| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
၃. ယမကသုတ္တဝဏ္ဏနာ
3. Yamakasuttavaṇṇanā
၈၅. တတိယေ ဒိဋ္ဌိဂတန္တိ သစေ ဟိသ္သ ဧဝံ ဘဝေယ္ယ ‘‘သင္ခာရာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ စေဝ နိရုဇ္ဈန္တိ စ, သင္ခာရပ္ပဝတ္တမေဝ အပ္ပဝတ္တံ ဟောတီ’’တိ, ဒိဋ္ဌိဂတံ နာမ န ဘဝေယ္ယ, သာသနာဝစရိကံ ဉာဏံ ဘဝေယ္ယ။ ယသ္မာ ပနသ္သ ‘‘သတ္တော ဥစ္ဆိဇ္ဇတိ ဝိနသ္သတီ’’တိ အဟောသိ, တသ္မာ ဒိဋ္ဌိဂတံ နာမ ဇာတံ။ ထာမသာ ပရာမာသာတိ ဒိဋ္ဌိထာမေန စေဝ ဒိဋ္ဌိပရာမာသေန စ။
85. Tatiye diṭṭhigatanti sace hissa evaṃ bhaveyya ‘‘saṅkhārā uppajjanti ceva nirujjhanti ca, saṅkhārappavattameva appavattaṃ hotī’’ti, diṭṭhigataṃ nāma na bhaveyya, sāsanāvacarikaṃ ñāṇaṃ bhaveyya. Yasmā panassa ‘‘satto ucchijjati vinassatī’’ti ahosi, tasmā diṭṭhigataṃ nāma jātaṃ. Thāmasā parāmāsāti diṭṭhithāmena ceva diṭṭhiparāmāsena ca.
ယေနာယသ္မာ သာရိပုတ္တောတိ ယထာ နာမ ပစ္စန္တေ ကုပိတေ တံ ဝူပသမေတုံ အသက္ကောန္တာ ရာဇပုရိသာ သေနာပတိသ္သ ဝာ ရညော ဝာ သန္တိကံ ဂစ္ဆန္တိ, ဧဝံ ဒိဋ္ဌိဂတဝသေန တသ္မိံ ထေရေ ကုပိတေ တံ ဝူပသမေတုံ အသက္ကောန္တာ တေ ဘိက္ခူ ယေန ဓမ္မရာဇသ္သ ဓမ္မသေနာပတိ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော , တေနုပသင္ကမိံသု။ ဧဝံဗ္ယာခောတိ တေသံ ဘိက္ခူနံ သန္တိကေ ဝိယ ထေရသ္သ သမ္မုခာ ပဂ္ဂယ္ဟ ဝတ္တုံ အသက္ကောန္တော ဩလမ္ဗန္တေန ဟဒယေန ‘‘ဧဝံဗ္ယာခော’’တိ အာဟ။ တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသောတိ? ဣဒံ ထေရော တသ္သ ဝစနံ သုတ္ဝာ, ‘‘နာယံ အတ္တနော လဒ္ဓိယံ ဒောသံ ပသ္သတိ, ဓမ္မဒေသနာယ အသ္သ တံ ပာကဋံ ကရိသ္သာမီ’’တိ စိန္တေတ္ဝာ တိပရိဝဋ္ဋံ ဒေသနံ ဒေသေတုံ အာရဘိ။
Yenāyasmāsāriputtoti yathā nāma paccante kupite taṃ vūpasametuṃ asakkontā rājapurisā senāpatissa vā rañño vā santikaṃ gacchanti, evaṃ diṭṭhigatavasena tasmiṃ there kupite taṃ vūpasametuṃ asakkontā te bhikkhū yena dhammarājassa dhammasenāpati āyasmā sāriputto , tenupasaṅkamiṃsu. Evaṃbyākhoti tesaṃ bhikkhūnaṃ santike viya therassa sammukhā paggayha vattuṃ asakkonto olambantena hadayena ‘‘evaṃbyākho’’ti āha. Taṃ kiṃ maññasi, āvusoti? Idaṃ thero tassa vacanaṃ sutvā, ‘‘nāyaṃ attano laddhiyaṃ dosaṃ passati, dhammadesanāya assa taṃ pākaṭaṃ karissāmī’’ti cintetvā tiparivaṭṭaṃ desanaṃ desetuṃ ārabhi.
တံ ကိံ မညသိ, အာဝုသော ယမက, ရူပံ တထာဂတောတိ ဣဒံ ကသ္မာ အာရဒ္ဓံ? အနုယောဂဝတ္တံ ဒာပနတ္ထံ။ တိပရိဝဋ္ဋဒေသနာဝသာနသ္မိဉ္ဟိ ထေရော သောတာပန္နော ဇာတော။ အထ နံ အနုယောဂဝတ္တံ ဒာပေတုံ ‘‘တံ ကိံ မညသီ’’တိအာဒိမာဟ? တထာဂတောတိ သတ္တော။ ရူပံ ဝေဒနာ သညာ သင္ခာရာ ဝိညာဏန္တိ ဣမေ ပဉ္စက္ခန္ဓေ သမ္ပိဏ္ဍေတ္ဝာ ‘‘တထာဂတော’’တိ သမနုပသ္သသီတိ ပုစ္ဆတိ။ ဧတ္ထ စ တေ, အာဝုသောတိ ဣဒံ ထေရသ္သ အနုယောဂေ ဘုမ္မံ။ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ – ဧတ္ထ စ တေ ဧတ္တကေ ဌာနေ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သစ္စတော ထိရတော သတ္တေ အနုပလဗ္ဘိယမာနေတိ။ သစေ တံ, အာဝုသောတိ ဣဒမေတံ အညံ ဗ္ယာကရာပေတုကာမော ပုစ္ဆတိ။ ယံ ဒုက္ခံ တံ နိရုဒ္ဓန္တိ ယံ ဒုက္ခံ, တဒေဝ နိရုဒ္ဓံ, အညော သတ္တော နိရုဇ္ဈနကော နာမ နတ္ထိ, ဧဝံ ဗ္ယာကရေယ္ယန္တိ အတ္ထော။
Taṃ kiṃ maññasi, āvuso yamaka, rūpaṃ tathāgatoti idaṃ kasmā āraddhaṃ? Anuyogavattaṃ dāpanatthaṃ. Tiparivaṭṭadesanāvasānasmiñhi thero sotāpanno jāto. Atha naṃ anuyogavattaṃ dāpetuṃ ‘‘taṃ kiṃ maññasī’’tiādimāha? Tathāgatoti satto. Rūpaṃ vedanā saññā saṅkhārā viññāṇanti ime pañcakkhandhe sampiṇḍetvā ‘‘tathāgato’’ti samanupassasīti pucchati. Ettha ca te, āvusoti idaṃ therassa anuyoge bhummaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – ettha ca te ettake ṭhāne diṭṭheva dhamme saccato thirato satte anupalabbhiyamāneti. Sace taṃ, āvusoti idametaṃ aññaṃ byākarāpetukāmo pucchati. Yaṃ dukkhaṃ taṃ niruddhanti yaṃ dukkhaṃ, tadeva niruddhaṃ, añño satto nirujjhanako nāma natthi, evaṃ byākareyyanti attho.
ဧတသ္သေဝ အတ္ထသ္သာတိ ဧတသ္သ ပဌမမဂ္ဂသ္သ။ ဘိယ္ယောသောမတ္တာယ ဉာဏာယာတိ အတိရေကပ္ပမာဏသ္သ ဉာဏသ္သ အတ္ထာယ, သဟဝိပသ္သနကာနံ ဥပရိ စ တိဏ္ဏံ မဂ္ဂာနံ အာဝိဘာဝတ္ထာယာတိ အတ္ထော။ အာရက္ခသမ္ပန္နောတိ အန္တောအာရက္ခေန စေဝ ဗဟိအာရက္ခေန စ သမန္နာဂတော။ အယောဂက္ခေမကာမောတိ စတူဟိ ယောဂေဟိ ခေမဘာဝံ အနိစ္ဆန္တော။ ပသယ္ဟာတိ ပသယ္ဟိတ္ဝာ အဘိဘဝိတ္ဝာ။ အနုပခဇ္ဇာတိ အနုပဝိသိတ္ဝာ။
Etasseva atthassāti etassa paṭhamamaggassa. Bhiyyosomattāya ñāṇāyāti atirekappamāṇassa ñāṇassa atthāya, sahavipassanakānaṃ upari ca tiṇṇaṃ maggānaṃ āvibhāvatthāyāti attho. Ārakkhasampannoti antoārakkhena ceva bahiārakkhena ca samannāgato. Ayogakkhemakāmoti catūhi yogehi khemabhāvaṃ anicchanto. Pasayhāti pasayhitvā abhibhavitvā. Anupakhajjāti anupavisitvā.
ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီတိအာဒီသု ဒူရတောဝ အာဂစ္ဆန္တံ ဒိသ္ဝာ အာသနတော ပဌမတရံ ဝုဋ္ဌာတီတိ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ။ တသ္သ အာသနံ ဒတ္ဝာ တသ္မိံ နိသိန္နေ ပစ္ဆာ နိပတတိ နိသီဒတီတိ, ပစ္ဆာနိပာတီ။ ပာတောဝ ဝုဋ္ဌာယ ‘‘ဧတ္တကာ ကသိတုံ ဂစ္ဆထ, ဧတ္တကာ ဝပိတု’’န္တိ ဝာ သဗ္ဗပဌမံ ဝုဋ္ဌာတီတိ ပုဗ္ဗုဋ္ဌာယီ။ သာယံ သဗ္ဗေသု အတ္တနော အတ္တနော ဝသနဋ္ဌာနံ ဂတေသု ဂေဟသ္သ သမန္တတော အာရက္ခံ သံဝိဓာယ ဒ္ဝာရာနိ ထကေတ္ဝာ သဗ္ဗပစ္ဆာ နိပဇ္ဇနတောပိ ပစ္ဆာနိပာတီ။ ‘‘ကိံ ကရောမိ , အယ္ယပုတ္တ ? ကိံ ကရောမိ အယ္ယပုတ္တာ’’တိ? မုခံ ဩလောကေန္တော ကိံကာရံ ပဋိသာဝေတီတိ ကိံကာရပဋိသ္သာဝီ။ မနာပံ စရတီတိ မနာပစာရီ။ ပိယံ ဝဒတီတိ ပိယဝာဒီ။ မိတ္တတောပိ နံ သဒ္ဒဟေယ္ယာတိ မိတ္တော မေ အယန္တိ သဒ္ဒဟေယ္ယ။ ဝိသ္သာသံ အာပဇ္ဇေယ္ယာတိ ဧကတော ပာနဘောဇနာဒိံ ကရောန္တော ဝိသ္သာသိကော ဘဝေယ္ယ။ သံဝိသ္သတ္ထောတိ သုဋ္ဌု ဝိသ္သတ္ထော။
Pubbuṭṭhāyītiādīsu dūratova āgacchantaṃ disvā āsanato paṭhamataraṃ vuṭṭhātīti pubbuṭṭhāyī. Tassa āsanaṃ datvā tasmiṃ nisinne pacchā nipatati nisīdatīti, pacchānipātī. Pātova vuṭṭhāya ‘‘ettakā kasituṃ gacchatha, ettakā vapitu’’nti vā sabbapaṭhamaṃ vuṭṭhātīti pubbuṭṭhāyī. Sāyaṃ sabbesu attano attano vasanaṭṭhānaṃ gatesu gehassa samantato ārakkhaṃ saṃvidhāya dvārāni thaketvā sabbapacchā nipajjanatopi pacchānipātī. ‘‘Kiṃ karomi , ayyaputta ? Kiṃ karomi ayyaputtā’’ti? Mukhaṃ olokento kiṃkāraṃ paṭisāvetīti kiṃkārapaṭissāvī. Manāpaṃ caratīti manāpacārī. Piyaṃ vadatīti piyavādī. Mittatopi naṃ saddaheyyāti mitto me ayanti saddaheyya. Vissāsaṃ āpajjeyyāti ekato pānabhojanādiṃ karonto vissāsiko bhaveyya. Saṃvissatthoti suṭṭhu vissattho.
ဧဝမေဝ ခောတိ ဧတ္ထ ဣဒံ ဩပမ္မသံသန္ဒနံ – ဗာလဂဟပတိပုတ္တော ဝိယ ဟိ ဝဋ္ဋသန္နိသ္သိတကာလေ အသ္သုတဝာ ပုထုဇ္ဇနော , ဝဓကပစ္စာမိတ္တော ဝိယ အဗလဒုဗ္ဗလာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ, ဝဓကပစ္စာမိတ္တသ္သ ‘‘ဗာလဂဟပတိပုတ္တံ ဥပဋ္ဌဟိသ္သာမီ’’တိ ဥပဂတကာလော ဝိယ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဥပဂတာ ပဉ္စက္ခန္ဓာ, တသ္သ ဟိ ‘‘န မေ အယံ သဟာယော, ဝဓကပစ္စတ္ထိကော အယ’’န္တိ အဇာနနကာလော ဝိယ ဝဋ္ဋနိသ္သိတပုထုဇ္ဇနသ္သ ပဉ္စက္ခန္ဓေ ‘‘န ဣမေ မယ္ဟ’’န္တိ အဂဟေတ္ဝာ ‘‘မမ ရူပံ, မမ ဝေဒနာ, မမ သညာ, မမ သင္ခာရာ, မမ ဝိညာဏ’’န္တိ ဂဟိတကာလော, ဝဓကပစ္စတ္ထိကသ္သ ‘‘မိတ္တော မေ အယ’’န္တိ ဂဟေတ္ဝာ သက္ကာရကရဏကာလော ဝိယ ‘‘မမ ဣမေ’’တိ ဂဟေတ္ဝာ ပဉ္စန္နံ ခန္ဓာနံ န္ဟာပနဘောဇနာဒီဟိ သက္ကာရကရဏကာလော, ‘‘အတိဝိသ္သတ္ထော မေ အယ’’န္တိ ဉတ္ဝာ သက္ကာရံ ကရောန္တသ္သေဝ အသိနာ သီသစ္ဆိန္ဒနံ ဝိယ ဝိသ္သတ္ထသ္သ ဗာလပုထုဇ္ဇနသ္သ တိခိဏေဟိ ဘိဇ္ဇမာနေဟိ ခန္ဓေဟိ ဇီဝိတပရိယာဒာနံ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
