Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဓမ္မသင္ဂဏီ-အနုဋီကာ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
ယေဝာပနကဝဏ္ဏနာ
Yevāpanakavaṇṇanā
ယထာ တထာ ဝာတိ သမ္မာ မိစ္ဆာ ဝာ။ အနဓိမုစ္စန္တောတိ ‘‘ဣဒံ ကရိသ္သာမိ, ဧတံ ကရိသ္သာမီ’’တိ ဧဝံ ပဝတ္တပုဗ္ဗဘာဂသန္နိဋ္ဌာနဟေတုကေန ပယောဂကာလသန္နိဋ္ဌာနေန အနိစ္ဆိနန္တော။ ယတ္ထ ဟိ အနိစ္ဆယော, တတ္ထ အပ္ပဋိပတ္တိ ဧဝာတိ။ သံသပ္ပနံ သံသယော။ သော ဟိ ‘‘အာသပ္ပနာ ပရိသပ္ပနာ’’တိ ဝုတ္တော။ အသတိပိ ဗ္ယာပာရေ တတ္ရမဇ္ဈတ္တတာယ သတိ တံသမ္ပယုတ္တဓမ္မာ သကသကကိစ္စဝသေန အနူနာနဓိကတာယ အလီနအနုဒ္ဓတတာယ စ သံဝတ္တန္တီတိ သာ တေသံ တထာပဝတ္တိယာ ပစ္စယဘူတာ ဦနာဓိကဘာဝံ နိဝာရေတိ ဝိယာတိ ဦနာဓိကနိဝာရဏရသာ ဝုတ္တာ။ တထာ ပဝတ္တိပစ္စယတ္တာယေဝ တေသု ဓမ္မေသု မဇ္ဈတ္တတာတိ စ ဝုတ္တာ။
Yathātathā vāti sammā micchā vā. Anadhimuccantoti ‘‘idaṃ karissāmi, etaṃ karissāmī’’ti evaṃ pavattapubbabhāgasanniṭṭhānahetukena payogakālasanniṭṭhānena anicchinanto. Yattha hi anicchayo, tattha appaṭipatti evāti. Saṃsappanaṃ saṃsayo. So hi ‘‘āsappanā parisappanā’’ti vutto. Asatipi byāpāre tatramajjhattatāya sati taṃsampayuttadhammā sakasakakiccavasena anūnānadhikatāya alīnaanuddhatatāya ca saṃvattantīti sā tesaṃ tathāpavattiyā paccayabhūtā ūnādhikabhāvaṃ nivāreti viyāti ūnādhikanivāraṇarasā vuttā. Tathā pavattipaccayattāyeva tesu dhammesu majjhattatāti ca vuttā.
ဈာနပဒသ္သာတိ ဈာနသဒ္ဒသ္သ။ တေသူတိ ပဉ္စသု။ ပဉ္စ ဟိ အင္ဂာနိ ဈာနပဒသ္သ အတ္ထောတိ ဣဒံ သံဝဏ္ဏိယမာနတ္တာယေဝ ဣမံ စိတ္တုပ္ပာဒံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ။ န ဟိ သဗ္ဗသ္မိံ စိတ္တုပ္ပာဒေ ပဉ္စေဝ ဈာနင္ဂာနိ။ ပဒသမူဟော ဝာက္ယံ, ပဒကောဋ္ဌာသော ဝာ ဖသ္သပဉ္စမကာဒိ ဓမ္မရာသိ။ ဝုတ္တံ ပူရိတန္တိ ဆပဏ္ဏာသာဒိတာယ ပူရဏဝသေန။ ဖသ္သပစ္စယာ ဝေဒနာ ‘‘ဖုဋ္ဌော ဝေဒေတိ, ဖုဋ္ဌော သဉ္ဇာနာတီ’’တိအာဒိဝစနတော (သံ. နိ. ၄.၉၃) ဖသ္သော ဝေဒနာဒီနံ ပစ္စယော။ ယဒိပိ ဆန္ဒာဒယော ယထာဝုတ္တရာသိကိစ္စာဘာဝတော တေသု န ဝတ္တဗ္ဗာ, ဝိသုံ ရာသိအန္တရဘာဝေန ပန သရူပတော ဝတ္တဗ္ဗာတိ စောဒနံ မနသိ ကတ္ဝာ ‘‘ဝုတ္တာနမ္ပီ’’တိအာဒိမာဟ။
Jhānapadassāti jhānasaddassa. Tesūti pañcasu. Pañca hi aṅgāni jhānapadassa atthoti idaṃ saṃvaṇṇiyamānattāyeva imaṃ cittuppādaṃ sandhāya vuttaṃ. Na hi sabbasmiṃ cittuppāde pañceva jhānaṅgāni. Padasamūho vākyaṃ, padakoṭṭhāso vā phassapañcamakādi dhammarāsi. Vuttaṃ pūritanti chapaṇṇāsāditāya pūraṇavasena. Phassapaccayā vedanā ‘‘phuṭṭho vedeti, phuṭṭho sañjānātī’’tiādivacanato (saṃ. ni. 4.93) phasso vedanādīnaṃ paccayo. Yadipi chandādayo yathāvuttarāsikiccābhāvato tesu na vattabbā, visuṃ rāsiantarabhāvena pana sarūpato vattabbāti codanaṃ manasi katvā ‘‘vuttānampī’’tiādimāha.
ဓမ္မုဒ္ဒေသဝာရကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Dhammuddesavārakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ဓမ္မသင္ဂဏီ-မူလဋီကာ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ယေဝာပနကဝဏ္ဏနာ • Yevāpanakavaṇṇanā