Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya |
൪. യസ്സംദിസംസുത്തം
4. Yassaṃdisaṃsuttaṃ
൧൩൪. ‘‘പഞ്ചഹി, ഭിക്ഖവേ, അങ്ഗേഹി സമന്നാഗതോ രാജാ ഖത്തിയോ മുദ്ധാവസിത്തോ യസ്സം യസ്സം ദിസായം വിഹരതി, സകസ്മിംയേവ വിജിതേ വിഹരതി.
134. ‘‘Pañcahi, bhikkhave, aṅgehi samannāgato rājā khattiyo muddhāvasitto yassaṃ yassaṃ disāyaṃ viharati, sakasmiṃyeva vijite viharati.
‘‘കതമേഹി പഞ്ചഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, രാജാ ഖത്തിയോ മുദ്ധാവസിത്തോ ഉഭതോ സുജാതോ ഹോതി മാതിതോ ച പിതിതോ ച, സംസുദ്ധഗഹണികോ, യാവ സത്തമാ പിതാമഹയുഗാ അക്ഖിത്തോ അനുപക്കുട്ഠോ ജാതിവാദേന; അഡ്ഢോ ഹോതി മഹദ്ധനോ മഹാഭോഗോ പരിപുണ്ണകോസകോട്ഠാഗാരോ; ബലവാ ഖോ പന ഹോതി ചതുരങ്ഗിനിയാ സേനായ സമന്നാഗതോ അസ്സവായ ഓവാദപടികരായ; പരിണായകോ ഖോ പനസ്സ ഹോതി പണ്ഡിതോ വിയത്തോ മേധാവീ പടിബലോ അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നേ അത്ഥേ ചിന്തേതും; തസ്സിമേ ചത്താരോ ധമ്മാ യസം പരിപാചേന്തി. സോ ഇമിനാ യസപഞ്ചമേന 1 ധമ്മേന സമന്നാഗതോ യസ്സം യസ്സം ദിസായം വിഹരതി, സകസ്മിംയേവ വിജിതേ വിഹരതി. തം കിസ്സ ഹേതു? ഏവഞ്ഹേതം, ഭിക്ഖവേ, ഹോതി വിജിതാവീനം.
‘‘Katamehi pañcahi? Idha, bhikkhave, rājā khattiyo muddhāvasitto ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko, yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena; aḍḍho hoti mahaddhano mahābhogo paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro; balavā kho pana hoti caturaṅginiyā senāya samannāgato assavāya ovādapaṭikarāya; pariṇāyako kho panassa hoti paṇḍito viyatto medhāvī paṭibalo atītānāgatapaccuppanne atthe cintetuṃ; tassime cattāro dhammā yasaṃ paripācenti. So iminā yasapañcamena 2 dhammena samannāgato yassaṃ yassaṃ disāyaṃ viharati, sakasmiṃyeva vijite viharati. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ, bhikkhave, hoti vijitāvīnaṃ.
‘‘ഏവമേവം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ചഹി ധമ്മേഹി സമന്നാഗതോ ഭിക്ഖു യസ്സം യസ്സം ദിസായം വിഹരതി, വിമുത്തചിത്തോവ 3 വിഹരതി. കതമേഹി പഞ്ചഹി? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു സീലവാ ഹോതി, പാതിമോക്ഖസംവരസംവുതോ വിഹരതി ആചാരഗോചരസമ്പന്നോ അണുമത്തേസു വജ്ജേസു ഭയദസ്സാവീ, സമാദായ സിക്ഖതി സിക്ഖാപദേസു – രാജാവ ഖത്തിയോ മുദ്ധാവസിത്തോ ജാതിസമ്പന്നോ; ബഹുസ്സുതോ ഹോതി സുതധരോ സുതസന്നിചയോ, യേ തേ ധമ്മാ ആദികല്യാണാ മജ്ഝേകല്യാണാ പരിയോസാനകല്യാണാ സാത്ഥം സബ്യഞ്ജനം കേവലപരിപുണ്ണം പരിസുദ്ധം ബ്രഹ്മചരിയം അഭിവദന്തി, തഥാരൂപാസ്സ ധമ്മാ ബഹുസ്സുതാ ഹോന്തി ധാതാ വചസാ പരിചിതാ മനസാനുപേക്ഖിതാ ദിട്ഠിയാ സുപ്പടിവിദ്ധാ – രാജാവ ഖത്തിയോ മുദ്ധാവസിത്തോ അഡ്ഢോ മഹദ്ധനോ മഹാഭോഗോ പരിപുണ്ണകോസകോട്ഠാഗാരോ; ആരദ്ധവീരിയോ വിഹരതി അകുസലാനം ധമ്മാനം പഹാനായ കുസലാനം ധമ്മാനം ഉപസമ്പദായ ഥാമവാ ദള്ഹപരക്കമോ അനിക്ഖിത്തധുരോ കുസലേസു ധമ്മേസു – രാജാവ ഖത്തിയോ മുദ്ധാവസിത്തോ ബലസമ്പന്നോ; പഞ്ഞവാ ഹോതി ഉദയത്ഥഗാമിനിയാ പഞ്ഞായ സമന്നാഗതോ അരിയായ നിബ്ബേധികായ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയഗാമിനിയാ – രാജാവ ഖത്തിയോ മുദ്ധാവസിത്തോ പരിണായകസമ്പന്നോ; തസ്സിമേ ചത്താരോ ധമ്മാ വിമുത്തിം പരിപാചേന്തി . സോ ഇമിനാ വിമുത്തിപഞ്ചമേന ധമ്മേന സമന്നാഗതോ യസ്സം യസ്സം ദിസായം വിഹരതി വിമുത്തചിത്തോവ വിഹരതി. തം കിസ്സ ഹേതു? ഏവഞ്ഹേതം, ഭിക്ഖവേ, ഹോതി വിമുത്തചിത്താന’’ന്തി. ചതുത്ഥം.
‘‘Evamevaṃ kho, bhikkhave, pañcahi dhammehi samannāgato bhikkhu yassaṃ yassaṃ disāyaṃ viharati, vimuttacittova 4 viharati. Katamehi pañcahi? Idha, bhikkhave, bhikkhu sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu – rājāva khattiyo muddhāvasitto jātisampanno; bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti dhātā vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā suppaṭividdhā – rājāva khattiyo muddhāvasitto aḍḍho mahaddhano mahābhogo paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro; āraddhavīriyo viharati akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānaṃ upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu – rājāva khattiyo muddhāvasitto balasampanno; paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā dukkhakkhayagāminiyā – rājāva khattiyo muddhāvasitto pariṇāyakasampanno; tassime cattāro dhammā vimuttiṃ paripācenti . So iminā vimuttipañcamena dhammena samannāgato yassaṃ yassaṃ disāyaṃ viharati vimuttacittova viharati. Taṃ kissa hetu? Evañhetaṃ, bhikkhave, hoti vimuttacittāna’’nti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൪. യസ്സംദിസംസുത്തവണ്ണനാ • 4. Yassaṃdisaṃsuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൪. യസ്സംദിസംസുത്തവണ്ണനാ • 4. Yassaṃdisaṃsuttavaṇṇanā