| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೪. ಯಸ್ಸಂದಿಸಂಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Yassaṃdisaṃsuttavaṇṇanā
೧೩೪. ಚತುತ್ಥೇ ‘‘ಉಭತೋ ಸುಜಾತೋ’’ತಿ ಏತ್ತಕೇ ವುತ್ತೇ ಯೇಹಿ ಕೇಹಿಚಿ ದ್ವೀಹಿ ಭಾಗೇಹಿ ಸುಜಾತತಾ ಪಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯ, ಸುಜಾತ-ಸದ್ದೋ ಚ ‘‘ಸುಜಾತೋ ಚಾರುದಸ್ಸನೋ’’ತಿಆದೀಸು (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೩೯೯; ಸು॰ ನಿ॰ ೫೫೩; ಥೇರಗಾ॰ ೮೧೮) ಆರೋಹಸಮ್ಪತ್ತಿಪರಿಯಾಯೋತಿ ಜಾತಿವಸೇನ ಸುಜಾತತಂ ವಿಭಾವೇತುಂ ‘‘ಮಾತಿತೋ ಚ ಪಿತಿತೋ ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅನೋರಸಪುತ್ತವಸೇನಪಿ ಲೋಕೇ ಮಾತುಪಿತುಸಮಞ್ಞಾ ದಿಸ್ಸತಿ, ಇಧ ಪನ ಸಾ ಓರಸಪುತ್ತವಸೇನ ಇಚ್ಛಿತಾತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸಂಸುದ್ಧಗ್ಗಹಣಿಕೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಗಬ್ಭಂ ಗಣ್ಹಾತಿ ಧಾರೇತೀತಿ ಗಹಣೀ, ಗಬ್ಭಾಸಯಸಞ್ಞಿತೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಪ್ಪದೇಸೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸಂಸುದ್ಧಾಯ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’’ತಿ। ಯಥಾಭುತ್ತಸ್ಸ ಆಹಾರಸ್ಸ ವಿಪಾಚನವಸೇನ ಗಣ್ಹನತೋ ಅಛಡ್ಡನತೋ ಗಹಣೀ, ತೇಜೋಧಾತು। ಪಿತಾ ಚ ಮಾತಾ ಚ ಪಿತರೋ। ಪಿತೂನಂ ಪಿತರೋ ಪಿತಾಮಹಾ। ತೇಸಂ ಯುಗೋ ಪಿತಾಮಹಯುಗೋ, ತಸ್ಮಾ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಪಿತಾಮಹಯುಗಾ, ಪಿತಾಮಹದ್ವನ್ದಾತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಏವಞ್ಹಿ ಪಿತಾಮಹಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಮಾತಾಮಹೋಪಿ ಗಹಿತೋತಿ ಸೋ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವಿಸುಂ ನ ಉದ್ಧತೋ। ಯುಗ-ಸದ್ದೋ ಚೇತ್ಥ ಏಕಸೇಸನಯೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ ‘‘ಯುಗೋ ಚ ಯುಗೋ ಚ ಯುಗೋ’’ತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ದ್ವಿನ್ನಂ ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ತತೋ ಉದ್ಧಂ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪುಬ್ಬಪುರಿಸಾ ಪಿತಾಮಹಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಗಹಿತಾ’’ತಿ। ಪುರಿಸಗ್ಗಹಣಞ್ಚೇತ್ಥ ಉಕ್ಕಟ್ಠನಿದ್ದೇಸವಸೇನ ಕತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏವಞ್ಹಿ ‘‘ಮಾತಿತೋ’’ತಿ ಪಾಳಿವಚನಂ ಸಮತ್ಥಿತಂ ಹೋತಿ।
134. Catutthe ‘‘ubhato sujāto’’ti ettake vutte yehi kehici dvīhi bhāgehi sujātatā paññāpeyya, sujāta-saddo ca ‘‘sujāto cārudassano’’tiādīsu (ma. ni. 2.399; su. ni. 553; theragā. 818) ārohasampattipariyāyoti jātivasena sujātataṃ vibhāvetuṃ ‘‘mātito ca pitito cā’’ti vuttaṃ. Anorasaputtavasenapi loke mātupitusamaññā dissati, idha pana sā orasaputtavasena icchitāti dassetuṃ ‘‘saṃsuddhaggahaṇiko’’ti vuttaṃ. Gabbhaṃ gaṇhāti dhāretīti gahaṇī, gabbhāsayasaññito mātukucchippadeso. Tenāha ‘‘saṃsuddhāya mātukucchiyā samannāgato’’ti. Yathābhuttassa āhārassa vipācanavasena gaṇhanato achaḍḍanato gahaṇī, tejodhātu. Pitā ca mātā ca pitaro. Pitūnaṃ pitaro pitāmahā. Tesaṃ yugo pitāmahayugo, tasmā yāva sattamā pitāmahayugā, pitāmahadvandāti evamettha attho daṭṭhabbo. Evañhi pitāmahaggahaṇeneva mātāmahopi gahitoti so aṭṭhakathāyaṃ visuṃ na uddhato. Yuga-saddo cettha ekasesanayena daṭṭhabbo ‘‘yugo ca yugo ca yugo’’ti. Evañhi tattha tattha dvinnaṃ gahitameva hoti. Tenāha ‘‘tato uddhaṃ sabbepi pubbapurisā pitāmahaggahaṇeneva gahitā’’ti. Purisaggahaṇañcettha ukkaṭṭhaniddesavasena katanti daṭṭhabbaṃ. Evañhi ‘‘mātito’’ti pāḷivacanaṃ samatthitaṃ hoti.
ಅಕ್ಖಿತ್ತೋತಿ ಅಪ್ಪತ್ತಕ್ಖೇಪೋ। ಅನವಕ್ಖಿತ್ತೋತಿ ಸಮ್ಪತ್ತವಿವಾದಾದೀಸು ನ ಅವಕ್ಖಿತ್ತೋ ನ ಛಡ್ಡಿತೋ। ಜಾತಿವಾದೇನಾತಿ ಹೇತುಮ್ಹಿ ಕರಣವಚನನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಕೇನ ಕಾರಣೇನಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಉಭತೋ…ಪೇ॰… ಪಿತಾಮಹಯುಗಾ’’ತಿ ಏತೇನ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಯೋನಿದೋಸಾಭಾವೋ ದಸ್ಸಿತೋ ಸಂಸುದ್ಧಗ್ಗಹಣಿಕಭಾವಕಿತ್ತನತೋ। ‘‘ಅಕ್ಖಿತ್ತೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಕಿರಿಯಾಪರಾಧಾಭಾವೋ। ಕಿರಿಯಾಪರಾಧೇನ ಹಿ ಸತ್ತಾ ಖೇಪಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ। ‘‘ಅನುಪಕ್ಕುಟ್ಠೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅಯುತ್ತಸಂಸಗ್ಗಾಭಾವೋ। ಅಯುತ್ತಸಂಸಗ್ಗಞ್ಹಿ ಪಟಿಚ್ಚ ಸತ್ತಾ ಅಕ್ಕೋಸಂ ಲಭನ್ತಿ।
Akkhittoti appattakkhepo. Anavakkhittoti sampattavivādādīsu na avakkhitto na chaḍḍito. Jātivādenāti hetumhi karaṇavacananti dassetuṃ ‘‘kena kāraṇenā’’tiādi vuttaṃ. Ettha ca ‘‘ubhato…pe… pitāmahayugā’’ti etena khattiyassa yonidosābhāvo dassito saṃsuddhaggahaṇikabhāvakittanato. ‘‘Akkhitto’’ti iminā kiriyāparādhābhāvo. Kiriyāparādhena hi sattā khepaṃ pāpuṇanti. ‘‘Anupakkuṭṭho’’ti iminā ayuttasaṃsaggābhāvo. Ayuttasaṃsaggañhi paṭicca sattā akkosaṃ labhanti.
ಅಡ್ಢತಾ ನಾಮ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನತಾ, ಸಾ ತಂ ತಂ ಉಪಾದಾಯುಪಾದಾಯ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಯೋ ಕೋಚಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕೇನ ವಿಭವೇನ ಅಡ್ಢೋ ಹೋತೀ’’ತಿ। ತಥಾ ಮಹದ್ಧನತಾಪೀತಿ ತಂ ಉಕ್ಕಂಸಗತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಮಹತಾ ಅಪರಿಮಾಣಸಙ್ಖೇನ ಧನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬತೋ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬತೋ ವಿಸೇಸತೋ ಕಾಮಾ ಭೋಗಾ ನಾಮಾತಿ ಆಹ ‘‘ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣವಸೇನಾ’’ತಿ। ಕೋಟ್ಠಂ ವುಚ್ಚತಿ ಧಞ್ಞಸ್ಸ ಆವಸನಟ್ಠಾನಂ, ಕೋಟ್ಠಭೂತಂ ಅಗಾರಂ ಕೋಟ್ಠಾಗಾರಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಧಞ್ಞೇನ ಚ ಪರಿಪುಣ್ಣಕೋಟ್ಠಾಗಾರೋ’’ತಿ। ಏವಂ ಸಾರಗಬ್ಭಂ ಕೋಸೋ, ಧಞ್ಞಪರಿಟ್ಠಪನಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಕೋಟ್ಠಾಗಾರನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತತೋ ಅಞ್ಞಥಾ ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಥ ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಅಸಿನೋ ತಿಕ್ಖಭಾವಪರಿಹಾರಕೋ ಪಟಿಚ್ಛದೋ ‘‘ಕೋಸೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಏವಂ ರಞ್ಞೋ ತಿಕ್ಖಭಾವಪರಿಹಾರಂ ಕತ್ವಾ ಚತುರಙ್ಗಿನೀ ಸೇನಾ ಕೋಸೋತಿ ಆಹ ‘‘ಚತುಬ್ಬಿಧೋ ಕೋಸೋ ಹತ್ಥೀ ಅಸ್ಸಾ ರಥಾ ಪತ್ತೀ’’ತಿ। ವತ್ಥಕೋಟ್ಠಾಗಾರಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಸಬ್ಬಸ್ಸಪಿ ಭಣ್ಡಟ್ಠಪನಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಗಹಿತತ್ತಾ ‘‘ತಿವಿಧಂ ಕೋಟ್ಠಾಗಾರ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ।
Aḍḍhatā nāma vibhavasampannatā, sā taṃ taṃ upādāyupādāya vuccatīti āha ‘‘yo koci attano santakena vibhavena aḍḍho hotī’’ti. Tathā mahaddhanatāpīti taṃ ukkaṃsagataṃ dassetuṃ ‘‘mahatā aparimāṇasaṅkhena dhanena samannāgato’’ti vuttaṃ. Bhuñjitabbato paribhuñjitabbato visesato kāmā bhogā nāmāti āha ‘‘pañcakāmaguṇavasenā’’ti. Koṭṭhaṃ vuccati dhaññassa āvasanaṭṭhānaṃ, koṭṭhabhūtaṃ agāraṃ koṭṭhāgāraṃ. Tenāha ‘‘dhaññena ca paripuṇṇakoṭṭhāgāro’’ti. Evaṃ sāragabbhaṃ koso, dhaññapariṭṭhapanaṭṭhānañca koṭṭhāgāranti dassetvā idāni tato aññathā taṃ dassetuṃ ‘‘atha vā’’tiādi vuttaṃ. Tattha yathā asino tikkhabhāvaparihārako paṭicchado ‘‘koso’’ti vuccati. Evaṃ rañño tikkhabhāvaparihāraṃ katvā caturaṅginī senā kosoti āha ‘‘catubbidho koso hatthī assā rathā pattī’’ti. Vatthakoṭṭhāgāraggahaṇeneva sabbassapi bhaṇḍaṭṭhapanaṭṭhānassa gahitattā ‘‘tividhaṃ koṭṭhāgāra’’nti vuttaṃ.
ಯಸ್ಸಾ ಪಞ್ಞಾಯ ವಸೇನ ಪುರಿಸೋ ‘‘ಪಣ್ಡಿತೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂ ಪಣ್ಡಿಚ್ಚನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಪಣ್ಡಿಚ್ಚೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’’ತಿ। ತಂತಂಇತಿಕತ್ತಬ್ಬತಾಸು ಛೇಕಭಾವೋ ಬ್ಯತ್ತಭಾವೋ ವೇಯ್ಯತ್ತಿಯಂ। ಸಮ್ಮೋಹಂ ಹಿಂಸತಿ ವಿಧಮತೀತಿ ಮೇಧಾ, ಸಾ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಮೇಧಾವೀ। ಠಾನೇ ಠಾನೇ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ಏತಿಸ್ಸಾ ಅತ್ಥೀತಿ ಠಾನುಪ್ಪತ್ತಿ, ಠಾನಸೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಪಞ್ಞಾ। ವಡ್ಢಿಅತ್ಥೇತಿ ವಡ್ಢಿಸಙ್ಖಾತೇ ಅತ್ಥೇ।
Yassā paññāya vasena puriso ‘‘paṇḍito’’ti vuccati, taṃ paṇḍiccanti āha ‘‘paṇḍiccena samannāgato’’ti. Taṃtaṃitikattabbatāsu chekabhāvo byattabhāvo veyyattiyaṃ. Sammohaṃ hiṃsati vidhamatīti medhā, sā etassa atthīti medhāvī. Ṭhāne ṭhāne uppatti etissā atthīti ṭhānuppatti, ṭhānaso uppajjanapaññā. Vaḍḍhiattheti vaḍḍhisaṅkhāte atthe.
ಯಸ್ಸಂದಿಸಂಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Yassaṃdisaṃsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೪. ಯಸ್ಸಂದಿಸಂಸುತ್ತಂ • 4. Yassaṃdisaṃsuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೪. ಯಸ್ಸಂದಿಸಂಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Yassaṃdisaṃsuttavaṇṇanā
