Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౭. యసత్థేరగాథావణ్ణనా

    7. Yasattheragāthāvaṇṇanā

    సువిలిత్తో సువసనోతి ఆయస్మతో యసత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే వివట్టూపనిస్సయాని పుఞ్ఞాని ఉపచినన్తో సుమేధస్స భగవతో కాలే మహానుభావో నాగరాజా హుత్వా బుద్ధప్పముఖం భిక్ఖుసఙ్ఘం అత్తనో భవనం నేత్వా మహాదానం పవత్తేసి. భగవన్తం మహగ్ఘేన తిచీవరేన అచ్ఛాదేసి, ఏకమేకఞ్చ భిక్ఖుం మహగ్ఘేనేవ పచ్చేకదుస్సయుగేన సబ్బేన సమణపరిక్ఖారేన అచ్ఛాదేసి. సో తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో సిద్ధత్థస్స భగవతో కాలే సేట్ఠిపుత్తో హుత్వా మహాబోధిమణ్డం సత్తహి రతనేహి పూజేసి. కస్సపస్స భగవతో కాలే సాసనే పబ్బజిత్వా సమణధమ్మం అకాసి. ఏవం సుగతీసుయేవ సంసరన్తో ఇమస్మిం అమ్హాకం భగవతో కాలే బారాణసియం మహావిభవస్స సేట్ఠినో పుత్తో హుత్వా నిబ్బత్తి, యసో నామ నామేన పరమసుఖుమాలో. ‘‘తస్స తయో పాసాదా’’తి సబ్బం ఖన్ధకే (మహావ॰ ౨౫) ఆగతనయేన వేదితబ్బం.

    Suvilittosuvasanoti āyasmato yasattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto sumedhassa bhagavato kāle mahānubhāvo nāgarājā hutvā buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ attano bhavanaṃ netvā mahādānaṃ pavattesi. Bhagavantaṃ mahagghena ticīvarena acchādesi, ekamekañca bhikkhuṃ mahaggheneva paccekadussayugena sabbena samaṇaparikkhārena acchādesi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto siddhatthassa bhagavato kāle seṭṭhiputto hutvā mahābodhimaṇḍaṃ sattahi ratanehi pūjesi. Kassapassa bhagavato kāle sāsane pabbajitvā samaṇadhammaṃ akāsi. Evaṃ sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ amhākaṃ bhagavato kāle bārāṇasiyaṃ mahāvibhavassa seṭṭhino putto hutvā nibbatti, yaso nāma nāmena paramasukhumālo. ‘‘Tassa tayo pāsādā’’ti sabbaṃ khandhake (mahāva. 25) āgatanayena veditabbaṃ.

    సో పుబ్బహేతునా చోదియమానో రత్తిభాగే నిద్దాభిభూతస్స పరిజనస్స విప్పకారం దిస్వా సఞ్జాతసంవేగో సువణ్ణపాదుకారూళ్హోవ గేహతో నిగ్గతో దేవతావివటేన నగరద్వారేన నిక్ఖమిత్వా ఇసిపతనసమీపం గతో ‘‘ఉపద్దుతం వత, భో, ఉపస్సట్ఠం వత, భో’’తి ఆహ. తేన సమయేన భగవతా ఇసిపతనే విహరన్తేన తస్సేవ అనుగ్గణ్హనత్థం అబ్భోకాసే చఙ్కమన్తేన ‘‘ఏహి, యస, ఇదం అనుపద్దుతం, ఇదం అనుపస్సట్ఠ’’న్తి వుత్తో, ‘‘అనుపద్దుతం అనుపస్సట్ఠం కిర అత్థీ’’తి సోమనస్సజాతో సువణ్ణపాదుకా ఓరుయ్హ భగవన్తం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకమన్తం నిసిన్నో సత్థారా అనుపుబ్బికథం కథేత్వా సచ్చదేసనాయ కతాయ సచ్చపరియోసానే సోతాపన్నో హుత్వా గవేసనత్థం ఆగతస్స పితు భగవతా సచ్చదేసనాయ కరియమానాయ అరహత్తం సచ్ఛాకాసి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౧.౪౦.౪౫౬-౪౮౩) –

    So pubbahetunā codiyamāno rattibhāge niddābhibhūtassa parijanassa vippakāraṃ disvā sañjātasaṃvego suvaṇṇapādukārūḷhova gehato niggato devatāvivaṭena nagaradvārena nikkhamitvā isipatanasamīpaṃ gato ‘‘upaddutaṃ vata, bho, upassaṭṭhaṃ vata, bho’’ti āha. Tena samayena bhagavatā isipatane viharantena tasseva anuggaṇhanatthaṃ abbhokāse caṅkamantena ‘‘ehi, yasa, idaṃ anupaddutaṃ, idaṃ anupassaṭṭha’’nti vutto, ‘‘anupaddutaṃ anupassaṭṭhaṃ kira atthī’’ti somanassajāto suvaṇṇapādukā oruyha bhagavantaṃ upasaṅkamitvā ekamantaṃ nisinno satthārā anupubbikathaṃ kathetvā saccadesanāya katāya saccapariyosāne sotāpanno hutvā gavesanatthaṃ āgatassa pitu bhagavatā saccadesanāya kariyamānāya arahattaṃ sacchākāsi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.40.456-483) –

    ‘‘మహాసముద్దం ఓగ్గయ్హ, భవనం మే సునిమ్మితం;

    ‘‘Mahāsamuddaṃ oggayha, bhavanaṃ me sunimmitaṃ;

    సునిమ్మితా పోక్ఖరణీ, చక్కవాకపకూజితా.

    Sunimmitā pokkharaṇī, cakkavākapakūjitā.

    ‘‘మన్దాలకేహి సఞ్ఛన్నా, పదుముప్పలకేహి చ;

    ‘‘Mandālakehi sañchannā, padumuppalakehi ca;

    నదీ చ సన్దతే తత్థ, సుపతిత్థా మనోరమా.

    Nadī ca sandate tattha, supatitthā manoramā.

    ‘‘మచ్ఛకచ్ఛపసఞ్ఛన్నా, నానాదిజసమోత్థతా;

    ‘‘Macchakacchapasañchannā, nānādijasamotthatā;

    మయూరకోఞ్చాభిరుదా, కోకిలాదీహి వగ్గుహి.

    Mayūrakoñcābhirudā, kokilādīhi vagguhi.

    ‘‘పారేవతా రవిహంసా చ, చక్కవాకా నదీచరా;

    ‘‘Pārevatā ravihaṃsā ca, cakkavākā nadīcarā;

    దిన్దిభా సాళికా చేత్థ, పమ్మకా జీవజీవకా.

    Dindibhā sāḷikā cettha, pammakā jīvajīvakā.

    ‘‘హంసా కోఞ్చాపి నదితా, కోసియా పిఙ్గలా బహూ;

    ‘‘Haṃsā koñcāpi naditā, kosiyā piṅgalā bahū;

    సత్తరతనసమ్పన్నా, మణిముత్తికవాలుకా.

    Sattaratanasampannā, maṇimuttikavālukā.

    ‘‘సబ్బసోణ్ణమయా రుక్ఖా, నానాగన్ధసమేరితా;

    ‘‘Sabbasoṇṇamayā rukkhā, nānāgandhasameritā;

    ఉజ్జోతేన్తి దివారత్తిం, భవనం సబ్బకాలికం.

    Ujjotenti divārattiṃ, bhavanaṃ sabbakālikaṃ.

    ‘‘సట్ఠితూరియసహస్సాని, సాయం పాతో పవజ్జరే;

    ‘‘Saṭṭhitūriyasahassāni, sāyaṃ pāto pavajjare;

    సోళసిత్థిసహస్సాని, పరివారేన్తి మం సదా.

    Soḷasitthisahassāni, parivārenti maṃ sadā.

    ‘‘అభినిక్ఖమ్మ భవనా, సుమేధం లోకనాయకం;

    ‘‘Abhinikkhamma bhavanā, sumedhaṃ lokanāyakaṃ;

    పసన్నచిత్తో సుమనో, వన్దయిం తం మహాయసం.

    Pasannacitto sumano, vandayiṃ taṃ mahāyasaṃ.

    ‘‘సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, ససఙ్ఘం తం నిమన్తయిం;

    ‘‘Sambuddhaṃ abhivādetvā, sasaṅghaṃ taṃ nimantayiṃ;

    అధివాసేసి సో ధీరో, సుమేధో లోకనాయకో.

    Adhivāsesi so dhīro, sumedho lokanāyako.

    ‘‘మమ ధమ్మకథం కత్వా, ఉయ్యోజేసి మహాముని;

    ‘‘Mama dhammakathaṃ katvā, uyyojesi mahāmuni;

    సమ్బుద్ధం అభివాదేత్వా, భవనం మే ఉపాగమిం.

    Sambuddhaṃ abhivādetvā, bhavanaṃ me upāgamiṃ.

    ‘‘ఆమన్తయిం పరిజనం, సబ్బే సన్నిపతాథ వో;

    ‘‘Āmantayiṃ parijanaṃ, sabbe sannipatātha vo;

    పుబ్బణ్హసమయం బుద్ధో, భవనం ఆగమిస్సతి.

    Pubbaṇhasamayaṃ buddho, bhavanaṃ āgamissati.

    ‘‘లాభా అమ్హం సులద్ధం నో, యే వసామ తవన్తికే;

    ‘‘Lābhā amhaṃ suladdhaṃ no, ye vasāma tavantike;

    మయమ్పి బుద్ధసేట్ఠస్స, పూజం కస్సామ సత్థునో.

    Mayampi buddhaseṭṭhassa, pūjaṃ kassāma satthuno.

    ‘‘అన్నం పానం పట్ఠపేత్వా, కాలం ఆరోచయిం అహం;

    ‘‘Annaṃ pānaṃ paṭṭhapetvā, kālaṃ ārocayiṃ ahaṃ;

    వసీసతసహస్సేహి, ఉపేసి లోకనాయకో.

    Vasīsatasahassehi, upesi lokanāyako.

    ‘‘పఞ్చఙ్గికేహి తూరియేహి, పచ్చుగ్గమనమకాసహం;

    ‘‘Pañcaṅgikehi tūriyehi, paccuggamanamakāsahaṃ;

    సబ్బసోణ్ణమయే పీఠే, నిసీది పురిసుత్తమో.

    Sabbasoṇṇamaye pīṭhe, nisīdi purisuttamo.

    ‘‘ఉపరిచ్ఛదనం ఆసి, సబ్బసోణ్ణమయం తదా;

    ‘‘Uparicchadanaṃ āsi, sabbasoṇṇamayaṃ tadā;

    బీజనియో పవాయన్తి, భిక్ఖుసఙ్ఘస్స అన్తరే.

    Bījaniyo pavāyanti, bhikkhusaṅghassa antare.

    ‘‘పహూతేనన్నపానేన, భిక్ఖుసఙ్ఘమతప్పయిం;

    ‘‘Pahūtenannapānena, bhikkhusaṅghamatappayiṃ;

    పచ్చేకదుస్సయుగళే, భిక్ఖుసఙ్ఘస్సదాసహం.

    Paccekadussayugaḷe, bhikkhusaṅghassadāsahaṃ.

    ‘‘యం వదన్తి సుమేధోతి, లోకాహుతిపటిగ్గహం;

    ‘‘Yaṃ vadanti sumedhoti, lokāhutipaṭiggahaṃ;

    భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, ఇమా గాథా అభాసథ.

    Bhikkhusaṅghe nisīditvā, imā gāthā abhāsatha.

    ‘‘యో మే అన్నేన పానేన, సబ్బే ఇమే చ తప్పయిం;

    ‘‘Yo me annena pānena, sabbe ime ca tappayiṃ;

    తమహం కిత్తయిస్సామి, సుణాథ మమ భాసతో.

    Tamahaṃ kittayissāmi, suṇātha mama bhāsato.

    ‘‘అట్ఠారసే కప్పసతే, దేవలోకే రమిస్సతి;

    ‘‘Aṭṭhārase kappasate, devaloke ramissati;

    సహస్సక్ఖత్తుం రాజా చ, చక్కవత్తీ భవిస్సతి.

    Sahassakkhattuṃ rājā ca, cakkavattī bhavissati.

    ‘‘ఉపపజ్జతి యం యోనిం, దేవత్తం అథ మానుసం;

    ‘‘Upapajjati yaṃ yoniṃ, devattaṃ atha mānusaṃ;

    సబ్బదా సబ్బసోవణ్ణం, ఛదనం ధారయిస్సతి.

    Sabbadā sabbasovaṇṇaṃ, chadanaṃ dhārayissati.

    ‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, ఓక్కాకకులసమ్భవో;

    ‘‘Tiṃsakappasahassamhi, okkākakulasambhavo;

    గోతమో నామ గోత్తేన, సత్థా లోకే భవిస్సతి.

    Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.

    ‘‘తస్స ధమ్మేసు దాయాదో, ఓరసో ధమ్మనిమ్మితో;

    ‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;

    సబ్బాసవే పరిఞ్ఞాయ, నిబ్బాయిస్సతినాసవో.

    Sabbāsave pariññāya, nibbāyissatināsavo.

    ‘‘భిక్ఖుసఙ్ఘే నిసీదిత్వా, సీహనాదం నదిస్సతి;

    ‘‘Bhikkhusaṅghe nisīditvā, sīhanādaṃ nadissati;

    చితకే ఛత్తం ధారేన్తి, హేట్ఠా ఛత్తమ్హి డయ్హథ.

    Citake chattaṃ dhārenti, heṭṭhā chattamhi ḍayhatha.

    ‘‘సామఞ్ఞం మే అనుప్పత్తం, కిలేసా ఝాపితా మయా;

    ‘‘Sāmaññaṃ me anuppattaṃ, kilesā jhāpitā mayā;

    మణ్డపే రుక్ఖమూలే వా, సన్తాపో మే న విజ్జతి.

    Maṇḍape rukkhamūle vā, santāpo me na vijjati.

    ‘‘తింసకప్పసహస్సమ్హి, యం దానమదదిం తదా;

    ‘‘Tiṃsakappasahassamhi, yaṃ dānamadadiṃ tadā;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, సబ్బదానస్సిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, sabbadānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అథ భగవా ఆయస్మన్తం యసం దక్ఖిణం బాహుం పసారేత్వా ‘‘ఏహి భిక్ఖూ’’తి ఆహ. వచనసమనన్తరమేవ ద్వఙ్గులమత్తకేసమస్సు అట్ఠపరిక్ఖారధరో వస్ససట్ఠికత్థేరో వియ అహోసి. సో అత్తనో పటిపత్తిం పచ్చవేక్ఖిత్వా ఉదానేన్తో ఏహిభిక్ఖుభావప్పత్తితో పురిమావత్థవసేన –

    Atha bhagavā āyasmantaṃ yasaṃ dakkhiṇaṃ bāhuṃ pasāretvā ‘‘ehi bhikkhū’’ti āha. Vacanasamanantarameva dvaṅgulamattakesamassu aṭṭhaparikkhāradharo vassasaṭṭhikatthero viya ahosi. So attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā udānento ehibhikkhubhāvappattito purimāvatthavasena –

    ౧౧౭.

    117.

    ‘‘సువిలిత్తో సువసనో, సబ్బాభరణభూసితో;

    ‘‘Suvilitto suvasano, sabbābharaṇabhūsito;

    తిస్సో విజ్జా అజ్ఝగమిం, కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి. – గాథం అభాసి;

    Tisso vijjā ajjhagamiṃ, kataṃ buddhassa sāsana’’nti. – gāthaṃ abhāsi;

    తత్థ సువిలిత్తోతి సున్దరేన కుఙ్కుమచన్దనానులేపనేన విలిత్తగత్తో. సువసనోతి సుట్ఠు మహగ్ఘకాసికవత్థవసనో. సబ్బాభరణభూసితోతి సీసూపగాదీహి సబ్బేహి ఆభరణేహి అలఙ్కతో. అజ్ఝగమిన్తి అధిగచ్ఛిం. సేసం వుత్తనయమేవ.

    Tattha suvilittoti sundarena kuṅkumacandanānulepanena vilittagatto. Suvasanoti suṭṭhu mahagghakāsikavatthavasano. Sabbābharaṇabhūsitoti sīsūpagādīhi sabbehi ābharaṇehi alaṅkato. Ajjhagaminti adhigacchiṃ. Sesaṃ vuttanayameva.

    యసత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Yasattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౭. యసత్థేరగాథా • 7. Yasattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact