| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਉਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Udāna-aṭṭhakathā |
੩. ਯਸੋਜਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
3. Yasojasuttavaṇṇanā
੨੩. ਤਤਿਯੇ ਯਸੋਜਪ੍ਪਮੁਖਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸੋਜੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ, ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਤ੍ਤਾ વਿਚਰਣਤੋ ਚ ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ‘‘ਯਸੋਜਪ੍ਪਮੁਖਾਨੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾਨਿ।
23. Tatiye yasojappamukhānīti ettha yasojoti tassa therassa nāmaṃ, taṃ pubbaṅgamaṃ katvā pabbajitattā vicaraṇato ca tāni pañca bhikkhusatāni ‘‘yasojappamukhānī’’ti vuttāni.
ਤੇਸਂ ਅਯਂ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗੋ – ਅਤੀਤੇ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਰਞ੍ਞਕੋ ਅਰਞ੍ਞੇ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੇ ਕਤਪਣ੍ਣਕੁਟਿਯਂ વਿਹਰਤਿ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਮਯੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਚੋਰਾ ਗਾਮਘਾਤਕਾਦੀਨਿ ਕਤ੍વਾ ਚੋਰਿਕਾਯ ਜੀવਨ੍ਤਾ ਚੋਰਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਜਨਪਦਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਅਨੁਬਦ੍ਧਾ ਪਲਾਯਮਾਨਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿ ਗਹਣਂ વਾ ਪਟਿਸਰਣਂ વਾ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਅવਿਦੂਰੇ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਾਸਾਣੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਟਿਸਰਣਂ ਹੋਥਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ। ਥੇਰੋ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸੀਲਸਦਿਸਂ ਪਟਿਸਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਸੀਲਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਿਂਸੁ। ਥੇਰੋ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਦਾਨਿ ਸੀਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀવਿਤਂ વਿਨਾਸਯਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਮਾ ਮਨਂ ਪਦੋਸਯਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਕਕਚੂਪਮવਿਧਿਂ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨੨੨ ਆਦਯੋ) ਆਚਿਕ੍ਖਿ। ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ। ਅਥ ਤੇ ਜਾਨਪਦਾ ਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਗવੇਸਨ੍ਤਾ ਤੇ ਚੋਰੇ ਦਿਸ੍વਾ ਸਬ੍ਬੇવ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪੇਸੁਂ। ਤੇ ਤੇਸੁ ਮਨੋਪਦੋਸਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਕਤ੍વਾ ਅਕ੍ਖਣ੍ਡਸੀਲਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍વਾ ਕਾਮਾવਚਰਦੇવੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ। ਤੇਸੁ ਜੇਟ੍ਠਚੋਰੋ ਜੇਟ੍ਠਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਇਤਰੇ ਤਸ੍ਸੇવ ਪਰਿવਾਰਾ।
Tesaṃ ayaṃ pubbayogo – atīte kira kassapadasabalassa sāsane aññataro bhikkhu āraññako araññe piṭṭhipāsāṇe katapaṇṇakuṭiyaṃ viharati. Tasmiñca samaye pañcasatā corā gāmaghātakādīni katvā corikāya jīvantā corakammaṃ katvā janapadamanussehi anubaddhā palāyamānā araññaṃ pavisitvā tattha kiñci gahaṇaṃ vā paṭisaraṇaṃ vā apassantā avidūre taṃ bhikkhuṃ pāsāṇe nisinnaṃ disvā vanditvā taṃ pavattiṃ ācikkhitvā ‘‘amhākaṃ, bhante, paṭisaraṇaṃ hothā’’ti yāciṃsu. Thero ‘‘tumhākaṃ sīlasadisaṃ paṭisaraṇaṃ natthi, sabbe pañca sīlāni samādiyathā’’ti āha. Te ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā sīlāni samādiyiṃsu. Thero ‘‘tumhe idāni sīlesu patiṭṭhitā, attano jīvitaṃ vināsayantesupi mā manaṃ padosayitthā’’ti kakacūpamavidhiṃ (ma. ni. 1.222 ādayo) ācikkhi. Te ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchiṃsu. Atha te jānapadā taṃ sampattā ito cito ca gavesantā te core disvā sabbeva jīvitā voropesuṃ. Te tesu manopadosamattampi akatvā akkhaṇḍasīlā kālaṃ katvā kāmāvacaradevesu nibbattiṃsu. Tesu jeṭṭhacoro jeṭṭhadevaputto ahosi, itare tasseva parivārā.
ਤੇ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਂਸਰਨ੍ਤਾ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਦੇવਲੋਕੇ ਖੇਪੇਤ੍વਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗવਤੋ ਕਾਲੇ ਦੇવਲੋਕਤੋ ਚવਿਤ੍વਾ ਜੇਟ੍ਠਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਸਾવਤ੍ਥਿਨਗਰਦ੍વਾਰੇ ਕੇવਟ੍ਟਗਾਮੇ ਪਞ੍ਚਸਤਕੁਲਗਾਮਜੇਟ੍ਠਕਸ੍ਸ ਕੇવਟ੍ਟਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਯਸੋਜੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ। ਇਤਰੇਪਿ ਅવਸੇਸਕੇવਟ੍ਟਾਨਂ ਪੁਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ। ਤੇ ਪੁਬ੍ਬਸਨ੍ਨਿવਾਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਹਾਯਕਾ ਹੁਤ੍વਾ ਸਹਪਂਸੁਕੀਲ਼ਿਤਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਯਸੋਜੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗੋ ਅਹੋਸਿ। ਤੇ ਸਬ੍ਬੇવ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਜਾਲਾਨਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਦਿਤਲ਼ਾਕਾਦੀਸੁ ਮਚ੍ਛੇ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ।
Te aparāparaṃ saṃsarantā ekaṃ buddhantaraṃ devaloke khepetvā amhākaṃ bhagavato kāle devalokato cavitvā jeṭṭhadevaputto sāvatthinagaradvāre kevaṭṭagāme pañcasatakulagāmajeṭṭhakassa kevaṭṭassa putto hutvā nibbatti, yasojotissa nāmaṃ akaṃsu. Itarepi avasesakevaṭṭānaṃ puttā hutvā nibbattiṃsu. Te pubbasannivāsena sabbepi sahāyakā hutvā sahapaṃsukīḷitaṃ kīḷantā anupubbena vayappattā ahesuṃ, yasojo tesaṃ aggo ahosi. Te sabbeva ekato hutvā jālāni gahetvā naditaḷākādīsu macche bandhantā vicaranti.
ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਅਚਿਰવਤਿਯਾ ਨਦਿਯਾ ਜਾਲੇ ਖਿਤ੍ਤੇ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣੋ ਮਚ੍ਛੋ ਅਨ੍ਤੋਜਾਲੇ ਪਾવਿਸਿ। ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕੇવਟ੍ਟਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪੁਤ੍ਤਾ ਮਚ੍ਛੇ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਾ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣਂ ਮਚ੍ਛਂ ਬਨ੍ਧਿਂਸੂ’’ਤਿ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਅਥ ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾਪਿ ਸਹਾਯਕਾ ਮਚ੍ਛਂ ਨਾવਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਨਾવਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ। ਰਾਜਾ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਭਗવਾ ਏਤਸ੍ਸ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣਕਾਰਣਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਚ੍ਛਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਦਸ੍ਸੇਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਅਯਂ ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਓਸਕ੍ਕਮਾਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਾਸਨਂ ਓਸਕ੍ਕਾਪੇਤ੍વਾ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍વਾ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਅਚਿਰવਤਿਯਂ ਮਚ੍ਛੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਮਾਤੁਭਗਿਨੀਨਞ੍ਚ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾવਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਤਿਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਭਾવਞ੍ਚ ਤੇਨੇવ ਕਥਾਪੇਤ੍વਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਪਿਲਸੁਤ੍ਤਂ ਦੇਸੇਸਿ।
Athekadivasaṃ aciravatiyā nadiyā jāle khitte suvaṇṇavaṇṇo maccho antojāle pāvisi. Taṃ disvā sabbepi kevaṭṭā ‘‘amhākaṃ puttā macche bandhantā suvaṇṇavaṇṇaṃ macchaṃ bandhiṃsū’’ti haṭṭhatuṭṭhā ahesuṃ. Atha te pañcasatāpi sahāyakā macchaṃ nāvāya pakkhipitvā nāvaṃ ukkhipitvā rañño dassesuṃ. Rājā taṃ disvā ‘‘bhagavā etassa suvaṇṇavaṇṇakāraṇaṃ jānissatī’’ti macchaṃ gāhāpetvā bhagavato dassesi. Satthā ‘‘ayaṃ kassapasammāsambuddhassa sāsane osakkamāne pabbajitvā micchā paṭipajjanto sāsanaṃ osakkāpetvā niraye nibbatto ekaṃ buddhantaraṃ niraye paccitvā tato cuto aciravatiyaṃ maccho hutvā nibbatto’’ti vatvā tassa mātubhaginīnañca niraye nibbattabhāvaṃ, tassa bhātikattherassa parinibbutabhāvañca teneva kathāpetvā imissā aṭṭhuppattiyā kapilasuttaṃ desesi.
ਸਤ੍ਥੁ ਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਕੇવਟ੍ਟਪੁਤ੍ਤਾ ਸਂવੇਗਜਾਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੁਤ੍વਾ વਿવੇਕવਾਸਂ વਸਨ੍ਤਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਆਗਮਂਸੁ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਯਸੋਜਪ੍ਪਮੁਖਾਨਿ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ।
Satthu desanaṃ sutvā te pañcasatā kevaṭṭaputtā saṃvegajātā hutvā bhagavato santike pabbajitvā, upasampannā hutvā vivekavāsaṃ vasantā bhagavantaṃ dassanāya āgamaṃsu. Tena vuttaṃ – ‘‘tena kho pana samayena yasojappamukhāni pañcamattāni bhikkhusatānī’’tiādi.
ਤਤ੍ਥ ਤੇਧਾਤਿ ਤੇ ਇਧ। ਨੇવਾਸਿਕੇਹੀਤਿ ਨਿਬਦ੍ਧવਾਸਂ વਸਮਾਨੇਹਿ। ਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾਤਿ ਨੇવਾਸਿਕਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ‘‘ਕਚ੍ਚਾવੁਸੋ, ਖਮਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰવਸੇਨ ਸਮ੍ਮੋਦਨਾਯ ਕਤਾਯ ‘‘ਆਮਾવੁਸੋ, ਖਮਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ , ਪੁਨ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਪ੍ਪવਤ੍ਤਮੋਦਾ। ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪਯਮਾਨਾਤਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਾਪੁਣਕਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਤੇਹਿ ਨੇવਾਸਿਕੇਹਿ ਤੇਸਂ ‘‘ਇਦਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ, ਇਦਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ, ਇਦਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਸਂવਿਧਾਪੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ, ਦ੍વਾਰਕવਾਟਾਨਿ વਿવਰਿਤ੍વਾ, ਮਞ੍ਚਪੀਠਕਟਸਾਰਕਾਦੀਨਿ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍વਾ ਯਥਾਠਾਨਂ ਠਪਨਾਦਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਾ ਚ।
Tattha tedhāti te idha. Nevāsikehīti nibaddhavāsaṃ vasamānehi. Paṭisammodamānāti nevāsikabhikkhūhi ‘‘kaccāvuso, khamanīya’’ntiādinā paṭisanthāravasena sammodanāya katāya ‘‘āmāvuso, khamanīya’’ntiādinā , puna sammodamānā tehi saddhiṃ samappavattamodā. Senāsanāni paññāpayamānāti ācariyupajjhāyānaṃ attano ca pāpuṇakāni senāsanāni pucchitvā tehi nevāsikehi tesaṃ ‘‘idaṃ tumhākaṃ ācariyānaṃ, idaṃ tumhākaṃ upajjhāyānaṃ, idaṃ tumhākaṃ pāpuṇātī’’ti senāsanāni saṃvidhāpetvā attanā ca tattha gantvā, dvārakavāṭāni vivaritvā, mañcapīṭhakaṭasārakādīni nīharitvā papphoṭetvā yathāṭhānaṃ ṭhapanādivasena paññāpentā ca.
ਪਤ੍ਤਚੀવਰਾਨਿ ਪਟਿਸਾਮਯਮਾਨਾਤਿ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਮੇ ਪਤ੍ਤਂ ਠਪੇਥ, ਇਦਂ ਚੀવਰਂ, ਇਦਂ ਥਾਲਕਂ, ਇਦਂ ਉਦਕਤੁਮ੍ਬਂ, ਇਦਂ ਮੇ ਕਤ੍ਤਰਯਟ੍ਠਿ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਸਮਣਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਸਂਗੋਪਯਮਾਨਾ। ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਾ ਮਹਾਸਦ੍ਦਾਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਗਤਟ੍ਠੇਨ ਉਚ੍ਚੋ ਸਦ੍ਦੋ ਯੇਸਨ੍ਤੇ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਾ ਅਕਾਰਸ੍ਸ ਆਕਾਰਂ ਕਤ੍વਾ। ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਤ੍ਥਟਟ੍ਠੇਨ ਮਹਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦੋ ਯੇਸਨ੍ਤੇ ਮਹਾਸਦ੍ਦਾ। ਕੇવਟ੍ਟਾ ਮਞ੍ਞੇ ਮਚ੍ਛવਿਲੋਪੇਤਿ ਕੇવਟ੍ਟਾ વਿਯ ਮਚ੍ਛવਿਲੁਮ੍ਪਨੇ। ਯਥਾ ਨਾਮ ਕੇવਟ੍ਟਾ ਉਦਕੇ વਟ੍ਟਨਤੋ ਮਚ੍ਛਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ ‘‘ਕੇવਟ੍ਟਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾ ਮਚ੍ਛਬਨ੍ਧਾ ਮਚ੍ਛਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਜਲੇ ਜਾਲਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ‘‘ਪવਿਟ੍ਠੋ ਨ ਪવਿਟ੍ਠੋ, ਗਹਿਤੋ ਨ ਗਹਿਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਯਥਾ ਚ ਤੇ ਮਚ੍ਛਪਚ੍ਛਿਆਦੀਨਿ ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਮਹਾਜਨੇ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਏਕਂ ਮਚ੍ਛਂ ਦੇਥ, ਮਯ੍ਹਂ ਏਕਂ ਮਚ੍ਛਫਾਲਂ ਦੇਥ, ਅਮੁਕਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੋ ਮਹਨ੍ਤੋ, ਮਯ੍ਹਂ ਖੁਦ੍ਦਕੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ વਤ੍વਾ વਿਲੁਮ੍ਪਮਾਨੇ ਤੇਸਂ ਪਟਿਸੇਧਨਾਦਿવਸੇਨ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏવਮੇਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤੇਤੇਤਿ ਤੇ ਏਤੇ। ਕਿਂਨੂਤਿ ਕਿਸ੍ਸ ਨੁ, ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਨੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਮੇਤਿ ਤੇ ਇਮੇ। ਪਣਾਮੇਮੀਤਿ ਨੀਹਰਾਮਿ। વੋਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇ। ਨ વੋ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਤ੍ਥਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਮਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨ વਸਿਤਬ੍ਬਂ। ਯੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਏવਂ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਥ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ વਸਨ੍ਤਾ ਕਿਂ ਨਾਮ ਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥ, ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਾਨਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਸਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਏવਂ ਪਣਾਮਿਤੇਸੁ ਚ ਭਗવਤਾ ਤੇਸੁ ਏਕਭਿਕ੍ਖੁਪਿ ‘‘ਭਗવਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਹਾਸਦ੍ਦਮਤ੍ਤਕੇਨ ਅਮ੍ਹੇ ਪਣਾਮੇਥਾ’’ਤਿ વਾ ਅਞ੍ਞਂ વਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਟਿવਚਨਂ ਅવਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧਗਾਰવੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਭਗવਤੋ વਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ। ਏવਂ ਪਨ ਤੇਸਂ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਮਯਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਸ੍ਸਾਮ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਸਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਆਗਤਾ, ਏવਰੂਪਸ੍ਸ ਪਨ ਗਰੁਨੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਕਰਿਮ੍ਹਾ, ਅਮ੍ਹਾਕਮੇવ ਦੋਸੋਯਂ, ਪਣਾਮਿਤਮ੍ਹਾ ਤਤੋ, ਨ ਲਦ੍ਧਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਤ੍ਥੁਂ, ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਂ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣਂ ਸਰੀਰਂ ਓਲੋਕੇਤੁਂ, ਮਧੁਰਸ੍ਸਰੇਨ ਦੇਸਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਬਲવਦੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ।
Pattacīvarāni paṭisāmayamānāti, ‘‘bhante, imaṃ me pattaṃ ṭhapetha, idaṃ cīvaraṃ, idaṃ thālakaṃ, idaṃ udakatumbaṃ, idaṃ me kattarayaṭṭhi’’nti evaṃ samaṇaparikkhāraṃ saṃgopayamānā. Uccāsaddā mahāsaddāti uddhaṃ gataṭṭhena ucco saddo yesante uccāsaddā akārassa ākāraṃ katvā. Samantato patthaṭaṭṭhena mahanto saddo yesante mahāsaddā. Kevaṭṭā maññe macchavilopeti kevaṭṭā viya macchavilumpane. Yathā nāma kevaṭṭā udake vaṭṭanato macchaggahaṇatthaṃ pavattanato ‘‘kevaṭṭā’’ti laddhanāmā macchabandhā macchaggahaṇatthaṃ jale jālaṃ pakkhipitvā ‘‘paviṭṭho na paviṭṭho, gahito na gahito’’tiādinā uccāsaddamahāsaddā honti. Yathā ca te macchapacchiādīni ṭhapitaṭṭhāne mahājane gantvā ‘‘mayhaṃ ekaṃ macchaṃ detha, mayhaṃ ekaṃ macchaphālaṃ detha, amukassa dinno mahanto, mayhaṃ khuddako’’tiādīni vatvā vilumpamāne tesaṃ paṭisedhanādivasena uccāsaddamahāsaddā ca honti, evamete bhikkhūti dasseti. Teteti te ete. Kiṃnūti kissa nu, kimatthaṃ nūti attho. Temeti te ime. Paṇāmemīti nīharāmi. Voti tumhe. Na vo mama santike vatthabbanti tumhehi mayhaṃ santike na vasitabbaṃ. Ye tumhe mādisassa buddhassa vasanaṭṭhānaṃ āgantvā evaṃ mahāsaddaṃ karotha, attano dhammatāya vasantā kiṃ nāma sāruppaṃ karissatha, tumhādisānaṃ mama santike vasanakiccaṃ natthīti dīpeti. Evaṃ paṇāmitesu ca bhagavatā tesu ekabhikkhupi ‘‘bhagavā tumhe mahāsaddamattakena amhe paṇāmethā’’ti vā aññaṃ vā kiñci paṭivacanaṃ avatvā buddhagāravena sabbe bhagavato vacanaṃ sampaṭicchantā ‘‘evaṃ, bhante’’ti vatvā nikkhamiṃsu. Evaṃ pana tesaṃ ahosi ‘‘mayaṃ satthāraṃ passissāma, dhammaṃ sossāma, satthu santike vasissāmāti āgatā, evarūpassa pana garuno satthu santikaṃ āgantvā mahāsaddaṃ karimhā, amhākameva dosoyaṃ, paṇāmitamhā tato, na laddhaṃ satthu santike vatthuṃ, samantapāsādikaṃ suvaṇṇavaṇṇaṃ sarīraṃ oloketuṃ, madhurassarena desitaṃ dhammaṃ sotu’’nti. Te balavadomanassajātā hutvā pakkamiṃsu.
ਸਂਸਾਮੇਤ੍વਾਤਿ ਸੁਗੁਤ੍ਤਂ ਕਤ੍વਾ। વਜ੍ਜੀਤਿ ਏવਂਨਾਮਕੋ ਜਨਪਦੋ, વਜ੍ਜੀ ਨਾਮ ਜਾਨਪਦਿਨੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ, ਤੇਸਂ ਨਿવਾਸੋ ਏਕੋਪਿ ਜਨਪਦੋ ਰੁਲ਼੍ਹੀવਸੇਨ ‘‘વਜ੍ਜੀ’’ਤ੍વੇવ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘વਜ੍ਜੀਸੂ’’ਤਿ। વਗ੍ਗੁਮੁਦਾਤਿ ਏવਂਨਾਮ ਲੋਕਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਮਤਾ ਏਕਾ ਨਦੀ। ‘‘વਗ੍ਗਮੁਦਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ। ਅਤ੍ਥਕਾਮੇਨਾਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਯੋਜਨਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਥਮੇવ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ। ਹਿਤੇਸਿਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ, ‘‘ਕਿਨ੍ਤਿ ਮੇ ਸਾવਕਾ વਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਾ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ વਾ ਹੇਤੁਭੂਤਸ੍ਸ ਹਿਤਸ੍ਸ ਏਸਨਸੀਲੇਨ। ਤਤੋ ਏવ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਖੇਦਂ ਅਗਣੇਤ੍વਾ ਦੂਰੇਪਿ વੇਨੇਯ੍ਯਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨਤੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੇਨ। ਤਮੇવ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ ਮਯਂ ਪਣਾਮਿਤਾ, ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ વੇਯ੍ਯਾવਚ੍ਚਾਦਿਪਚ੍ਚਾਸੀਸਾਯ। ਯਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਗਰੁਨੋ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾવ ਪੂਜੇਤਬ੍ਬਾ, ਯੇ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਕਰਣਮਤ੍ਤੇਪਿ ਪਣਾਮੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਹਨ੍ਦ ਮਯਂ, ਆવੁਸੋ, ਤਥਾ વਿਹਾਰਂ ਕਪ੍ਪੇਮ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਯੋਗੇਨ ਅਪਣ੍ਣਕਪ੍ਪਟਿਪਦਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤਾ ਯਥਾਗਹਿਤਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਨ੍ਤਾ ਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥવਿਹਾਰਂ ਕਪ੍ਪੇਮ વਿਹਰਾਮ। ਯਥਾ ਨੋ વਿਹਰਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਅਮ੍ਹੇਸੁ વਿਹਰਨ੍ਤੇਸੁ, ਭਗવਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਅਸ੍ਸ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪੂਜਾਯ ਆਰਾਧਿਤੋ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Saṃsāmetvāti suguttaṃ katvā. Vajjīti evaṃnāmako janapado, vajjī nāma jānapadino rājakumārā, tesaṃ nivāso ekopi janapado ruḷhīvasena ‘‘vajjī’’tveva vuccati. Tena vuttaṃ ‘‘vajjīsū’’ti. Vaggumudāti evaṃnāma lokassa puññasammatā ekā nadī. ‘‘Vaggamudā’’tipi pāṭho. Atthakāmenāti kiñci payojanaṃ anapekkhitvā atthameva icchantena. Hitesināti atthaṃ icchantena, ‘‘kinti me sāvakā vaṭṭadukkhā parimucceyyu’’nti tassa atthasaṅkhātassa atthassa vā hetubhūtassa hitassa esanasīlena. Tato eva attano sarīrakhedaṃ agaṇetvā dūrepi veneyyasantikaṃ gantvā anukampanato anukampakena. Tameva anukampaṃ upādāya mayaṃ paṇāmitā, na attano veyyāvaccādipaccāsīsāya. Yasmā dhammagaruno buddhā bhagavanto sammāpaṭipattiyāva pūjetabbā, ye uccāsaddakaraṇamattepi paṇāmenti, tasmā handa mayaṃ, āvuso, tathā vihāraṃ kappema sabbattha satisampajaññayogena apaṇṇakappaṭipadaṃ pūrentā yathāgahitakammaṭṭhānaṃ matthakaṃ pāpentā catuiriyāpathavihāraṃ kappema viharāma. Yathā no viharatanti yathā amhesu viharantesu, bhagavā attamano assa, sammāpaṭipattiyā pūjāya ārādhito bhaveyyāti attho.
ਤੇਨੇવਨ੍ਤਰવਸ੍ਸੇਨਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਅਨ੍ਤਰવਸ੍ਸੇ ਮਹਾਪવਾਰਣਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾવ। ਸਬ੍ਬੇવ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਜ੍ਜਾ ਸਚ੍ਛਾਕਂਸੂਤਿ ਸਬ੍ਬੇਯੇવ ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਂ ਆਸવਕ੍ਖਯਞਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવੁਤ੍ਥਕ੍ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕਮੋਹਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਂ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ વਿਜ੍ਜਾ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾ ਅਕਂਸੁ। ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾਸੁ ਇਮਾਯੇવ ਦ੍વੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਆਸવਕ੍ਖਯਞਾਣਸ੍ਸ ਬਹੂਪਕਾਰਾ, ਨ ਤਥਾ ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਚੇਤੋਪਰਿਯਇਦ੍ਧਿવਿਧਞਾਣਾਨੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વਿਜ੍ਜਤ੍ਤਯਮੇવੇਤ੍ਥ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਧਿਗਮਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਉਦ੍ਧਟਂ। ਤਥਾ ਹਿ વੇਰਞ੍ਜਸੁਤ੍ਤੇ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੮.੧੧) ਭਗવਾ વੇਰਞ੍ਜਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਗਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ વਿਜ੍ਜਤ੍ਤਯਮੇવ ਦੇਸੇਸਿ, ਨ ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਞਾਣਾਦੀਨਂ ਅਭਾવਤੋ। ਏવਂ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ વਿਜ੍ਜਮਾਨਾਨਿਪਿ ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਞਾਣਾਦੀਨਿ ਨ ਉਦ੍ਧਟਾਨਿ। ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਹਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ। ਏવਞ੍ਚ ਕਤ੍વਾ ‘‘વਗ੍ਗੁਮੁਦਾਯ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾ ਮਹਾવਨੇ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਯਂ ਭਗવਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਪਾਤੁਰਹੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਇਦ੍ਧਿવਲ਼ਞ੍ਜਨਂ વਕ੍ਖਤਿ।
Tenevantaravassenāti tasmiṃyeva antaravasse mahāpavāraṇaṃ anatikkamitvāva. Sabbeva tisso vijjā sacchākaṃsūti sabbeyeva te pañcasatā bhikkhū pubbenivāsānussatiñāṇaṃ dibbacakkhuñāṇaṃ āsavakkhayañāṇanti imā tisso pubbenivutthakkhandhappaṭicchādakamohakkhandhādīnaṃ vinivijjhanaṭṭhena vijjā attapaccakkhā akaṃsu. Lokiyābhiññāsu imāyeva dve abhiññā āsavakkhayañāṇassa bahūpakārā, na tathā dibbasotacetopariyaiddhividhañāṇānīti dassanatthaṃ vijjattayamevettha tesaṃ bhikkhūnaṃ adhigamadassanavasena uddhaṭaṃ. Tathā hi verañjasutte (a. ni. 8.11) bhagavā verañjabrāhmaṇassa attano adhigamaṃ dassento vijjattayameva desesi, na dibbasotañāṇādīnaṃ abhāvato. Evaṃ tesampi bhikkhūnaṃ vijjamānānipi dibbasotañāṇādīni na uddhaṭāni. Chaḷabhiññā hi te bhikkhū. Evañca katvā ‘‘vaggumudāya nadiyā tīre antarahitā mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ bhagavato sammukhe pāturahesu’’nti tesaṃ bhikkhūnaṃ iddhivaḷañjanaṃ vakkhati.
ਯਥਾਭਿਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭਿਰਤਿਂ ਯਥਾਜ੍ਝਾਸਯਂ। ਬੁਦ੍ਧਾਨਞ੍ਹਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ વਸਨ੍ਤਾਨਂ ਛਾਯੂਦਕવਿਪਤ੍ਤਿਂ વਾ ਅਫਾਸੁਕਸੇਨਾਸਨਂ વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾਦਿਭਾવਂ વਾ ਆਗਮ੍ਮ ਅਨਭਿਰਤਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਸਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ‘‘ਫਾਸੁਂ વਿਹਰਾਮਾ’’ਤਿ ਚਿਰવਿਹਾਰੋਪਿ ਨਤ੍ਥਿ। ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਭਗવਤਿ વਿਹਰਨ੍ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਰਣੇਸੁ વਾ ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਸੀਲਾਨਿ વਾ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਾਦੀਨਿ વਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਤਾਸੁ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਸੁ ਤੇਸਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਤ੍ਥਂ વਸਤਿ, ਤਦਭਾવੇ ਪਕ੍ਕਮਤਿ। ਤਦਾ ਹਿ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਕਿਚ੍ਚਂ ਨਾਹੋਸਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਯਥਾਭਿਰਨ੍ਤਂ વਿਹਰਿਤ੍વਾ ਯੇਨ વੇਸਾਲੀ ਤੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਾਮੀ’’ਤਿ।
Yathābhirantanti yathābhiratiṃ yathājjhāsayaṃ. Buddhānañhi ekasmiṃ ṭhāne vasantānaṃ chāyūdakavipattiṃ vā aphāsukasenāsanaṃ vā manussānaṃ assaddhādibhāvaṃ vā āgamma anabhirati nāma natthi, tesaṃ sampattiyā ‘‘phāsuṃ viharāmā’’ti ciravihāropi natthi. Yattha pana bhagavati viharante manussā saraṇesu vā patiṭṭhahanti, sīlāni vā samādiyanti pabbajanti, sotāpattimaggādīni vā pāpuṇanti, satthā tāsu sampattīsu tesaṃ patiṭṭhāpanatthaṃ vasati, tadabhāve pakkamati. Tadā hi sāvatthiyaṃ kattabbabuddhakiccaṃ nāhosi. Tena vuttaṃ – ‘‘atha kho bhagavā sāvatthiyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena vesālī tena cārikaṃ pakkāmī’’ti.
ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋਤਿ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ। ਚਾਰਿਕਾ ਚ ਨਾਮੇਸਾ ਭਗવਤੋ ਦੁવਿਧਾ ਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾ ਅਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਦੂਰੇਪਿ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਨਤ੍ਥਂ ਸਹਸਾ ਗਮਨਂ ਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾ ਨਾਮ, ਸਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਾਦੀਸੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਯਾ ਪਨ ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨੀਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਦੇવਸਿਕਂ ਯੋਜਨਦ੍ਧਯੋਜਨવਸੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਚਰਿਯਾਦੀਹਿ ਲੋਕਂ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਅਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾ ਨਾਮ, ਅਯਮੇવ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ। ਤਦવਸਰੀਤਿ ਤੇਨ ਅવਸਰਿ, ਤਂ વਾ ਅવਸਰਿ, ਤਤ੍ਥ ਅવਸਰਿ , ਪਾવਿਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Cārikaṃ caramānoti addhānagamanaṃ gacchanto. Cārikā ca nāmesā bhagavato duvidhā turitacārikā aturitacārikāti. Tattha dūrepi bodhaneyyapuggalaṃ disvā tassa bodhanatthaṃ sahasā gamanaṃ turitacārikā nāma, sā mahākassapapaccuggamanādīsu daṭṭhabbā. Yā pana gāmanigamarājadhānīpaṭipāṭiyā devasikaṃ yojanaddhayojanavasena piṇḍapātacariyādīhi lokaṃ anuggaṇhanto gacchati, ayaṃ aturitacārikā nāma, ayameva idhādhippetā. Tadavasarīti tena avasari, taṃ vā avasari, tattha avasari , pāvisīti attho.
ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤਸ੍ਸਂ। ਸੁਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ। વੇਸਾਲਿਯਨ੍ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ વਿਸਾਲੀਭੂਤਤ੍ਤਾ ‘‘વੇਸਾਲੀ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੇ ਲਿਚ੍ਛવਿਰਾਜੂਨਂ ਨਗਰੇ। ਮਹਾવਨੇਤਿ ਮਹਾવਨਂ ਨਾਮ ਸਯਂਜਾਤਂ ਅਰੋਪਿਮਂ ਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਮਹਨ੍ਤਂ વਨਂ। ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁਸਾਮਨ੍ਤਾ ਪਨ ਮਹਾવਨਂ ਹਿਮવਨ੍ਤੇਨ ਸਹ ਏਕਾਬਦ੍ਧਂ ਅਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਹੁਤ੍વਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਆਹਚ੍ਚ ਠਿਤਂ। ਇਦਂ ਤਾਦਿਸਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਮਹਨ੍ਤਂ વਨਨ੍ਤਿ ਮਹਾવਨਂ। ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਯਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾવਨੇ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤੇ ਆਰਾਮੇ ਕੂਟਾਗਾਰਂ ਅਨ੍ਤੋ ਕਤ੍વਾ ਹਂਸવਟ੍ਟਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇਨ ਕਤਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾ ਨਾਮ , ਤਸ੍ਸਂ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਯਂ। વਗ੍ਗੁਮੁਦਾਤੀਰਿਯਾਨਨ੍ਤਿ વਗ੍ਗੁਮੁਦਾਤੀਰવਾਸੀਨਂ। ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਮਨਸਿ ਕਰਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਜ੍ਜ ਮਨਸਿ ਕਰਿਤ੍વਾ, ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣੇਨ વਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ વਾ ਤੇਹਿ ਅਧਿਗਤવਿਸੇਸਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Tatrāti tassaṃ. Sudanti nipātamattaṃ. Vesāliyanti tikkhattuṃ visālībhūtattā ‘‘vesālī’’ti laddhanāme licchavirājūnaṃ nagare. Mahāvaneti mahāvanaṃ nāma sayaṃjātaṃ aropimaṃ saparicchedaṃ mahantaṃ vanaṃ. Kapilavatthusāmantā pana mahāvanaṃ himavantena saha ekābaddhaṃ aparicchedaṃ hutvā mahāsamuddaṃ āhacca ṭhitaṃ. Idaṃ tādisaṃ na hoti, saparicchedaṃ mahantaṃ vananti mahāvanaṃ. Kūṭāgārasālāyanti tasmiṃ mahāvane bhagavantaṃ uddissa kate ārāme kūṭāgāraṃ anto katvā haṃsavaṭṭakacchannena katā sabbākārasampannā buddhassa bhagavato gandhakuṭi kūṭāgārasālā nāma , tassaṃ kūṭāgārasālāyaṃ. Vaggumudātīriyānanti vaggumudātīravāsīnaṃ. Cetasā ceto paricca manasi karitvāti attano cittena tesaṃ cittaṃ paricchijja manasi karitvā, cetopariyañāṇena vā sabbaññutaññāṇena vā tehi adhigatavisesaṃ jānitvāti attho.
ਆਲੋਕਜਾਤਾ વਿਯਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਾਲੋਕਾ વਿਯ। ਇਤਰਂ ਤਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਂ, ਚਨ੍ਦਸਹਸ੍ਸਸੂਰਿਯਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਓਭਾਸਿਤਾ વਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਸ੍ਮਾ ਤੇ ਯਸੋਜਪ੍ਪਮੁਖਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅવਿਜ੍ਜਨ੍ਧਕਾਰવਿਧਮਨੇਨ ਆਲੋਕਭੂਤਾ ਓਭਾਸਭੂਤਾ ਹੁਤ੍વਾ વਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗવਾ ਤੇਹਿ ਠਿਤਦਿਸਾਯ ‘‘ਆਲੋਕਜਾਤਾ વਿਯ ਮੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਏਸਾ ਦਿਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વਣ੍ਣਭਣਨਾਪਦੇਸੇਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਸਂਸਤਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਯਸ੍ਸਂ ਦਿਸਾਯਂ વਗ੍ਗੁਮੁਦਾਤੀਰਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ વਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਾਤਿ ਨ ਪਟਿਕੂਲਾ, ਮਨਾਪਾ ਮਨੋਹਰਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਪਦੇਸੇ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਮਹੇਸਿਨੋ વਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਉਕ੍ਕੂਲવਿਕੂਲવਿਸਮਦੁਗ੍ਗਾਕਾਰਂ, ਅਥ ਖੋ ਮਨੁਞ੍ਞਂ ਰਮਣੀਯਮੇવ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –
Ālokajātāviyāti sañjātālokā viya. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ, candasahassasūriyasahassehi obhāsitā viyāti attho. Yasmā te yasojappamukhā pañcasatā bhikkhū sabbaso avijjandhakāravidhamanena ālokabhūtā obhāsabhūtā hutvā viharanti, tasmā bhagavā tehi ṭhitadisāya ‘‘ālokajātā viya me, ānanda, esā disā’’tiādinā vaṇṇabhaṇanāpadesena te bhikkhū pasaṃsati. Tena vuttaṃ – ‘‘yassaṃ disāyaṃ vaggumudātīriyā bhikkhū viharantī’’ti. Appaṭikūlāti na paṭikūlā, manāpā manoharāti attho. Yasmiñhi padese sīlādiguṇasampannā mahesino viharanti, taṃ kiñcāpi ukkūlavikūlavisamaduggākāraṃ, atha kho manuññaṃ ramaṇīyameva. Vuttañhetaṃ –
‘‘ਗਾਮੇ વਾ ਯਦਿ વਾਰਞ੍ਞੇ, ਨਿਨ੍ਨੇ વਾ ਯਦਿ વਾ ਥਲੇ।
‘‘Gāme vā yadi vāraññe, ninne vā yadi vā thale;
ਯਤ੍ਥ ਅਰਹਨ੍ਤੋ વਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਭੂਮਿਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕ’’ਨ੍ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੯੮)।
Yattha arahanto viharanti, taṃ bhūmirāmaṇeyyaka’’nti. (dha. pa. 98);
ਪਹਿਣੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਪੇਸੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮੋਤਿ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਹੇਣਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ। ਇਤਿ ਭਗવਾ ਯਦਤ੍ਥਂ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਣਾਮੇਸਿ, ਤਮਤ੍ਥਂ ਮਤ੍ਥਕਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਆਰਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਏવਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਅਹਂ ਇਮੇ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਮਹਾਸਦ੍ਦਕਰਣੇ ਪਣਾਮੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਥ ਤੇ ਭਦ੍ਰੋ ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੀਯੋ વਿਯ ਕਸਾਭਿਘਾਤੇਨ, ਤੇਨ ਚੋਦਿਤਾ ਸਂવੇਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਮਮਾਰਾਧਨਤ੍ਥਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਘਟੇਨ੍ਤਾ વਾਯਮਨ੍ਤਾ ਖਿਪ੍ਪਮੇવ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਤੇ ਅਗ੍ਗਫਲਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ਤਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰਾਧਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮੋ ਹੁਤ੍વਾ ਏવਂ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਂ ਆਣਾਪੇਸਿ।
Pahiṇeyyāsīti peseyyāsi. Satthā āyasmantānaṃ dassanakāmoti tesaṃ bhikkhūnaṃ santike paheṇākāradassanaṃ. Iti bhagavā yadatthaṃ te bhikkhū paṇāmesi, tamatthaṃ matthakappattaṃ disvā āraddhacitto tesaṃ dassanakāmataṃ therassa ārocesi. Evaṃ kirassa ahosi ‘‘ahaṃ ime uccāsaddamahāsaddakaraṇe paṇāmessāmi, atha te bhadro assājānīyo viya kasābhighātena, tena coditā saṃvegappattā mamārādhanatthaṃ araññaṃ pavisitvā ghaṭentā vāyamantā khippameva arahattaṃ sacchikarissantī’’ti. Idāni te aggaphalappatte disvā tāya arahattappattiyā ārādhitacitto tesaṃ dassanakāmo hutvā evaṃ dhammabhaṇḍāgārikaṃ āṇāpesi.
ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਤਥਾ ਆਣਤ੍ਤੋ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ। ਪਮੁਖੇਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖੇ। ਆਨੇਞ੍ਜਸਮਾਧਿਨਾਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਪਾਦਕੇਨ ਅਗ੍ਗਫਲਸਮਾਧਿਨਾ, ‘‘ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਪਾਦਕੇਨਾ’’ਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿ। ‘‘ਆਨੇਞ੍ਜੇਨ ਸਮਾਧਿਨਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ। ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗવਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਗਮਨਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਅਕਤ੍વਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂਯੇવ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿ? ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ, ਤੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਣਾਮਿਤਾਨਂ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਾਨਸਮ੍ਭੋਗਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਆਨੁਭਾવਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, વਿਨਾ વਚੀਭੇਦੇਨ ਅਞ੍ਞਬ੍ਯਾਕਰਣਦੀਪਨਤ੍ਥਞ੍ਚ। ਅਪਰੇ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਣਾਮਿਤਾਨਂ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਤਾਨਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਸੁਖੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਕਰਣਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ। ਤੇਪਿ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਭਗવਤੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਞਤ੍વਾ ਤਂਯੇવ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਂਸੁ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਕਤਮੇਨ ਨੁ ਖੋ ਭਗવਾ વਿਹਾਰੇਨ ਏਤਰਹਿ વਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿ।
So bhikkhūti ānandattherena tathā āṇatto chaḷabhiñño eko bhikkhu. Pamukheti sammukhe. Āneñjasamādhināti catutthajjhānapādakena aggaphalasamādhinā, ‘‘arūpajjhānapādakenā’’tipi vadanti. ‘‘Āneñjena samādhinā’’tipi pāṭho. Kasmā pana bhagavā tesaṃ bhikkhūnaṃ āgamanaṃ jānanto paṭisanthāraṃ akatvā samāpattiṃyeva samāpajji? Tesaṃ attanā samāpannasamāpattiṃ jānitvā samāpajjanatthaṃ, tesaṃ pubbe paṇāmitānaṃ idāni attanā samānasambhogadassanatthaṃ, ānubhāvadīpanatthaṃ, vinā vacībhedena aññabyākaraṇadīpanatthañca. Apare panāhu ‘‘pubbe paṇāmitānaṃ idāni attano santikaṃ āgatānaṃ anuttarasukhuppādanena anaññasādhāraṇapaṭisanthārakaraṇattha’’nti. Tepi āyasmanto bhagavato ajjhāsayaṃ ñatvā taṃyeva samāpattiṃ samāpajjiṃsu. Tena vuttaṃ – ‘‘katamena nu kho bhagavā vihārena etarahi viharatī’’tiādi.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਰੂਪਾવਚਰਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਕੋਸਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਪਾਰਿਪਨ੍ਤਿਕਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸੁવਿਦੂਰਭਾવਤੋ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਮੂਲਭੂਤੇਹਿ ਅਨੋਣਮਨਾਦੀਹਿ ਸੋਲ਼ਸਹਿ વੋਦਾਨਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਮਨਤੋ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਸਯਂ ਅਨਿਞ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਆਨੇਞ੍ਜਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –
Ettha ca rūpāvacaracatutthajjhānaṃ kosajjādīnaṃ pāripantikadhammānaṃ suvidūrabhāvato iddhiyā mūlabhūtehi anoṇamanādīhi soḷasahi vodānadhammehi samannāgamanato āneñjappattaṃ sayaṃ aniñjanaṭṭhena āneñjanti vuccati. Vuttañhetaṃ –
‘‘ਅਨੋਣਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। ਅਨੁਣ੍ਣਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। ਅਨਭਿਰਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਾਗੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। ਅਨਪਨਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। ਅਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। ਅਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਛਨ੍ਦਰਾਗੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਮਰਾਗੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। વਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਿਲੇਸੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। વਿਮਰਿਯਾਦਿਕਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਿਲੇਸਮਰਿਯਾਦਾਯ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। ਏਕਤ੍ਤਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਨਤ੍ਤਕਿਲੇਸੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। વੀਰਿਯੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। ਸਤਿਯਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਮਾਦੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। ਸਮਾਧਿਨਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਯ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਂ। ਓਭਾਸਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅવਿਜ੍ਜਨ੍ਧਕਾਰੇ ਨ ਇਞ੍ਜਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Anoṇataṃ cittaṃ kosajje na iñjatīti āneñjaṃ. Anuṇṇataṃ cittaṃ uddhacce na iñjatīti āneñjaṃ. Anabhirataṃ cittaṃ rāge na iñjatīti āneñjaṃ. Anapanataṃ cittaṃ byāpāde na iñjatīti āneñjaṃ. Anissitaṃ cittaṃ diṭṭhiyā na iñjatīti āneñjaṃ. Appaṭibaddhaṃ cittaṃ chandarāge na iñjatīti āneñjaṃ. Vippamuttaṃ cittaṃ kāmarāge na iñjatīti āneñjaṃ. Visaṃyuttaṃ cittaṃ kilese na iñjatīti āneñjaṃ. Vimariyādikataṃ cittaṃ kilesamariyādāya na iñjatīti āneñjaṃ. Ekattagataṃ cittaṃ nānattakilese na iñjatīti āneñjaṃ. Saddhāya pariggahitaṃ cittaṃ assaddhiye na iñjatīti āneñjaṃ. Vīriyena pariggahitaṃ cittaṃ kosajje na iñjatīti āneñjaṃ. Satiyā pariggahitaṃ cittaṃ pamāde na iñjatīti āneñjaṃ. Samādhinā pariggahitaṃ cittaṃ uddhacce na iñjatīti āneñjaṃ. Paññāya pariggahitaṃ cittaṃ avijjāya na iñjatīti āneñjaṃ. Obhāsagataṃ cittaṃ avijjandhakāre na iñjatīti āneñja’’nti.
ਰੂਪਾવਚਰਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਮੇવ ਚ ਰੂਪવਿਰਾਗਭਾવਨਾવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਿਤਂ, ਆਰਮ੍ਮਣવਿਭਾਗੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਅਰੂਪਾવਚਰਜ੍ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ ਆਨੇਞ੍ਜવੋਹਾਰੋ। ਤੇਸਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍વਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਸਮਾਧੀਤਿ ਪੋਰਾਣਾ।
Rūpāvacaracatutthajjhānameva ca rūpavirāgabhāvanāvasena pavattitaṃ, ārammaṇavibhāgena catubbidhaṃ arūpāvacarajjhānanti etesaṃ pañcannaṃ jhānānaṃ āneñjavohāro. Tesaṃ yaṃ kiñci pādakaṃ katvā samāpannā arahattaphalasamāpatti āneñjasamādhīti porāṇā.
ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਯਾਤਿ ਅਤੀਤਾਯ। ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਤਿ ਨਿਗ੍ਗਤੇ, ਅਪਗਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸੀਤਿ ਭਗવਾ ਅਰਿਯੇਨ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇਨ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ। ਉਦ੍ਧਸ੍ਤੇ ਅਰੁਣੇਤਿ ਉਗ੍ਗਤੇ ਅਰੁਣੇ, ਅਰੁਣੋ ਨਾਮ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਦਿਸਾਯ ਸੂਰਿਯੋਦਯਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇવ ਉਟ੍ਠਿਤੋਭਾਸੋ। ਨਨ੍ਦਿਮੁਖਿਯਾਤਿ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਰੁਣਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਤਤ੍ਤਾ ਏવ ਅਰੁਣਪ੍ਪਭਾਯ ਸੂਰਿਯਾਲੋਕੂਪਜੀવਿਨੋ ਸਤ੍ਤੇ ਨਨ੍ਦਾਪਨਮੁਖਿਯਾ વਿਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਜਾਤਾਯ, વਿਭਾਯਮਾਨਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Abhikkantāyāti atītāya. Nikkhanteti niggate, apagateti attho. Tuṇhī ahosīti bhagavā ariyena tuṇhībhāvena tuṇhī ahosi. Uddhaste aruṇeti uggate aruṇe, aruṇo nāma puratthimadisāya sūriyodayato puretarameva uṭṭhitobhāso. Nandimukhiyāti rattiyā aruṇassa uggatattā eva aruṇappabhāya sūriyālokūpajīvino satte nandāpanamukhiyā viya rattiyā jātāya, vibhāyamānāyāti attho.
ਤਮ੍ਹਾ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਾ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾਤਿ ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਤਤੋ ਆਨੇਞ੍ਜਸਮਾਧਿਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਉਟ੍ਠਾਯ। ਸਚੇ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਭਗવਾ ‘‘ਇਮੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਇਮਿਨਾ ਨਾਮ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖੇਨ વੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਯਦਿ ਤ੍વਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਤੇ ਨਪ੍ਪਟਿਭਾਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਲੋਕਿਯਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਯਦਿਦਂ ਤੇ ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਤ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਟਿਭਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤਂ, ਤਯਿਦਂ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਤੇ ਨ ਉਪਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯ। ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸੇਕ੍ਖੋ ਅਸੇਕ੍ਖਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਿਹਾਰਂ ਨ ਜਾਨਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਂ ਇਮੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਲੋਕਿਯਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਨਂ ਕਾਰੇਤੁਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਆਪਜ੍ਜਿ। ਅਹਂ ਪਨ ਇਮੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਨੇਨੇવ ਤਿਯਾਮਰਤ੍ਤਿਂ વੀਤਿਨਾਮੇਸਿਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗવਾ ਆਹ – ‘‘ਅਹਞ੍ਚ, ਆਨਨ੍ਦ, ਇਮਾਨਿ ਚ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬੇવ ਆਨੇਞ੍ਜਸਮਾਧਿਨਾ ਨਿਸੀਦਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ।
Tamhā samādhimhā vuṭṭhahitvāti yathāparicchedaṃ tato āneñjasamādhito arahattaphalasamāpattito uṭṭhāya. Sace kho tvaṃ, ānanda, jāneyyāsīti bhagavā ‘‘ime ca bhikkhū ettakaṃ kālaṃ iminā nāma samāpattisukhena vītināmentī’’ti, ānanda, yadi tvaṃ jāneyyāsi. Ettakampi te nappaṭibhāseyyāti lokiyapaṭisammodanaṃ sandhāya yadidaṃ te ‘‘abhikkantā, bhante, rattī’’tiādinā tikkhattuṃ paṭibhānaṃ upaṭṭhitaṃ, tayidaṃ ettakampi te na upaṭṭhaheyya. Yasmā ca kho tvaṃ, ānanda, sekkho asekkhaṃ samāpattivihāraṃ na jānāsi, tasmā maṃ imesaṃ bhikkhūnaṃ lokiyapaṭisammodanaṃ kāretuṃ ussukkaṃ āpajji. Ahaṃ pana imehi bhikkhūhi saddhiṃ lokuttarapaṭisammodaneneva tiyāmarattiṃ vītināmesinti dassento bhagavā āha – ‘‘ahañca, ānanda, imāni ca pañca bhikkhusatāni sabbeva āneñjasamādhinā nisīdimhā’’ti.
ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾਤਿ ਏਤਂ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਂ ਆਨੇਞ੍ਜਸਮਾਧਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨਸਮਤ੍ਥਤਾਸਙ੍ਖਾਤਂ વਸੀਭਾવਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ વਿਦਿਤ੍વਾ। ਇਮਂ ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨવਸੇਸਰਾਗਾਦਿਪ੍ਪਹਾਨਸਂਸਿਦ੍ਧਿਤਾਦਿਸਭਾવਦੀਪਨਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ।
Etamatthaṃ viditvāti etaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ attanā samaṃ āneñjasamādhisamāpajjanasamatthatāsaṅkhātaṃ vasībhāvatthaṃ sabbākārato viditvā. Imaṃ udānanti imaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ anavasesarāgādippahānasaṃsiddhitādisabhāvadīpanaṃ udānaṃ udānesi.
ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਜਿਤੋ ਕਾਮਕਣ੍ਡਕੋਤਿ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖવਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਕਣ੍ਡਕਭੂਤੋ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਯੇਨ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਅਨવਸੇਸਂ ਜਿਤੋ ਪਹੀਨੋ, ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਅਨੁਨਯਾਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ‘‘ਗਾਮਕਣ੍ਟਕੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਗਾਮੇ ਕਣ੍ਟਕੋ ਕਣ੍ਟਕਟ੍ਠਾਨਿਯੋ ਸਕਲੋ વਤ੍ਥੁਕਾਮੋ ਯਸ੍ਸ ਜਿਤੋਤਿ। ਜਯੋ ਚਸ੍ਸ ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ વੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ । ਅਕ੍ਕੋਸੋ ਚ ਜਿਤੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। વਧੋ ਚ ਬਨ੍ਧਨਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਤੇਸੁ ਅਕ੍ਕੋਸਜਯੇਨ વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਭਾવੋ, ਇਤਰੇਨ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਭਾવੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ਤੇਨ ਤਂਨਿਮਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਅਨવਸੇਸਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੋ વੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ। ਅਥ વਾ ਅਕ੍ਕੋਸਾਦਿਜਯવਚਨੇਨ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੋ વੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਕ੍ਕੋਸਾਦੀਨਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਖਮਨਂ ਤਤ੍ਥ ਪਕਾਸਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਉਭਯਥਾਪਿ ਨੇਸਂ વਿਰੋਧਾਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਪਬ੍ਬਤੋ વਿਯ ਸੋ ਠਿਤੋ ਅਨੇਜੋਤਿ ਏਜਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਚਲਨਕਿਲੇਸਪਰਿਪਨ੍ਥੋ, ਏਜਾਹੇਤੂਨਂ ਅવਸੇਸਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਭਾવੇਨ ਅਨੇਜੋ, ਅਨੇਜਤ੍ਤਾਯੇવ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਪਰવਾਦવਾਤੇਹਿ ਚ ਅਕਮ੍ਪਨੀਯਤ੍ਤਾ ਠਿਤੋ ਏਕਗ੍ਘਨਪਬ੍ਬਤਸਦਿਸੋ। ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਨ વੇਧਤਿ ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਸੋ ਭਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਇਤਿ ਭਗવਾ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਾਧਿਗਮੇਨ ਤਾਦਿਭਾવਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍વਾ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ।
Tattha yassa jito kāmakaṇḍakoti kusalapakkhavijjhanaṭṭhena kaṇḍakabhūto kilesakāmo yena ariyapuggalena anavasesaṃ jito pahīno, etenassa anunayābhāvaṃ dasseti. ‘‘Gāmakaṇṭako’’tipi pāṭho. Tassattho – gāme kaṇṭako kaṇṭakaṭṭhāniyo sakalo vatthukāmo yassa jitoti. Jayo cassa tappaṭibaddhachandarāgappahāneneva veditabbo, tena tesaṃ anāgāmimaggo vutto hoti . Akkoso ca jitoti sambandho. Vadho ca bandhanañcāti etthāpi eseva nayo. Tesu akkosajayena vacīduccaritābhāvo, itarena kāyaduccaritābhāvo dassito. Tena taṃnimittakassa byāpādassa anavasesappahānena tatiyamaggo vutto hoti. Atha vā akkosādijayavacanena tatiyamaggo vutto hoti, akkosādīnaṃ accantakhamanaṃ tattha pakāsitaṃ hoti, ubhayathāpi nesaṃ virodhābhāvaṃ dasseti. Pabbatoviya so ṭhito anejoti ejā vuccati calanakilesaparipantho, ejāhetūnaṃ avasesakilesānaṃ abhāvena anejo, anejattāyeva sabbakilesehi paravādavātehi ca akampanīyattā ṭhito ekagghanapabbatasadiso. Sukhadukkhesu na vedhati sa bhikkhūti so bhinnakileso bhikkhu sukhadukkhanimittaṃ na kampatīti heṭṭhā vuttanayeneva attho veditabbo. Iti bhagavā tesaṃ pañcasatānaṃ bhikkhūnaṃ arahattādhigamena tādibhāvappattiṃ ekajjhaṃ katvā ekapuggalādhiṭṭhānaṃ udānaṃ udānesīti.
ਤਤਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Tatiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿ • Udānapāḷi / ੩. ਯਸੋਜਸੁਤ੍ਤਂ • 3. Yasojasuttaṃ
