Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
൧൦. യസദത്തത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ
10. Yasadattattheragāthāvaṇṇanā
ഉപാരമ്ഭചിത്തോതിആദികാ ആയസ്മതോ യസദത്തത്ഥേരസ്സ ഗാഥാ. കാ ഉപ്പത്തി? അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയം കുസലം ഉപചിനി. തഥാ ഹേസ പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ കാലേ ബ്രാഹ്മണകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ ബ്രാഹ്മണാനം വിജ്ജാസിപ്പേസു നിപ്ഫത്തിം ഗതോ കാമേ പഹായ ഇസിപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ അരഞ്ഞേ വിഹരന്തോ ഏകദിവസം സത്ഥാരം ദിസ്വാ പസന്നമാനസോ അഞ്ജലിം പഗ്ഗയ്ഹ അഭിത്ഥവി. സോ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ മല്ലരട്ഠേ മല്ലരാജകുലേ നിബ്ബത്തിത്വാ യസദത്തോതി ലദ്ധനാമോ, വയപ്പത്തോ തക്കസിലം ഗന്ത്വാ സബ്ബസിപ്പാനി സിക്ഖിത്വാ സഭിയേന പരിബ്ബാജകേന സദ്ധിംയേവ ചാരികം ചരമാനോ, അനുപുബ്ബേന സാവത്ഥിയം ഭഗവന്തം ഉപസങ്കമിത്വാ സഭിയേന പുട്ഠപഞ്ഹേസു വിസ്സജ്ജിയമാനേസു സയം ഓതാരാപേക്ഖോ സുണന്തോ നിസീദി ‘‘സമണസ്സ ഗോതമസ്സ വാദേ ദോസം ദസ്സാമീ’’തി. അഥസ്സ ഭഗവാ ചിത്താചാരം ഞത്വാ സഭിയസുത്തദേസനാവസാനേ (സു॰ നി॰ സഭിയസുത്ത) ഓവാദം ദേന്തോ –
Upārambhacittotiādikā āyasmato yasadattattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacini. Tathā hesa padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā brāhmaṇānaṃ vijjāsippesu nipphattiṃ gato kāme pahāya isipabbajjaṃ pabbajitvā araññe viharanto ekadivasaṃ satthāraṃ disvā pasannamānaso añjaliṃ paggayha abhitthavi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde mallaraṭṭhe mallarājakule nibbattitvā yasadattoti laddhanāmo, vayappatto takkasilaṃ gantvā sabbasippāni sikkhitvā sabhiyena paribbājakena saddhiṃyeva cārikaṃ caramāno, anupubbena sāvatthiyaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā sabhiyena puṭṭhapañhesu vissajjiyamānesu sayaṃ otārāpekkho suṇanto nisīdi ‘‘samaṇassa gotamassa vāde dosaṃ dassāmī’’ti. Athassa bhagavā cittācāraṃ ñatvā sabhiyasuttadesanāvasāne (su. ni. sabhiyasutta) ovādaṃ dento –
൩൬൦.
360.
‘‘ഉപാരമ്ഭചിത്തോ ദുമ്മേധോ, സുണാതി ജിനസാസനം;
‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;
ആരകാ ഹോതി സദ്ധമ്മാ, നഭസോ പഥവീ യഥാ.
Ārakā hoti saddhammā, nabhaso pathavī yathā.
൩൬൧.
361.
‘‘ഉപാരമ്ഭചിത്തോ ദുമ്മേധോ, സുണാതി ജിനസാസനം;
‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;
പരിഹായതി സദ്ധമ്മാ, കാളപക്ഖേവ ചന്ദിമാ.
Parihāyati saddhammā, kāḷapakkheva candimā.
൩൬൨.
362.
‘‘ഉപാരമ്ഭചിത്തോ ദുമ്മേധോ, സുണാതി ജിനസാസനം;
‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;
പരിസുസ്സതി സദ്ധമ്മേ, മച്ഛോ അപ്പോദകേ യഥാ.
Parisussati saddhamme, maccho appodake yathā.
൩൬൩.
363.
‘‘ഉപാരമ്ഭചിത്തോ ദുമ്മേധോ, സുണാതി ജിനസാസനം;
‘‘Upārambhacitto dummedho, suṇāti jinasāsanaṃ;
ന വിരൂഹതി സദ്ധമ്മേ, ഖേത്തേ ബീജംവ പൂതികം.
Na virūhati saddhamme, khette bījaṃva pūtikaṃ.
൩൬൪.
364.
‘‘യോ ച തുട്ഠേന ചിത്തേന, സുണാതി ജിനസാസനം;
‘‘Yo ca tuṭṭhena cittena, suṇāti jinasāsanaṃ;
ഖേപേത്വാ ആസവേ സബ്ബേ, സച്ഛികത്വാ അകുപ്പതം;
Khepetvā āsave sabbe, sacchikatvā akuppataṃ;
പപ്പുയ്യ പരമം സന്തിം, പരിനിബ്ബാതിനാസവോ’’തി. –
Pappuyya paramaṃ santiṃ, parinibbātināsavo’’ti. –
ഇമാ പഞ്ച ഗാഥാ അഭാസി.
Imā pañca gāthā abhāsi.
തത്ഥ ഉപാരമ്ഭചിത്തോതി സാരമ്ഭചിത്തോ, ദോസാരോപനാധിപ്പായോതി അത്ഥോ. ദുമ്മേധോതി നിപ്പഞ്ഞോ. ആരകാ ഹോതി സദ്ധമ്മാതി സോ താദിസോ പുഗ്ഗലോ നഭസോ വിയ പഥവീ പടിപത്തിസദ്ധമ്മതോപി ദൂരേ ഹോതി, പഗേവ പടിവേധസദ്ധമ്മതോ. ‘‘ന ത്വം ഇമം ധമ്മവിനയം ആജാനാസീ’’തിആദിനാ (ദീ॰ നി॰ ൧.൧൮) വിഗ്ഗാഹികകഥം അനുയുത്തസ്സ കുതോ സന്തനിപുണോ പടിപത്തിസദ്ധമ്മോ.
Tattha upārambhacittoti sārambhacitto, dosāropanādhippāyoti attho. Dummedhoti nippañño. Ārakā hoti saddhammāti so tādiso puggalo nabhaso viya pathavī paṭipattisaddhammatopi dūre hoti, pageva paṭivedhasaddhammato. ‘‘Na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsī’’tiādinā (dī. ni. 1.18) viggāhikakathaṃ anuyuttassa kuto santanipuṇo paṭipattisaddhammo.
പരിഹായതി സദ്ധമ്മാതി നവവിധലോകുത്തരധമ്മതോ പുബ്ബഭാഗിയസദ്ധാദിസദ്ധമ്മതോപി നിഹീയതി. പരിസുസ്സതീതി വിസുസ്സതി കായചിത്താനം പീണനരസസ്സ പീതിപാമോജ്ജാദികുസലധമ്മസ്സാഭാവതോ. ന വിരൂഹതീതി വിരൂള്ഹിം വുദ്ധിം ന പാപുണാതി. പൂതികന്തി ഗോമയലേപദാനാദിഅഭാവേന പൂതിഭാവം പത്തം.
Parihāyati saddhammāti navavidhalokuttaradhammato pubbabhāgiyasaddhādisaddhammatopi nihīyati. Parisussatīti visussati kāyacittānaṃ pīṇanarasassa pītipāmojjādikusaladhammassābhāvato. Na virūhatīti virūḷhiṃ vuddhiṃ na pāpuṇāti. Pūtikanti gomayalepadānādiabhāvena pūtibhāvaṃ pattaṃ.
തുട്ഠേന ചിത്തേനാതി ഇത്ഥമ്ഭൂതലക്ഖണേ കരണവചനം, അത്തമനോ പമുദിതോ ഹുത്വാതി അത്ഥോ. ഖേപേത്വാതി സമുച്ഛിന്ദിത്വാ. അകുപ്പതന്തി അരഹത്തം. പപ്പുയ്യാതി പാപുണിത്വാ. പരമം സന്തിന്തി അനുപാദിസേസം നിബ്ബാനം. തദധിഗമോ ചസ്സ കേവലം കാലാഗമനമേവ, ന കോചിവിധോതി തം ദസ്സേതും വുത്തം ‘‘പരിനിബ്ബാതിനാസവോ’’തി.
Tuṭṭhena cittenāti itthambhūtalakkhaṇe karaṇavacanaṃ, attamano pamudito hutvāti attho. Khepetvāti samucchinditvā. Akuppatanti arahattaṃ. Pappuyyāti pāpuṇitvā. Paramaṃ santinti anupādisesaṃ nibbānaṃ. Tadadhigamo cassa kevalaṃ kālāgamanameva, na kocividhoti taṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘parinibbātināsavo’’ti.
ഏവം സത്ഥാരാ ഓവദിതോ സംവേഗജാതോ പബ്ബജിത്വാ വിപസ്സനം പട്ഠപേത്വാ നചിരസ്സേവ അരഹത്തം പാപുണി. തേന വുത്തം അപദാനേ (അപ॰ ഥേര ൨.൪൪.൩൫-൪൩) –
Evaṃ satthārā ovadito saṃvegajāto pabbajitvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.44.35-43) –
‘‘കണികാരംവ ജലിതം, ദീപരുക്ഖംവ ജോതിതം;
‘‘Kaṇikāraṃva jalitaṃ, dīparukkhaṃva jotitaṃ;
കഞ്ചനംവ വിരോചന്തം, അദ്ദസം ദ്വിപദുത്തമം.
Kañcanaṃva virocantaṃ, addasaṃ dvipaduttamaṃ.
‘‘കമണ്ഡലും ഠപേത്വാന, വാകചീരഞ്ച കുണ്ഡികം;
‘‘Kamaṇḍaluṃ ṭhapetvāna, vākacīrañca kuṇḍikaṃ;
ഏകംസം അജിനം കത്വാ, ബുദ്ധസേട്ഠം ഥവിം അഹം.
Ekaṃsaṃ ajinaṃ katvā, buddhaseṭṭhaṃ thaviṃ ahaṃ.
‘‘തമന്ധകാരം വിധമം, മോഹജാലസമാകുലം;
‘‘Tamandhakāraṃ vidhamaṃ, mohajālasamākulaṃ;
ഞാണാലോകം ദസ്സേത്വാന, നിത്തിണ്ണോസി മഹാമുനി.
Ñāṇālokaṃ dassetvāna, nittiṇṇosi mahāmuni.
‘‘സമുദ്ധരസിമം ലോകം, സബ്ബാവന്തമനുത്തരം;
‘‘Samuddharasimaṃ lokaṃ, sabbāvantamanuttaraṃ;
ഞാണേ തേ ഉപമാ നത്ഥി, യാവതാ ജഗതോ ഗതി.
Ñāṇe te upamā natthi, yāvatā jagato gati.
‘‘തേന ഞാണേന സബ്ബഞ്ഞൂ, ഇതി ബുദ്ധോ പവുച്ചതി;
‘‘Tena ñāṇena sabbaññū, iti buddho pavuccati;
വന്ദാമി തം മഹാവീരം, സബ്ബഞ്ഞുതമനാവരം.
Vandāmi taṃ mahāvīraṃ, sabbaññutamanāvaraṃ.
‘‘സതസഹസ്സിതോ കപ്പേ, ബുദ്ധസേട്ഠം ഥവിം അഹം;
‘‘Satasahassito kappe, buddhaseṭṭhaṃ thaviṃ ahaṃ;
ദുഗ്ഗതിം നാഭിജാനാമി, ഞാണത്ഥവായിദം ഫലം.
Duggatiṃ nābhijānāmi, ñāṇatthavāyidaṃ phalaṃ.
‘‘കിലേസാ ഝാപിതാ മയ്ഹം…പേ॰… കതം ബുദ്ധസ്സ സാസന’’ന്തി.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
അരഹത്തം പന പത്വാ അഞ്ഞം ബ്യാകരോന്തോപി ഥേരോ ഇമാ ഏവ ഗാഥാ അഭാസി.
Arahattaṃ pana patvā aññaṃ byākarontopi thero imā eva gāthā abhāsi.
യസദത്തത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Yasadattattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi / ൧൦. യസദത്തത്ഥേരഗാഥാ • 10. Yasadattattheragāthā