Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අපදාන-අට්‌ඨකථා • Apadāna-aṭṭhakathā

    56. යසවග්‌ගො

    56. Yasavaggo

    1. යසත්‌ථෙරඅපදානවණ්‌ණනා

    1. Yasattheraapadānavaṇṇanā

    ඡප්‌පඤ්‌ඤාසමෙ වග්‌ගෙ පඨමාපදානෙ මහාසමුද්‌දං ඔග්‌ගය්‌හාතිආදිකං ආයස්‌මතො යසත්‌ථෙරස්‌ස අපදානං. අයම්‌පි පුරිමබුද්‌ධෙසු කතාධිකාරො තත්‌ථ තත්‌ථ භවෙ විවට්‌ටූපනිස්‌සයානි පුඤ්‌ඤානි උපචිනන්‌තො සුමෙධස්‌ස භගවතො කාලෙ මහානුභාවො නාගරාජා හුත්‌වා බුද්‌ධප්‌පමුඛං භික්‌ඛුසඞ්‌ඝං අත්‌තනො භවනං නෙත්‌වා මහාදානං පවත්‌තෙසි, භගවන්‌තං මහග්‌ඝෙන තිචීවරෙන අච්‌ඡාදෙසි, එකෙකඤ්‌ච භික්‌ඛුං මහග්‌ඝෙනෙව පච්‌චෙකදුස්‌සයුගෙන සබ්‌බෙන ච සමණපරික්‌ඛාරෙන. සො තෙන පුඤ්‌ඤකම්‌මෙන දෙවමනුස්‌සෙසු සංසරන්‌තො සිද්‌ධත්‌ථස්‌ස භගවතො කාලෙ සෙට්‌ඨිපුත්‌තො හුත්‌වා මහාබොධිමණ්‌ඩලං සත්‌තහි රතනෙහි පූජෙසි. කස්‌සපස්‌ස භගවතො කාලෙ සාසනෙ පබ්‌බජිත්‌වා සමණධම්‌මං අකාසි. එවං සො සුගතීසුයෙව සංසරන්‌තො අම්‌හාකං භගවතො කාලෙ බාරාණසියං මහාවිභවස්‌ස සෙට්‌ඨිනො පුත්‌තො හුත්‌වා සුජාතාය භගවතො ඛීරපායාසං දින්‌නාය සෙට්‌ඨිධීතාය කුච්‌ඡිම්‌හි නිබ්‌බත්‌ති, යසො නාම නාමෙන පරමසුඛුමාලො. තස්‌ස තයො පාසාදා හොන්‌ති – එකො හෙමන්‌තිකො, එකො ගිම්‌හිකො, එකො වස්‌සිකොති. සො වස්‌සිකෙ පාසාදෙ වස්‌සිකෙ චත්‌තාරො මාසෙ නිප්‌පුරිසෙහි තූරියෙහි පරිචාරයමානො වසති, හෙට්‌ඨාපාසාදං න ඔතරති. හෙමන්‌තිකෙ පාසාදෙ චත්‌තාරො මාසෙ සුඵුසිතවාතපානකවාටෙ තත්‌ථෙව පටිවසති. ගිම්‌හිකෙ පාසාදෙ බහුකවාටවාතපානජාලාහි සම්‌පන්‌නෙ තත්‌ථෙව වසති. හත්‌ථපාදානං සුඛුමාලතාය භූමියං නිසජ්‌ජාදිකිච්‌චං නත්‌ථි. සිම්‌බලිතුලාදිපුණ්‌ණසභාවෙ අත්‌ථරිත්‌වා තත්‌ථ උපධානානි කිච්‌චානි කරොති. එවං දෙවලොකෙ දෙවකුමාරො විය පඤ්‌චහි කාමගුණෙහි සමප්‌පිතස්‌ස සමඞ්‌ගීභූතස්‌ස පරිචාරයමානස්‌ස පටිකච්‌චෙව නිද්‌දා ඔක්‌කමි, පරිජනස්‌සාපි නිද්‌දා ඔක්‌කමි, සබ්‌බරත්‌තියො ච තෙලපදීපො ඣායති. අථ ඛො යසො කුලපුත්‌තො පටිකච්‌චෙව පබුජ්‌ඣිත්‌වා අද්‌දස සකං පරිජනං සුපන්‌තං අඤ්‌ඤිස්‌සා කච්‌ඡෙ වීණං, අඤ්‌ඤිස්‌සා කණ්‌ඨෙ මුදිඞ්‌ගං, අඤ්‌ඤිස්‌සා කච්‌ඡෙ ආළම්‌බරං, අඤ්‌ඤං විකෙසිකං, වික්‌ඛෙළිකං, අඤ්‌ඤා විප්‌පලපන්‌තියො හත්‌ථපත්‌තං සුසානං මඤ්‌ඤෙ, දිස්‌වානස්‌ස ආදීනවො පාතුරහොසි, නිබ්‌බිදාය චිත්‌තං සණ්‌ඨාසි. අථ ඛො යසො කුලපුත්‌තො උදානං උදානෙසි – ‘‘උපද්‌දුතං වත භො, උපස්‌සට්‌ඨං වත භො’’ති.

    Chappaññāsame vagge paṭhamāpadāne mahāsamuddaṃ oggayhātiādikaṃ āyasmato yasattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto sumedhassa bhagavato kāle mahānubhāvo nāgarājā hutvā buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ attano bhavanaṃ netvā mahādānaṃ pavattesi, bhagavantaṃ mahagghena ticīvarena acchādesi, ekekañca bhikkhuṃ mahaggheneva paccekadussayugena sabbena ca samaṇaparikkhārena. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto siddhatthassa bhagavato kāle seṭṭhiputto hutvā mahābodhimaṇḍalaṃ sattahi ratanehi pūjesi. Kassapassa bhagavato kāle sāsane pabbajitvā samaṇadhammaṃ akāsi. Evaṃ so sugatīsuyeva saṃsaranto amhākaṃ bhagavato kāle bārāṇasiyaṃ mahāvibhavassa seṭṭhino putto hutvā sujātāya bhagavato khīrapāyāsaṃ dinnāya seṭṭhidhītāya kucchimhi nibbatti, yaso nāma nāmena paramasukhumālo. Tassa tayo pāsādā honti – eko hemantiko, eko gimhiko, eko vassikoti. So vassike pāsāde vassike cattāro māse nippurisehi tūriyehi paricārayamāno vasati, heṭṭhāpāsādaṃ na otarati. Hemantike pāsāde cattāro māse suphusitavātapānakavāṭe tattheva paṭivasati. Gimhike pāsāde bahukavāṭavātapānajālāhi sampanne tattheva vasati. Hatthapādānaṃ sukhumālatāya bhūmiyaṃ nisajjādikiccaṃ natthi. Simbalitulādipuṇṇasabhāve attharitvā tattha upadhānāni kiccāni karoti. Evaṃ devaloke devakumāro viya pañcahi kāmaguṇehi samappitassa samaṅgībhūtassa paricārayamānassa paṭikacceva niddā okkami, parijanassāpi niddā okkami, sabbarattiyo ca telapadīpo jhāyati. Atha kho yaso kulaputto paṭikacceva pabujjhitvā addasa sakaṃ parijanaṃ supantaṃ aññissā kacche vīṇaṃ, aññissā kaṇṭhe mudiṅgaṃ, aññissā kacche āḷambaraṃ, aññaṃ vikesikaṃ, vikkheḷikaṃ, aññā vippalapantiyo hatthapattaṃ susānaṃ maññe, disvānassa ādīnavo pāturahosi, nibbidāya cittaṃ saṇṭhāsi. Atha kho yaso kulaputto udānaṃ udānesi – ‘‘upaddutaṃ vata bho, upassaṭṭhaṃ vata bho’’ti.

    අථ ඛො යසො කුලපුත්‌තො සුවණ්‌ණපාදුකායො ආරොහිත්‌වා යෙන නිවෙසනද්‌වාරං තෙනුපසඞ්‌කමි, අමනුස්‌සා ද්‌වාරං විවරිංසු – ‘‘මා යසස්‌ස කුලපුත්‌තස්‌ස කොචි අන්‌තරායමකාසි අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජ්‌ජායා’’ති. අථ ඛො යසො කුලපුත්‌තො යෙන නගරද්‌වාරං තෙනුපසඞ්‌කමි, අමනුස්‌සා ද්‌වාරං විවරිංසු – ‘‘මා යසස්‌ස කුලපුත්‌තස්‌ස කොචි අන්‌තරායමකාසි අගාරස්‌මා අනගාරියං පබ්‌බජ්‌ජායා’’ති. අථ ඛො යසො කුලපුත්‌තො යෙන ඉසිපතනං මිගදායො තෙනුපසඞ්‌කමි.

    Atha kho yaso kulaputto suvaṇṇapādukāyo ārohitvā yena nivesanadvāraṃ tenupasaṅkami, amanussā dvāraṃ vivariṃsu – ‘‘mā yasassa kulaputtassa koci antarāyamakāsi agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti. Atha kho yaso kulaputto yena nagaradvāraṃ tenupasaṅkami, amanussā dvāraṃ vivariṃsu – ‘‘mā yasassa kulaputtassa koci antarāyamakāsi agārasmā anagāriyaṃ pabbajjāyā’’ti. Atha kho yaso kulaputto yena isipatanaṃ migadāyo tenupasaṅkami.

    තෙන ඛො පන සමයෙන භගවා රත්‌තියා පච්‌චූසසමයං පච්‌චුට්‌ඨාය අජ්‌ඣොකාසෙ චඞ්‌කමති, අද්‌දසා ඛො භගවා යසං කුලපුත්‌තං දූරතොව ආගච්‌ඡන්‌තං, දිස්‌වාන චඞ්‌කමා ඔරොහිත්‌වා පඤ්‌ඤත්‌තෙ ආසනෙ නිසීදි. අථ ඛො යසො කුලපුත්‌තො භගවතො අවිදූරෙ උදානං උදානෙසි – ‘‘උපද්‌දුතං වත භො, උපස්‌සට්‌ඨං වත භො’’ති. අථ ඛො භගවා යසං කුලපුත්‌තං එතදවොච – ‘‘ඉදං ඛො, යස, අනුපද්‌දුතං, ඉදං අනුපස්‌සට්‌ඨං, එහි, යස, නිසීද, ධම්‌මං තෙ දෙසෙස්‌සාමී’’ති. අථ ඛො යසො කුලපුත්‌තො, ‘‘ඉදං කිර අනුපද්‌දුතං, ඉදං අනුපස්‌සට්‌ඨ’’න්‌ති හට්‌ඨො උදග්‌ගො සුවණ්‌ණපාදුකාහි ඔරොහිත්‌වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි, උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි, එකමන්‌තං නිසින්‌නස්‌ස ඛො යසස්‌ස කුලපුත්‌තස්‌ස භගවා අනුපුබ්‌බිං කථං කථෙසි, සෙය්‍යථිදං, දානකථං සීලකථං සග්‌ගකථං කාමානං ආදීනවං ඔකාරං සංකිලෙසං නෙක්‌ඛම්‌මෙ ආනිසංසං පකාසෙසි. යදා භගවා අඤ්‌ඤාසි යසං කුලපුත්‌තං කල්‌ලචිත්‌තං මුදුචිත්‌තං විනීවරණචිත්‌තං උදග්‌ගචිත්‌තං පසන්‌නචිත්‌තං, අථ යා බුද්‌ධානං සාමුක්‌කංසිකා ධම්‌මදෙසනා, තං පකාසෙසි දුක්‌ඛං සමුදයං නිරොධං මග්‌ගං. සෙය්‍යථාපි නාම සුද්‌ධං වත්‌ථං අපගතකාළකං සම්‌මදෙව රජනං පටිග්‌ගණ්‌හෙය්‍ය, එවමෙව යසස්‌ස කුලපුත්‌තස්‌ස තස්‌මිංයෙව ආසනෙ විරජං වීතමලං ධම්‌මචක්‌ඛුං උදපාදි – ‘‘යං කිඤ්‌චි සමුදයධම්‌මං, සබ්‌බං තං නිරොධධම්‌ම’’න්‌ති.

