| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೩. ಯಮಕಸುತ್ತಂ
3. Yamakasuttaṃ
೮೫. ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಯಮಕಸ್ಸ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ – ‘‘ತಥಾಹಂ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ, ಯಥಾ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ ವಿನಸ್ಸತಿ, ನ ಹೋತಿ ಪರಂ ಮರಣಾ’’ತಿ।
85. Ekaṃ samayaṃ āyasmā sāriputto sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena yamakassa nāma bhikkhuno evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā khīṇāsavo bhikkhu kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā’’ti.
ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಯಮಕಸ್ಸ ಕಿರ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ – ‘‘ತಥಾಹಂ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ, ಯಥಾ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ ವಿನಸ್ಸತಿ, ನ ಹೋತಿ ಪರಂ ಮರಣಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಯಮಕೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಯಮಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿಂಸು। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಯಮಕಂ ಏತದವೋಚುಂ –
Assosuṃ kho sambahulā bhikkhū yamakassa kira nāma bhikkhuno evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā khīṇāsavo bhikkhu kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā’’ti. Atha kho te bhikkhū yenāyasmā yamako tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmatā yamakena saddhiṃ sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū āyasmantaṃ yamakaṃ etadavocuṃ –
‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತೇ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ – ‘ತಥಾಹಂ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ, ಯಥಾ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ ವಿನಸ್ಸತಿ, ನ ಹೋತಿ ಪರಂ ಮರಣಾ’’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ ಖ್ವಾಹಂ, ಆವುಸೋ, ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ – ‘ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ ವಿನಸ್ಸತಿ, ನ ಹೋತಿ ಪರಂ ಮರಣಾ’’’ತಿ।
‘‘Saccaṃ kira te, āvuso yamaka, evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā khīṇāsavo bhikkhu kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā’’’ti? ‘‘Evaṃ khvāhaṃ, āvuso, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi – ‘khīṇāsavo bhikkhu kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā’’’ti.
‘‘ಮಾ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ಏವಂ ಅವಚ, ಮಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖಿ। ನ ಹಿ ಸಾಧು ಭಗವತೋ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖನಂ। ನ ಹಿ ಭಗವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ ವಿನಸ್ಸತಿ, ನ ಹೋತಿ ಪರಂ ಮರಣಾ’’’ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಯಮಕೋ ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ತಥೇವ ತಂ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಥಾಮಸಾ ಪರಾಮಾಸಾ ಅಭಿನಿವಿಸ್ಸ ವೋಹರತಿ – ‘‘ತಥಾಹಂ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ, ಯಥಾ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ ವಿನಸ್ಸತಿ, ನ ಹೋತಿ ಪರಂ ಮರಣಾ’’ತಿ।
‘‘Mā, āvuso yamaka, evaṃ avaca, mā bhagavantaṃ abbhācikkhi. Na hi sādhu bhagavato abbhācikkhanaṃ. Na hi bhagavā evaṃ vadeyya – ‘khīṇāsavo bhikkhu kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā’’’ti. Evampi kho āyasmā yamako tehi bhikkhūhi vuccamāno tatheva taṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ thāmasā parāmāsā abhinivissa voharati – ‘‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā khīṇāsavo bhikkhu kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā’’ti.
