Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi |
൧൫൩. യാനാദിപടിക്ഖേപകഥാ
153. Yānādipaṭikkhepakathā
൨൫൩. ഇത്ഥിയുത്തേനാതി ഏത്ഥ രൂളീവസേന ധേനുപി ഇത്ഥീ നാമാതി ആഹ ‘‘ധേനുയുത്തേനാ’’തി. പുരിസന്തരേനാതി ഏത്ഥ പുരിസോ ഏവ അന്തരോ അഞ്ഞോ ഏത്ഥാതി പുരിസന്തരം യാനം. പുരിസന്തരോ നാമ അത്ഥതോ സാരഥീതി ആഹ ‘‘പുരിസസാരഥിനാ’’തി, യാനേനാതി യോജനാ. ഗങ്ഗാമഹിയായാതി ഏത്ഥ ഗങ്ഗാ ച മഹീ ച ഗങ്ഗാമഹീ, തത്ഥ കീളികാ ഗങ്ഗാമഹിയാതി അത്ഥം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘ഗങ്ഗാമഹീകീളികായാ’’തി. തത്ഥ ഹി ഇത്ഥിപുരിസാ യാനേഹി ഉദകകീളം കീളന്തി. പുരിസയുത്തം ഹത്ഥവട്ടകന്തി ഏത്ഥ ‘‘അനുജാനാമി ഭിക്ഖവേ പുരിസയുത്തഞ്ച ഹത്ഥവട്ടകഞ്ചാ’’തി ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘ഏത്ഥാ’’തിആദി. തത്ഥ പുരിസയുത്തന്തി പുരിസേന യുജ്ജിതബ്ബന്തി പുരിസയുത്തം യാനം. ഹത്ഥവട്ടകന്തി ഹത്ഥേന വട്ടേതബ്ബന്തി ഹത്ഥവട്ടകം യാനം. യാനുഗ്ഘാതേനാതി യാനസ്സ ഉല്ലങ്ഘിത്വാ ഗമനേന. ഹനധാതു ഹി ഗത്യത്ഥോ. തമത്ഥം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘യാനം അഭിരുഹന്തസ്സാ’’തിആദി. ‘‘തപ്പച്ചയാ’’തി ഇമിനാ യാനുഗ്ഘാതേനാതി ഏത്ഥ ഹേത്വത്ഥേ കരണവചനന്തി ദസ്സേതി. പീഠകസിവികന്തി പീഠേന സഹ കതം സിവികം. പടപോടലികന്തി പടമയം പോടലികം.
253.Itthiyuttenāti ettha rūḷīvasena dhenupi itthī nāmāti āha ‘‘dhenuyuttenā’’ti. Purisantarenāti ettha puriso eva antaro añño etthāti purisantaraṃ yānaṃ. Purisantaro nāma atthato sārathīti āha ‘‘purisasārathinā’’ti, yānenāti yojanā. Gaṅgāmahiyāyāti ettha gaṅgā ca mahī ca gaṅgāmahī, tattha kīḷikā gaṅgāmahiyāti atthaṃ dassento āha ‘‘gaṅgāmahīkīḷikāyā’’ti. Tattha hi itthipurisā yānehi udakakīḷaṃ kīḷanti. Purisayuttaṃhatthavaṭṭakanti ettha ‘‘anujānāmi bhikkhave purisayuttañca hatthavaṭṭakañcā’’ti dassento āha ‘‘etthā’’tiādi. Tattha purisayuttanti purisena yujjitabbanti purisayuttaṃ yānaṃ. Hatthavaṭṭakanti hatthena vaṭṭetabbanti hatthavaṭṭakaṃ yānaṃ. Yānugghātenāti yānassa ullaṅghitvā gamanena. Hanadhātu hi gatyattho. Tamatthaṃ dassento āha ‘‘yānaṃ abhiruhantassā’’tiādi. ‘‘Tappaccayā’’ti iminā yānugghātenāti ettha hetvatthe karaṇavacananti dasseti. Pīṭhakasivikanti pīṭhena saha kataṃ sivikaṃ. Paṭapoṭalikanti paṭamayaṃ poṭalikaṃ.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi / ൧൫൩. യാനാദിപടിക്ഖേപോ • 153. Yānādipaṭikkhepo
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / യാനാദിപടിക്ഖേപകഥാ • Yānādipaṭikkhepakathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / യാനാദിപടിക്ഖേപകഥാവണ്ണനാ • Yānādipaṭikkhepakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / അജ്ഝാരാമേഉപാഹനപടിക്ഖേപകഥാദിവണ്ണനാ • Ajjhārāmeupāhanapaṭikkhepakathādivaṇṇanā