    Tena kho pana samayena bhagavā rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya ajjhokāse caṅkamati, addasā kho bhagavā yasaṃ kulaputtaṃ dūratova āgacchantaṃ, disvāna caṅkamā orohitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho yaso kulaputto bhagavato avidūre udānaṃ udānesi – ‘‘upaddutaṃ vata bho, upassaṭṭhaṃ vata bho’’ti. Atha kho bhagavā yasaṃ kulaputtaṃ etadavoca – ‘‘idaṃ kho, yasa, anupaddutaṃ, idaṃ anupassaṭṭhaṃ, ehi, yasa, nisīda, dhammaṃ te desessāmī’’ti. Atha kho yaso kulaputto, ‘‘idaṃ kira anupaddutaṃ, idaṃ anupassaṭṭha’’nti haṭṭho udaggo suvaṇṇapādukāhi orohitvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi, ekamantaṃ nisinnassa kho yasassa kulaputtassa bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ, dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā bhagavā aññāsi yasaṃ kulaputtaṃ kallacittaṃ muducittaṃ vinīvaraṇacittaṃ udaggacittaṃ pasannacittaṃ, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi dukkhaṃ samudayaṃ nirodhaṃ maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva yasassa kulaputtassa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’’nti.

    අථ ඛො යසස්‌ස කුලපුත්‌තස්‌ස මාතා පාසාදං අභිරුහිත්‌වා යසං කුලපුත්‌තං අපස්‌සන්‌තී යෙන සෙට්‌ඨි ගහපති තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා සෙට්‌ඨිං ගහපතිං එතදවොච – ‘‘පුත්‌තො තෙ ගහපති යසො න දිස්‌සතී’’ති. අථ ඛො, සෙට්‌ඨි ගහපති, චතුද්‌දිසා අස්‌සදූතෙ උය්‍යොජෙත්‌වා සාමංයෙව යෙන ඉසිපතනං මිගදායො තෙනුපසඞ්‌කමි. අද්‌දසා ඛො, සෙට්‌ඨි ගහපති, සුවණ්‌ණපාදුකානං නික්‌ඛෙපං, දිස්‌වාන තංයෙව අනුගමාසි. අද්‌දසා ඛො භගවා සෙට්‌ඨිං ගහපතිං දූරතොව ආගච්‌ඡන්‌තං, දිස්‌වාන භගවතො එතදහොසි – ‘‘යංනූනාහං තථාරූපං ඉද්‌ධාභිසඞ්‌ඛාරං අභිසඞ්‌ඛරෙය්‍යං, යථා සෙට්‌ඨි ගහපති ඉධ නිසින්‌නො ඉධ නිසින්‌නං යසං කුලපුත්‌තං න පස්‌සෙය්‍යා’’ති. අථ ඛො භගවා තථාරූපං ඉද්‌ධාභිසඞ්‌ඛාරං අභිසඞ්‌ඛරෙසි. අථ ඛො සෙට්‌ඨි ගහපති යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි ; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අපි, භන්‌තෙ, භගවා යසං කුලපුත්‌තං පස්‌සෙය්‍යා’’ති. තෙන හි ගහපති නිසීද, අප්‌පෙව නාම ඉධ නිසින්‌නො ඉධ නිසින්‌නං යසං කුලපුත්‌තං පස්‌සෙය්‍යාසීති. අථ ඛො සෙට්‌ඨි ගහපති ‘‘ඉධෙව කිරාහං නිසින්‌නො ඉධ නිසින්‌නං යසං කුලපුත්‌තං පස්‌සිස්‌සාමී’’ති හට්‌ඨො උදග්‌ගො භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි, එකමන්‌තං නිසින්‌නස්‌ස ඛො සෙට්‌ඨිස්‌ස ගහපතිස්‌ස භගවා අනුපුබ්‌බිං කථං කථෙසි…පෙ.… අපරප්‌පච්‌චයො අත්‌ථු සාසනෙ භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අභික්‌කන්‌තං භන්‌තෙ, අභික්‌කන්‌තං භන්‌තෙ, සෙය්‍යථාපි , භන්‌තෙ, නික්‌කුජ්‌ජිතං වා උක්‌කුජ්‌ජෙය්‍ය, පටිච්‌ඡන්‌නං වා විවරෙය්‍ය මූළ්‌හස්‌ස වා මග්‌ගං ආචික්‌ඛෙය්‍ය, අන්‌ධකාරෙ වා තෙලපජ්‌ජොතං ධාරෙය්‍ය ‘චක්‌ඛුමන්‌තො රූපානි දක්‌ඛන්‌තී’ති, එවමෙවං භගවතා අනෙකපරියායෙන ධම්‌මො පකාසිතො. එසාහං, භන්‌තෙ, භගවන්‌තං සරණං ගච්‌ඡාමි ධම්‌මඤ්‌ච භික්‌ඛුසඞ්‌ඝඤ්‌ච, උපාසකං මං භගවා ධාරෙතු අජ්‌ජතග්‌ගෙ පාණුපෙතං සරණං ගත’’න්‌ති. සොව ලොකෙ පඨමං උපාසකො අහොසි තෙවාචිකො.

    Atha kho yasassa kulaputtassa mātā pāsādaṃ abhiruhitvā yasaṃ kulaputtaṃ apassantī yena seṭṭhi gahapati tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā seṭṭhiṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘putto te gahapati yaso na dissatī’’ti. Atha kho, seṭṭhi gahapati, catuddisā assadūte uyyojetvā sāmaṃyeva yena isipatanaṃ migadāyo tenupasaṅkami. Addasā kho, seṭṭhi gahapati, suvaṇṇapādukānaṃ nikkhepaṃ, disvāna taṃyeva anugamāsi. Addasā kho bhagavā seṭṭhiṃ gahapatiṃ dūratova āgacchantaṃ, disvāna bhagavato etadahosi – ‘‘yaṃnūnāhaṃ tathārūpaṃ iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkhareyyaṃ, yathā seṭṭhi gahapati idha nisinno idha nisinnaṃ yasaṃ kulaputtaṃ na passeyyā’’ti. Atha kho bhagavā tathārūpaṃ iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkharesi. Atha kho seṭṭhi gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘api, bhante, bhagavā yasaṃ kulaputtaṃ passeyyā’’ti. Tena hi gahapati nisīda, appeva nāma idha nisinno idha nisinnaṃ yasaṃ kulaputtaṃ passeyyāsīti. Atha kho seṭṭhi gahapati ‘‘idheva kirāhaṃ nisinno idha nisinnaṃ yasaṃ kulaputtaṃ passissāmī’’ti haṭṭho udaggo bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi, ekamantaṃ nisinnassa kho seṭṭhissa gahapatissa bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi…pe… aparappaccayo atthu sāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ bhante, abhikkantaṃ bhante, seyyathāpi , bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti, evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca, upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Sova loke paṭhamaṃ upāsako ahosi tevāciko.

    අථ ඛො යසස්‌ස කුලපුත්‌තස්‌ස පිතුනො ධම්‌මෙ දෙසියමානෙ යථාදිට්‌ඨං යථාවිදිතං භූමිං පච්‌චවෙක්‌ඛන්‌තස්‌ස අනුපාදාය ආයවෙහි චිත්‌තං විමුච්‌චි. අථ ඛො භගවතො එතදහොසි – ‘‘යසස්‌ස ඛො කුලපුත්‌තස්‌ස පිතුනො ධම්‌මෙ දෙසියමානෙ යථාදිට්‌ඨං යථාවිදිතං භූමිං පච්‌චවෙක්‌ඛන්‌තස්‌ස අනුපාදාය ආසවෙහි චිත්‌තං විමුත්‌තං, අභබ්‌බො ඛො යසො කුලපුත්‌තො හීනායාවත්‌තිත්‌වා කාමෙ පරිභුඤ්‌ජිතුං, සෙය්‍යථාපි පුබ්‌බෙ අගාරිකභූතො, යංනූනාහං තං ඉද්‌ධාභිසඞ්‌ඛාරං පටිප්‌පස්‌සම්‌භෙය්‍ය’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා තං ඉද්‌ධාභිසඞ්‌ඛාරං පටිප්‌පස්‌සම්‌භෙසි. අද්‌දසා ඛො සෙට්‌ඨි ගහපති යසං කුලපුත්‌තං නිසින්‌නං, දිස්‌වාන යසං කුලපුත්‌තං එතදවොච – ‘‘මාතා තෙ තාත, යස, පරිදෙවසොකසමාපන්‌නා, දෙහි මාතුයා ජීවිත’’න්‌ති. අථ ඛො යසො කුලපුත්‌තො භගවන්‌තං උල්‌ලොකෙසි. අථ ඛො භගවා සෙට්‌ඨිං ගහපතිං එතදවොච – ‘‘තං කිං මඤ්‌ඤසි, ගහපති, යස්‌ස සෙක්‌ඛෙන ඤාණෙන සෙක්‌ඛෙන දස්‌සනෙන ධම්‌මො දිට්‌ඨො විදිතො සෙය්‍යථාපි තයා, තස්‌ස යථාදිට්‌ඨං යථාවිදිතං භූමිං පච්‌චවෙක්‌ඛන්‌තස්‌ස අනුපාදාය ආසවෙහි චිත්‌තං විමුත්‌තං, භබ්‌බො නු ඛො සො, ගහපති, හීනායාවත්‌තිත්‌වා කාමෙ පරිභුඤ්‌ජිතුං සෙය්‍යථාපි පුබ්‌බෙ අගාරිකභූතො’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්‌තෙ’’. ‘‘යසස්‌ස ඛො, ගහපති, කුලපුත්‌තස්‌ස සෙක්‌ඛෙන ඤාණෙන සෙක්‌ඛෙන දස්‌සනෙන ධම්‌මො දිට්‌ඨො විදිතො සෙය්‍යථාපි තයා, තස්‌ස යථාදිට්‌ඨං යථාවිදිතං භූමිං පච්‌චවෙක්‌ඛන්‌තස්‌ස අනුපාදාය ආසවෙහි චිත්‌තං විමුත්‌තං, අභබ්‌බො ඛො, ගහපති, යසො කුලපුත්‌තො හීනායාවත්‌තිත්‌වා කාමෙ පරිභුඤ්‌ජිතුං සෙය්‍යථාපි පුබ්‌බෙ අගාරිකභූතො’’ති. ‘‘ලාභා, භන්‌තෙ, යසස්‌ස කුලපුත්‌තස්‌ස, සුලද්‌ධං, භන්‌තෙ, යසස්‌ස කුලපුත්‌තස්‌ස , යථා යසස්‌ස කුලපුත්‌තස්‌ස අනුපාදාය ආසවෙහි චිත්‌තං විමුත්‌තං, අධිවාසෙතු මෙ, භන්‌තෙ භගවා, අජ්‌ජතනාය භත්‌තං යසෙන කුලපුත්‌තෙන පච්‌ඡාසමණෙනා’’ති . ‘‘අධිවාසෙසි භගවා තුණ්‌හීභාවෙන’’. අථ ඛො සෙට්‌ඨි ගහපති , භගවතො අධිවාසනං විදිත්‌වා උට්‌ඨායාසනා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා පක්‌කාමි. අථ ඛො යසො කුලපුත්‌තො අචිරපක්‌කන්‌තෙ සෙට්‌ඨිම්‌හි ගහපතිම්‌හි භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ලභෙය්‍යාහං, භන්‌තෙ, භගවතො සන්‌තිකෙ පබ්‌බජ්‌ජං, ලභෙය්‍යං උපසම්‌පද’’න්‌ති. ‘‘එහි භික්‌ඛූ’’ති භගවා අවොච – ‘‘ස්‌වාක්‌ඛාතො ධම්‌මො, චර බ්‍රහ්‌මචරියං සම්‌මා දුක්‌ඛස්‌ස අන්‌තකිරියායා’’ති, සාව තස්‌ස ආයස්‌මතො උපසම්‌පදා අහොසි.

    Atha kho yasassa kulaputtassa pituno dhamme desiyamāne yathādiṭṭhaṃ yathāviditaṃ bhūmiṃ paccavekkhantassa anupādāya āyavehi cittaṃ vimucci. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘yasassa kho kulaputtassa pituno dhamme desiyamāne yathādiṭṭhaṃ yathāviditaṃ bhūmiṃ paccavekkhantassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttaṃ, abhabbo kho yaso kulaputto hīnāyāvattitvā kāme paribhuñjituṃ, seyyathāpi pubbe agārikabhūto, yaṃnūnāhaṃ taṃ iddhābhisaṅkhāraṃ paṭippassambheyya’’nti. Atha kho bhagavā taṃ iddhābhisaṅkhāraṃ paṭippassambhesi. Addasā kho seṭṭhi gahapati yasaṃ kulaputtaṃ nisinnaṃ, disvāna yasaṃ kulaputtaṃ etadavoca – ‘‘mātā te tāta, yasa, paridevasokasamāpannā, dehi mātuyā jīvita’’nti. Atha kho yaso kulaputto bhagavantaṃ ullokesi. Atha kho bhagavā seṭṭhiṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘taṃ kiṃ maññasi, gahapati, yassa sekkhena ñāṇena sekkhena dassanena dhammo diṭṭho vidito seyyathāpi tayā, tassa yathādiṭṭhaṃ yathāviditaṃ bhūmiṃ paccavekkhantassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttaṃ, bhabbo nu kho so, gahapati, hīnāyāvattitvā kāme paribhuñjituṃ seyyathāpi pubbe agārikabhūto’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Yasassa kho, gahapati, kulaputtassa sekkhena ñāṇena sekkhena dassanena dhammo diṭṭho vidito seyyathāpi tayā, tassa yathādiṭṭhaṃ yathāviditaṃ bhūmiṃ paccavekkhantassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttaṃ, abhabbo kho, gahapati, yaso kulaputto hīnāyāvattitvā kāme paribhuñjituṃ seyyathāpi pubbe agārikabhūto’’ti. ‘‘Lābhā, bhante, yasassa kulaputtassa, suladdhaṃ, bhante, yasassa kulaputtassa , yathā yasassa kulaputtassa anupādāya āsavehi cittaṃ vimuttaṃ, adhivāsetu me, bhante bhagavā, ajjatanāya bhattaṃ yasena kulaputtena pacchāsamaṇenā’’ti . ‘‘Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena’’. Atha kho seṭṭhi gahapati , bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho yaso kulaputto acirapakkante seṭṭhimhi gahapatimhi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. ‘‘Ehi bhikkhū’’ti bhagavā avoca – ‘‘svākkhāto dhammo, cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti, sāva tassa āyasmato upasampadā ahosi.

    1. අරහා පන හුත්‌වා සොමනස්‌සජාතො අත්‌තනො පුබ්‌බචරිතාපදානං පකාසෙන්‌තො මහාසමුද්‌දං ඔග්‌ගය්‌හාතිආදිමාහ. තත්‌ථ සමුද්‌දන්‌ති අඞ්‌ගුලිමුද්‌දාය සං සුට්‌ඨු දස්‌සෙතබ්‌බතො සමුද්‌දො, අථ වා සං සුට්‌ඨු උදියති ඛොභියති පසොධියති ඝොසනං කරොන්‌තො ආලුළියතීති සමුද්‌දො, මහන්‌තො ච සො සමුද්‌දො චාති මහාසමුද්‌දො, තං මහාසමුද්‌දං. ඔග්‌ගය්‌හාති අජ්‌ඣොගාහෙත්‌වා අබ්‌භන්‌තරං පවිසිත්‌වා තස්‌ස මහාසමුද්‌දස්‌ස අන්‌තො පවිසිත්‌වා, සාම්‍යත්‌ථෙ චෙතං උපයොගවචනන්‌ති දට්‌ඨබ්‌බං. භවනං මෙ සුමාපිතන්‌ති එත්‌ථ භවන්‌ති නිබ්‌බත්‌තන්‌ති නිවසන්‌ති චතූහි ඉරියාපථෙහි වාසං කප්‌පෙන්‌ති එත්‌ථාති භවනං, මය්‌හං තං භවනං තං විමානං තං පාසාදං පඤ්‌චපාකාරකූටාගාරෙහි සං සුට්‌ඨු මාපිතං නගරං, අත්‌තනො බලෙන සුට්‌ඨු නිම්‌මිතන්‌ති අත්‌ථො. සුනිම්‌මිතා පොක්‌ඛරණීති සුමහන්‌තා හුත්‌වා භූතා ඉතා ගතා පවත්‌තා ඛණිතා කතාති පොක්‌ඛරණී, මච්‌ඡකච්‌ඡපපුප්‌ඵපුලිනතිත්‌ථමධුරොදකාදීහි සුට්‌ඨු නිබ්‌බත්‌තා නිම්‌මිතාති අත්‌ථො. චක්‌කවාකූපකූජිතාති චක්‌කවාකකුක්‌කුටහංසාදීහි කූජිතා ඝොසිතා නාදිතා සා පොක්‌ඛරණීති සම්‌බන්‌ධො. ඉතො පරං නදීවනද්‌විපදචතුප්‌පදපාදපපක්‌ඛීනං වණ්‌ණඤ්‌ච සුමෙධස්‌ස භගවතො දස්‌සනඤ්‌ච නිමන්‌තෙත්‌වා සුමෙධස්‌ස භගවතො දානක්‌කමඤ්‌ච සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යමෙව.

    1. Arahā pana hutvā somanassajāto attano pubbacaritāpadānaṃ pakāsento mahāsamuddaṃ oggayhātiādimāha. Tattha samuddanti aṅgulimuddāya saṃ suṭṭhu dassetabbato samuddo, atha vā saṃ suṭṭhu udiyati khobhiyati pasodhiyati ghosanaṃ karonto āluḷiyatīti samuddo, mahanto ca so samuddo cāti mahāsamuddo, taṃ mahāsamuddaṃ. Oggayhāti ajjhogāhetvā abbhantaraṃ pavisitvā tassa mahāsamuddassa anto pavisitvā, sāmyatthe cetaṃ upayogavacananti daṭṭhabbaṃ. Bhavanaṃ me sumāpitanti ettha bhavanti nibbattanti nivasanti catūhi iriyāpathehi vāsaṃ kappenti etthāti bhavanaṃ, mayhaṃ taṃ bhavanaṃ taṃ vimānaṃ taṃ pāsādaṃ pañcapākārakūṭāgārehi saṃ suṭṭhu māpitaṃ nagaraṃ, attano balena suṭṭhu nimmitanti attho. Sunimmitā pokkharaṇīti sumahantā hutvā bhūtā itā gatā pavattā khaṇitā katāti pokkharaṇī, macchakacchapapupphapulinatitthamadhurodakādīhi suṭṭhu nibbattā nimmitāti attho. Cakkavākūpakūjitāti cakkavākakukkuṭahaṃsādīhi kūjitā ghositā nāditā sā pokkharaṇīti sambandho. Ito paraṃ nadīvanadvipadacatuppadapādapapakkhīnaṃ vaṇṇañca sumedhassa bhagavato dassanañca nimantetvā sumedhassa bhagavato dānakkamañca suviññeyyameva.

    ලොකාහුතිපටිග්‌ගහන්‌ති එත්‌ථ ලොකෙ ආහුති ලොකාහුති, කාමරූපාරූපසඞ්‌ඛාතස්‌ස ලොකස්‌ස ආහුතිං පූජාසක්‌කාරං පටිග්‌ගණ්‌හාතීති ලොකාහුතිපටිග්‌ගහං, සුමෙධං භගවන්‌තන්‌ති අත්‌ථො. සෙසං බ්‍යාකරණදානඤ්‌ච අරහත්‌තප්‌පත්‌තඵලඤ්‌ච සුවිඤ්‌ඤෙය්‍යමෙවාති.

    Lokāhutipaṭiggahanti ettha loke āhuti lokāhuti, kāmarūpārūpasaṅkhātassa lokassa āhutiṃ pūjāsakkāraṃ paṭiggaṇhātīti lokāhutipaṭiggahaṃ, sumedhaṃ bhagavantanti attho. Sesaṃ byākaraṇadānañca arahattappattaphalañca suviññeyyamevāti.

    යසත්‌ථෙරඅපදානවණ්‌ණනා සමත්‌තා.

    Yasattheraapadānavaṇṇanā samattā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / අපදානපාළි • Apadānapāḷi / 1. යසත්‌ථෙරඅපදානං • 1. Yasattheraapadānaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact