| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ធម្មសង្គណី-អនុដីកា • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
យេវាបនកវណ្ណនា
Yevāpanakavaṇṇanā
យថា តថា វាតិ សម្មា មិច្ឆា វា។ អនធិមុច្ចន្តោតិ ‘‘ឥទំ ករិស្សាមិ, ឯតំ ករិស្សាមី’’តិ ឯវំ បវត្តបុព្ពភាគសន្និដ្ឋានហេតុកេន បយោគកាលសន្និដ្ឋានេន អនិច្ឆិនន្តោ។ យត្ថ ហិ អនិច្ឆយោ, តត្ថ អប្បដិបត្តិ ឯវាតិ។ សំសប្បនំ សំសយោ។ សោ ហិ ‘‘អាសប្បនា បរិសប្បនា’’តិ វុត្តោ។ អសតិបិ ព្យាបារេ តត្រមជ្ឈត្តតាយ សតិ តំសម្បយុត្តធម្មា សកសកកិច្ចវសេន អនូនានធិកតាយ អលីនអនុទ្ធតតាយ ច សំវត្តន្តីតិ សា តេសំ តថាបវត្តិយា បច្ចយភូតា ឩនាធិកភាវំ និវារេតិ វិយាតិ ឩនាធិកនិវារណរសា វុត្តា។ តថា បវត្តិបច្ចយត្តាយេវ តេសុ ធម្មេសុ មជ្ឈត្តតាតិ ច វុត្តា។
Yathātathā vāti sammā micchā vā. Anadhimuccantoti ‘‘idaṃ karissāmi, etaṃ karissāmī’’ti evaṃ pavattapubbabhāgasanniṭṭhānahetukena payogakālasanniṭṭhānena anicchinanto. Yattha hi anicchayo, tattha appaṭipatti evāti. Saṃsappanaṃ saṃsayo. So hi ‘‘āsappanā parisappanā’’ti vutto. Asatipi byāpāre tatramajjhattatāya sati taṃsampayuttadhammā sakasakakiccavasena anūnānadhikatāya alīnaanuddhatatāya ca saṃvattantīti sā tesaṃ tathāpavattiyā paccayabhūtā ūnādhikabhāvaṃ nivāreti viyāti ūnādhikanivāraṇarasā vuttā. Tathā pavattipaccayattāyeva tesu dhammesu majjhattatāti ca vuttā.
ឈានបទស្សាតិ ឈានសទ្ទស្ស។ តេសូតិ បញ្ចសុ។ បញ្ច ហិ អង្គានិ ឈានបទស្ស អត្ថោតិ ឥទំ សំវណ្ណិយមានត្តាយេវ ឥមំ ចិត្តុប្បាទំ សន្ធាយ វុត្តំ។ ន ហិ សព្ពស្មិំ ចិត្តុប្បាទេ បញ្ចេវ ឈានង្គានិ។ បទសមូហោ វាក្យំ, បទកោដ្ឋាសោ វា ផស្សបញ្ចមកាទិ ធម្មរាសិ។ វុត្តំ បូរិតន្តិ ឆបណ្ណាសាទិតាយ បូរណវសេន។ ផស្សបច្ចយា វេទនា ‘‘ផុដ្ឋោ វេទេតិ, ផុដ្ឋោ សញ្ជានាតី’’តិអាទិវចនតោ (សំ. និ. ៤.៩៣) ផស្សោ វេទនាទីនំ បច្ចយោ។ យទិបិ ឆន្ទាទយោ យថាវុត្តរាសិកិច្ចាភាវតោ តេសុ ន វត្តព្ពា, វិសុំ រាសិអន្តរភាវេន បន សរូបតោ វត្តព្ពាតិ ចោទនំ មនសិ កត្វា ‘‘វុត្តានម្បី’’តិអាទិមាហ។
Jhānapadassāti jhānasaddassa. Tesūti pañcasu. Pañca hi aṅgāni jhānapadassa atthoti idaṃ saṃvaṇṇiyamānattāyeva imaṃ cittuppādaṃ sandhāya vuttaṃ. Na hi sabbasmiṃ cittuppāde pañceva jhānaṅgāni. Padasamūho vākyaṃ, padakoṭṭhāso vā phassapañcamakādi dhammarāsi. Vuttaṃ pūritanti chapaṇṇāsāditāya pūraṇavasena. Phassapaccayā vedanā ‘‘phuṭṭho vedeti, phuṭṭho sañjānātī’’tiādivacanato (saṃ. ni. 4.93) phasso vedanādīnaṃ paccayo. Yadipi chandādayo yathāvuttarāsikiccābhāvato tesu na vattabbā, visuṃ rāsiantarabhāvena pana sarūpato vattabbāti codanaṃ manasi katvā ‘‘vuttānampī’’tiādimāha.
ធម្មុទ្ទេសវារកថាវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Dhammuddesavārakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ធម្មសង្គណី-មូលដីកា • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / យេវាបនកវណ្ណនា • Yevāpanakavaṇṇanā
