| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
10. යොගසුත්‌තං
10. Yogasuttaṃ
10. ‘‘චත්‌තාරොමෙ , භික්‌ඛවෙ, යොගා. කතමෙ චත්‌තාරො? කාමයොගො, භවයොගො, දිට්‌ඨියොගො, අවිජ්‌ජායොගො. කතමො ච, භික්‌ඛවෙ, කාමයොගො? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො කාමානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච 1 අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස කාමානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං අප්‌පජානතො 2 යො කාමෙසු කාමරාගො කාමනන්‌දී 3 කාමස්‌නෙහො කාමමුච්‌ඡා කාමපිපාසා කාමපරිළාහො කාමජ්‌ඣොසානං කාමතණ්‌හා සානුසෙති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, කාමයොගො. ඉති කාමයොගො.
10. ‘‘Cattārome , bhikkhave, yogā. Katame cattāro? Kāmayogo, bhavayogo, diṭṭhiyogo, avijjāyogo. Katamo ca, bhikkhave, kāmayogo? Idha, bhikkhave, ekacco kāmānaṃ samudayañca atthaṅgamañca 4 assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa kāmānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ appajānato 5 yo kāmesu kāmarāgo kāmanandī 6 kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho kāmajjhosānaṃ kāmataṇhā sānuseti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, kāmayogo. Iti kāmayogo.
‘‘භවයොගො ච කථං හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො භවානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස භවානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං අප්‌පජානතො යො භවෙසු භවරාගො භවනන්‌දී භවස්‌නෙහො භවමුච්‌ඡා භවපිපාසා භවපරිළාහො භවජ්‌ඣොසානං භවතණ්‌හා සානුසෙති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, භවයොගො. ඉති කාමයොගො භවයොගො.
‘‘Bhavayogo ca kathaṃ hoti? Idha, bhikkhave, ekacco bhavānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa bhavānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ appajānato yo bhavesu bhavarāgo bhavanandī bhavasneho bhavamucchā bhavapipāsā bhavapariḷāho bhavajjhosānaṃ bhavataṇhā sānuseti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhavayogo. Iti kāmayogo bhavayogo.
‘‘දිට්‌ඨියොගො ච කථං හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො දිට්‌ඨීනං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස දිට්‌ඨීනං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං අප්‌පජානතො යො දිට්‌ඨීසු දිට්‌ඨිරාගො දිට්‌ඨිනන්‌දී දිට්‌ඨිස්‌නෙහො දිට්‌ඨිමුච්‌ඡා දිට්‌ඨිපිපාසා දිට්‌ඨිපරිළාහො දිට්‌ඨිජ්‌ඣොසානං 7 දිට්‌ඨිතණ්‌හා සානුසෙති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, දිට්‌ඨියොගො. ඉති කාමයොගො භවයොගො දිට්‌ඨියොගො.
‘‘Diṭṭhiyogo ca kathaṃ hoti? Idha, bhikkhave, ekacco diṭṭhīnaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa diṭṭhīnaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ appajānato yo diṭṭhīsu diṭṭhirāgo diṭṭhinandī diṭṭhisneho diṭṭhimucchā diṭṭhipipāsā diṭṭhipariḷāho diṭṭhijjhosānaṃ 8 diṭṭhitaṇhā sānuseti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, diṭṭhiyogo. Iti kāmayogo bhavayogo diṭṭhiyogo.
‘‘අවිජ්‌ජායොගො ච කථං හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො ඡන්‌නං ඵස්‌සායතනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස ඡන්‌නං ඵස්‌සායතනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං අප්‌පජානතො යා ඡසු ඵස්‌සායතනෙසු අවිජ්‌ජා අඤ්‌ඤාණං සානුසෙති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, අවිජ්‌ජායොගො. ඉති කාමයොගො භවයොගො දිට්‌ඨියොගො අවිජ්‌ජායොගො, සංයුත්‌තො පාපකෙහි අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සංකිලෙසිකෙහි පොනොභවිකෙහි 9 සදරෙහි දුක්‌ඛවිපාකෙහි ආයතිං ජාතිජරාමරණිකෙහි. තස්‌මා අයොගක්‌ඛෙමීති වුච්‌චති. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, චත්‌තාරො යොගා.
‘‘Avijjāyogo ca kathaṃ hoti? Idha, bhikkhave, ekacco channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ appajānato yā chasu phassāyatanesu avijjā aññāṇaṃ sānuseti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, avijjāyogo. Iti kāmayogo bhavayogo diṭṭhiyogo avijjāyogo, saṃyutto pāpakehi akusalehi dhammehi saṃkilesikehi ponobhavikehi 10 sadarehi dukkhavipākehi āyatiṃ jātijarāmaraṇikehi. Tasmā ayogakkhemīti vuccati. Ime kho, bhikkhave, cattāro yogā.
‘‘චත්‌තාරොමෙ , භික්‌ඛවෙ, විසංයොගා. කතමෙ චත්‌තාරො? කාමයොගවිසංයොගො, භවයොගවිසංයොගො, දිට්‌ඨියොගවිසංයොගො, අවිජ්‌ජායොගවිසංයොගො. කතමො ච, භික්‌ඛවෙ, කාමයොගවිසංයොගො? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො කාමානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස කාමානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං පජානතො යො කාමෙසු කාමරාගො කාමනන්‌දී කාමස්‌නෙහො කාමමුච්‌ඡා කාමපිපාසා කාමපරිළාහො කාමජ්‌ඣොසානං කාමතණ්‌හා සා නානුසෙති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, කාමයොගවිසංයොගො. ඉති කාමයොගවිසංයොගො.
‘‘Cattārome , bhikkhave, visaṃyogā. Katame cattāro? Kāmayogavisaṃyogo, bhavayogavisaṃyogo, diṭṭhiyogavisaṃyogo, avijjāyogavisaṃyogo. Katamo ca, bhikkhave, kāmayogavisaṃyogo? Idha, bhikkhave, ekacco kāmānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa kāmānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānato yo kāmesu kāmarāgo kāmanandī kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho kāmajjhosānaṃ kāmataṇhā sā nānuseti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, kāmayogavisaṃyogo. Iti kāmayogavisaṃyogo.
‘‘භවයොගවිසංයොගො ච කථං හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො භවානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස භවානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං පජානතො යො භවෙසු භවරාගො භවනන්‌දී භවස්‌නෙහො භවමුච්‌ඡා භවපිපාසා භවපරිළාහො භවජ්‌ඣොසානං භවතණ්‌හා සා නානුසෙති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, භවයොගවිසංයොගො. ඉති කාමයොගවිසංයොගො භවයොගවිසංයොගො.
‘‘Bhavayogavisaṃyogo ca kathaṃ hoti? Idha, bhikkhave, ekacco bhavānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa bhavānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānato yo bhavesu bhavarāgo bhavanandī bhavasneho bhavamucchā bhavapipāsā bhavapariḷāho bhavajjhosānaṃ bhavataṇhā sā nānuseti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhavayogavisaṃyogo. Iti kāmayogavisaṃyogo bhavayogavisaṃyogo.
‘‘දිට්‌ඨියොගවිසංයොගො ච කථං හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො දිට්‌ඨීනං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස දිට්‌ඨීනං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං පජානතො යො දිට්‌ඨීසු දිට්‌ඨිරාගො දිට්‌ඨිනන්‌දී දිට්‌ඨිස්‌නෙහො දිට්‌ඨිමුච්‌ඡා දිට්‌ඨිපිපාසා දිට්‌ඨිපරිළාහො දිට්‌ඨිජ්‌ඣොසානං දිට්‌ඨිතණ්‌හා සා නානුසෙති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, දිට්‌ඨියොගවිසංයොගො. ඉති කාමයොගවිසංයොගො භවයොගවිසංයොගො දිට්‌ඨියොගවිසංයොගො.
‘‘Diṭṭhiyogavisaṃyogo ca kathaṃ hoti? Idha, bhikkhave, ekacco diṭṭhīnaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa diṭṭhīnaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānato yo diṭṭhīsu diṭṭhirāgo diṭṭhinandī diṭṭhisneho diṭṭhimucchā diṭṭhipipāsā diṭṭhipariḷāho diṭṭhijjhosānaṃ diṭṭhitaṇhā sā nānuseti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, diṭṭhiyogavisaṃyogo. Iti kāmayogavisaṃyogo bhavayogavisaṃyogo diṭṭhiyogavisaṃyogo.
‘‘අවිජ්‌ජායොගවිසංයොගො ච කථං හොති? ඉධ, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො ඡන්‌නං ඵස්‌සායතනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස ඡන්‌නං ඵස්‌සායතනානං සමුදයඤ්‌ච අත්‌ථඞ්‌ගමඤ්‌ච අස්‌සාදඤ්‌ච ආදීනවඤ්‌ච නිස්‌සරණඤ්‌ච යථාභූතං පජානතො යා ඡසු ඵස්‌සායතනෙසු අවිජ්‌ජා අඤ්‌ඤාණං සා නානුසෙති. අයං වුච්‌චති, භික්‌ඛවෙ, අවිජ්‌ජායොගවිසංයොගො . ඉති කාමයොගවිසංයොගො භවයොගවිසංයොගො දිට්‌ඨියොගවිසංයොගො අවිජ්‌ජායොගවිසංයොගො, විසංයුත්‌තො පාපකෙහි අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සංකිලෙසිකෙහි පොනොභවිකෙහි සදරෙහි දුක්‌ඛවිපාකෙහි ආයතිං ජාතිජරාමරණිකෙහි. තස්‌මා යොගක්‌ඛෙමීති වුච්‌චති. ඉමෙ ඛො, භික්‌ඛවෙ, චත්‌තාරො විසංයොගා’’ති.
‘‘Avijjāyogavisaṃyogo ca kathaṃ hoti? Idha, bhikkhave, ekacco channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānato yā chasu phassāyatanesu avijjā aññāṇaṃ sā nānuseti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, avijjāyogavisaṃyogo . Iti kāmayogavisaṃyogo bhavayogavisaṃyogo diṭṭhiyogavisaṃyogo avijjāyogavisaṃyogo, visaṃyutto pāpakehi akusalehi dhammehi saṃkilesikehi ponobhavikehi sadarehi dukkhavipākehi āyatiṃ jātijarāmaraṇikehi. Tasmā yogakkhemīti vuccati. Ime kho, bhikkhave, cattāro visaṃyogā’’ti.
‘‘කාමයොගෙන සංයුත්‌තා, භවයොගෙන චූභයං;
‘‘Kāmayogena saṃyuttā, bhavayogena cūbhayaṃ;
දිට්‌ඨියොගෙන සංයුත්‌තා, අවිජ්‌ජාය පුරක්‌ඛතා.
Diṭṭhiyogena saṃyuttā, avijjāya purakkhatā.
‘‘සත්‌තා ගච්‌ඡන්‌ති සංසාරං, ජාතිමරණගාමිනො;
‘‘Sattā gacchanti saṃsāraṃ, jātimaraṇagāmino;
යෙ ච කාමෙ පරිඤ්‌ඤාය, භවයොගඤ්‌ච සබ්‌බසො.
Ye ca kāme pariññāya, bhavayogañca sabbaso.
‘‘දිට්‌ඨියොගං සමූහච්‌ච, අවිජ්‌ජඤ්‌ච විරාජයං;
‘‘Diṭṭhiyogaṃ samūhacca, avijjañca virājayaṃ;
සබ්‌බයොගවිසංයුත්‌තා, තෙ වෙ යොගාතිගා මුනී’’ති. දසමං;
Sabbayogavisaṃyuttā, te ve yogātigā munī’’ti. dasamaṃ;
භණ්‌ඩගාමවග්‌ගො පඨමො.
Bhaṇḍagāmavaggo paṭhamo.
තස්‌සුද්‌දානං –
Tassuddānaṃ –
අනුබුද්‌ධං පපතිතං ද්‌වෙ, ඛතා අනුසොතපඤ්‌චමං;
Anubuddhaṃ papatitaṃ dve, khatā anusotapañcamaṃ;
අප්‌පස්‌සුතො ච සොභනං, වෙසාරජ්‌ජං තණ්‌හායොගෙන තෙ දසාති.
Appassuto ca sobhanaṃ, vesārajjaṃ taṇhāyogena te dasāti.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 10. යොගසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Yogasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 10. යොගසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Yogasuttavaṇṇanā
