| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
ਯੇવਾਪਨਕવਣ੍ਣਨਾ
Yevāpanakavaṇṇanā
ਰੂਪਾਭਾવੇਨਾਤਿ ਰੁਪ੍ਪਨਾਭਾવੇਨ। ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਸਭਾવਤੋ ਉਪਲਬ੍ਭਮਾਨਾਤਿ। ਮੇਤ੍ਤਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋਤਿ ਅਪ੍ਪਨਾਪ੍ਪਤ੍ਤਾਯ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ , ਪਰਿਕਮ੍ਮਮੇਤ੍ਤਾ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਿਰਤਿવਸੇਨਾਤਿ વਚੀਪવਤ੍ਤਿਯਾ ਨ ਪੂਰੇਤਿ, ਕਿਨ੍ਤੁ વਿਰਤਿਯੋਗੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਪਣ੍ਣਕਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਅવਿਰਦ੍ਧਙ੍ਗਾਨਿ। ਯਥਾ ਤਥਾ વਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇ વਿਨਿਚ੍ਛਯਨਂ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਂ। ਨ ਹਿ ਅਨਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਸੁ ਦਾਨਾਦੀਸੁ વਾ ਪવਤ੍ਤਤਿ, ਸਦ੍ਧਾ ਪਨ ਪਸਾਦਨੀਯੇਸੁ ਪਸਾਦਾਧਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ વਿਸੇਸੋ। ਦਾਰਕਸ੍ਸ વਿਯ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਸਂਸਪ੍ਪਨਸ੍ਸ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅવਿਨਿਚ੍ਛਯਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਕਿਰਿਯਾ ਅਸਂਸਪ੍ਪਨਂ। ਪੁਰਿਮਮਨਤੋਤਿ ਭવਙ੍ਗਤੋ। વਿਸਦਿਸਂ વੀਥਿਜવਨਂ ਮਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਮਨਸਿਕਾਰਸਾਮਞ੍ਞੇਨ વੀਥਿਜવਨਪਟਿਪਾਦਕੇ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਧਮ੍ਮੇਸੁ। ਅਤਦਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤੇਪਿ ਹਿ ਤੇਸੁ ਸਮਪ੍ਪવਤ੍ਤੇਸੁ ਉਦਾਸੀਨਭਾવਤੋ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਅਲੀਨਾਨੁਦ੍ਧਤਪ੍ਪવਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਊਨਾਧਿਕਨਿવਾਰਣਰਸਾ। ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿવਤ੍ਥੂਨਨ੍ਤਿ ਪਾਣਾਦੀਨਂ। ਅਮਦ੍ਦਨਾ ਮਦ੍ਦਨਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾવੋવ।
Rūpābhāvenāti ruppanābhāvena. Dhammāti etassa attho sabhāvato upalabbhamānāti. Mettāpubbabhāgoti appanāppattāya mettāya pubbabhāgo , parikammamettā etasmiṃ citte atthīti attho. Virativasenāti vacīpavattiyā na pūreti, kintu viratiyogenāti attho. Apaṇṇakaṅgānīti aviraddhaṅgāni. Yathā tathā vā ārammaṇe vinicchayanaṃ adhimuccanaṃ. Na hi anadhimuccanto pāṇātipātādīsu dānādīsu vā pavattati, saddhā pana pasādanīyesu pasādādhimokkhoti ayametesaṃ viseso. Dārakassa viya ito cito ca saṃsappanassa karissāmi na karissāmīti avinicchayassa paṭipakkhakiriyā asaṃsappanaṃ. Purimamanatoti bhavaṅgato. Visadisaṃ vīthijavanaṃ manaṃ karotīti manasikārasāmaññena vīthijavanapaṭipādake dasseti. Tesu dhammesūti cittacetasikadhammesu. Atadārammaṇattepi hi tesu samappavattesu udāsīnabhāvato tatramajjhattatāti vuccati. Alīnānuddhatappavattipaccayattā ūnādhikanivāraṇarasā. Kāyaduccaritādivatthūnanti pāṇādīnaṃ. Amaddanā maddanapaṭipakkhabhāvova.
ਤਂਤਂਰਾਸਿਕਿਚ੍ਚવਸੇਨ વਿਭਾਗਰਹਿਤਾ ਅવਿਭਤ੍ਤਿਕਾ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤੇਸੁ ਸવਿਭਤ੍ਤਿਕੇਸੁ ਦੁਤਿਯਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁਪਿ ਭਾਜਿਯਮਾਨੇਸੁ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਦਂ ਪੂਰਿਤਨ੍ਤਿ ਝਾਨਾਦਿਪਦਂ ਪਞ੍ਚਕਾਦਿવਸੇਨ ਪੂਰਿਤਂ। ਪਞ੍ਚ ਹਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਝਾਨਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ, ਤੇਸੁ ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਊਨੇ ਝਾਨਪਦਂ ਊਨਂ ਹੋਤੀਤਿ। ਪਦਸਮੂਹੋ ਪਦਕੋਟ੍ਠਾਸੋ વਾ ਤਂ ਤਮੇવ વਾ ਪਦਂ, ਅવੁਤ੍ਤਂ ਹਾਪਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪੂਰਿਤ’’ਨ੍ਤਿ। વੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇવ વੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਅਨੇਕੇਸਂ ਪੁਰਿਸਸਦ੍ਦਾਨਂ વਿਯ ਕੋਚਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਆਹ ‘‘ਅਨਨੁਸਨ੍ਧਿਕਾ ਕਥਾ’’ਤਿ। ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ વੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇવ વੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਧਮ੍ਮਾ ਕਥਿਤਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ’’ਤਿ। ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕਰਾਸਿ ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸਾਧਾਰਣવਸੇਨ ਚਤੁਕ੍ਖਨ੍ਧਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਸਙ੍ਗਹવਸੇਨ ਚ વੁਤ੍ਤੋ। ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਨ ਰਾਸੀਸੁ ਏਕਰਾਸਿਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸਪਿ ਅਭਾવਾ ਛਨ੍ਦਾਦਯੋ ਯੇવਾਪਨਕવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਾ। વੁਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਚ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਯਥਾ વੇਦਨਾਦੀਨਂ ਝਾਨਙ੍ਗਾਦਿਭਾવੋ વੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਏવਂ ਸੋવਚਸ੍ਸਤਾਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾਦਿવਿਸੇਸੋ વੁਤ੍ਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ ਕੇਚਿ ਧਮ੍ਮੇ વਿਸੁਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਤੇ ਚ ਤਞ੍ਚ વਿਸੇਸਂ ‘‘ਯੇ વਾ ਪਨਾ’’ਤਿ ਆਹ। વੇਨੇਯ੍ਯਜ੍ਝਾਸਯવਸੇਨ વਾ ਸਾવਸੇਸੇ ਧਮ੍ਮੇ વਤ੍વਾ ‘‘ਯੇ વਾ ਪਨਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Taṃtaṃrāsikiccavasena vibhāgarahitā avibhattikā. Etthāti etesu savibhattikesu dutiyaṭṭhānādīsupi bhājiyamānesu apubbaṃ natthīti attho. Padaṃ pūritanti jhānādipadaṃ pañcakādivasena pūritaṃ. Pañca hi aṅgāni jhānapadassa attho, tesu ekasmiñca ūne jhānapadaṃ ūnaṃ hotīti. Padasamūho padakoṭṭhāso vā taṃ tameva vā padaṃ, avuttaṃ hāpitaṃ nāma hotīti vuttaṃ ‘‘pūrita’’nti. Vuttasmiññeva vuccamāne anekesaṃ purisasaddānaṃ viya koci sambandho natthīti maññamāno āha ‘‘ananusandhikā kathā’’ti. Antarantarā vuttasmiññeva vuccamāne anukkamena dhammā kathitā na hontīti āha ‘‘uppaṭipāṭiyā’’ti. Phassapañcamakarāsi sabbacittuppādasādhāraṇavasena catukkhandhatappaccayasaṅgahavasena ca vutto. Yathāvuttesu pana rāsīsu ekarāsikiccassapi abhāvā chandādayo yevāpanakavasena vuttā. Vuttānampi ca dhammānaṃ yathā vedanādīnaṃ jhānaṅgādibhāvo vutto, na evaṃ sovacassatākalyāṇamittatādiviseso vuttoti tassa saṅgaṇhanatthaṃ keci dhamme visuṃ ṭhapetvā te ca tañca visesaṃ ‘‘ye vā panā’’ti āha. Veneyyajjhāsayavasena vā sāvasese dhamme vatvā ‘‘ye vā panā’’ti vuttaṃ.
ਯੇવਾਪਨਕવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Yevāpanakavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਦੇਸવਾਰਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Dhammuddesavārakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ਯੇવਾਪਨਕવਣ੍ਣਨਾ • Yevāpanakavaṇṇanā
