| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
၄. ယသ္သံဒိသံသုတ္တဝဏ္ဏနာ
4. Yassaṃdisaṃsuttavaṇṇanā
၁၃၄. စတုတ္ထေ ဥဘတောတိ ဒ္ဝီဟိပိ ပက္ခေဟိ။ မာတိတော စ ပိတိတော စာတိ ယသ္သ ဟိ မာတာ ခတ္တိယာ, မာတုမာတာ ခတ္တိယာ, တသ္သာပိ မာတာ ခတ္တိယာ။ ပိတာ ခတ္တိယော, ပိတုပိတာ ခတ္တိယော, တသ္သပိ ပိတာ ခတ္တိယော။ သော ဥဘတော သုဇာတော မာတိတော စ ပိတိတော စ။ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကောတိ သံသုဒ္ဓာယ မာတုကုစ္ဆိယာ သမန္နာဂတော။ ‘‘သမဝေပာကိနိယာ ဂဟဏိယာ’’တိ ဧတ္ထ ပန ကမ္မဇတေဇောဓာတု ဂဟဏီတိ ဝုစ္စတိ။ ယာဝ သတ္တမာ ပိတာမဟယုဂာတိ ဧတ္ထ ပိတုပိတာ ပိတာမဟော, ပိတာမဟသ္သ ယုဂံ ပိတာမဟယုဂံ။ ယုဂန္တိ အာယုပ္ပမာဏံ ဝုစ္စတိ။ အဘိလာပမတ္တမေဝ စေတံ, အတ္ထတော ပန ပိတာမဟောယေဝ ပိတာမဟယုဂံ။ တတော ဥဒ္ဓံ သဗ္ဗေပိ ပုဗ္ဗပုရိသာ ပိတာမဟဂ္ဂဟဏေနေဝ ဂဟိတာ။ ဧဝံ ယာဝ သတ္တမော ပုရိသော, တာဝ သံသုဒ္ဓဂဟဏိကော, အထ ဝာ အက္ခိတ္တော အနုပက္ကုဋ္ဌော ဇာတိဝာဒေနာတိ ဒသ္သေတိ။ အက္ခိတ္တောတိ ‘‘အပနေထ ဧတံ, ကိံ ဣမိနာ’’တိ ဧဝံ အက္ခိတ္တော အနဝက္ခိတ္တော။ အနုပက္ကုဋ္ဌောတိ န ဥပက္ကုဋ္ဌော န အက္ကောသံ ဝာ နိန္ဒံ ဝာ ပတ္တပုဗ္ဗော။ ကေန ကာရဏေနာတိ? ဇာတိဝာဒေန, ‘‘ဣတိပိ ဟီနဇာတိကော ဧသော’’တိ ဧဝရူပေန ဝစနေနာတိ အတ္ထော။
134. Catutthe ubhatoti dvīhipi pakkhehi. Mātito ca pitito cāti yassa hi mātā khattiyā, mātumātā khattiyā, tassāpi mātā khattiyā. Pitā khattiyo, pitupitā khattiyo, tassapi pitā khattiyo. So ubhato sujāto mātito ca pitito ca. Saṃsuddhagahaṇikoti saṃsuddhāya mātukucchiyā samannāgato. ‘‘Samavepākiniyā gahaṇiyā’’ti ettha pana kammajatejodhātu gahaṇīti vuccati. Yāva sattamā pitāmahayugāti ettha pitupitā pitāmaho, pitāmahassa yugaṃ pitāmahayugaṃ. Yuganti āyuppamāṇaṃ vuccati. Abhilāpamattameva cetaṃ, atthato pana pitāmahoyeva pitāmahayugaṃ. Tato uddhaṃ sabbepi pubbapurisā pitāmahaggahaṇeneva gahitā. Evaṃ yāva sattamo puriso, tāva saṃsuddhagahaṇiko, atha vā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādenāti dasseti. Akkhittoti ‘‘apanetha etaṃ, kiṃ iminā’’ti evaṃ akkhitto anavakkhitto. Anupakkuṭṭhoti na upakkuṭṭho na akkosaṃ vā nindaṃ vā pattapubbo. Kena kāraṇenāti? Jātivādena, ‘‘itipi hīnajātiko eso’’ti evarūpena vacanenāti attho.
အဍ္ဎောတိအာဒီသု ယော ကောစိ အတ္တနော သန္တကေန ဝိဘဝေန အဍ္ဎော ဟောတိ။ ဣဓ ပန န ကေဝလံ အဍ္ဎောယေဝ, မဟဒ္ဓနော မဟတာ အပရိမာဏသင္ခေန ဓနေန သမန္နာဂတောတိ အတ္ထော။ ပဉ္စကာမဂုဏဝသေန မဟန္တာ ဥဠာရာ ဘောဂာ အသ္သာတိ မဟာဘောဂော။ ပရိပုဏ္ဏကောသကောဋ္ဌာဂာရောတိ ကောသော ဝုစ္စတိ ဘဏ္ဍာဂာရံ, နိဒဟိတ္ဝာ ဌပိတေန ဓနေန ပရိပုဏ္ဏကောသော, ဓညေန စ ပရိပုဏ္ဏကောဋ္ဌာဂာရောတိ အတ္ထော။ အထ ဝာ စတုဗ္ဗိဓော ကောသော ဟတ္ထီ အသ္သာ ရထာ ရဋ္ဌန္တိ, တိဝိဓံ ကောဋ္ဌာဂာရံ ဓနကောဋ္ဌာဂာရံ ဓညကောဋ္ဌာဂာရံ ဝတ္ထကောဋ္ဌာဂာရန္တိ။ တံ သဗ္ဗမ္ပိ ပရိပုဏ္ဏမသ္သာတိ ပရိပုဏ္ဏကောသကောဋ္ဌာဂာရော။ အသ္သဝာယာတိ ကသ္သစိ ဗဟုမ္ပိ ဓနံ ဒေန္တသ္သ သေနာ န သုဏာတိ, သာ အနသ္သဝာ နာမ ဟောတိ။ ကသ္သစိ အဒေန္တသ္သာပိ သုဏာတိယေဝ, အယံ အသ္သဝာ နာမ။ ဩဝာဒပဋိကရာယာတိ ‘‘ဣဒံ ဝော ကတ္တဗ္ဗ, ဣဒံ န ကတ္တဗ္ဗ’’န္တိ ဒိန္နဩဝာဒကရာယ။ ပဏ္ဍိတောတိ ပဏ္ဍိစ္စေန သမန္နာဂတော။ ဗ္ယတ္တောတိ ပညာဝေယ္ယတ္တိယေန ယုတ္တော။ မေဓာဝီတိ ဌာနုပ္ပတ္တိကပညာယ သမန္နာဂတော။ ပဋိဗလောတိ သမတ္ထော။ အတ္ထေ စိန္တေတုန္တိ ဝဍ္ဎိအတ္ထေ စိန္တေတုံ။ သော ဟိ ပစ္စုပ္ပန္နအတ္ထဝသေနေဝ ‘‘အတီတေပိ ဧဝံ အဟေသုံ, အနာဂတေပိ ဧဝံ ဘဝိသ္သန္တီ’’တိ စိန္တေတိ။ ဝိဇိတာဝီနန္တိ ဝိဇိတဝိဇယာနံ, မဟန္တေန ဝာ ဝိဇယေန သမန္နာဂတာနံ။ ဝိမုတ္တစိတ္တာနန္တိ ပဉ္စဟိ ဝိမုတ္တီဟိ ဝိမုတ္တမာနသာနံ။
Aḍḍhotiādīsu yo koci attano santakena vibhavena aḍḍho hoti. Idha pana na kevalaṃ aḍḍhoyeva, mahaddhano mahatā aparimāṇasaṅkhena dhanena samannāgatoti attho. Pañcakāmaguṇavasena mahantā uḷārā bhogā assāti mahābhogo. Paripuṇṇakosakoṭṭhāgāroti koso vuccati bhaṇḍāgāraṃ, nidahitvā ṭhapitena dhanena paripuṇṇakoso, dhaññena ca paripuṇṇakoṭṭhāgāroti attho. Atha vā catubbidho koso hatthī assā rathā raṭṭhanti, tividhaṃ koṭṭhāgāraṃ dhanakoṭṭhāgāraṃ dhaññakoṭṭhāgāraṃ vatthakoṭṭhāgāranti. Taṃ sabbampi paripuṇṇamassāti paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro. Assavāyāti kassaci bahumpi dhanaṃ dentassa senā na suṇāti, sā anassavā nāma hoti. Kassaci adentassāpi suṇātiyeva, ayaṃ assavā nāma. Ovādapaṭikarāyāti ‘‘idaṃ vo kattabba, idaṃ na kattabba’’nti dinnaovādakarāya. Paṇḍitoti paṇḍiccena samannāgato. Byattoti paññāveyyattiyena yutto. Medhāvīti ṭhānuppattikapaññāya samannāgato. Paṭibaloti samattho. Atthe cintetunti vaḍḍhiatthe cintetuṃ. So hi paccuppannaatthavaseneva ‘‘atītepi evaṃ ahesuṃ, anāgatepi evaṃ bhavissantī’’ti cinteti. Vijitāvīnanti vijitavijayānaṃ, mahantena vā vijayena samannāgatānaṃ. Vimuttacittānanti pañcahi vimuttīhi vimuttamānasānaṃ.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၄. ယသ္သံဒိသံသုတ္တံ • 4. Yassaṃdisaṃsuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၄. ယသ္သံဒိသံသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Yassaṃdisaṃsuttavaṇṇanā
