Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदानपाळि • Apadānapāḷi

    ८. यसोधराथेरीअपदानं

    8. Yasodharātherīapadānaṃ

    ३१४.

    314.

    एकस्मिं समये रम्मे, इद्धे राजगहे पुरे।

    Ekasmiṃ samaye ramme, iddhe rājagahe pure;

    पब्भारम्हि वरेकम्हि, वसन्ते नरनायके॥

    Pabbhāramhi varekamhi, vasante naranāyake.

    ३१५.

    315.

    वसन्तिया तम्हि नगरे, रम्मे भिक्खुनुपस्सये।

    Vasantiyā tamhi nagare, ramme bhikkhunupassaye;

    यसोधराभिक्खुनिया, एवं आसि वितक्‍कितं॥

    Yasodharābhikkhuniyā, evaṃ āsi vitakkitaṃ.

    ३१६.

    316.

    ‘‘सुद्धोदनो महाराजा, गोतमी च पजापती।

    ‘‘Suddhodano mahārājā, gotamī ca pajāpatī;

    अभिञ्‍ञाता महाथेरा, थेरियो च महिद्धिका॥

    Abhiññātā mahātherā, theriyo ca mahiddhikā.

    ३१७.

    317.

    ‘‘सन्तिं गताव आसुं ते, दीपच्‍चीव निरासवा।

    ‘‘Santiṃ gatāva āsuṃ te, dīpaccīva nirāsavā;

    लोकनाथे धरन्तेव, अहम्पि च सिवं पदं॥

    Lokanāthe dharanteva, ahampi ca sivaṃ padaṃ.

    ३१८.

    318.

    ‘‘गमिस्सामीति चिन्तेत्वा, पस्सन्ती आयुमत्तनो।

    ‘‘Gamissāmīti cintetvā, passantī āyumattano;

    पस्सित्वा आयुसङ्खारं, तदहेव खयं गतं॥

    Passitvā āyusaṅkhāraṃ, tadaheva khayaṃ gataṃ.

    ३१९.

    319.

    ‘‘पत्तचीवरमादाय, निक्खमित्वा सकस्समा।

    ‘‘Pattacīvaramādāya, nikkhamitvā sakassamā;

    पुरक्खता भिक्खुनीभि, सतेहि सहस्सेहि सा 1

    Purakkhatā bhikkhunībhi, satehi sahassehi sā 2.

    ३२०.

    320.

    ‘‘महिद्धिका महापञ्‍ञा, सम्बुद्धं उपसङ्कमि।

    ‘‘Mahiddhikā mahāpaññā, sambuddhaṃ upasaṅkami;

    सम्बुद्धं अभिवादेत्वा, सत्थुनो चक्‍कलक्खणे।

    Sambuddhaṃ abhivādetvā, satthuno cakkalakkhaṇe;

    निसिन्‍ना एकमन्तम्हि, इदं वचनमब्रवि॥

    Nisinnā ekamantamhi, idaṃ vacanamabravi.

    ३२१.

    321.

    ‘‘‘अट्ठसत्ततिवस्साहं, पच्छिमो वत्तते वयो 3

    ‘‘‘Aṭṭhasattativassāhaṃ, pacchimo vattate vayo 4;

    पब्भारम्हि अनुप्पत्ता, आरोचेमि महामुनि॥

    Pabbhāramhi anuppattā, ārocemi mahāmuni.

    ३२२.

    322.

    ‘‘‘परिपक्‍को वयो मय्हं, परित्तं मम जीवितं।

    ‘‘‘Paripakko vayo mayhaṃ, parittaṃ mama jīvitaṃ;

    पहाय वो गमिस्सामि, कतं मे सरणमत्तनो॥

    Pahāya vo gamissāmi, kataṃ me saraṇamattano.

    ३२३.

    323.

    ‘‘‘वयम्हि पच्छिमे काले, मरणं उपरुद्धति।

    ‘‘‘Vayamhi pacchime kāle, maraṇaṃ uparuddhati;

    अज्‍जरत्तिं महावीर, पापुणिस्सामि निब्बुतिं॥

    Ajjarattiṃ mahāvīra, pāpuṇissāmi nibbutiṃ.

    ३२४.

    324.

    ‘‘‘नत्थि जाति जरा ब्याधि, मरणञ्‍च महामुने।

    ‘‘‘Natthi jāti jarā byādhi, maraṇañca mahāmune;

    अजरामरणं पुरं, गमिस्सामि असङ्खतं॥

    Ajarāmaraṇaṃ puraṃ, gamissāmi asaṅkhataṃ.

    ३२५.

    325.

    ‘‘‘यावता परिसा नाम, समुपासन्ति सत्थुनो।

    ‘‘‘Yāvatā parisā nāma, samupāsanti satthuno;

    अपराधमजानन्ती 5, खमन्तं सम्मुखा मुने॥

    Aparādhamajānantī 6, khamantaṃ sammukhā mune.

    ३२६.

    326.

    ‘‘‘संसरित्वा च संसारे, खलितञ्‍चे ममं तयि।

    ‘‘‘Saṃsaritvā ca saṃsāre, khalitañce mamaṃ tayi;

    आरोचेमि महावीर, अपराधं खमस्सु मे’॥

    Ārocemi mahāvīra, aparādhaṃ khamassu me’.

    ३२७.

    327.

    ‘‘सुत्वान वचनं तस्सा, मुनिन्दो इदमब्रवि।

    ‘‘Sutvāna vacanaṃ tassā, munindo idamabravi;

    ‘किमुत्तरं ते वक्खामि, निब्बानाय वजन्तिया॥

    ‘Kimuttaraṃ te vakkhāmi, nibbānāya vajantiyā.

    ३२८.

    328.

    ‘‘‘इद्धिञ्‍चापि निदस्सेहि, मम सासनकारिके।

    ‘‘‘Iddhiñcāpi nidassehi, mama sāsanakārike;

    परिसानञ्‍च सब्बासं, कङ्खं छिन्दस्सु यावता’॥

    Parisānañca sabbāsaṃ, kaṅkhaṃ chindassu yāvatā’.

    ३२९.

    329.

    ‘‘सुत्वा तं मुनिनो वाचं, भिक्खुनी सा यसोधरा।

    ‘‘Sutvā taṃ munino vācaṃ, bhikkhunī sā yasodharā;

    वन्दित्वा मुनिराजं तं, इदं वचनमब्रवि॥

    Vanditvā munirājaṃ taṃ, idaṃ vacanamabravi.

    ३३०.

    330.

    ‘‘‘यसोधरा अहं वीर, अगारे ते पजापति।

    ‘‘‘Yasodharā ahaṃ vīra, agāre te pajāpati;

    साकियम्हि कुले जाता, इत्थिअङ्गे पतिट्ठिता॥

    Sākiyamhi kule jātā, itthiaṅge patiṭṭhitā.

    ३३१.

    331.

    ‘‘‘थीनं सतसहस्सानं, नवुतीनं छदुत्तरि।

    ‘‘‘Thīnaṃ satasahassānaṃ, navutīnaṃ chaduttari;

    अगारे ते अहं वीर, पामोक्खा सब्बा इस्सरा॥

    Agāre te ahaṃ vīra, pāmokkhā sabbā issarā.

    ३३२.

    332.

    ‘‘‘रूपाचारगुणूपेता , योब्बनट्ठा पियंवदा।

    ‘‘‘Rūpācāraguṇūpetā , yobbanaṭṭhā piyaṃvadā;

    सब्बा मं अपचायन्ति, देवता विय मानुसा॥

    Sabbā maṃ apacāyanti, devatā viya mānusā.

    ३३३.

    333.

    ‘‘‘कञ्‍ञासतसहस्सपमुखा, सक्यपुत्तनिवेसने।

    ‘‘‘Kaññāsatasahassapamukhā, sakyaputtanivesane;

    समानसुखदुक्खता, देवता विय नन्दने॥

    Samānasukhadukkhatā, devatā viya nandane.

    ३३४.

    334.

    ‘‘‘कामधातुमतिक्‍कम्म 7, सण्ठिता रूपधातुया।

    ‘‘‘Kāmadhātumatikkamma 8, saṇṭhitā rūpadhātuyā;

    रूपेन सदिसा नत्थि, ठपेत्वा लोकनायकं॥

    Rūpena sadisā natthi, ṭhapetvā lokanāyakaṃ.

    ३३५.

    335.

    ‘‘‘सम्बुद्धं अभिवादेत्वा, इद्धिं दस्सेसि सत्थुनो।

    ‘‘‘Sambuddhaṃ abhivādetvā, iddhiṃ dassesi satthuno;

    नेका नानाविधाकारा, महाइद्धीपि दस्सयी 9

    Nekā nānāvidhākārā, mahāiddhīpi dassayī 10.

    ३३६.

    336.

    ‘‘‘चक्‍कवाळसमं कायं, सीसं उत्तरतो कुरु।

    ‘‘‘Cakkavāḷasamaṃ kāyaṃ, sīsaṃ uttarato kuru;

    उभो पक्खा दुवे दीपा, जम्बुदीपं सरीरतो॥

    Ubho pakkhā duve dīpā, jambudīpaṃ sarīrato.

    ३३७.

    337.

    ‘‘‘दक्खिणञ्‍च सरं पिञ्छं, नानासाखा तु पत्तका।

    ‘‘‘Dakkhiṇañca saraṃ piñchaṃ, nānāsākhā tu pattakā;

    चन्दञ्‍च सूरियञ्‍चक्खि, मेरुपब्बततो सिखं॥

    Candañca sūriyañcakkhi, merupabbatato sikhaṃ.

    ३३८.

    338.

    ‘‘‘चक्‍कवालगिरिं तुण्डं, जम्बुरुक्खं समूलकं।

    ‘‘‘Cakkavālagiriṃ tuṇḍaṃ, jamburukkhaṃ samūlakaṃ;

    बीजमाना उपागन्त्वा, वन्दन्ती लोकनायकं॥

    Bījamānā upāgantvā, vandantī lokanāyakaṃ.

    ३३९.

    339.

    ‘‘‘हत्थिवण्णं तथेवस्सं, पब्बतं जलधिं तथा।

    ‘‘‘Hatthivaṇṇaṃ tathevassaṃ, pabbataṃ jaladhiṃ tathā;

    चन्दिमं सूरियं मेरुं, सक्‍कवण्णञ्‍च दस्सयि॥

    Candimaṃ sūriyaṃ meruṃ, sakkavaṇṇañca dassayi.

    ३४०.

    340.

    ‘‘‘यसोधरा अहं वीर, पादे वन्दामि चक्खुम।

    ‘‘‘Yasodharā ahaṃ vīra, pāde vandāmi cakkhuma;

    सहस्सलोकधातूनं, फुल्‍लपद्मेन छादयि॥

    Sahassalokadhātūnaṃ, phullapadmena chādayi.

    ३४१.

    341.

    ‘‘‘ब्रह्मवण्णञ्‍च मापेत्वा, धम्मं देसेसि सुञ्‍ञतं।

    ‘‘‘Brahmavaṇṇañca māpetvā, dhammaṃ desesi suññataṃ;

    यसोधरा अहं वीर, पादे वन्दामि चक्खुम॥

    Yasodharā ahaṃ vīra, pāde vandāmi cakkhuma.

    ३४२.

    342.

    ‘‘‘इद्धीसु च वसी होमि, दिब्बाय सोतधातुया।

    ‘‘‘Iddhīsu ca vasī homi, dibbāya sotadhātuyā;

    चेतोपरियञाणस्स, वसी होमि महामुनि॥

    Cetopariyañāṇassa, vasī homi mahāmuni.

    ३४३.

    343.

    ‘‘‘पुब्बेनिवासं जानामि, दिब्बचक्खु विसोधितं।

    ‘‘‘Pubbenivāsaṃ jānāmi, dibbacakkhu visodhitaṃ;

    सब्बासवपरिक्खीणा, नत्थि दानि पुनब्भवो॥

    Sabbāsavaparikkhīṇā, natthi dāni punabbhavo.

    ३४४.

    344.

    ‘‘‘अत्थधम्मनिरुत्तीसु, पटिभाने तथेव च।

    ‘‘‘Atthadhammaniruttīsu, paṭibhāne tatheva ca;

    ञाणं मय्हं महावीर, उप्पन्‍नं तव सन्तिके॥

    Ñāṇaṃ mayhaṃ mahāvīra, uppannaṃ tava santike.

    ३४५.

    345.

    ‘‘‘पुब्बानं लोकनाथानं, सङ्गमं ते निदस्सितं 11

    ‘‘‘Pubbānaṃ lokanāthānaṃ, saṅgamaṃ te nidassitaṃ 12;

    अधिकारं बहुं मय्हं, तुय्हत्थाय महामुने॥

    Adhikāraṃ bahuṃ mayhaṃ, tuyhatthāya mahāmune.

    ३४६.

    346.

    ‘‘‘यं मय्हं पूरितं कम्मं, कुसलं सरसे मुने।

    ‘‘‘Yaṃ mayhaṃ pūritaṃ kammaṃ, kusalaṃ sarase mune;

    तुय्हत्थाय महावीर, पुञ्‍ञं उपचितं मया॥

    Tuyhatthāya mahāvīra, puññaṃ upacitaṃ mayā.

    ३४७.

    347.

    ‘‘‘अभब्बट्ठाने वज्‍जेत्वा, वारयित्वा अनाचरं।

    ‘‘‘Abhabbaṭṭhāne vajjetvā, vārayitvā anācaraṃ;

    तुय्हत्थाय महावीर, सञ्‍चत्तं जीवितं मया॥

    Tuyhatthāya mahāvīra, sañcattaṃ jīvitaṃ mayā.

    ३४८.

    348.

    ‘‘‘नेककोटिसहस्सानि , भरियत्थायदासि मं।

    ‘‘‘Nekakoṭisahassāni , bhariyatthāyadāsi maṃ;

    न तत्थ विमना होमि, तुय्हत्थाय महामुनि॥

    Na tattha vimanā homi, tuyhatthāya mahāmuni.

    ३४९.

    349.

    ‘‘‘नेककोटिसहस्सानि, उपकारायदासि मं।

    ‘‘‘Nekakoṭisahassāni, upakārāyadāsi maṃ;

    न तत्थ विमना होमि, तुय्हत्थाय महामुनि॥

    Na tattha vimanā homi, tuyhatthāya mahāmuni.

    ३५०.

    350.

    ‘‘‘नेककोटिसहस्सानि, भोजनत्थायदासि मं।

    ‘‘‘Nekakoṭisahassāni, bhojanatthāyadāsi maṃ;

    न तत्थ विमना होमि, तुय्हत्थाय महामुनि॥

    Na tattha vimanā homi, tuyhatthāya mahāmuni.

    ३५१.

    351.

    ‘‘‘नेककोटिसहस्सानि, जीवितानि परिच्‍चजिं।

    ‘‘‘Nekakoṭisahassāni, jīvitāni pariccajiṃ;

    भयमोक्खं करिस्सन्ति, ददामि मम जीवितं॥

    Bhayamokkhaṃ karissanti, dadāmi mama jīvitaṃ.

    ३५२.

    352.

    ‘‘‘अङ्गगते 13 अलङ्कारे, वत्थे नानाविधे बहू।

    ‘‘‘Aṅgagate 14 alaṅkāre, vatthe nānāvidhe bahū;

    इत्थिमण्डे न गूहामि, तुय्हत्थाय महामुनि॥

    Itthimaṇḍe na gūhāmi, tuyhatthāya mahāmuni.

    ३५३.

    353.

    ‘‘‘धनधञ्‍ञपरिच्‍चागं , गामानि निगमानि च।

    ‘‘‘Dhanadhaññapariccāgaṃ , gāmāni nigamāni ca;

    खेत्तं पुत्ता च धीता च, परिच्‍चत्ता महामुनि॥

    Khettaṃ puttā ca dhītā ca, pariccattā mahāmuni.

    ३५४.

    354.

    ‘‘‘हत्थी अस्सा गवा चापि, दासियो परिचारिका।

    ‘‘‘Hatthī assā gavā cāpi, dāsiyo paricārikā;

    तुय्हत्थाय महावीर, परिच्‍चत्ता असङ्खिया॥

    Tuyhatthāya mahāvīra, pariccattā asaṅkhiyā.

    ३५५.

    355.

    ‘‘‘यं मय्हं पटिमन्तेसि 15, दानं दस्सामि याचके।

    ‘‘‘Yaṃ mayhaṃ paṭimantesi 16, dānaṃ dassāmi yācake;

    विमनं मे न पस्सामि, ददतो दानमुत्तमं॥

    Vimanaṃ me na passāmi, dadato dānamuttamaṃ.

    ३५६.

    356.

    ‘‘‘नानाविधं बहुं दुक्खं, संसारे च बहुब्बिधे।

    ‘‘‘Nānāvidhaṃ bahuṃ dukkhaṃ, saṃsāre ca bahubbidhe;

    तुय्हत्थाय महावीर, अनुभुत्तं असङ्खियं॥

    Tuyhatthāya mahāvīra, anubhuttaṃ asaṅkhiyaṃ.

    ३५७.

    357.

    ‘‘‘सुखप्पत्तानुमोदामि, न च दुक्खेसु दुम्मना।

    ‘‘‘Sukhappattānumodāmi, na ca dukkhesu dummanā;

    सब्बत्थ तुलिता होमि, तुय्हत्थाय महामुनि॥

    Sabbattha tulitā homi, tuyhatthāya mahāmuni.

    ३५८.

    358.

    ‘‘‘अनुमग्गेन सम्बुद्धो, यं धम्मं अभिनीहरि।

    ‘‘‘Anumaggena sambuddho, yaṃ dhammaṃ abhinīhari;

    अनुभोत्वा सुखं दुक्खं, पत्तो बोधिं महामुनि॥

    Anubhotvā sukhaṃ dukkhaṃ, patto bodhiṃ mahāmuni.

    ३५९.

    359.

    ‘‘‘ब्रह्मदेवञ्‍च सम्बुद्धं, गोतमं लोकनायकं।

    ‘‘‘Brahmadevañca sambuddhaṃ, gotamaṃ lokanāyakaṃ;

    अञ्‍ञेसं लोकनाथानं, सङ्गमं ते बहुं मया॥

    Aññesaṃ lokanāthānaṃ, saṅgamaṃ te bahuṃ mayā.

    ३६०.

    360.

    ‘‘‘अधिकारं बहुं मय्हं, तुय्हत्थाय महामुनि।

    ‘‘‘Adhikāraṃ bahuṃ mayhaṃ, tuyhatthāya mahāmuni;

    गवेसतो बुद्धधम्मे, अहं ते परिचारिका॥

    Gavesato buddhadhamme, ahaṃ te paricārikā.

    ३६१.

    361.

    ‘‘‘कप्पे च सतसहस्से, चतुरो च असङ्खिये।

    ‘‘‘Kappe ca satasahasse, caturo ca asaṅkhiye;

    दीपङ्करो महावीरो, उप्पज्‍जि लोकनायको॥

    Dīpaṅkaro mahāvīro, uppajji lokanāyako.

    ३६२.

    362.

    ‘‘‘पच्‍चन्तदेसविसये, निमन्तेत्वा तथागतं।

    ‘‘‘Paccantadesavisaye, nimantetvā tathāgataṃ;

    तस्स आगमनं मग्गं, सोधेन्ति तुट्ठमानसा॥

    Tassa āgamanaṃ maggaṃ, sodhenti tuṭṭhamānasā.

    ३६३.

    363.

    ‘‘‘तेन कालेन सो आसि, सुमेधो नाम ब्राह्मणो।

    ‘‘‘Tena kālena so āsi, sumedho nāma brāhmaṇo;

    मग्गञ्‍च पटियादेसि, आयतो 17 सब्बदस्सिनो॥

    Maggañca paṭiyādesi, āyato 18 sabbadassino.

    ३६४.

    364.

    ‘‘‘तेन कालेनहं आसिं, कञ्‍ञा ब्राह्मणसम्भवा।

    ‘‘‘Tena kālenahaṃ āsiṃ, kaññā brāhmaṇasambhavā;

    सुमित्तानाम नामेन, उपगच्छिं समागमं॥

    Sumittānāma nāmena, upagacchiṃ samāgamaṃ.

    ३६५.

    365.

    ‘‘‘अट्ठ उप्पलहत्थानि, पूजनत्थाय सत्थुनो।

    ‘‘‘Aṭṭha uppalahatthāni, pūjanatthāya satthuno;

    आदाय जनसंमज्झे, अद्दसं इसि मुग्गतं॥

    Ādāya janasaṃmajjhe, addasaṃ isi muggataṃ.

    ३६६.

    366.

    ‘‘‘चिरानुगतं दयितं 19, अतिक्‍कन्तं मनोहरं।

    ‘‘‘Cirānugataṃ dayitaṃ 20, atikkantaṃ manoharaṃ;

    दिस्वा तदा अमञ्‍ञिस्सं, सफलं जीवितं मम॥

    Disvā tadā amaññissaṃ, saphalaṃ jīvitaṃ mama.

    ३६७.

    367.

    ‘‘‘परक्‍कमं तं सफलं, अद्दसं इसिनो तदा।

    ‘‘‘Parakkamaṃ taṃ saphalaṃ, addasaṃ isino tadā;

    पुब्बकम्मेन सम्बुद्धे, चित्तञ्‍चापि पसीदि मे॥

    Pubbakammena sambuddhe, cittañcāpi pasīdi me.

    ३६८.

    368.

    ‘‘‘भिय्यो चित्तं पसादेसिं, इसे उग्गतमानसे।

    ‘‘‘Bhiyyo cittaṃ pasādesiṃ, ise uggatamānase;

    देय्यं अञ्‍ञं न पस्सामि, देमि पुप्फानि ते इसि॥

    Deyyaṃ aññaṃ na passāmi, demi pupphāni te isi.

    ३६९.

    369.

    ‘‘‘पञ्‍चहत्था तव होन्तु, तयो होन्तु ममं इसे।

    ‘‘‘Pañcahatthā tava hontu, tayo hontu mamaṃ ise;

    तेन सद्धिं समा होन्तु, बोधत्थाय तवं इसे’॥

    Tena saddhiṃ samā hontu, bodhatthāya tavaṃ ise’.

    चतुत्थं भाणवारं।

    Catutthaṃ bhāṇavāraṃ.

    ३७०.

    370.

    ‘‘इसि गहेत्वा पुप्फानि, आगच्छन्तं महायसं।

    ‘‘Isi gahetvā pupphāni, āgacchantaṃ mahāyasaṃ;

    पूजेसि जनसंमज्झे, बोधत्थाय महाइसि॥

    Pūjesi janasaṃmajjhe, bodhatthāya mahāisi.

    ३७१.

    371.

    ‘‘पस्सित्वा जनसंमज्झे, दीपङ्करो महामुनि।

    ‘‘Passitvā janasaṃmajjhe, dīpaṅkaro mahāmuni;

    वियाकासि महावीरो, इसि मुग्गतमानसं॥

    Viyākāsi mahāvīro, isi muggatamānasaṃ.

    ३७२.

    372.

    ‘‘अपरिमेय्ये इतो कप्पे, दीपङ्करो महामुनि।

    ‘‘Aparimeyye ito kappe, dīpaṅkaro mahāmuni;

    मम कम्मं वियाकासि, उजुभावं महामुनि॥

    Mama kammaṃ viyākāsi, ujubhāvaṃ mahāmuni.

    ३७३.

    373.

    ‘‘‘समचित्ता समकम्मा, समकारी भविस्सति।

    ‘‘‘Samacittā samakammā, samakārī bhavissati;

    पिया हेस्सति कम्मेन, तुय्हत्थाय महाइसि 21

    Piyā hessati kammena, tuyhatthāya mahāisi 22.

    ३७४.

    374.

    ‘‘‘सुदस्सना सुपिया च, मनापा पियवादिनी।

    ‘‘‘Sudassanā supiyā ca, manāpā piyavādinī;

    तस्स धम्मेसु दायादा, विहरिस्सति इद्धिका॥

    Tassa dhammesu dāyādā, viharissati iddhikā.

    ३७५.

    375.

    ‘‘‘यथापि भण्डसामुग्गं, अनुरक्खति सामिनो।

    ‘‘‘Yathāpi bhaṇḍasāmuggaṃ, anurakkhati sāmino;

    एवं कुसलधम्मानं, अनुरक्खिस्सते अयं॥

    Evaṃ kusaladhammānaṃ, anurakkhissate ayaṃ.

    ३७६.

    376.

    ‘‘‘तस्स ते 23 अनुकम्पन्ती, पूरयिस्सति पारमी।

    ‘‘‘Tassa te 24 anukampantī, pūrayissati pāramī;

    सीहोव पञ्‍जरं भेत्वा 25, पापुणिस्सति बोधियं’॥

    Sīhova pañjaraṃ bhetvā 26, pāpuṇissati bodhiyaṃ’.

    ३७७.

    377.

    ‘‘अपरिमेय्ये इतो कप्पे, यं मं बुद्धो वियाकरी।

    ‘‘Aparimeyye ito kappe, yaṃ maṃ buddho viyākarī;

    तं वाचं अनुमोदेन्ती, एवंकारी भविं अहं॥

    Taṃ vācaṃ anumodentī, evaṃkārī bhaviṃ ahaṃ.

    ३७८.

    378.

    ‘‘तस्स कम्मस्स सुकतस्स, तत्थ चित्तं पसादयिं।

    ‘‘Tassa kammassa sukatassa, tattha cittaṃ pasādayiṃ;

    देवमनुस्सकं योनिं, अनुभोत्वा असङ्खियं॥

    Devamanussakaṃ yoniṃ, anubhotvā asaṅkhiyaṃ.

    ३७९.

    379.

    ‘‘सुखदुक्खेनुभोत्वाहं, देवेसु मानुसेसु च।

    ‘‘Sukhadukkhenubhotvāhaṃ, devesu mānusesu ca;

    पच्छिमे भवे सम्पत्ते, अजायिं साकिये कुले॥

    Pacchime bhave sampatte, ajāyiṃ sākiye kule.

    ३८०.

    380.

    ‘‘रूपवती भोगवती, यससीलवती ततो।

    ‘‘Rūpavatī bhogavatī, yasasīlavatī tato;

    सब्बङ्गसम्पदा होमि, कुलेसु अभिसक्‍कता॥

    Sabbaṅgasampadā homi, kulesu abhisakkatā.

    ३८१.

    381.

    ‘‘लाभं सिलोकं सक्‍कारं, लोकधम्मसमागमं।

    ‘‘Lābhaṃ silokaṃ sakkāraṃ, lokadhammasamāgamaṃ;

    चित्तञ्‍च दुक्खितं नत्थि, वसामि अकुतोभया॥

    Cittañca dukkhitaṃ natthi, vasāmi akutobhayā.

    ३८२.

    382.

    ‘‘वुत्तञ्हेतं भगवता, रञ्‍ञो अन्तेपुरे तदा।

    ‘‘Vuttañhetaṃ bhagavatā, rañño antepure tadā;

    खत्तियानं पुरे वीर, उपकारञ्‍च निद्दिसि॥

    Khattiyānaṃ pure vīra, upakārañca niddisi.

    ३८३.

    383.

    ‘‘उपकारा च या नारी, या च नारी सुखे दुखे।

    ‘‘Upakārā ca yā nārī, yā ca nārī sukhe dukhe;

    अत्थक्खायी च या नारी, या च नारीनुकम्पिका॥

    Atthakkhāyī ca yā nārī, yā ca nārīnukampikā.

    ३८४.

    384.

    ‘‘पञ्‍चकोटिसता बुद्धा, नवकोटिसतानि च।

    ‘‘Pañcakoṭisatā buddhā, navakoṭisatāni ca;

    एतेसं देवदेवानं, महादानं पवत्तयिं॥

    Etesaṃ devadevānaṃ, mahādānaṃ pavattayiṃ.

    ३८५.

    385.

    ‘‘अधिकारं महा 27 मय्हं, धम्मराज सुणोहि मे।

    ‘‘Adhikāraṃ mahā 28 mayhaṃ, dhammarāja suṇohi me;

    एकादसकोटिसता, बुद्धा द्वादस कोटियो 29

    Ekādasakoṭisatā, buddhā dvādasa koṭiyo 30.

    ३८६.

    386.

    ‘‘एतेसं देवदेवानं, महादानं पवत्तयिं।

    ‘‘Etesaṃ devadevānaṃ, mahādānaṃ pavattayiṃ;

    अधिकारं महा मय्हं, धम्मराज सुणोहि मे॥

    Adhikāraṃ mahā mayhaṃ, dhammarāja suṇohi me.

    ३८७.

    387.

    ‘‘‘वीसकोटिसता बुद्धा, तिंसकोटिसतानि च।

    ‘‘‘Vīsakoṭisatā buddhā, tiṃsakoṭisatāni ca;

    एतेसं देवदेवानं, महादानं पवत्तयिं॥

    Etesaṃ devadevānaṃ, mahādānaṃ pavattayiṃ.

    ३८८.

    388.

    ‘‘‘अधिकारं महा मय्हं, धम्मराज सुणोहि मे।

    ‘‘‘Adhikāraṃ mahā mayhaṃ, dhammarāja suṇohi me;

    चत्तालीसकोटिसता, पञ्‍ञास कोटिसतानि च॥

    Cattālīsakoṭisatā, paññāsa koṭisatāni ca.

    ३८९.

    389.

    ‘‘‘एतेसं देवदेवानं, महादानं पवत्तयिं।

    ‘‘‘Etesaṃ devadevānaṃ, mahādānaṃ pavattayiṃ;

    अधिकारं महा मय्हं, धम्मराज सुणोहि मे॥

    Adhikāraṃ mahā mayhaṃ, dhammarāja suṇohi me.

    ३९०.

    390.

    ‘‘‘सट्ठिकोटिसता बुद्धा, सत्ततिकोटिसतानि च।

    ‘‘‘Saṭṭhikoṭisatā buddhā, sattatikoṭisatāni ca;

    एतेसं देवदेवानं, महादानं पवत्तयिं॥

    Etesaṃ devadevānaṃ, mahādānaṃ pavattayiṃ.

    ३९१.

    391.

    ‘‘‘अधिकारं महा मय्हं, धम्मराज सुणोहि मे।

    ‘‘‘Adhikāraṃ mahā mayhaṃ, dhammarāja suṇohi me;

    असीतिकोटिसता बुद्धा, नवुतिकोटिसतानि च॥

    Asītikoṭisatā buddhā, navutikoṭisatāni ca.

    ३९२.

    392.

    ‘‘‘एतेसं देवदेवानं, महादानं पवत्तयिं।

    ‘‘‘Etesaṃ devadevānaṃ, mahādānaṃ pavattayiṃ;

    अधिकारं महा मय्हं, धम्मराज सुणोहि मे॥

    Adhikāraṃ mahā mayhaṃ, dhammarāja suṇohi me.

    ३९३.

    393.

    ‘‘‘कोटिसतसहस्सानि, होन्ति लोकग्गनायका।

    ‘‘‘Koṭisatasahassāni, honti lokagganāyakā;

    एतेसं देवदेवानं, महादानं पवत्तयिं॥

    Etesaṃ devadevānaṃ, mahādānaṃ pavattayiṃ.

    ३९४.

    394.

    ‘‘‘अधिकारं महा मय्हं, धम्मराज सुणोहि मे।

    ‘‘‘Adhikāraṃ mahā mayhaṃ, dhammarāja suṇohi me;

    नवकोटिसहस्सानि, अपरे लोकनायका॥

    Navakoṭisahassāni, apare lokanāyakā.

    ३९५.

    395.

    ‘‘‘एतेसं देवदेवानं, महादानं पवत्तयिं।

    ‘‘‘Etesaṃ devadevānaṃ, mahādānaṃ pavattayiṃ;

    अधिकारं महा मय्हं, धम्मराज सुणोहि मे॥

    Adhikāraṃ mahā mayhaṃ, dhammarāja suṇohi me.

    ३९६.

    396.

    ‘‘‘कोटिसतसहस्सानि, पञ्‍चासीतिमहेसिनं।

    ‘‘‘Koṭisatasahassāni, pañcāsītimahesinaṃ;

    पञ्‍चासीतिकोटिसता, सत्ततिंसा च कोटियो॥

    Pañcāsītikoṭisatā, sattatiṃsā ca koṭiyo.

    ३९७.

    397.

    ‘‘‘एतेसं देवदेवानं, महादानं पवत्तयिं।

    ‘‘‘Etesaṃ devadevānaṃ, mahādānaṃ pavattayiṃ;

    अधिकारं महा मय्हं, धम्मराज सुणोहि मे॥

    Adhikāraṃ mahā mayhaṃ, dhammarāja suṇohi me.

    ३९८.

    398.

    ‘‘‘पच्‍चेकबुद्धा वीतरागा 31, अट्ठट्ठमककोटियो 32

    ‘‘‘Paccekabuddhā vītarāgā 33, aṭṭhaṭṭhamakakoṭiyo 34;

    अधिकारं महा मय्हं, धम्मराज सुणोहि मे॥

    Adhikāraṃ mahā mayhaṃ, dhammarāja suṇohi me.

    ३९९.

    399.

    ‘‘‘खीणासवा वीतमला, असङ्खिया बुद्धसावका।

    ‘‘‘Khīṇāsavā vītamalā, asaṅkhiyā buddhasāvakā;

    अधिकारं महा मय्हं, धम्मराज सुणोहि मे॥

    Adhikāraṃ mahā mayhaṃ, dhammarāja suṇohi me.

    ४००.

    400.

    ‘‘‘एवं धम्मे सुचिण्णानं, सदा धम्मस्स चारिनं।

    ‘‘‘Evaṃ dhamme suciṇṇānaṃ, sadā dhammassa cārinaṃ;

    धम्मचारी सुखं सेति, अस्मिं लोके परम्हि च॥

    Dhammacārī sukhaṃ seti, asmiṃ loke paramhi ca.

    ४०१.

    401.

    ‘‘‘धम्मं चरे सुचरितं, न नं दुच्‍चरितं चरे।

    ‘‘‘Dhammaṃ care sucaritaṃ, na naṃ duccaritaṃ care;

    धम्मचारी सुखं सेति, अस्मिं लोके परम्हि च॥

    Dhammacārī sukhaṃ seti, asmiṃ loke paramhi ca.

    ४०२.

    402.

    ‘‘‘निब्बिन्दित्वान संसारे, पब्बजिं अनगारियं।

    ‘‘‘Nibbinditvāna saṃsāre, pabbajiṃ anagāriyaṃ;

    सहस्सपरिवारेन, पब्बजित्वा अकिञ्‍चना॥

    Sahassaparivārena, pabbajitvā akiñcanā.

    ४०३.

    403.

    ‘‘‘अगारं विजहित्वान, पब्बजिं अनगारियं।

    ‘‘‘Agāraṃ vijahitvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ;

    अड्ढमासे असम्पत्ते, चतुसच्‍चमपापुणिं॥

    Aḍḍhamāse asampatte, catusaccamapāpuṇiṃ.

    ४०४.

    404.

    ‘‘‘चीवरं पिण्डपातञ्‍च, पच्‍चयं सयनासनं।

    ‘‘‘Cīvaraṃ piṇḍapātañca, paccayaṃ sayanāsanaṃ;

    उपनेन्ति बहू जना, सागरेयेव ऊमियो॥

    Upanenti bahū janā, sāgareyeva ūmiyo.

    ४०५.

    405.

    ‘‘‘किलेसा झापिता मय्हं…पे॰… विहरामि अनासवा॥

    ‘‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavā.

    ४०६.

    406.

    ‘‘‘स्वागतं वत मे आसि…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं॥

    ‘‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

    ४०७.

    407.

    ‘‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’॥

    ‘‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’.

    ४०८.

    408.

    ‘‘एवं बहुविधं दुक्खं, सम्पत्ती च बहुब्बिधा।

    ‘‘Evaṃ bahuvidhaṃ dukkhaṃ, sampattī ca bahubbidhā;

    विसुद्धिभावं सम्पत्ता, लभामि सब्बसम्पदा॥

    Visuddhibhāvaṃ sampattā, labhāmi sabbasampadā.

    ४०९.

    409.

    ‘‘या ददाति सकत्तानं, पुञ्‍ञत्थाय महेसिनो।

    ‘‘Yā dadāti sakattānaṃ, puññatthāya mahesino;

    सहायसम्पदा होन्ति, निब्बानपदमसङ्खतं॥

    Sahāyasampadā honti, nibbānapadamasaṅkhataṃ.

    ४१०.

    410.

    ‘‘परिक्खीणं अतीतञ्‍च, पच्‍चुप्पन्‍नं अनागतं।

    ‘‘Parikkhīṇaṃ atītañca, paccuppannaṃ anāgataṃ;

    सब्बकम्मं ममं खीणं, पादे वन्दामि चक्खुम’’॥

    Sabbakammaṃ mamaṃ khīṇaṃ, pāde vandāmi cakkhuma’’.

    इत्थं सुदं यसोधरा भिक्खुनी भगवतो सम्मुखा इमा गाथायो अभासित्थाति।

    Itthaṃ sudaṃ yasodharā bhikkhunī bhagavato sammukhā imā gāthāyo abhāsitthāti.

    यसोधराथेरियापदानं अट्ठमं।

    Yasodharātheriyāpadānaṃ aṭṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. सह पञ्‍चहि (सी॰ पी॰)
    2. saha pañcahi (sī. pī.)
    3. पच्छिमा वत्तयि वया (स्या॰)
    4. pacchimā vattayi vayā (syā.)
    5. सचे मेत्थि (सी॰), पजानन्ती (क॰)
    6. sace metthi (sī.), pajānantī (ka.)
    7. कामधातुमतिक्‍कन्ता (सी॰ स्या॰ पी॰ क॰)
    8. kāmadhātumatikkantā (sī. syā. pī. ka.)
    9. एवमादीनि वत्वान, उपतित्वान अम्बरं। इद्धी अनेका दस्सेसि, बुद्धानुञ्‍ञा यसोधरा। (सी॰)
    10. evamādīni vatvāna, upatitvāna ambaraṃ; iddhī anekā dassesi, buddhānuññā yasodharā; (sī.)
    11. सुदस्सितं (स्या॰ पी॰ क॰)
    12. sudassitaṃ (syā. pī. ka.)
    13. अङ्गे एवं (क॰)
    14. aṅge evaṃ (ka.)
    15. पतिमन्तेसि (सी॰)
    16. patimantesi (sī.)
    17. आयतं (सी॰)
    18. āyataṃ (sī.)
    19. चिरानुपरि आसीनं (सी॰)
    20. cirānupari āsīnaṃ (sī.)
    21. महाइसे (स्या॰)
    22. mahāise (syā.)
    23. तस्स तं (स्या॰)
    24. tassa taṃ (syā.)
    25. हित्वा (स्या॰), हेत्वा (पी॰)
    26. hitvā (syā.), hetvā (pī.)
    27. सदा (पी॰) एवमुपरिपि
    28. sadā (pī.) evamuparipi
    29. होन्ति लोकग्गनायका (सी॰ स्या॰), पण्णाकोटिसतानि च (पी॰)
    30. honti lokagganāyakā (sī. syā.), paṇṇākoṭisatāni ca (pī.)
    31. धुतरागा (पी॰ क॰)
    32. अट्ठमत्तक… (सी॰), अट्ठमत्थक… (स्या॰)
    33. dhutarāgā (pī. ka.)
    34. aṭṭhamattaka… (sī.), aṭṭhamatthaka… (syā.)

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact