| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๑๑. ยวกลาปิสุตฺตํ
11. Yavakalāpisuttaṃ
๒๔๘. ‘‘เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, ยวกลาปี จาตุมหาปเถ นิกฺขิตฺตา อสฺสฯ อถ ฉ ปุริสา อาคเจฺฉยฺยุํ พฺยาภงฺคิหตฺถาฯ เต ยวกลาปิํ ฉหิ พฺยาภงฺคีหิ หเนยฺยุํฯ เอวญฺหิ สา, ภิกฺขเว, ยวกลาปี สุหตา อสฺส ฉหิ พฺยาภงฺคีหิ หญฺญมานาฯ อถ สตฺตโม ปุริโส อาคเจฺฉยฺย พฺยาภงฺคิหโตฺถฯ โส ตํ ยวกลาปิํ สตฺตมาย พฺยาภงฺคิยา หเนยฺยฯ เอวญฺหิ สา ภิกฺขเว, ยวกลาปี สุหตตรา อสฺส, สตฺตมาย พฺยาภงฺคิยา หญฺญมานาฯ เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อสฺสุตวา ปุถุชฺชโน จกฺขุสฺมิํ หญฺญติ มนาปามนาเปหิ รูเปหิ…เป.… ชิวฺหาย หญฺญติ มนาปามนาเปหิ รเสหิ…เป.… มนสฺมิํ หญฺญติ มนาปามนาเปหิ ธเมฺมหิฯ สเจ โส, ภิกฺขเว, อสฺสุตวา ปุถุชฺชโน อายติํ ปุนพฺภวาย เจเตติ, เอวญฺหิ โส, ภิกฺขเว, โมฆปุริโส สุหตตโร โหติ, เสยฺยถาปิ สา ยวกลาปี สตฺตมาย พฺยาภงฺคิยา หญฺญมานาฯ
248. ‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, yavakalāpī cātumahāpathe nikkhittā assa. Atha cha purisā āgaccheyyuṃ byābhaṅgihatthā. Te yavakalāpiṃ chahi byābhaṅgīhi haneyyuṃ. Evañhi sā, bhikkhave, yavakalāpī suhatā assa chahi byābhaṅgīhi haññamānā. Atha sattamo puriso āgaccheyya byābhaṅgihattho. So taṃ yavakalāpiṃ sattamāya byābhaṅgiyā haneyya. Evañhi sā bhikkhave, yavakalāpī suhatatarā assa, sattamāya byābhaṅgiyā haññamānā. Evameva kho, bhikkhave, assutavā puthujjano cakkhusmiṃ haññati manāpāmanāpehi rūpehi…pe… jivhāya haññati manāpāmanāpehi rasehi…pe… manasmiṃ haññati manāpāmanāpehi dhammehi. Sace so, bhikkhave, assutavā puthujjano āyatiṃ punabbhavāya ceteti, evañhi so, bhikkhave, moghapuriso suhatataro hoti, seyyathāpi sā yavakalāpī sattamāya byābhaṅgiyā haññamānā.
‘‘ภูตปุพฺพํ, ภิกฺขเว, เทวาสุรสงฺคาโม สมุปพฺยูโฬฺห 1 อโหสิฯ อถ โข, ภิกฺขเว, เวปจิตฺติ อสุริโนฺท อสุเร อามเนฺตสิ – ‘สเจ, มาริสา, เทวาสุรสงฺคาเม สมุปพฺยูเฬฺห อสุรา ชิเนยฺยุํ เทวา ปราชิเนยฺยุํ, เยน นํ สกฺกํ เทวานมินฺทํ กณฺฐปญฺจเมหิ พนฺธเนหิ พนฺธิตฺวา มม สนฺติเก อาเนยฺยาถ อสุรปุร’นฺติฯ สโกฺกปิ โข, ภิกฺขเว, เทวานมิโนฺท เทเว ตาวติํเส อามเนฺตสิ – ‘สเจ, มาริสา, เทวาสุรสงฺคาเม สมุปพฺยูเฬฺห เทวา ชิเนยฺยุํ อสุรา ปราชิเนยฺยุํ, เยน นํ เวปจิตฺติํ อสุรินฺทํ กณฺฐปญฺจเมหิ พนฺธเนหิ พนฺธิตฺวา มม สนฺติเก อาเนยฺยาถ สุธมฺมํ เทวสภ’นฺติฯ ตสฺมิํ โข ปน, ภิกฺขเว, สงฺคาเม เทวา ชินิํสุ, อสุรา ปราชินิํสุ ฯ อถ โข, ภิกฺขเว, เทวา ตาวติํสา เวปจิตฺติํ อสุรินฺทํ กณฺฐปญฺจเมหิ พนฺธเนหิ พนฺธิตฺวา สกฺกสฺส เทวานมินฺทสฺส สนฺติเก อาเนสุํ สุธมฺมํ เทวสภํฯ ตตฺร สุทํ, ภิกฺขเว, เวปจิตฺติ อสุริโนฺท กณฺฐปญฺจเมหิ พนฺธเนหิ พโทฺธ 2 โหติฯ ยทา โข, ภิกฺขเว, เวปจิตฺติสฺส อสุรินฺทสฺส เอวํ โหติ – ‘ธมฺมิกา โข เทวา, อธมฺมิกา อสุรา , อิเธว ทานาหํ เทวปุรํ คจฺฉามี’ติฯ อถ กณฺฐปญฺจเมหิ พนฺธเนหิ มุตฺตํ อตฺตานํ สมนุปสฺสติ, ทิเพฺพหิ จ ปญฺจหิ กามคุเณหิ สมปฺปิโต สมงฺคีภูโต ปริจาเรติฯ ยทา จ โข, ภิกฺขเว, เวปจิตฺติสฺส อสุรินฺทสฺส เอวํ โหติ – ‘ธมฺมิกา โข อสุรา, อธมฺมิกา เทวา, ตเตฺถว ทานาหํ อสุรปุรํ คมิสฺสามี’ติ, อถ กณฺฐปญฺจเมหิ พนฺธเนหิ พทฺธํ อตฺตานํ สมนุปสฺสติฯ ทิเพฺพหิ จ ปญฺจหิ กามคุเณหิ ปริหายติฯ เอวํ สุขุมํ โข, ภิกฺขเว, เวปจิตฺติพนฺธนํฯ ตโต สุขุมตรํ มารพนฺธนํฯ มญฺญมาโน โข, ภิกฺขเว, พโทฺธ มารสฺส, อมญฺญมาโน มุโตฺต ปาปิมโตฯ
‘‘Bhūtapubbaṃ, bhikkhave, devāsurasaṅgāmo samupabyūḷho 3 ahosi. Atha kho, bhikkhave, vepacitti asurindo asure āmantesi – ‘sace, mārisā, devāsurasaṅgāme samupabyūḷhe asurā jineyyuṃ devā parājineyyuṃ, yena naṃ sakkaṃ devānamindaṃ kaṇṭhapañcamehi bandhanehi bandhitvā mama santike āneyyātha asurapura’nti. Sakkopi kho, bhikkhave, devānamindo deve tāvatiṃse āmantesi – ‘sace, mārisā, devāsurasaṅgāme samupabyūḷhe devā jineyyuṃ asurā parājineyyuṃ, yena naṃ vepacittiṃ asurindaṃ kaṇṭhapañcamehi bandhanehi bandhitvā mama santike āneyyātha sudhammaṃ devasabha’nti. Tasmiṃ kho pana, bhikkhave, saṅgāme devā jiniṃsu, asurā parājiniṃsu . Atha kho, bhikkhave, devā tāvatiṃsā vepacittiṃ asurindaṃ kaṇṭhapañcamehi bandhanehi bandhitvā sakkassa devānamindassa santike ānesuṃ sudhammaṃ devasabhaṃ. Tatra sudaṃ, bhikkhave, vepacitti asurindo kaṇṭhapañcamehi bandhanehi baddho 4 hoti. Yadā kho, bhikkhave, vepacittissa asurindassa evaṃ hoti – ‘dhammikā kho devā, adhammikā asurā , idheva dānāhaṃ devapuraṃ gacchāmī’ti. Atha kaṇṭhapañcamehi bandhanehi muttaṃ attānaṃ samanupassati, dibbehi ca pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti. Yadā ca kho, bhikkhave, vepacittissa asurindassa evaṃ hoti – ‘dhammikā kho asurā, adhammikā devā, tattheva dānāhaṃ asurapuraṃ gamissāmī’ti, atha kaṇṭhapañcamehi bandhanehi baddhaṃ attānaṃ samanupassati. Dibbehi ca pañcahi kāmaguṇehi parihāyati. Evaṃ sukhumaṃ kho, bhikkhave, vepacittibandhanaṃ. Tato sukhumataraṃ mārabandhanaṃ. Maññamāno kho, bhikkhave, baddho mārassa, amaññamāno mutto pāpimato.
‘‘‘อสฺมี’ติ, ภิกฺขเว, มญฺญิตเมตํ, ‘อยมหมสฺมี’ติ มญฺญิตเมตํ, ‘ภวิสฺส’นฺติ มญฺญิตเมตํ, ‘น ภวิสฺส’นฺติ มญฺญิตเมตํ, ‘รูปี ภวิสฺส’นฺติ มญฺญิตเมตํ, ‘อรูปี ภวิสฺส’นฺติ มญฺญิตเมตํ, ‘สญฺญี ภวิสฺส’นฺติ มญฺญิตเมตํ, ‘อสญฺญี ภวิสฺส’นฺติ มญฺญิตเมตํ, ‘เนวสญฺญีนาสญฺญี ภวิสฺส’นฺติ มญฺญิตเมตํฯ มญฺญิตํ, ภิกฺขเว, โรโค, มญฺญิตํ คโณฺฑ, มญฺญิตํ สลฺลํฯ ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, ‘อมญฺญมาเนน 5 เจตสา วิหริสฺสามา’ติ – เอวญฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพํฯ
‘‘‘Asmī’ti, bhikkhave, maññitametaṃ, ‘ayamahamasmī’ti maññitametaṃ, ‘bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘na bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘rūpī bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘arūpī bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘saññī bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘asaññī bhavissa’nti maññitametaṃ, ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’nti maññitametaṃ. Maññitaṃ, bhikkhave, rogo, maññitaṃ gaṇḍo, maññitaṃ sallaṃ. Tasmātiha, bhikkhave, ‘amaññamānena 6 cetasā viharissāmā’ti – evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
‘‘‘อสฺมี’ติ, ภิกฺขเว, อิญฺชิตเมตํ, ‘อยมหมสฺมี’ติ อิญฺชิตเมตํ, ‘ภวิสฺส’นฺติ อิญฺชิตเมตํ, ‘น ภวิสฺส’นฺติ อิญฺชิตเมตํ, ‘รูปี ภวิสฺส’นฺติ อิญฺชิตเมตํ, ‘อรูปี ภวิสฺส’นฺติ อิญฺชิตเมตํ, ‘สญฺญี ภวิสฺส’นฺติ อิญฺชิตเมตํ, ‘อสญฺญี ภวิสฺส’นฺติ อิญฺชิตเมตํ, ‘เนวสญฺญีนาสญฺญี ภวิสฺส’นฺติ อิญฺชิตเมตํฯ อิญฺชิตํ, ภิกฺขเว , โรโค, อิญฺชิตํ คโณฺฑ, อิญฺชิตํ สลฺลํฯ ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, ‘อนิญฺชมาเนน 7 เจตสา วิหริสฺสามา’ติ – เอวญฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพํฯ
‘‘‘Asmī’ti, bhikkhave, iñjitametaṃ, ‘ayamahamasmī’ti iñjitametaṃ, ‘bhavissa’nti iñjitametaṃ, ‘na bhavissa’nti iñjitametaṃ, ‘rūpī bhavissa’nti iñjitametaṃ, ‘arūpī bhavissa’nti iñjitametaṃ, ‘saññī bhavissa’nti iñjitametaṃ, ‘asaññī bhavissa’nti iñjitametaṃ, ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’nti iñjitametaṃ. Iñjitaṃ, bhikkhave , rogo, iñjitaṃ gaṇḍo, iñjitaṃ sallaṃ. Tasmātiha, bhikkhave, ‘aniñjamānena 8 cetasā viharissāmā’ti – evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
‘‘‘อสฺมี’ติ , ภิกฺขเว, ผนฺทิตเมตํ, ‘อยมหมสฺมี’ติ ผนฺทิตเมตํ, ‘ภวิสฺส’นฺติ…เป.… ‘น ภวิสฺส’นฺติ… ‘รูปี ภวิสฺส’นฺติ… ‘อรูปี ภวิสฺส’นฺติ… ‘สญฺญี ภวิสฺส’นฺติ… ‘อสญฺญี ภวิสฺส’นฺติ… ‘เนวสญฺญีนาสญฺญี ภวิสฺส’นฺติ ผนฺทิตเมตํฯ ผนฺทิตํ, ภิกฺขเว, โรโค, ผนฺทิตํ คโณฺฑ, ผนฺทิตํ สลฺลํฯ ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, ‘อผนฺทมาเนน 9 เจตสา วิหริสฺสามา’ติ – เอวญฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพํฯ
‘‘‘Asmī’ti , bhikkhave, phanditametaṃ, ‘ayamahamasmī’ti phanditametaṃ, ‘bhavissa’nti…pe… ‘na bhavissa’nti… ‘rūpī bhavissa’nti… ‘arūpī bhavissa’nti… ‘saññī bhavissa’nti… ‘asaññī bhavissa’nti… ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’nti phanditametaṃ. Phanditaṃ, bhikkhave, rogo, phanditaṃ gaṇḍo, phanditaṃ sallaṃ. Tasmātiha, bhikkhave, ‘aphandamānena 10 cetasā viharissāmā’ti – evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
‘‘‘อสฺมี’ติ, ภิกฺขเว, ปปญฺจิตเมตํ, ‘อยมหมสฺมี’ติ ปปญฺจิตเมตํ, ‘ภวิสฺส’นฺติ…เป.… ‘น ภวิสฺส’นฺติ… ‘รูปี ภวิสฺส’นฺติ… ‘อรูปี ภวิสฺส’นฺติ… ‘สญฺญี ภวิสฺส’นฺติ… ‘อสญฺญี ภวิสฺส’นฺติ… ‘เนวสญฺญีนาสญฺญี ภวิสฺส’นฺติ ปปญฺจิตเมตํ ฯ ปปญฺจิตํ, ภิกฺขเว, โรโค, ปปญฺจิตํ คโณฺฑ, ปปญฺจิตํ สลฺลํฯ ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, ‘นิปฺปปเญฺจน เจตสา วิหริสฺสามา’ติ – เอวญฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพํฯ
‘‘‘Asmī’ti, bhikkhave, papañcitametaṃ, ‘ayamahamasmī’ti papañcitametaṃ, ‘bhavissa’nti…pe… ‘na bhavissa’nti… ‘rūpī bhavissa’nti… ‘arūpī bhavissa’nti… ‘saññī bhavissa’nti… ‘asaññī bhavissa’nti… ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’nti papañcitametaṃ . Papañcitaṃ, bhikkhave, rogo, papañcitaṃ gaṇḍo, papañcitaṃ sallaṃ. Tasmātiha, bhikkhave, ‘nippapañcena cetasā viharissāmā’ti – evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabbaṃ.
‘‘‘อสฺมี’ติ, ภิกฺขเว, มานคตเมตํ, ‘อยมหมสฺมี’ติ มานคตเมตํ, ‘ภวิสฺส’นฺติ มานคตเมตํ, ‘น ภวิสฺส’นฺติ มานคตเมตํ, ‘รูปี ภวิสฺส’นฺติ มานคตเมตํ, ‘อรูปี ภวิสฺส’นฺติ มานคตเมตํ, ‘สญฺญี ภวิสฺส’นฺติ มานคตเมตํ, ‘อสญฺญี ภวิสฺส’นฺติ มานคตเมตํ, ‘เนวสญฺญีนาสญฺญี ภวิสฺส’นฺติ มานคตเมตํฯ มานคตํ, ภิกฺขเว, โรโค, มานคตํ คโณฺฑ, มานคตํ สลฺลํฯ ตสฺมาติห, ภิกฺขเว, ‘นิหตมาเนน เจตสา วิหริสฺสามา’ติ – เอวญฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพ’’นฺติฯ เอกาทสมํฯ
‘‘‘Asmī’ti, bhikkhave, mānagatametaṃ, ‘ayamahamasmī’ti mānagatametaṃ, ‘bhavissa’nti mānagatametaṃ, ‘na bhavissa’nti mānagatametaṃ, ‘rūpī bhavissa’nti mānagatametaṃ, ‘arūpī bhavissa’nti mānagatametaṃ, ‘saññī bhavissa’nti mānagatametaṃ, ‘asaññī bhavissa’nti mānagatametaṃ, ‘nevasaññīnāsaññī bhavissa’nti mānagatametaṃ. Mānagataṃ, bhikkhave, rogo, mānagataṃ gaṇḍo, mānagataṃ sallaṃ. Tasmātiha, bhikkhave, ‘nihatamānena cetasā viharissāmā’ti – evañhi vo, bhikkhave, sikkhitabba’’nti. Ekādasamaṃ.
อาสีวิสวโคฺค เอกูนวีสติโมฯ
Āsīvisavaggo ekūnavīsatimo.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
อาสีวิโส รโถ กุโมฺม, เทฺว ทารุกฺขนฺธา อวสฺสุโต;
Āsīviso ratho kummo, dve dārukkhandhā avassuto;
ทุกฺขธมฺมา กิํสุกา วีณา, ฉปฺปาณา ยวกลาปีติฯ
Dukkhadhammā kiṃsukā vīṇā, chappāṇā yavakalāpīti.
สฬายตนวเคฺค จตุตฺถปณฺณาสโก สมโตฺตฯ
Saḷāyatanavagge catutthapaṇṇāsako samatto.
ตสฺส วคฺคุทฺทานํ –
Tassa vagguddānaṃ –
นนฺทิกฺขโย สฎฺฐินโย, สมุโทฺท อุรเคน จ;
Nandikkhayo saṭṭhinayo, samuddo uragena ca;
จตุปณฺณาสกา เอเต, นิปาเตสุ ปกาสิตาติฯ
Catupaṇṇāsakā ete, nipātesu pakāsitāti.
สฬายตนสํยุตฺตํ สมตฺตํฯ
Saḷāyatanasaṃyuttaṃ samattaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑๑. ยวกลาปิสุตฺตวณฺณนา • 11. Yavakalāpisuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑๑. ยวกลาปิสุตฺตวณฺณนา • 11. Yavakalāpisuttavaṇṇanā