ಯತೋ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಯಮಕಂ ಏತಸ್ಮಾ ಪಾಪಕಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಾ ವಿವೇಚೇತುಂ, ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಯಮಕಸ್ಸ ನಾಮ, ಆವುಸೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ – ‘ತಥಾಹಂ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ ಯಥಾ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ ವಿನಸ್ಸತಿ, ನ ಹೋತಿ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ। ಸಾಧಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಯೇನ ಯಮಕೋ ಭಿಕ್ಖು ತೇನುಪಸಙ್ಕಮತು ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯಾ’’ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಯಮಕೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಯಮಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ…ಪೇ॰… ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಯಮಕಂ ಏತದವೋಚ –
Yato kho te bhikkhū nāsakkhiṃsu āyasmantaṃ yamakaṃ etasmā pāpakā diṭṭhigatā vivecetuṃ, atha kho te bhikkhū uṭṭhāyāsanā yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavocuṃ – ‘‘yamakassa nāma, āvuso sāriputta, bhikkhuno evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi yathā khīṇāsavo bhikkhu kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā’ti. Sādhāyasmā sāriputto yena yamako bhikkhu tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’ti. Adhivāsesi kho āyasmā sāriputto tuṇhībhāvena. Atha kho āyasmā sāriputto sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā yamako tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā yamakena saddhiṃ sammodi…pe… ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ yamakaṃ etadavoca –
‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತೇ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ – ‘ತಥಾಹಂ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ, ಯಥಾ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ ವಿನಸ್ಸತಿ, ನ ಹೋತಿ ಪರಂ ಮರಣಾ’’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ ಖ್ವಾಹಂ, ಆವುಸೋ, ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ, ಯಥಾ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ ವಿನಸ್ಸತಿ, ನ ಹೋತಿ ಪರಂ ಮರಣಾ’’ತಿ।
‘‘Saccaṃ kira te, āvuso yamaka, evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā khīṇāsavo bhikkhu kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā’’’ti? ‘‘Evaṃ khvāhaṃ, āvuso, bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā khīṇāsavo bhikkhu kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ರೂಪಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಆವುಸೋ’’। ‘‘ವೇದನಾ ನಿಚ್ಚಾ… ಸಞ್ಞಾ… ಸಙ್ಖಾರಾ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಆವುಸೋ’’। ತಸ್ಮಾತಿಹ…ಪೇ॰… ಏವಂ ಪಸ್ಸಂ…ಪೇ॰… ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾತಿ ಪಜಾನಾತೀ’’ತಿ।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso yamaka, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, āvuso’’. ‘‘Vedanā niccā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, āvuso’’. Tasmātiha…pe… evaṃ passaṃ…pe… nāparaṃ itthattāyāti pajānātī’’ti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ರೂಪಂ ತಥಾಗತೋತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ’’ … ‘‘ವೇದನಂ ತಥಾಗತೋತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ’’… ‘‘ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ತಥಾಗತೋತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso yamaka, rūpaṃ tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’ … ‘‘vedanaṃ tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’… ‘‘saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ರೂಪಸ್ಮಿಂ ತಥಾಗತೋತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ’’। ‘‘ಅಞ್ಞತ್ರ ರೂಪಾ ತಥಾಗತೋತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ’’। ‘‘ವೇದನಾಯ… ಅಞ್ಞತ್ರ ವೇದನಾಯ…ಪೇ॰… ಸಞ್ಞಾಯ… ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಞ್ಞಾಯ… ಸಙ್ಖಾರೇಸು… ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಙ್ಖಾರೇಹಿ… ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಮಿಂ ತಥಾಗತೋತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ’’। ‘‘ಅಞ್ಞತ್ರ ವಿಞ್ಞಾಣಾ ತಥಾಗತೋತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso yamaka, rūpasmiṃ tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’. ‘‘Aññatra rūpā tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’. ‘‘Vedanāya… aññatra vedanāya…pe… saññāya… aññatra saññāya… saṅkhāresu… aññatra saṅkhārehi… viññāṇasmiṃ tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’. ‘‘Aññatra viññāṇā tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ರೂಪಂ… ವೇದನಂ… ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ತಥಾಗತೋತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso yamaka, rūpaṃ… vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ಅಯಂ ಸೋ ಅರೂಪೀ… ಅವೇದನೋ… ಅಸಞ್ಞೀ… ಅಸಙ್ಖಾರೋ… ಅವಿಞ್ಞಾಣೋ ತಥಾಗತೋತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ’’। ‘‘ಏತ್ಥ ಚ ತೇ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಚ್ಚತೋ ಥೇತತೋ 1 ತಥಾಗತೇ ಅನುಪಲಬ್ಭಿಯಮಾನೇ 2, ಕಲ್ಲಂ ನು ತೇ ತಂ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ – ‘ತಥಾಹಂ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ, ಯಥಾ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ ವಿನಸ್ಸತಿ, ನ ಹೋತಿ ಪರಂ ಮರಣಾ’’’ತಿ?
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso yamaka, ayaṃ so arūpī… avedano… asaññī… asaṅkhāro… aviññāṇo tathāgatoti samanupassasī’’ti? ‘‘No hetaṃ, āvuso’’. ‘‘Ettha ca te, āvuso yamaka, diṭṭheva dhamme saccato thetato 3 tathāgate anupalabbhiyamāne 4, kallaṃ nu te taṃ veyyākaraṇaṃ – ‘tathāhaṃ bhagavatā dhammaṃ desitaṃ ājānāmi, yathā khīṇāsavo bhikkhu kāyassa bhedā ucchijjati vinassati, na hoti paraṃ maraṇā’’’ti?
‘‘ಅಹು ಖೋ ಮೇ ತಂ, ಆವುಸೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪುಬ್ಬೇ ಅವಿದ್ದಸುನೋ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ; ಇದಞ್ಚ ಪನಾಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ತಞ್ಚೇವ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಪಹೀನಂ, ಧಮ್ಮೋ ಚ ಮೇ ಅಭಿಸಮಿತೋ’’ತಿ।
‘‘Ahu kho me taṃ, āvuso sāriputta, pubbe aviddasuno pāpakaṃ diṭṭhigataṃ; idañca panāyasmato sāriputtassa dhammadesanaṃ sutvā tañceva pāpakaṃ diṭṭhigataṃ pahīnaṃ, dhammo ca me abhisamito’’ti.
‘‘ಸಚೇ ತಂ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ಏವಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ – ‘ಯೋ ಸೋ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ ಖೀಣಾಸವೋ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಕಿಂ ಹೋತೀ’ತಿ? ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ಕಿನ್ತಿ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಸಚೇ ಮಂ, ಆವುಸೋ, ಏವಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ – ‘ಯೋ ಸೋ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ ಖೀಣಾಸವೋ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಕಿಂ ಹೋತೀ’ತಿ? ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋಹಂ, ಆವುಸೋ, ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಂ – ‘ರೂಪಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅನಿಚ್ಚಂ। ಯದನಿಚ್ಚಂ ತಂ ದುಕ್ಖಂ; ಯಂ ದುಕ್ಖಂ ತಂ ನಿರುದ್ಧಂ ತದತ್ಥಙ್ಗತಂ। ವೇದನಾ… ಸಞ್ಞಾ… ಸಙ್ಖಾರಾ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅನಿಚ್ಚಂ। ಯದನಿಚ್ಚಂ ತಂ ದುಕ್ಖಂ; ಯಂ ದುಕ್ಖಂ ತಂ ನಿರುದ್ಧಂ ತದತ್ಥಙ್ಗತ’ನ್ತಿ। ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋಹಂ , ಆವುಸೋ, ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।
‘‘Sace taṃ, āvuso yamaka, evaṃ puccheyyuṃ – ‘yo so, āvuso yamaka, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā kiṃ hotī’ti? Evaṃ puṭṭho tvaṃ, āvuso yamaka, kinti byākareyyāsī’’ti? ‘‘Sace maṃ, āvuso, evaṃ puccheyyuṃ – ‘yo so, āvuso yamaka, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā kiṃ hotī’ti? Evaṃ puṭṭhohaṃ, āvuso, evaṃ byākareyyaṃ – ‘rūpaṃ kho, āvuso, aniccaṃ. Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ; yaṃ dukkhaṃ taṃ niruddhaṃ tadatthaṅgataṃ. Vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ aniccaṃ. Yadaniccaṃ taṃ dukkhaṃ; yaṃ dukkhaṃ taṃ niruddhaṃ tadatthaṅgata’nti. Evaṃ puṭṭhohaṃ , āvuso, evaṃ byākareyya’’nti.
‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಆವುಸೋ ಯಮಕ! ತೇನ ಹಾವುಸೋ, ಯಮಕ, ಉಪಮಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಏತಸ್ಸೇವ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಞಾಣಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಅಡ್ಢೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ; ಸೋ ಚ ಆರಕ್ಖಸಮ್ಪನ್ನೋ। ತಸ್ಸ ಕೋಚಿದೇವ ಪುರಿಸೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಅನತ್ಥಕಾಮೋ ಅಹಿತಕಾಮೋ ಅಯೋಗಕ್ಖೇಮಕಾಮೋ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತುಕಾಮೋ। ತಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಅಯಂ ಖೋ ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಅಡ್ಢೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ; ಸೋ ಚ ಆರಕ್ಖಸಮ್ಪನ್ನೋ; ನಾಯಂ 5 ಸುಕರೋ ಪಸಯ್ಹ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತುಂ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ತಂ ಗಹಪತಿಂ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಂ ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಉಪಟ್ಠಹೇಯ್ಯಂ ತಂ, ಭನ್ತೇ’ತಿ। ತಮೇನಂ ಸೋ ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯ। ಸೋ ಉಪಟ್ಠಹೇಯ್ಯ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಮಿತ್ತತೋಪಿ ನಂ ಸದ್ದಹೇಯ್ಯ 6; ಸುಹಜ್ಜತೋಪಿ ನಂ ಸದ್ದಹೇಯ್ಯ; ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ವಿಸ್ಸಾಸಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಯದಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಸಂವಿಸ್ಸತ್ಥೋ ಖೋ ಮ್ಯಾಯಂ ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ’ತಿ, ಅಥ ನಂ ರಹೋಗತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತಿಣ್ಹೇನ ಸತ್ಥೇನ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇಯ್ಯ।
‘‘Sādhu sādhu, āvuso yamaka! Tena hāvuso, yamaka, upamaṃ te karissāmi etasseva atthassa bhiyyosomattāya ñāṇāya. Seyyathāpi, āvuso yamaka, gahapati vā gahapatiputto vā aḍḍho mahaddhano mahābhogo; so ca ārakkhasampanno. Tassa kocideva puriso uppajjeyya anatthakāmo ahitakāmo ayogakkhemakāmo jīvitā voropetukāmo. Tassa evamassa – ‘ayaṃ kho gahapati vā gahapatiputto vā aḍḍho mahaddhano mahābhogo; so ca ārakkhasampanno; nāyaṃ 7 sukaro pasayha jīvitā voropetuṃ. Yaṃnūnāhaṃ anupakhajja jīvitā voropeyya’nti. So taṃ gahapatiṃ vā gahapatiputtaṃ vā upasaṅkamitvā evaṃ vadeyya – ‘upaṭṭhaheyyaṃ taṃ, bhante’ti. Tamenaṃ so gahapati vā gahapatiputto vā upaṭṭhāpeyya. So upaṭṭhaheyya pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī. Tassa so gahapati vā gahapatiputto vā mittatopi naṃ saddaheyya 8; suhajjatopi naṃ saddaheyya; tasmiñca vissāsaṃ āpajjeyya. Yadā kho, āvuso, tassa purisassa evamassa – ‘saṃvissattho kho myāyaṃ gahapati vā gahapatiputto vā’ti, atha naṃ rahogataṃ viditvā tiṇhena satthena jīvitā voropeyya.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಯಮಕ, ಯದಾ ಹಿ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಅಮುಂ ಗಹಪತಿಂ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಂ ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಂ ಆಹ – ‘ಉಪಟ್ಠಹೇಯ್ಯಂ ತಂ, ಭನ್ತೇ’ತಿ, ತದಾಪಿ ಸೋ ವಧಕೋವ। ವಧಕಞ್ಚ ಪನ ಸನ್ತಂ ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ – ‘ವಧಕೋ ಮೇ’ತಿ। ಯದಾಪಿ ಸೋ ಉಪಟ್ಠಹತಿ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯೀ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತೀ ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವೀ ಮನಾಪಚಾರೀ ಪಿಯವಾದೀ, ತದಾಪಿ ಸೋ ವಧಕೋವ। ವಧಕಞ್ಚ ಪನ ಸನ್ತಂ ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ – ‘ವಧಕೋ ಮೇ’ತಿ। ಯದಾಪಿ ನಂ ರಹೋಗತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತಿಣ್ಹೇನ ಸತ್ಥೇನ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತಿ, ತದಾಪಿ ಸೋ ವಧಕೋವ। ವಧಕಞ್ಚ ಪನ ಸನ್ತಂ ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ – ‘ವಧಕೋ ಮೇ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅಸ್ಸುತವಾ ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಅರಿಯಾನಂ ಅದಸ್ಸಾವೀ ಅರಿಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಕೋವಿದೋ ಅರಿಯಧಮ್ಮೇ ಅವಿನೀತೋ, ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ಅದಸ್ಸಾವೀ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಕೋವಿದೋ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮೇ ಅವಿನೀತೋ ರೂಪಂ ಅತ್ತತೋ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ರೂಪವನ್ತಂ ವಾ ಅತ್ತಾನಂ; ಅತ್ತನಿ ವಾ ರೂಪಂ, ರೂಪಸ್ಮಿಂ ವಾ ಅತ್ತಾನಂ। ವೇದನಂ… ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅತ್ತತೋ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣವನ್ತಂ ವಾ ಅತ್ತಾನಂ; ಅತ್ತನಿ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಮಿಂ ವಾ ಅತ್ತಾನಂ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, āvuso yamaka, yadā hi so puriso amuṃ gahapatiṃ vā gahapatiputtaṃ vā upasaṅkamitvā evaṃ āha – ‘upaṭṭhaheyyaṃ taṃ, bhante’ti, tadāpi so vadhakova. Vadhakañca pana santaṃ na aññāsi – ‘vadhako me’ti. Yadāpi so upaṭṭhahati pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī, tadāpi so vadhakova. Vadhakañca pana santaṃ na aññāsi – ‘vadhako me’ti. Yadāpi naṃ rahogataṃ viditvā tiṇhena satthena jīvitā voropeti, tadāpi so vadhakova. Vadhakañca pana santaṃ na aññāsi – ‘vadhako me’’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti. ‘‘Evameva kho, āvuso, assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto rūpaṃ attato samanupassati, rūpavantaṃ vā attānaṃ; attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attānaṃ. Vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ attato samanupassati, viññāṇavantaṃ vā attānaṃ; attani vā viññāṇaṃ, viññāṇasmiṃ vā attānaṃ’’.
‘‘ಸೋ ಅನಿಚ್ಚಂ ರೂಪಂ ‘ಅನಿಚ್ಚಂ ರೂಪ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ಅನಿಚ್ಚಂ ವೇದನಂ ‘ಅನಿಚ್ಚಾ ವೇದನಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ಅನಿಚ್ಚಂ ಸಞ್ಞಂ ‘ಅನಿಚ್ಚಾ ಸಞ್ಞಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ಅನಿಚ್ಚೇ ಸಙ್ಖಾರೇ ‘ಅನಿಚ್ಚಾ ಸಙ್ಖಾರಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ‘ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘So aniccaṃ rūpaṃ ‘aniccaṃ rūpa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti. Aniccaṃ vedanaṃ ‘aniccā vedanā’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Aniccaṃ saññaṃ ‘aniccā saññā’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Anicce saṅkhāre ‘aniccā saṅkhārā’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Aniccaṃ viññāṇaṃ ‘aniccaṃ viññāṇa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti.
‘‘ದುಕ್ಖಂ ರೂಪಂ ‘ದುಕ್ಖಂ ರೂಪ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ದುಕ್ಖಂ ವೇದನಂ… ದುಕ್ಖಂ ಸಞ್ಞಂ… ದುಕ್ಖೇ ಸಙ್ಖಾರೇ… ದುಕ್ಖಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ‘ದುಕ್ಖಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘Dukkhaṃ rūpaṃ ‘dukkhaṃ rūpa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti. Dukkhaṃ vedanaṃ… dukkhaṃ saññaṃ… dukkhe saṅkhāre… dukkhaṃ viññāṇaṃ ‘dukkhaṃ viññāṇa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti.
‘‘ಅನತ್ತಂ ರೂಪಂ ‘ಅನತ್ತಾ ರೂಪ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ಅನತ್ತಂ ವೇದನಂ… ಅನತ್ತಂ ಸಞ್ಞಂ… ಅನತ್ತೇ ಸಙ್ಖಾರೇ… ಅನತ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ‘ಅನತ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘Anattaṃ rūpaṃ ‘anattā rūpa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti. Anattaṃ vedanaṃ… anattaṃ saññaṃ… anatte saṅkhāre… anattaṃ viññāṇaṃ ‘anattaṃ viññāṇa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti.
‘‘ಸಙ್ಖತಂ ರೂಪಂ ‘ಸಙ್ಖತಂ ರೂಪ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ಸಙ್ಖತಂ ವೇದನಂ… ಸಙ್ಖತಂ ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖತೇ ಸಙ್ಖಾರೇ… ಸಙ್ಖತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ‘ಸಙ್ಖತಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘Saṅkhataṃ rūpaṃ ‘saṅkhataṃ rūpa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti. Saṅkhataṃ vedanaṃ… saṅkhataṃ saññaṃ… saṅkhate saṅkhāre… saṅkhataṃ viññāṇaṃ ‘saṅkhataṃ viññāṇa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti.
‘‘ವಧಕಂ ರೂಪಂ ‘ವಧಕಂ ರೂಪ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ವಧಕಂ ವೇದನಂ ‘ವಧಕಾ ವೇದನಾ’ತಿ… ವಧಕಂ ಸಞ್ಞಂ ‘ವಧಕಾ ಸಞ್ಞಾ’ತಿ… ವಧಕೇ ಸಙ್ಖಾರೇ ‘ವಧಕಾ ಸಙ್ಖಾರಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ವಧಕಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ‘ವಧಕಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘Vadhakaṃ rūpaṃ ‘vadhakaṃ rūpa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti. Vadhakaṃ vedanaṃ ‘vadhakā vedanā’ti… vadhakaṃ saññaṃ ‘vadhakā saññā’ti… vadhake saṅkhāre ‘vadhakā saṅkhārā’ti yathābhūtaṃ nappajānāti. Vadhakaṃ viññāṇaṃ ‘vadhakaṃ viññāṇa’nti yathābhūtaṃ nappajānāti.
‘‘ಸೋ ರೂಪಂ ಉಪೇತಿ ಉಪಾದಿಯತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ ‘ಅತ್ತಾ ಮೇ’ತಿ। ವೇದನಂ… ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಉಪೇತಿ ಉಪಾದಿಯತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ ‘ಅತ್ತಾ ಮೇ’ತಿ। ತಸ್ಸಿಮೇ ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ ಉಪೇತಾ ಉಪಾದಿನ್ನಾ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ।
‘‘So rūpaṃ upeti upādiyati adhiṭṭhāti ‘attā me’ti. Vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ upeti upādiyati adhiṭṭhāti ‘attā me’ti. Tassime pañcupādānakkhandhā upetā upādinnā dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya saṃvattanti.
‘‘ಸುತವಾ ಚ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಅರಿಯಾನಂ ದಸ್ಸಾವೀ…ಪೇ॰… ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮೇ ಸುವಿನೀತೋ ನ ರೂಪಂ ಅತ್ತತೋ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ನ ರೂಪವನ್ತಂ ಅತ್ತಾನಂ; ನ ಅತ್ತನಿ ರೂಪಂ, ನ ರೂಪಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತಾನಂ। ನ ವೇದನಂ… ನ ಸಞ್ಞಂ… ನ ಸಙ್ಖಾರೇ… ನ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅತ್ತತೋ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ನ ವಿಞ್ಞಾಣವನ್ತಂ ಅತ್ತಾನಂ; ನ ಅತ್ತನಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ನ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತಾನಂ।
‘‘Sutavā ca kho, āvuso, ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī…pe… sappurisadhamme suvinīto na rūpaṃ attato samanupassati, na rūpavantaṃ attānaṃ; na attani rūpaṃ, na rūpasmiṃ attānaṃ. Na vedanaṃ… na saññaṃ… na saṅkhāre… na viññāṇaṃ attato samanupassati, na viññāṇavantaṃ attānaṃ; na attani viññāṇaṃ, na viññāṇasmiṃ attānaṃ.
‘‘ಸೋ ಅನಿಚ್ಚಂ ರೂಪಂ ‘ಅನಿಚ್ಚಂ ರೂಪ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ಅನಿಚ್ಚಂ ವೇದನಂ … ಅನಿಚ್ಚಂ ಸಞ್ಞಂ… ಅನಿಚ್ಚೇ ಸಙ್ಖಾರೇ … ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ‘ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘So aniccaṃ rūpaṃ ‘aniccaṃ rūpa’nti yathābhūtaṃ pajānāti. Aniccaṃ vedanaṃ … aniccaṃ saññaṃ… anicce saṅkhāre … aniccaṃ viññāṇaṃ ‘aniccaṃ viññāṇa’nti yathābhūtaṃ pajānāti.
‘‘ದುಕ್ಖಂ ರೂಪಂ ‘ದುಕ್ಖಂ ರೂಪ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ದುಕ್ಖಂ ವೇದನಂ… ದುಕ್ಖಂ ಸಞ್ಞಂ… ದುಕ್ಖೇ ಸಙ್ಖಾರೇ… ದುಕ್ಖಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ‘ದುಕ್ಖಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘Dukkhaṃ rūpaṃ ‘dukkhaṃ rūpa’nti yathābhūtaṃ pajānāti. Dukkhaṃ vedanaṃ… dukkhaṃ saññaṃ… dukkhe saṅkhāre… dukkhaṃ viññāṇaṃ ‘dukkhaṃ viññāṇa’nti yathābhūtaṃ pajānāti.
‘‘ಅನತ್ತಂ ರೂಪಂ ‘ಅನತ್ತಾ ರೂಪ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ಅನತ್ತಂ ವೇದನಂ… ಅನತ್ತಂ ಸಞ್ಞಂ… ಅನತ್ತೇ ಸಙ್ಖಾರೇ… ಅನತ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ‘ಅನತ್ತಾ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘Anattaṃ rūpaṃ ‘anattā rūpa’nti yathābhūtaṃ pajānāti. Anattaṃ vedanaṃ… anattaṃ saññaṃ… anatte saṅkhāre… anattaṃ viññāṇaṃ ‘anattā viññāṇa’nti yathābhūtaṃ pajānāti.
‘‘ಸಙ್ಖತಂ ರೂಪಂ ‘ಸಙ್ಖತಂ ರೂಪ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ಸಙ್ಖತಂ ವೇದನಂ… ಸಙ್ಖತಂ ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖತೇ ಸಙ್ಖಾರೇ… ಸಙ್ಖತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ‘ಸಙ್ಖತಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘Saṅkhataṃ rūpaṃ ‘saṅkhataṃ rūpa’nti yathābhūtaṃ pajānāti. Saṅkhataṃ vedanaṃ… saṅkhataṃ saññaṃ… saṅkhate saṅkhāre… saṅkhataṃ viññāṇaṃ ‘saṅkhataṃ viññāṇa’nti yathābhūtaṃ pajānāti.
‘‘ವಧಕಂ ರೂಪಂ ‘ವಧಕಂ ರೂಪ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ವಧಕಂ ವೇದನಂ… ವಧಕಂ ಸಞ್ಞಂ… ವಧಕೇ ಸಙ್ಖಾರೇ ‘‘ವಧಕಾ ಸಙ್ಖಾರಾ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ವಧಕಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ‘ವಧಕಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘Vadhakaṃ rūpaṃ ‘vadhakaṃ rūpa’nti yathābhūtaṃ pajānāti. Vadhakaṃ vedanaṃ… vadhakaṃ saññaṃ… vadhake saṅkhāre ‘‘vadhakā saṅkhārā’’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Vadhakaṃ viññāṇaṃ ‘vadhakaṃ viññāṇa’nti yathābhūtaṃ pajānāti.
‘‘ಸೋ ರೂಪಂ ನ ಉಪೇತಿ, ನ ಉಪಾದಿಯತಿ, ನಾಧಿಟ್ಠಾತಿ – ‘ಅತ್ತಾ ಮೇ’ತಿ। ವೇದನಂ… ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನ ಉಪೇತಿ, ನ ಉಪಾದಿಯತಿ, ನಾಧಿಟ್ಠಾತಿ – ‘ಅತ್ತಾ ಮೇ’ತಿ। ತಸ್ಸಿಮೇ ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ ಅನುಪೇತಾ ಅನುಪಾದಿನ್ನಾ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇತಂ, ಆವುಸೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಹೋತಿ ಯೇಸಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ತಾದಿಸಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ ಅನುಕಮ್ಪಕಾ ಅತ್ಥಕಾಮಾ ಓವಾದಕಾ ಅನುಸಾಸಕಾ। ಇದಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುತ್ತ’’ನ್ತಿ। ತತಿಯಂ।
‘‘So rūpaṃ na upeti, na upādiyati, nādhiṭṭhāti – ‘attā me’ti. Vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ na upeti, na upādiyati, nādhiṭṭhāti – ‘attā me’ti. Tassime pañcupādānakkhandhā anupetā anupādinnā dīgharattaṃ hitāya sukhāya saṃvattantī’’ti. ‘‘Evametaṃ, āvuso sāriputta, hoti yesaṃ āyasmantānaṃ tādisā sabrahmacārino anukampakā atthakāmā ovādakā anusāsakā. Idañca pana me āyasmato sāriputtassa dhammadesanaṃ sutvā anupādāya āsavehi cittaṃ vimutta’’nti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೩. ಯಮಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Yamakasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೩. ಯಮಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Yamakasuttavaṇṇanā
