| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೧೧. ಯವಕಲಾಪಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
11. Yavakalāpisuttavaṇṇanā
೨೪೮. ಯವಪುಞ್ಜೋ ಸುಪರಿಪಕ್ಕಯವಸಮುದಾಯೋ। ಕಾಜಹತ್ಥಾತಿ ದಣ್ಡಹತ್ಥಾ। ಪೋಥೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಯಥಾ ಯವಸಙ್ಖಾತಂ ಧಞ್ಞಂ ವಣ್ಟತೋ ಮುಚ್ಚತಿ, ಏವಂ ಪೋಥೇಯ್ಯುಂ। ಯವೇ ಸಾವೇತ್ವಾತಿ ಯವಸೀಸತೋ ಯವೇ ಪೋಥನೇನ ಮೋಚೇತ್ವಾ ವಿವೇಚೇತ್ವಾ।
248.Yavapuñjo suparipakkayavasamudāyo. Kājahatthāti daṇḍahatthā. Potheyyunti yathā yavasaṅkhātaṃ dhaññaṃ vaṇṭato muccati, evaṃ potheyyuṃ. Yave sāvetvāti yavasīsato yave pothanena mocetvā vivecetvā.
ಚತುಮಹಾಪಥೋ ವಿಯ ಛ ಆಯತನಾನಿ ಆರಮ್ಮಣದಣ್ಡಕೇಹಿ ಹನನಟ್ಠಾನತ್ತಾ। ಯವಕಲಾಪೀ ವಿಯ ಸತ್ತೋ ತೇಹಿ ಹಞ್ಞಮಾನತ್ತಾ। ಛ ಬ್ಯಾಭಙ್ಗಿಯೋ ವಿಯ ಸಭಾವತೋ ಛಧಾಪಿ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠಮಜ್ಝತ್ತವಸೇನ ಅಟ್ಠಾರಸ ಆರಮ್ಮಣಾನಿ ಯವಕಲಾಪಟ್ಠಾನಿಯಸ್ಸ ಸತ್ತಸ್ಸ ಹನನತೋ। ಭವಪತ್ಥನಾಯ ಅಪರಾಪರುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಭವಪತ್ಥನಾ ಕಿಲೇಸಾ’’ತಿ ಬಹುವಚನನಿದ್ದೇಸೋ। ಭವಪತ್ಥನಾ ಚ ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಭೂತಾ ಕಿಲೇಸಾ ಚಾತಿ ಭವಪತ್ಥನಾಕಿಲೇಸಾತಿ ಏವಂ ವಾ ಏತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಯಸ್ಮಾ ಸತ್ತಾನಂ ವಟ್ಟದುಕ್ಖಂ ನಾಮ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ತಂ ಭವಪತ್ಥನಾಮೂಲಕಂ, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಏವಂ ಸತ್ತಾ’’ತಿಆದಿ। ಭವಪತ್ಥನಕಿಲೇಸಾತಿ ಚ ಭವಪತ್ಥನಾಮೂಲಕಂ ಕಿಲೇಸಂ।
Catumahāpatho viya cha āyatanāni ārammaṇadaṇḍakehi hananaṭṭhānattā. Yavakalāpī viya satto tehi haññamānattā. Cha byābhaṅgiyo viya sabhāvato chadhāpi paccekaṃ iṭṭhāniṭṭhamajjhattavasena aṭṭhārasa ārammaṇāni yavakalāpaṭṭhāniyassa sattassa hananato. Bhavapatthanāya aparāparuppattiṃ sandhāya ‘‘bhavapatthanā kilesā’’ti bahuvacananiddeso. Bhavapatthanā ca tassa paccayabhūtā kilesā cāti bhavapatthanākilesāti evaṃ vā ettha attho daṭṭhabbo. Yasmā sattānaṃ vaṭṭadukkhaṃ nāma sabbampi taṃ bhavapatthanāmūlakaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘evaṃ sattā’’tiādi. Bhavapatthanakilesāti ca bhavapatthanāmūlakaṃ kilesaṃ.
ಭುಮ್ಮನ್ತಿ ಸಮೀಪತ್ಥೇ ಭುಮ್ಮಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸುಧಮ್ಮಾಯ ದ್ವಾರೇ’’ತಿ। ನ ಕತನ್ತಿ ದುಕ್ಖುಪ್ಪಾದನಂ ನ ಕತಂ। ನವಗೂಥಸೂಕರಂ ವಿಯಾತಿ ನವಗೂಥಭಕ್ಖಸೂಕರಂ ವಿಯ। ಚಿತ್ತೇನೇವಾತಿ ಯೋ ಬಜ್ಝತಿ, ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತೇನೇವ । ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ವೇಪಚಿತ್ತಿಬನ್ಧನಸ್ಸ ಬನ್ಧನಮುಚ್ಚನಂ ವಿಯ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ವೇಪಚಿತ್ತಿಬನ್ಧನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಞಾಣಮೋಕ್ಖಂ ಬನ್ಧನನ್ತಿ ಞಾಣೇನ ಮುಚ್ಚನಂ ಬನ್ಧನಂ।
Bhummanti samīpatthe bhummaṃ. Tenāha ‘‘sudhammāya dvāre’’ti. Na katanti dukkhuppādanaṃ na kataṃ. Navagūthasūkaraṃ viyāti navagūthabhakkhasūkaraṃ viya. Cittenevāti yo bajjhati, tassa citteneva . Tasmāti yasmā vepacittibandhanassa bandhanamuccanaṃ viya, tasmā ‘‘vepacittibandhana’’nti vuttaṃ. Ñāṇamokkhaṃ bandhananti ñāṇena muccanaṃ bandhanaṃ.
ಮಞ್ಞಮಾನೋತಿ ಪರಿಕಪ್ಪಿತತಣ್ಹಾವಸೇನ ‘‘ಏತಂ ಮಮಾ’’ತಿ, ದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ‘‘ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’ತಿ, ಮಾನವಸೇನ ‘‘ಏಸೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞನ್ತೋ। ಖನ್ಧವಿನಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಮಞ್ಞಮಾನವತ್ಥುನೋ ಅಭಾವಾ ‘‘ಖನ್ಧೇ ಮಞ್ಞನ್ತೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏತನ್ತಿ ‘‘ಮಾರಸ್ಸಾ’’ತಿ ಏತಂ ಸಾಮಿವಚನಂ। ಕಿಲೇಸಮಾರೇನ ಬದ್ಧೋತಿ ಕಿಲೇಸಮಾರೇನ ತೇನೇವ ಕಿಲೇಸಬನ್ಧನೇನ ಬದ್ಧೋ। ಮುತ್ತೋತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Maññamānoti parikappitataṇhāvasena ‘‘etaṃ mamā’’ti, diṭṭhivasena ‘‘eso me attā’’ti, mānavasena ‘‘esohamasmī’’ti maññanto. Khandhavinimuttassa maññamānavatthuno abhāvā ‘‘khandhe maññanto’’ti vuttaṃ. Etanti ‘‘mārassā’’ti etaṃ sāmivacanaṃ. Kilesamārena baddhoti kilesamārena teneva kilesabandhanena baddho. Muttoti etthāpi eseva nayo.
ತಣ್ಹಾಮಞ್ಞನಾಯ ಸತಿ ದಿಟ್ಠಿಮಾನಮಞ್ಞನಾನಂ ಪಸಙ್ಗೋ ಏವ ನತ್ಥೀತಿ ಯಥಾ ‘‘ಅಸ್ಮೀ’’ತಿ ಪದೇನ ದಿಟ್ಠಿಮಾನಮಞ್ಞನಾ ವುತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಏವಂ ತಣ್ಹಾಮಞ್ಞಿತಾಪೀತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಸ್ಮೀತಿ ಪದೇನ ತಣ್ಹಾಮಞ್ಞಿತಂ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಅಯಮಹಮಸ್ಮೀತಿ ಪದೇನ ದಿಟ್ಠಿಮಞ್ಞಿತನ್ತಿ ಏತರಹಿ ಲಬ್ಭಮಾನದಿಟ್ಠಿವತ್ಥುವಸೇನೇವ। ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅನಾಗತದಿಟ್ಠಿವತ್ಥುಪರಿಕಪ್ಪನವಸೇನೇವ ದಿಟ್ಠಿಮಞ್ಞಿತಂ। ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಹಿ ಅನಾಗತಾಲಿಙ್ಗನಾ ಸಸ್ಸತದಿಟ್ಠಿ। ಉಚ್ಛೇದವಸೇನ ದಿಟ್ಠಿಮಞ್ಞಿತಮೇವಾತಿ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ರೂಪೀತಿಆದೀನಿ ಪದಾನಿ। ಸಸ್ಸತಸ್ಸೇವಾತಿ ಸಸ್ಸತಗಾಹಸ್ಸೇವ ಪಭೇದದೀಪನಾನಿ। ಯಸ್ಮಾ ಮಞ್ಞಿತಂ ಆಬಾಧವಸೇನ ರೋಗೋ, ಅನ್ತೋದೋಸವಸೇನ ಗಣ್ಡೋ, ಅಙ್ಗನಿಕನ್ತವಸೇನ ಸಲ್ಲಂ, ತಸ್ಮಾ ಇಮೇಹಿ ತಣ್ಹಾದೀಹಿ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಪಾಕಟಚಲನವಸೇನ ಇಞ್ಜನ್ತಿ ಚೇವ, ಅಪಾಕಟಸಞ್ಚಲನವಸೇನ ಫನ್ದನ್ತಿ ಚ। ಪಪಞ್ಚಿತಂ ಸಂಸಾರೇ ಚಿರಾಯನಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಖನ್ಧಸನ್ತಾನಸ್ಸ ವಾ ವಿತ್ಥಾರಣಂ। ಪಮತ್ತಾಕಾರಪ್ಪತ್ತಾ ಮುಚ್ಛನಾಕಾರಪ್ಪತ್ತಾ। ತೇಸನ್ತಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿಕಿಲೇಸಾನಂ। ಆಕಾರದಸ್ಸನತ್ಥನ್ತಿ ಪವತ್ತಿಆಕಾರದಸ್ಸನತ್ಥಂ।
Taṇhāmaññanāya sati diṭṭhimānamaññanānaṃ pasaṅgo eva natthīti yathā ‘‘asmī’’ti padena diṭṭhimānamaññanā vuttā honti, evaṃ taṇhāmaññitāpīti vuttaṃ ‘‘asmīti padena taṇhāmaññitaṃ vutta’’nti. Ayamahamasmīti padena diṭṭhimaññitanti etarahi labbhamānadiṭṭhivatthuvaseneva. Bhavissanti anāgatadiṭṭhivatthuparikappanavaseneva diṭṭhimaññitaṃ. Yebhuyyena hi anāgatāliṅganā sassatadiṭṭhi. Ucchedavasena diṭṭhimaññitamevāti ānetvā sambandho. Rūpītiādīni padāni. Sassatassevāti sassatagāhasseva pabhedadīpanāni. Yasmā maññitaṃ ābādhavasena rogo, antodosavasena gaṇḍo, aṅganikantavasena sallaṃ, tasmā imehi taṇhādīhi kilesehi pākaṭacalanavasena iñjanti ceva, apākaṭasañcalanavasena phandanti ca. Papañcitaṃ saṃsāre cirāyanaṃ daṭṭhabbaṃ, khandhasantānassa vā vitthāraṇaṃ. Pamattākārappattā mucchanākārappattā. Tesanti taṇhādiṭṭhikilesānaṃ. Ākāradassanatthanti pavattiākāradassanatthaṃ.
ಮಾನೋ ನಾಮ ‘‘ಸೇಯ್ಯೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಮಜ್ಜನಾಕಾರಪ್ಪವತ್ತಿ। ತಣ್ಹಾಯ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಮಾನವಸೇನಾತಿ ಕಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ? ನನು ಸಬ್ಬೋ ಮಾನೋ ತಣ್ಹಾಸಮ್ಪಯುತ್ತೋ? ಸತಿ ಹಿ ಬ್ಯಭಿಚಾರೇ ವಿಸೇಸನಂ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬನ್ತಿ। ಸಚ್ಚಮೇತಂ, ತಣ್ಹಾ ಪನ ಅತ್ಥಿ ಮಾನಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಭೂತಾ, ಅತ್ಥಿ ಮಾನಸ್ಸ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಭೂತಾ, ಯತೋ ಮಾನೋ ಅನಿಯತೋ ವುಚ್ಚತಿ। ತಥಾ ಹಿ ಪಟ್ಠಾನೇ ‘‘ಸಂಯೋಜನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಸಂಯೋಜನೋ ಧಮ್ಮೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಹೇತುಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಸಂಯೋಜನೇಹಿ ಯಥಾಲಾಭಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತಯೋಜನಾಯ ‘‘ಕಾಮರಾಗಸಂಯೋಜನಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಮಾನಸಂಯೋಜನಂ ಅವಿಜ್ಜಾಸಂಯೋಜನ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಕಾಮರಾಗಸಂಯೋಜನಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಅವಿಜ್ಜಾಸಂಯೋಜನ’’ನ್ತಿ, ‘‘ಮಾನಸಂಯೋಜನಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಭವರಾಗಸಂಯೋಜನಂ ಅವಿಜ್ಜಾಸಂಯೋಜನ’’ನ್ತಿ ಚ ವತ್ವಾ ‘‘ಭವರಾಗಸಂಯೋಜನಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಅವಿಜ್ಜಾಸಂಯೋಜನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಕಾಮರಾಗಭವರಾಗಸಂಯೋಜನೇಹಿ ಮಾನಸ್ಸ ಅನಿಯತಭಾವೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ತತ್ಥ ಯಾ ತಣ್ಹಾ ಬಲವತೀ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಇದಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ತಣ್ಹಾಯ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಮಾನವಸೇನಾ’’ತಿ। ಬಲವತಣ್ಹಾಸಮ್ಪಯುತ್ತೋ ಹಿ ಮಾನೋ ಸಯಮ್ಪಿ ಬಲವಾ ಹುತ್ವಾ ಅಸ್ಮೀತಿ ಸವಿಸೇಸಂ ಮಜ್ಜನವಸೇನ ಪವತ್ತತೀತಿ।
Māno nāma ‘‘seyyohamasmī’’tiādinā majjanākārappavatti. Taṇhāya sampayuttamānavasenāti kasmā vuttaṃ? Nanu sabbo māno taṇhāsampayutto? Sati hi byabhicāre visesanaṃ icchitabbanti. Saccametaṃ, taṇhā pana atthi mānassa paccayabhūtā, atthi mānassa appaccayabhūtā, yato māno aniyato vuccati. Tathā hi paṭṭhāne ‘‘saṃyojanaṃ dhammaṃ paṭicca saṃyojano dhammo uppajjati hetupaccayā’’ti ettha saṃyojanāni saṃyojanehi yathālābhaṃ yojetvā dassitayojanāya ‘‘kāmarāgasaṃyojanaṃ paṭicca mānasaṃyojanaṃ avijjāsaṃyojana’’nti vatvā ‘‘kāmarāgasaṃyojanaṃ paṭicca avijjāsaṃyojana’’nti, ‘‘mānasaṃyojanaṃ paṭicca bhavarāgasaṃyojanaṃ avijjāsaṃyojana’’nti ca vatvā ‘‘bhavarāgasaṃyojanaṃ paṭicca avijjāsaṃyojana’’nti vuttaṃ. Ettha ca kāmarāgabhavarāgasaṃyojanehi mānassa aniyatabhāvo pakāsito. Tattha yā taṇhā balavatī, taṃ sandhāya idaṃ vuttaṃ ‘‘taṇhāya sampayuttamānavasenā’’ti. Balavataṇhāsampayutto hi māno sayampi balavā hutvā asmīti savisesaṃ majjanavasena pavattatīti.
ದಿಟ್ಠಿವಸೇನಾತಿ ಮಾನಮೂಲಕದಿಟ್ಠಿವಸೇನ। ‘‘ಸೇಯ್ಯೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಹಿ ಬಹುಲಮಾನುಪೇತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ರೂಪಾದೀಸು ಏಕಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಅಯಮಹಮಸ್ಮೀತಿ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾಯ ಮಾನಸ್ಸ ಅಪ್ಪಹೀನತ್ತಾ ಮಾನೋಪಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಇತಿ ಮಾನಮೂಲಕಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ಅಯಮಹಮಸ್ಮೀತಿ ದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಚೋದಕೋ ಪನ ಇಮಮತ್ಥಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಅನುಪಲಬ್ಭಮಾನಮೇವ ಸಮ್ಪಯೋಗತ್ಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ನನು ಚಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಚೋದೇತಿ। ಇತರೋ ‘‘ಆಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ತಮತ್ಥಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಮಾನಸ್ಸ ಪನಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಪರಿಹಾರಮಾಹ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ ವುತ್ತೋ ಏವ।
Diṭṭhivasenāti mānamūlakadiṭṭhivasena. ‘‘Seyyohamasmī’’tiādinā hi bahulamānupetassa puggalassa rūpādīsu ekaṃ uddissa ayamahamasmīti diṭṭhiyā uppannāya mānassa appahīnattā mānopi tattha tattheva uppajjati. Iti mānamūlakaṃ diṭṭhiṃ sandhāyāha ‘‘ayamahamasmīti diṭṭhivasena vutta’’nti. Codako pana imamatthaṃ ajānanto anupalabbhamānameva sampayogatthaṃ gahetvā ‘‘nanu cā’’tiādinā codeti. Itaro ‘‘āma natthī’’ti tamatthaṃ sampaṭicchitvā ‘‘mānassa panā’’tiādinā parihāramāha. Tassattho vutto eva.
ಯವಕಲಾಪಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Yavakalāpisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಆಸೀವಿಸವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Āsīvisavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಚತುತ್ಥೋ ಪಣ್ಣಾಸಕೋ।
Catuttho paṇṇāsako.
ಸಳಾಯತನಸಂಯುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Saḷāyatanasaṃyuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧೧. ಯವಕಲಾಪಿಸುತ್ತಂ • 11. Yavakalāpisuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೧. ಯವಕಲಾಪಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 11. Yavakalāpisuttavaṇṇanā
