubhayaraṭṭhavāsino gahetvā satthu santikaṃ gantvā pucchanto evamāha.
ตตฺถ ปุญฺญเปกฺขานนฺติ ปุญฺญํ อิจฺฉนฺตานํ ปุญฺญตฺถิกานํฯ โอปธิกํ ปุญฺญนฺติ อุปธิวิปากํ ปุญฺญํฯ สเงฺฆ ทินฺนํ มหปฺผลนฺติ อริยสเงฺฆ ทินฺนํ วิปฺผารวนฺตํ โหติฯ เทสนาวสาเน จตุราสีติปาณสหสฺสานิ อมตปานํ ปิวิํสุฯ ตโต ปฎฺฐาย มนุสฺสา สพฺพานิ อคฺคทานานิ ภิกฺขุสงฺฆสฺส อทํสุฯ ฉฎฺฐํฯ
Tattha puññapekkhānanti puññaṃ icchantānaṃ puññatthikānaṃ. Opadhikaṃ puññanti upadhivipākaṃ puññaṃ. Saṅghe dinnaṃ mahapphalanti ariyasaṅghe dinnaṃ vipphāravantaṃ hoti. Desanāvasāne caturāsītipāṇasahassāni amatapānaṃ piviṃsu. Tato paṭṭhāya manussā sabbāni aggadānāni bhikkhusaṅghassa adaṃsu. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๖. ยชมานสุตฺตํ • 6. Yajamānasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๖. ยชมานสุตฺตวณฺณนา • 6. Yajamānasuttavaṇṇanā
