| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਾਨવਤ੍ਥੁ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
੭. ਯવਪਾਲਕવਿਮਾਨવਣ੍ਣਨਾ
7. Yavapālakavimānavaṇṇanā
ਉਚ੍ਚਮਿਦਂ ਮਣਿਥੂਣਂ વਿਮਾਨਨ੍ਤਿ ਯવਪਾਲਕવਿਮਾਨਂ। ਤਸ੍ਸ ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਭਗવਾ ਰਾਜਗਹੇ વਿਹਰਤਿ વੇਲ਼ੁવਨੇ। ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਰਾਜਗਹੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਦੁਗ੍ਗਤਦਾਰਕੋ ਯવਖੇਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਤਿ। ਸੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਪਾਤਰਾਸਤ੍ਥਾਯ ਕੁਮ੍ਮਾਸਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ‘‘ਖੇਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਂ ਕੁਮ੍ਮਾਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਯવਖੇਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਖੀਣਾਸવਤ੍ਥੇਰੋ ਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਉਪਕਟ੍ਠੇ ਕਾਲੇ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍વਾ ਯવਪਾਲਕੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਯવਪਾਲਕੋ વੇਲਂ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਹਾਰੋ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਆਹ। ਥੇਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਅਲਦ੍ਧਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਉਪਕਟ੍ਠਾ વੇਲਾ, ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਮਯ੍ਹਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਇਮਂ ਕੁਮ੍ਮਾਸਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਤਂ ਕੁਮ੍ਮਾਸਂ ਅਦਾਸਿ। ਥੇਰੋ ਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਅਨੁਮੋਦਨਂ વਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਸੋਪਿ ਦਾਰਕੋ ‘‘ਸੁਦਿਨ੍ਨਂ વਤ ਮਯਾ ਈਦਿਸਸ੍ਸ ਕੁਮ੍ਮਾਸਦਾਨਂ ਦਦਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍વਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਕਾਲਂ ਕਤ੍વਾ ਤਾવਤਿਂਸਭવਨੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વਿਮਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿ –
Uccamidaṃmaṇithūṇaṃ vimānanti yavapālakavimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā rājagahe viharati veḷuvane. Tena samayena rājagahe aññataro duggatadārako yavakhettaṃ rakkhati. So ekadivasaṃ pātarāsatthāya kummāsaṃ labhitvā ‘‘khettaṃ gantvā bhuñjissāmī’’ti taṃ kummāsaṃ gahetvā yavakhettaṃ gantvā rukkhamūle nisīdi. Tasmiṃ khaṇe aññataro khīṇāsavatthero maggappaṭipanno upakaṭṭhe kāle taṃ ṭhānaṃ patvā yavapālakena nisinnaṃ rukkhamūlaṃ upasaṅkami. Yavapālako velaṃ oloketvā ‘‘kacci, bhante, āhāro laddho’’ti āha. Thero tuṇhī ahosi. So aladdhabhāvaṃ ñatvā ‘‘bhante, upakaṭṭhā velā, piṇḍāya caritvā bhuñjituṃ na sakkā, mayhaṃ anukampāya imaṃ kummāsaṃ paribhuñjathā’’ti vatvā therassa taṃ kummāsaṃ adāsi. Thero taṃ anukampanto tassa passantasseva taṃ paribhuñjitvā anumodanaṃ vatvā pakkāmi. Sopi dārako ‘‘sudinnaṃ vata mayā īdisassa kummāsadānaṃ dadantenā’’ti cittaṃ pasādetvā aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsabhavane vuttanayeneva vimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallānatthero imāhi gāthāhi paṭipucchi –
੧੦੮੭.
1087.
‘‘ਉਚ੍ਚਮਿਦਂ ਮਣਿਥੂਣਂ વਿਮਾਨਂ…ਪੇ॰…
‘‘Uccamidaṃ maṇithūṇaṃ vimānaṃ…pe…
વਣ੍ਣੋ ਚ ਤੇ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਪਭਾਸਤੀ’’ਤਿ॥
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
ਸੋਪਿ ਤਸ੍ਸ ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ –
Sopi tassa imāhi gāthāhi byākāsi –
੧੦੮੯. ‘‘ਸੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਮਨੋ…ਪੇ॰… ਯਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ’’॥
1089. ‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
੧੦੯੦.
1090.
‘‘ਅਹਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ, ਅਹੋਸਿਂ ਯવਪਾਲਕੋ।
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, ahosiṃ yavapālako;
ਅਦ੍ਦਸਂ વਿਰਜਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ, વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਮਨਾવਿਲਂ॥
Addasaṃ virajaṃ bhikkhuṃ, vippasannamanāvilaṃ.
੧੦੯੧.
1091.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਅਦਾਸਹਂ ਭਾਗਂ, ਪਸਨ੍ਨੋ ਸੇਹਿ ਪਾਣਿਭਿ।
‘‘Tassa adāsahaṃ bhāgaṃ, pasanno sehi pāṇibhi;
ਕੁਮ੍ਮਾਸਪਿਣ੍ਡਂ ਦਤ੍વਾਨ, ਮੋਦਾਮਿ ਨਨ੍ਦਨੇ વਨੇ॥
Kummāsapiṇḍaṃ datvāna, modāmi nandane vane.
੧੦੯੨.
1092.
‘‘ਤੇਨ ਮੇਤਾਦਿਸੋ વਣ੍ਣੋ…ਪੇ॰…
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…
વਣ੍ਣੋ ਚ ਮੇ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਪਭਾਸਤੀ’’ਤਿ॥
Vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti.
ਤਤ੍ਥ ਗਾਥਾਸੁਪਿ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ।
Tattha gāthāsupi apubbaṃ natthi.
ਯવਪਾਲਕવਿਮਾਨવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Yavapālakavimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / વਿਮਾਨવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Vimānavatthupāḷi / ੭. ਯવਪਾਲਕવਿਮਾਨવਤ੍ਥੁ • 7. Yavapālakavimānavatthu