Evameva khoti ettha idaṃ opammasaṃsandanaṃ – bālagahapatiputto viya hi vaṭṭasannissitakāle assutavā puthujjano , vadhakapaccāmitto viya abaladubbalā pañcakkhandhā, vadhakapaccāmittassa ‘‘bālagahapatiputtaṃ upaṭṭhahissāmī’’ti upagatakālo viya paṭisandhikkhaṇe upagatā pañcakkhandhā, tassa hi ‘‘na me ayaṃ sahāyo, vadhakapaccatthiko aya’’nti ajānanakālo viya vaṭṭanissitaputhujjanassa pañcakkhandhe ‘‘na ime mayha’’nti agahetvā ‘‘mama rūpaṃ, mama vedanā, mama saññā, mama saṅkhārā, mama viññāṇa’’nti gahitakālo, vadhakapaccatthikassa ‘‘mitto me aya’’nti gahetvā sakkārakaraṇakālo viya ‘‘mama ime’’ti gahetvā pañcannaṃ khandhānaṃ nhāpanabhojanādīhi sakkārakaraṇakālo, ‘‘ativissattho me aya’’nti ñatvā sakkāraṃ karontasseva asinā sīsacchindanaṃ viya vissatthassa bālaputhujjanassa tikhiṇehi bhijjamānehi khandhehi jīvitapariyādānaṃ veditabbaṃ.
ဥပေတီတိ ဥပဂစ္ဆတိ။ ဥပာဒိယတီတိ ဂဏ္ဟာတိ။ အဓိဋ္ဌာတီတိ အဓိတိဋ္ဌတိ။ အတ္တာ မေတိ အယံ မေ အတ္တာတိ။ သုတဝာ စ ခော, အာဝုသော, အရိယသာဝကောတိ ယထာ ပန ပဏ္ဍိတော ဂဟပတိပုတ္တော ဧဝံ ဥပဂတံ ပစ္စတ္ထိကံ ‘‘ပစ္စတ္ထိကော မေ အယ’’န္တိ ဉတ္ဝာ အပ္ပမတ္တော တာနိ တာနိ ကမ္မာနိ ကာရေတ္ဝာ အနတ္ထံ ပရိဟရတိ, အတ္ထံ ပာပုဏာတိ, ဧဝံ သုတဝာ အရိယသာဝကောပိ ‘‘န ရူပံ အတ္တတော သမနုပသ္သတီ’’တိအာဒိနာ နယေန ပဉ္စက္ခန္ဓေ အဟန္တိ ဝာ မမန္တိ ဝာ အဂဟေတ္ဝာ, ‘‘ပစ္စတ္ထိကာ မေ ဧတေ’’တိ ဉတ္ဝာ ရူပသတ္တကအရူပသတ္တကာဒိဝသေန ဝိပသ္သနာယ ယောဇေတ္ဝာဝ တတောနိဒာနံ ဒုက္ခံ ပရိဝဇ္ဇေတ္ဝာ အဂ္ဂဖလံ အရဟတ္တံ ပာပုဏာတိ။ သေသမေတ္ထ ဥတ္တာနမေဝ။ တတိယံ။
Upetīti upagacchati. Upādiyatīti gaṇhāti. Adhiṭṭhātīti adhitiṭṭhati. Attā meti ayaṃ me attāti. Sutavā ca kho, āvuso, ariyasāvakoti yathā pana paṇḍito gahapatiputto evaṃ upagataṃ paccatthikaṃ ‘‘paccatthiko me aya’’nti ñatvā appamatto tāni tāni kammāni kāretvā anatthaṃ pariharati, atthaṃ pāpuṇāti, evaṃ sutavā ariyasāvakopi ‘‘na rūpaṃ attato samanupassatī’’tiādinā nayena pañcakkhandhe ahanti vā mamanti vā agahetvā, ‘‘paccatthikā me ete’’ti ñatvā rūpasattakaarūpasattakādivasena vipassanāya yojetvāva tatonidānaṃ dukkhaṃ parivajjetvā aggaphalaṃ arahattaṃ pāpuṇāti. Sesamettha uttānameva. Tatiyaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၃. ယမကသုတ္တံ • 3. Yamakasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၃. ယမကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Yamakasuttavaṇṇanā
