Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౧౦. యసదత్తత్థేరగాథావణ్ణనా

    10. Yasadattattheragāthāvaṇṇanā

    ఉపారమ్భచిత్తోతిఆదికా ఆయస్మతో యసదత్తత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే వివట్టూపనిస్సయం కుసలం ఉపచిని. తథా హేస పదుముత్తరస్స భగవతో కాలే బ్రాహ్మణకులే నిబ్బత్తిత్వా బ్రాహ్మణానం విజ్జాసిప్పేసు నిప్ఫత్తిం గతో కామే పహాయ ఇసిపబ్బజ్జం పబ్బజిత్వా అరఞ్ఞే విహరన్తో ఏకదివసం సత్థారం దిస్వా పసన్నమానసో అఞ్జలిం పగ్గయ్హ అభిత్థవి. సో తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే మల్లరట్ఠే మల్లరాజకులే నిబ్బత్తిత్వా యసదత్తోతి లద్ధనామో, వయప్పత్తో తక్కసిలం గన్త్వా సబ్బసిప్పాని సిక్ఖిత్వా సభియేన పరిబ్బాజకేన సద్ధింయేవ చారికం చరమానో, అనుపుబ్బేన సావత్థియం భగవన్తం ఉపసఙ్కమిత్వా సభియేన పుట్ఠపఞ్హేసు విస్సజ్జియమానేసు సయం ఓతారాపేక్ఖో సుణన్తో నిసీది ‘‘సమణస్స గోతమస్స వాదే దోసం దస్సామీ’’తి. అథస్స భగవా చిత్తాచారం ఞత్వా సభియసుత్తదేసనావసానే (సు॰ ని॰ సభియసుత్త) ఓవాదం దేన్తో –

    Upārambhacittotiādikā āyasmato yasadattattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacini. Tathā hesa padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā brāhmaṇānaṃ vijjāsippesu nipphattiṃ gato kāme pahāya isipabbajjaṃ pabbajitvā araññe viharanto ekadivasaṃ satthāraṃ disvā pasannamānaso añjaliṃ paggayha abhitthavi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde mallaraṭṭhe mallarājakule nibbattitvā yasadattoti laddhanāmo, vayappatto takkasilaṃ gantvā sabbasippāni sikkhitvā sabhiyena paribbājakena saddhiṃyeva cārikaṃ caramāno, anupubbena sāvatthiyaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā sabhiyena puṭṭhapañhesu vissajjiyamānesu sayaṃ otārāpekkho suṇanto nisīdi ‘‘samaṇassa gotamassa vāde dosaṃ dassāmī’’ti. Athassa bhagavā cittācāraṃ ñatvā sabhiyasuttadesanāvasāne (su. ni. sabhiyasutta) ovādaṃ dento –

    ౩౬౦.

    360.

    ‘‘ఉపారమ్భచిత్తో దుమ్మేధో, సుణాతి జినసాసనం;

    ‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;

    ఆరకా హోతి సద్ధమ్మా, నభసో పథవీ యథా.

    Ārakā hoti saddhammā, nabhaso pathavī yathā.

    ౩౬౧.

    361.

    ‘‘ఉపారమ్భచిత్తో దుమ్మేధో, సుణాతి జినసాసనం;

    ‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;

    పరిహాయతి సద్ధమ్మా, కాళపక్ఖేవ చన్దిమా.

    Parihāyati saddhammā, kāḷapakkheva candimā.

    ౩౬౨.

    362.

    ‘‘ఉపారమ్భచిత్తో దుమ్మేధో, సుణాతి జినసాసనం;

    ‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;

    పరిసుస్సతి సద్ధమ్మే, మచ్ఛో అప్పోదకే యథా.

    Parisussati saddhamme, maccho appodake yathā.

    ౩౬౩.

    363.

    ‘‘ఉపారమ్భచిత్తో దుమ్మేధో, సుణాతి జినసాసనం;

    ‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;

    న విరూహతి సద్ధమ్మే, ఖేత్తే బీజంవ పూతికం.

    Na virūhati saddhamme, khette bījaṃva pūtikaṃ.

    ౩౬౪.

    364.

    ‘‘యో చ తుట్ఠేన చిత్తేన, సుణాతి జినసాసనం;

    ‘‘Yo ca tuṭṭhena cittena, suṇāti jinasāsanaṃ;

    ఖేపేత్వా ఆసవే సబ్బే, సచ్ఛికత్వా అకుప్పతం;

    Khepetvā āsave sabbe, sacchikatvā akuppataṃ;

    పప్పుయ్య పరమం సన్తిం, పరినిబ్బాతినాసవో’’తి. –

    Pappuyya paramaṃ santiṃ, parinibbātināsavo’’ti. –

    ఇమా పఞ్చ గాథా అభాసి.

    Imā pañca gāthā abhāsi.

    తత్థ ఉపారమ్భచిత్తోతి సారమ్భచిత్తో, దోసారోపనాధిప్పాయోతి అత్థో. దుమ్మేధోతి నిప్పఞ్ఞో. ఆరకా హోతి సద్ధమ్మాతి సో తాదిసో పుగ్గలో నభసో వియ పథవీ పటిపత్తిసద్ధమ్మతోపి దూరే హోతి, పగేవ పటివేధసద్ధమ్మతో. ‘‘న త్వం ఇమం ధమ్మవినయం ఆజానాసీ’’తిఆదినా (దీ॰ ని॰ ౧.౧౮) విగ్గాహికకథం అనుయుత్తస్స కుతో సన్తనిపుణో పటిపత్తిసద్ధమ్మో.

    Tattha upārambhacittoti sārambhacitto, dosāropanādhippāyoti attho. Dummedhoti nippañño. Ārakā hoti saddhammāti so tādiso puggalo nabhaso viya pathavī paṭipattisaddhammatopi dūre hoti, pageva paṭivedhasaddhammato. ‘‘Na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsī’’tiādinā (dī. ni. 1.18) viggāhikakathaṃ anuyuttassa kuto santanipuṇo paṭipattisaddhammo.

    పరిహాయతి సద్ధమ్మాతి నవవిధలోకుత్తరధమ్మతో పుబ్బభాగియసద్ధాదిసద్ధమ్మతోపి నిహీయతి. పరిసుస్సతీతి విసుస్సతి కాయచిత్తానం పీణనరసస్స పీతిపామోజ్జాదికుసలధమ్మస్సాభావతో. న విరూహతీతి విరూళ్హిం వుద్ధిం న పాపుణాతి. పూతికన్తి గోమయలేపదానాదిఅభావేన పూతిభావం పత్తం.

    Parihāyati saddhammāti navavidhalokuttaradhammato pubbabhāgiyasaddhādisaddhammatopi nihīyati. Parisussatīti visussati kāyacittānaṃ pīṇanarasassa pītipāmojjādikusaladhammassābhāvato. Na virūhatīti virūḷhiṃ vuddhiṃ na pāpuṇāti. Pūtikanti gomayalepadānādiabhāvena pūtibhāvaṃ pattaṃ.

    తుట్ఠేన చిత్తేనాతి ఇత్థమ్భూతలక్ఖణే కరణవచనం, అత్తమనో పముదితో హుత్వాతి అత్థో. ఖేపేత్వాతి సముచ్ఛిన్దిత్వా. అకుప్పతన్తి అరహత్తం. పప్పుయ్యాతి పాపుణిత్వా. పరమం సన్తిన్తి అనుపాదిసేసం నిబ్బానం. తదధిగమో చస్స కేవలం కాలాగమనమేవ, న కోచివిధోతి తం దస్సేతుం వుత్తం ‘‘పరినిబ్బాతినాసవో’’తి.

    Tuṭṭhena cittenāti itthambhūtalakkhaṇe karaṇavacanaṃ, attamano pamudito hutvāti attho. Khepetvāti samucchinditvā. Akuppatanti arahattaṃ. Pappuyyāti pāpuṇitvā. Paramaṃ santinti anupādisesaṃ nibbānaṃ. Tadadhigamo cassa kevalaṃ kālāgamanameva, na kocividhoti taṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘parinibbātināsavo’’ti.

    ఏవం సత్థారా ఓవదితో సంవేగజాతో పబ్బజిత్వా విపస్సనం పట్ఠపేత్వా నచిరస్సేవ అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౨.౪౪.౩౫-౪౩) –

    Evaṃ satthārā ovadito saṃvegajāto pabbajitvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.44.35-43) –

    ‘‘కణికారంవ జలితం, దీపరుక్ఖంవ జోతితం;

    ‘‘Kaṇikāraṃva jalitaṃ, dīparukkhaṃva jotitaṃ;

    కఞ్చనంవ విరోచన్తం, అద్దసం ద్విపదుత్తమం.

    Kañcanaṃva virocantaṃ, addasaṃ dvipaduttamaṃ.

    ‘‘కమణ్డలుం ఠపేత్వాన, వాకచీరఞ్చ కుణ్డికం;

    ‘‘Kamaṇḍaluṃ ṭhapetvāna, vākacīrañca kuṇḍikaṃ;

    ఏకంసం అజినం కత్వా, బుద్ధసేట్ఠం థవిం అహం.

    Ekaṃsaṃ ajinaṃ katvā, buddhaseṭṭhaṃ thaviṃ ahaṃ.

    ‘‘తమన్ధకారం విధమం, మోహజాలసమాకులం;

    ‘‘Tamandhakāraṃ vidhamaṃ, mohajālasamākulaṃ;

    ఞాణాలోకం దస్సేత్వాన, నిత్తిణ్ణోసి మహాముని.

    Ñāṇālokaṃ dassetvāna, nittiṇṇosi mahāmuni.

    ‘‘సముద్ధరసిమం లోకం, సబ్బావన్తమనుత్తరం;

    ‘‘Samuddharasimaṃ lokaṃ, sabbāvantamanuttaraṃ;

    ఞాణే తే ఉపమా నత్థి, యావతా జగతో గతి.

    Ñāṇe te upamā natthi, yāvatā jagato gati.

    ‘‘తేన ఞాణేన సబ్బఞ్ఞూ, ఇతి బుద్ధో పవుచ్చతి;

    ‘‘Tena ñāṇena sabbaññū, iti buddho pavuccati;

    వన్దామి తం మహావీరం, సబ్బఞ్ఞుతమనావరం.

    Vandāmi taṃ mahāvīraṃ, sabbaññutamanāvaraṃ.

    ‘‘సతసహస్సితో కప్పే, బుద్ధసేట్ఠం థవిం అహం;

    ‘‘Satasahassito kappe, buddhaseṭṭhaṃ thaviṃ ahaṃ;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఞాణత్థవాయిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, ñāṇatthavāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అరహత్తం పన పత్వా అఞ్ఞం బ్యాకరోన్తోపి థేరో ఇమా ఏవ గాథా అభాసి.

    Arahattaṃ pana patvā aññaṃ byākarontopi thero imā eva gāthā abhāsi.

    యసదత్తత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Yasadattattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౧౦. యసదత్తత్థేరగాథా • 10. Yasadattattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact