Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೧೦. ಯಸದತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    10. Yasadattattheragāthāvaṇṇanā

    ಉಪಾರಮ್ಭಚಿತ್ತೋತಿಆದಿಕಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಯಸದತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಕುಸಲಂ ಉಪಚಿನಿ। ತಥಾ ಹೇಸ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವಿಜ್ಜಾಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಗತೋ ಕಾಮೇ ಪಹಾಯ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅಭಿತ್ಥವಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಮಲ್ಲರಟ್ಠೇ ಮಲ್ಲರಾಜಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಯಸದತ್ತೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ, ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ತಕ್ಕಸಿಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪಾನಿ ಸಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಸಭಿಯೇನ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೇನ ಸದ್ಧಿಂಯೇವ ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ, ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಭಿಯೇನ ಪುಟ್ಠಪಞ್ಹೇಸು ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಯಮಾನೇಸು ಸಯಂ ಓತಾರಾಪೇಕ್ಖೋ ಸುಣನ್ತೋ ನಿಸೀದಿ ‘‘ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದೇ ದೋಸಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಚಿತ್ತಾಚಾರಂ ಞತ್ವಾ ಸಭಿಯಸುತ್ತದೇಸನಾವಸಾನೇ (ಸು॰ ನಿ॰ ಸಭಿಯಸುತ್ತ) ಓವಾದಂ ದೇನ್ತೋ –

    Upārambhacittotiādikā āyasmato yasadattattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacini. Tathā hesa padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā brāhmaṇānaṃ vijjāsippesu nipphattiṃ gato kāme pahāya isipabbajjaṃ pabbajitvā araññe viharanto ekadivasaṃ satthāraṃ disvā pasannamānaso añjaliṃ paggayha abhitthavi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde mallaraṭṭhe mallarājakule nibbattitvā yasadattoti laddhanāmo, vayappatto takkasilaṃ gantvā sabbasippāni sikkhitvā sabhiyena paribbājakena saddhiṃyeva cārikaṃ caramāno, anupubbena sāvatthiyaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā sabhiyena puṭṭhapañhesu vissajjiyamānesu sayaṃ otārāpekkho suṇanto nisīdi ‘‘samaṇassa gotamassa vāde dosaṃ dassāmī’’ti. Athassa bhagavā cittācāraṃ ñatvā sabhiyasuttadesanāvasāne (su. ni. sabhiyasutta) ovādaṃ dento –

    ೩೬೦.

    360.

    ‘‘ಉಪಾರಮ್ಭಚಿತ್ತೋ ದುಮ್ಮೇಧೋ, ಸುಣಾತಿ ಜಿನಸಾಸನಂ।

    ‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;

    ಆರಕಾ ಹೋತಿ ಸದ್ಧಮ್ಮಾ, ನಭಸೋ ಪಥವೀ ಯಥಾ॥

    Ārakā hoti saddhammā, nabhaso pathavī yathā.

    ೩೬೧.

    361.

    ‘‘ಉಪಾರಮ್ಭಚಿತ್ತೋ ದುಮ್ಮೇಧೋ, ಸುಣಾತಿ ಜಿನಸಾಸನಂ।

    ‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;

    ಪರಿಹಾಯತಿ ಸದ್ಧಮ್ಮಾ, ಕಾಳಪಕ್ಖೇವ ಚನ್ದಿಮಾ॥

    Parihāyati saddhammā, kāḷapakkheva candimā.

    ೩೬೨.

    362.

    ‘‘ಉಪಾರಮ್ಭಚಿತ್ತೋ ದುಮ್ಮೇಧೋ, ಸುಣಾತಿ ಜಿನಸಾಸನಂ।

    ‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;

    ಪರಿಸುಸ್ಸತಿ ಸದ್ಧಮ್ಮೇ, ಮಚ್ಛೋ ಅಪ್ಪೋದಕೇ ಯಥಾ॥

    Parisussati saddhamme, maccho appodake yathā.

    ೩೬೩.

    363.

    ‘‘ಉಪಾರಮ್ಭಚಿತ್ತೋ ದುಮ್ಮೇಧೋ, ಸುಣಾತಿ ಜಿನಸಾಸನಂ।

    ‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;

    ನ ವಿರೂಹತಿ ಸದ್ಧಮ್ಮೇ, ಖೇತ್ತೇ ಬೀಜಂವ ಪೂತಿಕಂ॥

    Na virūhati saddhamme, khette bījaṃva pūtikaṃ.

    ೩೬೪.

    364.

    ‘‘ಯೋ ಚ ತುಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತೇನ, ಸುಣಾತಿ ಜಿನಸಾಸನಂ।

    ‘‘Yo ca tuṭṭhena cittena, suṇāti jinasāsanaṃ;

    ಖೇಪೇತ್ವಾ ಆಸವೇ ಸಬ್ಬೇ, ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಅಕುಪ್ಪತಂ।

    Khepetvā āsave sabbe, sacchikatvā akuppataṃ;

    ಪಪ್ಪುಯ್ಯ ಪರಮಂ ಸನ್ತಿಂ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾತಿನಾಸವೋ’’ತಿ॥ –

    Pappuyya paramaṃ santiṃ, parinibbātināsavo’’ti. –

    ಇಮಾ ಪಞ್ಚ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ।

    Imā pañca gāthā abhāsi.

    ತತ್ಥ ಉಪಾರಮ್ಭಚಿತ್ತೋತಿ ಸಾರಮ್ಭಚಿತ್ತೋ, ದೋಸಾರೋಪನಾಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ದುಮ್ಮೇಧೋತಿ ನಿಪ್ಪಞ್ಞೋ। ಆರಕಾ ಹೋತಿ ಸದ್ಧಮ್ಮಾತಿ ಸೋ ತಾದಿಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ನಭಸೋ ವಿಯ ಪಥವೀ ಪಟಿಪತ್ತಿಸದ್ಧಮ್ಮತೋಪಿ ದೂರೇ ಹೋತಿ, ಪಗೇವ ಪಟಿವೇಧಸದ್ಧಮ್ಮತೋ। ‘‘ನ ತ್ವಂ ಇಮಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ ಆಜಾನಾಸೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೧೮) ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಕಥಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ ಕುತೋ ಸನ್ತನಿಪುಣೋ ಪಟಿಪತ್ತಿಸದ್ಧಮ್ಮೋ।

    Tattha upārambhacittoti sārambhacitto, dosāropanādhippāyoti attho. Dummedhoti nippañño. Ārakā hoti saddhammāti so tādiso puggalo nabhaso viya pathavī paṭipattisaddhammatopi dūre hoti, pageva paṭivedhasaddhammato. ‘‘Na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsī’’tiādinā (dī. ni. 1.18) viggāhikakathaṃ anuyuttassa kuto santanipuṇo paṭipattisaddhammo.

    ಪರಿಹಾಯತಿ ಸದ್ಧಮ್ಮಾತಿ ನವವಿಧಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮತೋ ಪುಬ್ಬಭಾಗಿಯಸದ್ಧಾದಿಸದ್ಧಮ್ಮತೋಪಿ ನಿಹೀಯತಿ। ಪರಿಸುಸ್ಸತೀತಿ ವಿಸುಸ್ಸತಿ ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಪೀಣನರಸಸ್ಸ ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಾದಿಕುಸಲಧಮ್ಮಸ್ಸಾಭಾವತೋ। ನ ವಿರೂಹತೀತಿ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವುದ್ಧಿಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಪೂತಿಕನ್ತಿ ಗೋಮಯಲೇಪದಾನಾದಿಅಭಾವೇನ ಪೂತಿಭಾವಂ ಪತ್ತಂ।

    Parihāyati saddhammāti navavidhalokuttaradhammato pubbabhāgiyasaddhādisaddhammatopi nihīyati. Parisussatīti visussati kāyacittānaṃ pīṇanarasassa pītipāmojjādikusaladhammassābhāvato. Na virūhatīti virūḷhiṃ vuddhiṃ na pāpuṇāti. Pūtikanti gomayalepadānādiabhāvena pūtibhāvaṃ pattaṃ.

    ತುಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತೇನಾತಿ ಇತ್ಥಮ್ಭೂತಲಕ್ಖಣೇ ಕರಣವಚನಂ, ಅತ್ತಮನೋ ಪಮುದಿತೋ ಹುತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಖೇಪೇತ್ವಾತಿ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ। ಅಕುಪ್ಪತನ್ತಿ ಅರಹತ್ತಂ। ಪಪ್ಪುಯ್ಯಾತಿ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ। ಪರಮಂ ಸನ್ತಿನ್ತಿ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ತದಧಿಗಮೋ ಚಸ್ಸ ಕೇವಲಂ ಕಾಲಾಗಮನಮೇವ, ನ ಕೋಚಿವಿಧೋತಿ ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪರಿನಿಬ್ಬಾತಿನಾಸವೋ’’ತಿ।

    Tuṭṭhena cittenāti itthambhūtalakkhaṇe karaṇavacanaṃ, attamano pamudito hutvāti attho. Khepetvāti samucchinditvā. Akuppatanti arahattaṃ. Pappuyyāti pāpuṇitvā. Paramaṃ santinti anupādisesaṃ nibbānaṃ. Tadadhigamo cassa kevalaṃ kālāgamanameva, na kocividhoti taṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘parinibbātināsavo’’ti.

    ಏವಂ ಸತ್ಥಾರಾ ಓವದಿತೋ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೪೪.೩೫-೪೩) –

    Evaṃ satthārā ovadito saṃvegajāto pabbajitvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.44.35-43) –

    ‘‘ಕಣಿಕಾರಂವ ಜಲಿತಂ, ದೀಪರುಕ್ಖಂವ ಜೋತಿತಂ।

    ‘‘Kaṇikāraṃva jalitaṃ, dīparukkhaṃva jotitaṃ;

    ಕಞ್ಚನಂವ ವಿರೋಚನ್ತಂ, ಅದ್ದಸಂ ದ್ವಿಪದುತ್ತಮಂ॥

    Kañcanaṃva virocantaṃ, addasaṃ dvipaduttamaṃ.

    ‘‘ಕಮಣ್ಡಲುಂ ಠಪೇತ್ವಾನ, ವಾಕಚೀರಞ್ಚ ಕುಣ್ಡಿಕಂ।

    ‘‘Kamaṇḍaluṃ ṭhapetvāna, vākacīrañca kuṇḍikaṃ;

    ಏಕಂಸಂ ಅಜಿನಂ ಕತ್ವಾ, ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಂ ಥವಿಂ ಅಹಂ॥

    Ekaṃsaṃ ajinaṃ katvā, buddhaseṭṭhaṃ thaviṃ ahaṃ.

    ‘‘ತಮನ್ಧಕಾರಂ ವಿಧಮಂ, ಮೋಹಜಾಲಸಮಾಕುಲಂ।

    ‘‘Tamandhakāraṃ vidhamaṃ, mohajālasamākulaṃ;

    ಞಾಣಾಲೋಕಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾನ, ನಿತ್ತಿಣ್ಣೋಸಿ ಮಹಾಮುನಿ॥

    Ñāṇālokaṃ dassetvāna, nittiṇṇosi mahāmuni.

    ‘‘ಸಮುದ್ಧರಸಿಮಂ ಲೋಕಂ, ಸಬ್ಬಾವನ್ತಮನುತ್ತರಂ।

    ‘‘Samuddharasimaṃ lokaṃ, sabbāvantamanuttaraṃ;

    ಞಾಣೇ ತೇ ಉಪಮಾ ನತ್ಥಿ, ಯಾವತಾ ಜಗತೋ ಗತಿ॥

    Ñāṇe te upamā natthi, yāvatā jagato gati.

    ‘‘ತೇನ ಞಾಣೇನ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ, ಇತಿ ಬುದ್ಧೋ ಪವುಚ್ಚತಿ।

    ‘‘Tena ñāṇena sabbaññū, iti buddho pavuccati;

    ವನ್ದಾಮಿ ತಂ ಮಹಾವೀರಂ, ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಮನಾವರಂ॥

    Vandāmi taṃ mahāvīraṃ, sabbaññutamanāvaraṃ.

    ‘‘ಸತಸಹಸ್ಸಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಂ ಥವಿಂ ಅಹಂ।

    ‘‘Satasahassito kappe, buddhaseṭṭhaṃ thaviṃ ahaṃ;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಞಾಣತ್ಥವಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, ñāṇatthavāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋಪಿ ಥೇರೋ ಇಮಾ ಏವ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ।

    Arahattaṃ pana patvā aññaṃ byākarontopi thero imā eva gāthā abhāsi.

    ಯಸದತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Yasadattattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೧೦. ಯಸದತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 10. Yasadattattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact