Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya

    ६. यससुत्तं

    6. Yasasuttaṃ

    ८६. एकं समयं भगवा कोसलेसु चारिकं चरमानो महता भिक्खुसङ्घेन सद्धिं येन इच्छानङ्गलं नाम कोसलानं ब्राह्मणगामो तदवसरि। तत्र सुदं भगवा इच्छानङ्गले विहरति इच्छानङ्गलवनसण्डे। अस्सोसुं खो इच्छानङ्गलका ब्राह्मणगहपतिका – ‘‘समणो खलु भो गोतमो सक्यपुत्तो सक्यकुला पब्बजितो इच्छानङ्गलं अनुप्पत्तो इच्छानङ्गले विहरति इच्छानङ्गलवनसण्डे । तं खो पन भवन्तं गोतमं एवं कल्याणो कित्तिसद्दो अब्भुग्गतो – ‘इतिपि सो भगवा अरहं सम्मासम्बुद्धो…पे॰… साधु खो पन तथारूपानं अरहतं दस्सनं होती’’’ति।

    86. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena icchānaṅgalaṃ nāma kosalānaṃ brāhmaṇagāmo tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā icchānaṅgale viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe. Assosuṃ kho icchānaṅgalakā brāhmaṇagahapatikā – ‘‘samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito icchānaṅgalaṃ anuppatto icchānaṅgale viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe . Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho…pe… sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’’ti.

    अथ खो इच्छानङ्गलका ब्राह्मणगहपतिका तस्सा रत्तिया अच्‍चयेन पहुतं खादनीयं भोजनीयं आदाय येन इच्छानङ्गलवनसण्डो तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा बहिद्वारकोट्ठके अट्ठंसु उच्‍चासद्दा महासद्दा। तेन खो पन समयेन आयस्मा नागितो भगवतो उपट्ठाको होति। अथ खो भगवा आयस्मन्तं नागितं आमन्तेसि – ‘‘के पन ते, नागित, उच्‍चासद्दा महासद्दा केवट्टा मञ्‍ञे मच्छविलोपे’’ति? ‘‘एते, भन्ते, इच्छानङ्गलका ब्राह्मणगहपतिका पहुतं खादनीयं भोजनीयं आदाय बहिद्वारकोट्ठके ठिता भगवन्तंयेव उद्दिस्स भिक्खुसङ्घञ्‍चा’’ति। ‘‘माहं, नागित, यसेन समागमं, मा च मया यसो। यो खो, नागित, नयिमस्स नेक्खम्मसुखस्स पविवेकसुखस्स उपसमसुखस्स सम्बोधसुखस्स निकामलाभी अस्स अकिच्छलाभी अकसिरलाभी। यस्साहं नेक्खम्मसुखस्स पविवेकसुखस्स उपसमसुखस्स सम्बोधसुखस्स निकामलाभी 1 अकिच्छलाभी अकसिरलाभी, सो तं मीळ्हसुखं मिद्धसुखं लाभसक्‍कारसिलोकसुखं सादियेय्या’’ति।

    Atha kho icchānaṅgalakā brāhmaṇagahapatikā tassā rattiyā accayena pahutaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya yena icchānaṅgalavanasaṇḍo tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bahidvārakoṭṭhake aṭṭhaṃsu uccāsaddā mahāsaddā. Tena kho pana samayena āyasmā nāgito bhagavato upaṭṭhāko hoti. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ nāgitaṃ āmantesi – ‘‘ke pana te, nāgita, uccāsaddā mahāsaddā kevaṭṭā maññe macchavilope’’ti? ‘‘Ete, bhante, icchānaṅgalakā brāhmaṇagahapatikā pahutaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya bahidvārakoṭṭhake ṭhitā bhagavantaṃyeva uddissa bhikkhusaṅghañcā’’ti. ‘‘Māhaṃ, nāgita, yasena samāgamaṃ, mā ca mayā yaso. Yo kho, nāgita, nayimassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī assa akicchalābhī akasiralābhī. Yassāhaṃ nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī 2 akicchalābhī akasiralābhī, so taṃ mīḷhasukhaṃ middhasukhaṃ lābhasakkārasilokasukhaṃ sādiyeyyā’’ti.

    ‘‘अधिवासेतु दानि, भन्ते, भगवा। अधिवासेतु सुगतो। अधिवासनकालो दानि, भन्ते, भगवतो। येन येनेव दानि, भन्ते, भगवा गमिस्सति तन्‍निन्‍नाव भविस्सन्ति ब्राह्मणगहपतिका नेगमा चेव जानपदा च। सेय्यथापि , भन्ते, थुल्‍लफुसितके देवे वस्सन्ते यथानिन्‍नं उदकानि पवत्तन्ति; एवमेवं खो, भन्ते, येन येनेव दानि भगवा गमिस्सति तन्‍निन्‍नाव भविस्सन्ति ब्राह्मणगहपतिका नेगमा चेव जानपदा च। तं किस्स हेतु? तथा हि, भन्ते, भगवतो सीलपञ्‍ञाण’’न्ति।

    ‘‘Adhivāsetu dāni, bhante, bhagavā. Adhivāsetu sugato. Adhivāsanakālo dāni, bhante, bhagavato. Yena yeneva dāni, bhante, bhagavā gamissati tanninnāva bhavissanti brāhmaṇagahapatikā negamā ceva jānapadā ca. Seyyathāpi , bhante, thullaphusitake deve vassante yathāninnaṃ udakāni pavattanti; evamevaṃ kho, bhante, yena yeneva dāni bhagavā gamissati tanninnāva bhavissanti brāhmaṇagahapatikā negamā ceva jānapadā ca. Taṃ kissa hetu? Tathā hi, bhante, bhagavato sīlapaññāṇa’’nti.

    ‘‘माहं, नागित, यसेन समागमं, मा च मया यसो। यो खो, नागित, नयिमस्स नेक्खम्मसुखस्स पविवेकसुखस्स उपसमसुखस्स सम्बोधसुखस्स निकामलाभी अस्स अकिच्छलाभी अकसिरलाभी। यस्साहं नेक्खम्मसुखस्स पविवेकसुखस्स उपसमसुखस्स सम्बोधसुखस्स निकामलाभी अकिच्छलाभी अकसिरलाभी, सो तं मीळ्हसुखं मिद्धसुखं लाभसक्‍कारसिलोकसुखं सादियेय्य।

    ‘‘Māhaṃ, nāgita, yasena samāgamaṃ, mā ca mayā yaso. Yo kho, nāgita, nayimassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī assa akicchalābhī akasiralābhī. Yassāhaṃ nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī, so taṃ mīḷhasukhaṃ middhasukhaṃ lābhasakkārasilokasukhaṃ sādiyeyya.

    ‘‘देवतापि खो, नागित, एकच्‍चा नयिमस्स 3 नेक्खम्मसुखस्स पविवेकसुखस्स उपसमसुखस्स सम्बोधसुखस्स निकामलाभिनियो अस्सु 4 अकिच्छलाभिनियो 5 अकसिरलाभिनियो, यस्साहं नेक्खम्मसुखस्स पविवेकसुखस्स उपसमसुखस्स सम्बोधसुखस्स निकामलाभी अकिच्छलाभी अकसिरलाभी। तुम्हाकम्पि 6 खो, नागित, सङ्गम्म समागम्म सङ्गणिकविहारं अनुयुत्तानं विहरतं 7 एवं होति – ‘न हि नूनमे 8 आयस्मन्तो इमस्स नेक्खम्मसुखस्स पविवेकसुखस्स उपसमसुखस्स सम्बोधसुखस्स निकामलाभिनो अस्सु 9 अकिच्छलाभिनो अकसिरलाभिनो। यस्साहं नेक्खम्मसुखस्स पविवेकसुखस्स उपसमसुखस्स सम्बोधसुखस्स निकामलाभी अकिच्छलाभी अकसिरलाभी। तथा हि पन मे आयस्मन्तो सङ्गम्म समागम्म सङ्गणिकविहारं अनुयुत्ता विहरन्ति’’’।

    ‘‘Devatāpi kho, nāgita, ekaccā nayimassa 10 nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhiniyo assu 11 akicchalābhiniyo 12 akasiralābhiniyo, yassāhaṃ nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī. Tumhākampi 13 kho, nāgita, saṅgamma samāgamma saṅgaṇikavihāraṃ anuyuttānaṃ viharataṃ 14 evaṃ hoti – ‘na hi nūname 15 āyasmanto imassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhino assu 16 akicchalābhino akasiralābhino. Yassāhaṃ nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī. Tathā hi pana me āyasmanto saṅgamma samāgamma saṅgaṇikavihāraṃ anuyuttā viharanti’’’.

    ‘‘इधाहं , नागित, भिक्खू पस्सामि अञ्‍ञमञ्‍ञं अङ्गुलिपतोदकेन 17 सञ्‍जग्घन्ते सङ्कीळन्ते। तस्स मय्हं, नागित, एवं होति – ‘न हि नूनमे आयस्मन्तो इमस्स नेक्खम्मसुखस्स पविवेकसुखस्स उपसमसुखस्स सम्बोधसुखस्स निकामलाभिनो अस्सु अकिच्छलाभिनो अकसिरलाभिनो। यस्साहं नेक्खम्मसुखस्स पविवेकसुखस्स उपसमसुखस्स सम्बोधसुखस्स निकामलाभी अकिच्छलाभी अकसिरलाभी। तथा हि पन मे आयस्मन्तो अञ्‍ञमञ्‍ञं अङ्गुलिपतोदकेन सञ्‍जग्घन्ति सङ्कीळन्ति’’’।

    ‘‘Idhāhaṃ , nāgita, bhikkhū passāmi aññamaññaṃ aṅgulipatodakena 18 sañjagghante saṅkīḷante. Tassa mayhaṃ, nāgita, evaṃ hoti – ‘na hi nūname āyasmanto imassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhino assu akicchalābhino akasiralābhino. Yassāhaṃ nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī. Tathā hi pana me āyasmanto aññamaññaṃ aṅgulipatodakena sañjagghanti saṅkīḷanti’’’.

    ‘‘इध पनाहं 19, नागित, भिक्खू पस्सामि यावदत्थं उदरावदेहकं भुञ्‍जित्वा सेय्यसुखं पस्ससुखं मिद्धसुखं अनुयुत्ते विहरन्ते। तस्स मय्हं, नागित, एवं होति – ‘न हि नूनमे आयस्मन्तो इमस्स नेक्खम्मसुखस्स पविवेकसुखस्स उपसमसुखस्स सम्बोधसुखस्स निकामलाभिनो अस्सु अकिच्छलाभिनो अकसिरलाभिनो। यस्साहं नेक्खम्मसुखस्स पविवेकसुखस्स उपसमसुखस्स सम्बोधसुखस्स निकामलाभी अकिच्छलाभी अकसिरलाभी। तथा हि पन मे आयस्मन्तो यावदत्थं उदरावदेहकं भुञ्‍जित्वा सेय्यसुखं पस्ससुखं मिद्धसुखं अनुयुत्ता विहरन्ति’’’।

    ‘‘Idha panāhaṃ 20, nāgita, bhikkhū passāmi yāvadatthaṃ udarāvadehakaṃ bhuñjitvā seyyasukhaṃ passasukhaṃ middhasukhaṃ anuyutte viharante. Tassa mayhaṃ, nāgita, evaṃ hoti – ‘na hi nūname āyasmanto imassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhino assu akicchalābhino akasiralābhino. Yassāhaṃ nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī. Tathā hi pana me āyasmanto yāvadatthaṃ udarāvadehakaṃ bhuñjitvā seyyasukhaṃ passasukhaṃ middhasukhaṃ anuyuttā viharanti’’’.

    ‘‘इधाहं 21, नागित, भिक्खुं पस्सामि गामन्तविहारिं समाहितं निसिन्‍नं। तस्स मय्हं, नागित, एवं होति – ‘इदानि इमं 22 आयस्मन्तं आरामिको वा उपट्ठहिस्सति 23 समणुद्देसो वा । तं तम्हा 24 समाधिम्हा चावेस्सती’ति। तेनाहं , नागित, तस्स भिक्खुनो न अत्तमनो होमि गामन्तविहारेन।

    ‘‘Idhāhaṃ 25, nāgita, bhikkhuṃ passāmi gāmantavihāriṃ samāhitaṃ nisinnaṃ. Tassa mayhaṃ, nāgita, evaṃ hoti – ‘idāni imaṃ 26 āyasmantaṃ ārāmiko vā upaṭṭhahissati 27 samaṇuddeso vā . Taṃ tamhā 28 samādhimhā cāvessatī’ti. Tenāhaṃ , nāgita, tassa bhikkhuno na attamano homi gāmantavihārena.

    ‘‘इध पनाहं, नागित, भिक्खुं पस्सामि आरञ्‍ञिकं अरञ्‍ञे पचलायमानं निसिन्‍नं। तस्स मय्हं, नागित, एवं होति – ‘इदानि अयमायस्मा इमं निद्दाकिलमथं पटिविनोदेत्वा अरञ्‍ञसञ्‍ञंयेव मनसि करिस्सति एकत्त’न्ति । तेनाहं , नागित, तस्स भिक्खुनो अत्तमनो होमि अरञ्‍ञविहारेन।

    ‘‘Idha panāhaṃ, nāgita, bhikkhuṃ passāmi āraññikaṃ araññe pacalāyamānaṃ nisinnaṃ. Tassa mayhaṃ, nāgita, evaṃ hoti – ‘idāni ayamāyasmā imaṃ niddākilamathaṃ paṭivinodetvā araññasaññaṃyeva manasi karissati ekatta’nti . Tenāhaṃ , nāgita, tassa bhikkhuno attamano homi araññavihārena.

    ‘‘इध पनाहं, नागित, भिक्खुं पस्सामि आरञ्‍ञिकं अरञ्‍ञे असमाहितं निसिन्‍नं। तस्स मय्हं, नागित, एवं होति – ‘इदानि अयमायस्मा असमाहितं वा चित्तं समादहिस्सति 29, समाहितं वा चित्तं अनुरक्खिस्सती’ति। तेनाहं, नागित, तस्स भिक्खुनो अत्तमनो होमि अरञ्‍ञविहारेन।

    ‘‘Idha panāhaṃ, nāgita, bhikkhuṃ passāmi āraññikaṃ araññe asamāhitaṃ nisinnaṃ. Tassa mayhaṃ, nāgita, evaṃ hoti – ‘idāni ayamāyasmā asamāhitaṃ vā cittaṃ samādahissati 30, samāhitaṃ vā cittaṃ anurakkhissatī’ti. Tenāhaṃ, nāgita, tassa bhikkhuno attamano homi araññavihārena.

    ‘‘इध पनाहं, नागित, भिक्खुं पस्सामि आरञ्‍ञिकं अरञ्‍ञे समाहितं निसिन्‍नं। तस्स मय्हं, नागित, एवं होति – ‘इदानि अयमायस्मा अविमुत्तं वा चित्तं विमुच्‍चिस्सति, विमुत्तं वा चित्तं अनुरक्खिस्सती’ति। तेनाहं, नागित, तस्स भिक्खुनो अत्तमनो होमि अरञ्‍ञविहारेन।

    ‘‘Idha panāhaṃ, nāgita, bhikkhuṃ passāmi āraññikaṃ araññe samāhitaṃ nisinnaṃ. Tassa mayhaṃ, nāgita, evaṃ hoti – ‘idāni ayamāyasmā avimuttaṃ vā cittaṃ vimuccissati, vimuttaṃ vā cittaṃ anurakkhissatī’ti. Tenāhaṃ, nāgita, tassa bhikkhuno attamano homi araññavihārena.

    ‘‘इध पनाहं, नागित, भिक्खुं पस्सामि गामन्तविहारिं लाभिं चीवरपिण्डपातसेनासनगिलानपच्‍चयभेसज्‍जपरिक्खारानं। सो तं लाभसक्‍कारसिलोकं निकामयमानो रिञ्‍चति पटिसल्‍लानं, रिञ्‍चति अरञ्‍ञवनपत्थानि पन्तानि सेनासनानि; गामनिगमराजधानिं ओसरित्वा वासं कप्पेति। तेनाहं, नागित, तस्स भिक्खुनो न अत्तमनो होमि गामन्तविहारेन।

    ‘‘Idha panāhaṃ, nāgita, bhikkhuṃ passāmi gāmantavihāriṃ lābhiṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. So taṃ lābhasakkārasilokaṃ nikāmayamāno riñcati paṭisallānaṃ, riñcati araññavanapatthāni pantāni senāsanāni; gāmanigamarājadhāniṃ osaritvā vāsaṃ kappeti. Tenāhaṃ, nāgita, tassa bhikkhuno na attamano homi gāmantavihārena.

    ‘‘इध पनाहं, नागित, भिक्खुं पस्सामि आरञ्‍ञिकं लाभिं चीवरपिण्डपातसेनासनगिलानपच्‍चयभेसज्‍जपरिक्खारानं। सो तं लाभसक्‍कारसिलोकं पटिपणामेत्वा न रिञ्‍चति पटिसल्‍लानं, न रिञ्‍चति अरञ्‍ञवनपत्थानि पन्तानि सेनासनानि। तेनाहं, नागित, तस्स भिक्खुनो अत्तमनो होमि अरञ्‍ञविहारेन। 31

    ‘‘Idha panāhaṃ, nāgita, bhikkhuṃ passāmi āraññikaṃ lābhiṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ. So taṃ lābhasakkārasilokaṃ paṭipaṇāmetvā na riñcati paṭisallānaṃ, na riñcati araññavanapatthāni pantāni senāsanāni. Tenāhaṃ, nāgita, tassa bhikkhuno attamano homi araññavihārena. 32

    ‘‘यस्माहं 33, नागित, समये अद्धानमग्गप्पटिपन्‍नो न कञ्‍चि पस्सामि पुरतो वा पच्छतो वा, फासु मे, नागित, तस्मिं समये होति अन्तमसो उच्‍चारपस्सावकम्माया’’ति। छट्ठं।

    ‘‘Yasmāhaṃ 34, nāgita, samaye addhānamaggappaṭipanno na kañci passāmi purato vā pacchato vā, phāsu me, nāgita, tasmiṃ samaye hoti antamaso uccārapassāvakammāyā’’ti. Chaṭṭhaṃ.




    Next: ७. पत्तनिकुज्‍जनसुत्तं • 7. Pattanikujjanasuttaṃ




    Footnotes:
    1. निकामलाभी अस्सं (बहूसु) अ॰ नि॰ ५.३० पस्सितब्बं। तत्थ हि अयं पाठभेदा नत्थि
    2. nikāmalābhī assaṃ (bahūsu) a. ni. 5.30 passitabbaṃ. tattha hi ayaṃ pāṭhabhedā natthi
    3. एकच्‍चा इमस्स (?)
    4. इदं पदं कत्थचि नत्थि
    5. निकामलाभिनियो अकिच्छलाभिनियो (?)
    6. तासम्पि (?)
    7. अनुयुत्ते विहरन्ते दिस्वा (?)
    8. न हनूनमे (सी॰ स्या॰ पी॰)
    9. इदं पदं कत्थचि नत्थि
    10. ekaccā imassa (?)
    11. idaṃ padaṃ katthaci natthi
    12. nikāmalābhiniyo akicchalābhiniyo (?)
    13. tāsampi (?)
    14. anuyutte viharante disvā (?)
    15. na hanūname (sī. syā. pī.)
    16. idaṃ padaṃ katthaci natthi
    17. अङ्गुलिपतोदकेहि (सी॰ पी॰ क॰)
    18. aṅgulipatodakehi (sī. pī. ka.)
    19. इधाहं (सी॰ पी॰ क॰)
    20. idhāhaṃ (sī. pī. ka.)
    21. इध पनाहं (?)
    22. इदानिमं (कत्थचि) अ॰ नि॰ ६.४२
    23. पच्‍चेस्सति (सी॰ पी॰), उपट्ठहति (क॰)
    24. सो तम्हा (क॰ सी॰), सो तं तम्हा (?)
    25. idha panāhaṃ (?)
    26. idānimaṃ (katthaci) a. ni. 6.42
    27. paccessati (sī. pī.), upaṭṭhahati (ka.)
    28. so tamhā (ka. sī.), so taṃ tamhā (?)
    29. समादहेस्सति (कत्थचि)
    30. samādahessati (katthaci)
    31. [ ] एत्थन्तरे पाठो अ॰ नि॰ ६.४२ छक्‍कनिपातेयेव दिस्सति, न एत्थ अट्ठकनिपाते
    32. [ ] etthantare pāṭho a. ni. 6.42 chakkanipāteyeva dissati, na ettha aṭṭhakanipāte
    33. यस्मिंहं (कत्थचि)
    34. yasmiṃhaṃ (katthaci)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ६. यससुत्तवण्णना • 6. Yasasuttavaṇṇanā

    टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / १-१०. सद्धासुत्तादिवण्णना • 1-10. Saddhāsuttādivaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact