Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౯. యసోజత్థేరగాథావణ్ణనా

    9. Yasojattheragāthāvaṇṇanā

    కాలపబ్బఙ్గసఙ్కాసోతి ఆయస్మతో యసోజత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే పుఞ్ఞాని ఉపచినన్తో విపస్సిస్స భగవతో కాలే ఆరామగోపకకులే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్తో ఏకదివసం విపస్సిం భగవన్తం ఆకాసేన గచ్ఛన్తం దిస్వా పసన్నమానసో లబుజఫలం అదాసి.

    Kālapabbaṅgasaṅkāsoti āyasmato yasojattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle ārāmagopakakule nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ vipassiṃ bhagavantaṃ ākāsena gacchantaṃ disvā pasannamānaso labujaphalaṃ adāsi.

    సో తేన పుఞ్ఞకమ్మేన దేవమనుస్సేసు సంసరన్తో ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే సావత్థినగరద్వారే కేవట్టగామే పఞ్చకులసతజేట్ఠకస్స కేవట్టస్స పుత్తో హుత్వా నిబ్బత్తి, యసోజోతిస్స నామం అకంసు. సో వయప్పత్తో అత్తనో సహాయేహి కేవట్టపుత్తేహి సద్ధిం మచ్ఛగహణత్థం అచిరవతియం నదియం జాలం ఖిపి. తత్థేకో సువణ్ణవణ్ణో మహామచ్ఛో అన్తోజాలం పావిసి. తం తే రఞ్ఞో పసేనదిస్స దస్సేసుం . రాజా ‘‘ఇమస్స సువణ్ణవణ్ణస్స మచ్ఛస్స వణ్ణకారణం భగవా జానాతీ’’తి మచ్ఛం గాహాపేత్వా భగవతో దస్సేసి. భగవా ‘‘అయం కస్సపస్స సమ్మాసమ్బుద్ధస్స సాసనే ఓసక్కమానే పబ్బజిత్వా మిచ్ఛా పటిపజ్జన్తో సాసనం ఓసక్కాపేత్వా నిరయే నిబ్బత్తో ఏకం బుద్ధన్తరం నిరయే పచ్చిత్వా తతో చుతో అచిరవతియం మచ్ఛో హుత్వా నిబ్బత్తో’’తి వత్వా తస్స భగినీనఞ్చ నిరయే నిబ్బత్తభావం, తస్స భాతికత్థేరస్స పరినిబ్బుతభావఞ్చ తేనేవ కథాపేత్వా ఇమిస్సా అట్ఠుప్పత్తియా కపిలసుత్తం దేసేసి.

    So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthinagaradvāre kevaṭṭagāme pañcakulasatajeṭṭhakassa kevaṭṭassa putto hutvā nibbatti, yasojotissa nāmaṃ akaṃsu. So vayappatto attano sahāyehi kevaṭṭaputtehi saddhiṃ macchagahaṇatthaṃ aciravatiyaṃ nadiyaṃ jālaṃ khipi. Tattheko suvaṇṇavaṇṇo mahāmaccho antojālaṃ pāvisi. Taṃ te rañño pasenadissa dassesuṃ . Rājā ‘‘imassa suvaṇṇavaṇṇassa macchassa vaṇṇakāraṇaṃ bhagavā jānātī’’ti macchaṃ gāhāpetvā bhagavato dassesi. Bhagavā ‘‘ayaṃ kassapassa sammāsambuddhassa sāsane osakkamāne pabbajitvā micchā paṭipajjanto sāsanaṃ osakkāpetvā niraye nibbatto ekaṃ buddhantaraṃ niraye paccitvā tato cuto aciravatiyaṃ maccho hutvā nibbatto’’ti vatvā tassa bhaginīnañca niraye nibbattabhāvaṃ, tassa bhātikattherassa parinibbutabhāvañca teneva kathāpetvā imissā aṭṭhuppattiyā kapilasuttaṃ desesi.

    సత్థు దేసనం సుత్వా యసోజో సంవేగజాతో సద్ధిం అత్తనో సహాయేహి భగవతో సన్తికే పబ్బజిత్వా పతిరూపే ఠానే వసన్తో ఏకదివసం సపరిసో భగవన్తం వన్దితుం జేతవనం అగమాసి. తస్స ఆగమనే సేనాసనపఞ్ఞాపనాదినా విహారే ఉచ్చాసద్దమహాసద్దో అహోసి. తం సుత్వా ‘‘భగవా సపరిసం యసోజం పణామేసీ’’తి (ఉదా॰ ౨౩) సబ్బం ఉదానే ఆగతనయేన వేదితబ్బం. పణామితో పన ఆయస్మా యసోజో కసాభిహతో భద్దో అస్సాజానీయో వియ సంవిగ్గమానసో సద్ధిం పరిసాయ వగ్గుముదాయ నదియా తీరే వసన్తో ఘటేన్తో వాయమన్తో విపస్సనం వడ్ఢేత్వా అన్తోవస్సేయేవ ఛళభిఞ్ఞో అహోసి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేర ౨.౪౭.౩౨-౩౯) –

    Satthu desanaṃ sutvā yasojo saṃvegajāto saddhiṃ attano sahāyehi bhagavato santike pabbajitvā patirūpe ṭhāne vasanto ekadivasaṃ sapariso bhagavantaṃ vandituṃ jetavanaṃ agamāsi. Tassa āgamane senāsanapaññāpanādinā vihāre uccāsaddamahāsaddo ahosi. Taṃ sutvā ‘‘bhagavā saparisaṃ yasojaṃ paṇāmesī’’ti (udā. 23) sabbaṃ udāne āgatanayena veditabbaṃ. Paṇāmito pana āyasmā yasojo kasābhihato bhaddo assājānīyo viya saṃviggamānaso saddhiṃ parisāya vaggumudāya nadiyā tīre vasanto ghaṭento vāyamanto vipassanaṃ vaḍḍhetvā antovasseyeva chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.47.32-39) –

    ‘‘నగరే బన్ధుమతియా, ఆరామికో అహం తదా;

    ‘‘Nagare bandhumatiyā, ārāmiko ahaṃ tadā;

    అద్దసం విరజం బుద్ధం, గచ్ఛన్తం అనిలఞ్జసే.

    Addasaṃ virajaṃ buddhaṃ, gacchantaṃ anilañjase.

    ‘‘లబుజం ఫలమాదాయ, బుద్ధసేట్ఠస్సదాసహం;

    ‘‘Labujaṃ phalamādāya, buddhaseṭṭhassadāsahaṃ;

    ఆకాసేవ ఠితో సన్తో, పటిగ్గణ్హి మహాయసో.

    Ākāseva ṭhito santo, paṭiggaṇhi mahāyaso.

    ‘‘విత్తిసఞ్జాననో మయ్హం, దిట్ఠధమ్మసుఖావహో;

    ‘‘Vittisañjānano mayhaṃ, diṭṭhadhammasukhāvaho;

    ఫలం బుద్ధస్స దత్వాన, విప్పసన్నేన చేతసా.

    Phalaṃ buddhassa datvāna, vippasannena cetasā.

    ‘‘అధిగఞ్ఛిం తదా పీతిం, విపులం సుఖముత్తమం;

    ‘‘Adhigañchiṃ tadā pītiṃ, vipulaṃ sukhamuttamaṃ;

    ఉప్పజ్జతేవ రతనం, నిబ్బత్తస్స తహిం తహిం.

    Uppajjateva ratanaṃ, nibbattassa tahiṃ tahiṃ.

    ‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, యం ఫలం అదదిం తదా;

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ tadā;

    దుగ్గతిం నాభిజానామి, ఫలదానస్సిదం ఫలం.

    Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ఛళభిఞ్ఞం పన సమానం సపరిసం ఆయస్మన్తం యసోజం సత్థా పక్కోసిత్వా ఆనేఞ్జసమాపత్తినా పటిసన్థారమకాసి. సో సబ్బేపి ధుతఙ్గధమ్మే సమాదాయ వత్తతి. తేనస్స సరీరం కిసం అహోసి లూఖం దుబ్బణ్ణం, తం భగవా పరమప్పిచ్ఛతాయ పసంసన్తో –

    Chaḷabhiññaṃ pana samānaṃ saparisaṃ āyasmantaṃ yasojaṃ satthā pakkositvā āneñjasamāpattinā paṭisanthāramakāsi. So sabbepi dhutaṅgadhamme samādāya vattati. Tenassa sarīraṃ kisaṃ ahosi lūkhaṃ dubbaṇṇaṃ, taṃ bhagavā paramappicchatāya pasaṃsanto –

    ౨౪౩.

    243.

    ‘‘కాలపబ్బఙ్గసఙ్కాసో , కిసో ధమనిసన్థతో;

    ‘‘Kālapabbaṅgasaṅkāso , kiso dhamanisanthato;

    మత్తఞ్ఞూ అన్నపానమ్హి, అదీనమానసో నరో’’తి. – పఠమం గాథమాహ;

    Mattaññū annapānamhi, adīnamānaso naro’’ti. – paṭhamaṃ gāthamāha;

    తత్థ కాలపబ్బఙ్గసఙ్కాసోతి మంసూపచయవిగమేన కిసదుసణ్ఠితసరీరావయవతాయ దన్తిలతాపబ్బసదిసఙ్గో, తేనాహ ‘‘కిసో ధమనిసన్థతో’’తి. కిసోతి మోనేయ్యపటిపదాపూరణేన కిససరీరో. ధమనిసన్థతోతి ధమనీహి సన్థతగత్తో అప్పమంసలోహితతాయ పాకటీహి కణ్డరసిరాహి వితతసరీరో. మత్తఞ్ఞూతి పరియేసనపటిగ్గహణపరిభోగవిస్సజ్జనేసు పమాణఞ్ఞూ. అదీనమానసోతి కోసజ్జాదీహి అనభిభూతత్తా అలీనచిత్తో అకుసీతవుత్తి. నరోతి పురిసో, పోరిసస్స ధురస్స వహనతో పోరిసలక్ఖణసమ్పన్నో పురిసధోరయ్హోతి అధిప్పాయో.

    Tattha kālapabbaṅgasaṅkāsoti maṃsūpacayavigamena kisadusaṇṭhitasarīrāvayavatāya dantilatāpabbasadisaṅgo, tenāha ‘‘kiso dhamanisanthato’’ti. Kisoti moneyyapaṭipadāpūraṇena kisasarīro. Dhamanisanthatoti dhamanīhi santhatagatto appamaṃsalohitatāya pākaṭīhi kaṇḍarasirāhi vitatasarīro. Mattaññūti pariyesanapaṭiggahaṇaparibhogavissajjanesu pamāṇaññū. Adīnamānasoti kosajjādīhi anabhibhūtattā alīnacitto akusītavutti. Naroti puriso, porisassa dhurassa vahanato porisalakkhaṇasampanno purisadhorayhoti adhippāyo.

    ఏవం థేరో సత్థారా పసట్ఠో పసట్ఠభావానురూపం అత్తనో అధివాసనఖన్తివీరియారమ్భవివేకాభిరతికిత్తనముఖేన భిక్ఖూనం ధమ్మం కథేన్తో –

    Evaṃ thero satthārā pasaṭṭho pasaṭṭhabhāvānurūpaṃ attano adhivāsanakhantivīriyārambhavivekābhiratikittanamukhena bhikkhūnaṃ dhammaṃ kathento –

    ౨౪౪.

    244.

    ‘‘ఫుట్ఠో డంసేహి మకసేహి, అరఞ్ఞస్మిం బ్రహావనే;

    ‘‘Phuṭṭho ḍaṃsehi makasehi, araññasmiṃ brahāvane;

    నాగో సఙ్గామసీసేవ, సతో తత్రాధివాసయే.

    Nāgo saṅgāmasīseva, sato tatrādhivāsaye.

    ౨౪౫.

    245.

    ‘‘యథా బ్రహ్మా తథా ఏకో, యథా దేవో తథా దువే;

    ‘‘Yathā brahmā tathā eko, yathā devo tathā duve;

    యథా గామో తథా తయో, కోలాహలం తతుత్తరి’’న్తి. –

    Yathā gāmo tathā tayo, kolāhalaṃ tatuttari’’nti. –

    ఇమా ద్వే గాథా అభాసి.

    Imā dve gāthā abhāsi.

    తత్థ నాగో సఙ్గామసీసేవాతి యథా నామ ఆజానేయ్యో హత్థినాగో యుద్ధమణ్డలే అసిసత్తితోమరాదిప్పహారే అధివాసేత్వా పరసేనం విద్ధంసేతి, ఏవం భిక్ఖు అరఞ్ఞస్మిం బ్రహావనే అరఞ్ఞానియం డంసాదిపరిస్సయే సతో సమ్పజానో అధివాసేయ్య, అధివాసేత్వా చ భావనాబలేన మారబలం విధమేయ్య.

    Tattha nāgo saṅgāmasīsevāti yathā nāma ājāneyyo hatthināgo yuddhamaṇḍale asisattitomarādippahāre adhivāsetvā parasenaṃ viddhaṃseti, evaṃ bhikkhu araññasmiṃ brahāvane araññāniyaṃ ḍaṃsādiparissaye sato sampajāno adhivāseyya, adhivāsetvā ca bhāvanābalena mārabalaṃ vidhameyya.

    యథా బ్రహ్మాతి యథా బ్రహ్మా ఏకకో చిత్తప్పకోపరహితో ఝానసుఖేన నిచ్చమేవ సుఖితో విహరతి తథా ఏకోతి భిక్ఖుపి ఏకో అదుతియో వివేకసుఖమనుబ్రూహేన్తో సుఖం విహరతి. ఏకస్స సామఞ్ఞసుఖం పణీతన్తి హి వుత్తం. ఏతేన ఏకవిహారీ భిక్ఖు ‘‘బ్రహ్మసమో’’తి ఓవాదం దేతి. యథా దేవో తథా దువేతి యథా దేవానం అన్తరన్తరా చిత్తప్పకోపోపి సియా, తథా ద్విన్నం భిక్ఖూనం సహవాసే ఘట్టనాపి భవేయ్యాతి సదుతియవాసేన భిక్ఖు ‘‘దేవసమో’’తి వుత్తో. యథా గామో తథా తయోతి అస్మిమేవ పాఠే తిణ్ణం భిక్ఖూనం సహవాసో గామవాససదిసో వివేకవాసో న హోతీతి అధిప్పాయో . కోలాహలం తతుత్తరిన్తి తతో తయతో ఉపరి చ బహూనం సంవాసో కోలాహలం ఉచ్చాసద్దమహాసద్దమహాజనసన్నిపాతసదిసో, తస్మా ఏకవిహారినా భవితబ్బన్తి అధిప్పాయోతి.

    Yathā brahmāti yathā brahmā ekako cittappakoparahito jhānasukhena niccameva sukhito viharati tathā ekoti bhikkhupi eko adutiyo vivekasukhamanubrūhento sukhaṃ viharati. Ekassa sāmaññasukhaṃ paṇītanti hi vuttaṃ. Etena ekavihārī bhikkhu ‘‘brahmasamo’’ti ovādaṃ deti. Yathā devo tathā duveti yathā devānaṃ antarantarā cittappakopopi siyā, tathā dvinnaṃ bhikkhūnaṃ sahavāse ghaṭṭanāpi bhaveyyāti sadutiyavāsena bhikkhu ‘‘devasamo’’ti vutto. Yathā gāmo tathā tayoti asmimeva pāṭhe tiṇṇaṃ bhikkhūnaṃ sahavāso gāmavāsasadiso vivekavāso na hotīti adhippāyo . Kolāhalaṃ tatuttarinti tato tayato upari ca bahūnaṃ saṃvāso kolāhalaṃ uccāsaddamahāsaddamahājanasannipātasadiso, tasmā ekavihārinā bhavitabbanti adhippāyoti.

    యసోజత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Yasojattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౯. యసోజత్థేరగాథా • 9. Yasojattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact