| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
၁၀. ယောဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ
10. Yogasuttavaṇṇanā
၁၀. ဒသမေ ယောဇေန္တီတိ ကမ္မံ ဝိပာကေန ဘဝာဒိံ, ဘဝန္တရာဒီဟိ ဒုက္ခေန သတ္တံ ယောဇေန္တိ ဃဋေန္တီတိ ယောဂာ။ ကာမနဋ္ဌေန ကာမော စ သော ယထာဝုတ္တေနတ္ထေန ယောဂော စာတိ ကာမယောဂော။ ဘဝယောဂော နာမ ဘဝရာဂောတိ ဒသ္သေတုံ ‘‘ရူပာရူပဘဝေသူ’’တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ ပဌမော ဥပပတ္တိဘဝေသု ရာဂော, ဒုတိယော ကမ္မဘဝေသု, တတိယော ဘဝဒိဋ္ဌိသဟဂတော ယထာ ရဇ္ဇနဋ္ဌေန ရာဂော, ဧဝံ ယုဇ္ဇနဋ္ဌေန ယောဂောတိ ဝုတ္တော။ စတူသု သစ္စေသု အညာဏန္တိ ဣဒံ သုတ္တန္တနယံ နိသ္သာယ ဝုတ္တံ။ သုတ္တန္တသံဝဏ္ဏနာ ဟေသာတိ, တဒန္တောဂဓတ္တာ ဝာ ပုဗ္ဗန္တာဒီနံ။
10. Dasame yojentīti kammaṃ vipākena bhavādiṃ, bhavantarādīhi dukkhena sattaṃ yojenti ghaṭentīti yogā. Kāmanaṭṭhena kāmo ca so yathāvuttenatthena yogo cāti kāmayogo. Bhavayogo nāma bhavarāgoti dassetuṃ ‘‘rūpārūpabhavesū’’tiādi vuttaṃ. Tattha paṭhamo upapattibhavesu rāgo, dutiyo kammabhavesu, tatiyo bhavadiṭṭhisahagato yathā rajjanaṭṭhena rāgo, evaṃ yujjanaṭṭhena yogoti vutto. Catūsu saccesu aññāṇanti idaṃ suttantanayaṃ nissāya vuttaṃ. Suttantasaṃvaṇṇanā hesāti, tadantogadhattā vā pubbantādīnaṃ.
သမုဒယန္တိ ဒ္ဝေ သမုဒယာ ခဏိကသမုဒယော ပစ္စယသမုဒယော စ။ ဥပ္ပာဒက္ခဏော ခဏိကသမုဒယော, ပစ္စယောဝ ပစ္စယသမုဒယော။ သမုဒယတေ သမုဒယနံ သမုဒယော, သမုဒေတိ ဧတသ္မာတိ သမုဒယောတိ ဧဝံ ဥဘိန္နံ သမုဒယာနံ သဒ္ဒတ္ထတောပိ ဘေဒော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ပစ္စယသမုဒယံ ပဇာနန္တောပိ ဘိက္ခု ခဏိကသမုဒယံ ပဇာနာတိ, ခဏိကသမုဒယံ ပဇာနန္တောပိ ပစ္စယသမုဒယံ ပဇာနာတိ။ ပစ္စယတော ဟိ သင္ခာရာနံ ဥဒယံ ပသ္သတော ခဏတော စ နေသံ ဥဒယဒသ္သနံ သုခံ ဟောတိ, ခဏတော စ နေသံ ဥဒယံ ပသ္သတော ပဂေဝ ပစ္စယာနံ သုဂ္ဂဟိတတ္တာ ပစ္စယတော ဒသ္သနံ သုခေန ဣဇ္ဈတိ။ ဣဓ ပန ခဏိကသမုဒယံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘သမုဒယန္တိ ဥပ္ပတ္တိ’’န္တိ။
Samudayanti dve samudayā khaṇikasamudayo paccayasamudayo ca. Uppādakkhaṇo khaṇikasamudayo, paccayova paccayasamudayo. Samudayate samudayanaṃ samudayo, samudeti etasmāti samudayoti evaṃ ubhinnaṃ samudayānaṃ saddatthatopi bhedo veditabbo. Paccayasamudayaṃ pajānantopi bhikkhu khaṇikasamudayaṃ pajānāti, khaṇikasamudayaṃ pajānantopi paccayasamudayaṃ pajānāti. Paccayato hi saṅkhārānaṃ udayaṃ passato khaṇato ca nesaṃ udayadassanaṃ sukhaṃ hoti, khaṇato ca nesaṃ udayaṃ passato pageva paccayānaṃ suggahitattā paccayato dassanaṃ sukhena ijjhati. Idha pana khaṇikasamudayaṃ dassento āha ‘‘samudayanti uppatti’’nti.
အတ္ထင္ဂမောပိ ဒုဝိဓော အစ္စန္တတ္ထင္ဂမော, ဘေဒတ္ထင္ဂမောတိ။ အစ္စန္တတ္ထင္ဂမော အပ္ပဝတ္တိနိရောဓော, နိဗ္ဗာနန္တိ ကေစိ။ ဘေဒတ္ထင္ဂမော ခဏိကနိရောဓော။ တဒုဘယံ ပုဗ္ဗဘာဂေ ဥဂ္ဂဟပရိပုစ္ဆာဒိဝသေန ပသ္သတော အညတရဒသ္သနေန ဣတရဒသ္သနမ္ပိ သိဒ္ဓမေဝ ဟောတိ။ ပုဗ္ဗဘာဂေယေဝ အာရမ္မဏဝသေန ခယတော ဝယတော သမ္မသနာဒိကာလေ ဘေဒတ္ထင္ဂမံ ပသ္သန္တော ဗ္ယတိရေကဝသေန အနုသ္သဝာဒိတော အစ္စန္တတ္ထင္ဂမံ ပသ္သတိ, မဂ္ဂက္ခဏေ ပန အာရမ္မဏတော အစ္စန္တတ္ထင္ဂမံ ပသ္သန္တော အသမ္မောဟတော ဣတရမ္ပိ ပသ္သတိ။ ဣဓ ပန ဘေဒတ္ထင္ဂမံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘အတ္ထင္ဂမန္တိ ဘေဒ’’န္တိ။ ကာမာနံ ဥပ္ပတ္တိဘေဒဂ္ဂဟဏေနေဝ စေတ္ထ ယထာ ကာမာနံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နတာ ဝိဘာဝိတာ, ဧဝံ ကာမဝတ္ထုနောပီတိ ဥဘယေသမ္ပိ အနိစ္စတာ ဒုက္ခတာ အနတ္တတာ စ ဝိဘာဝိတာတိ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ။ မဓုရဘာဝန္တိ ဣမိနာ ကာမသန္နိသ္သိတံ သုခံ သောမနသ္သံ ဒသ္သေတိ။ ‘‘ယံ ခော, ဘိက္ခဝေ, ဣမေ ပဉ္စ ကာမဂုဏေ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သုခံ သောမနသ္သံ, အယံ ကာမာနံ အသ္သာဒော’’တိ (မ. နိ. ၁.၁၆၆) ဟိ ဝုတ္တံ။ အမဓုရဘာဝန္တိ ဣမိနာ ပန ကာမဟေတုကံ ဒုက္ခံ ဒောမနသ္သံ ဒသ္သေတိ။
Atthaṅgamopi duvidho accantatthaṅgamo, bhedatthaṅgamoti. Accantatthaṅgamo appavattinirodho, nibbānanti keci. Bhedatthaṅgamo khaṇikanirodho. Tadubhayaṃ pubbabhāge uggahaparipucchādivasena passato aññataradassanena itaradassanampi siddhameva hoti. Pubbabhāgeyeva ārammaṇavasena khayato vayato sammasanādikāle bhedatthaṅgamaṃ passanto byatirekavasena anussavādito accantatthaṅgamaṃ passati, maggakkhaṇe pana ārammaṇato accantatthaṅgamaṃ passanto asammohato itarampi passati. Idha pana bhedatthaṅgamaṃ dassento āha ‘‘atthaṅgamanti bheda’’nti. Kāmānaṃ uppattibhedaggahaṇeneva cettha yathā kāmānaṃ paṭiccasamuppannatā vibhāvitā, evaṃ kāmavatthunopīti ubhayesampi aniccatā dukkhatā anattatā ca vibhāvitāti daṭṭhabbaṃ. Madhurabhāvanti iminā kāmasannissitaṃ sukhaṃ somanassaṃ dasseti. ‘‘Yaṃ kho, bhikkhave, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ kāmānaṃ assādo’’ti (ma. ni. 1.166) hi vuttaṃ. Amadhurabhāvanti iminā pana kāmahetukaṃ dukkhaṃ domanassaṃ dasseti.
ဖသ္သာယတနာနန္တိ ဆဒ္ဝာရိကသ္သ ဖသ္သသ္သ ကာရဏဘူတာနံ စက္ခာဒိအာယတနာနံ။ တေနာဟ ‘‘စက္ခာဒီနံ စက္ခုသမ္ဖသ္သာဒိကာရဏာန’’န္တိ။ ပုနဗ္ဘဝကရဏံ ပုနောဘဝော ဥတ္တရပဒလောပေန, မနော-သဒ္ဒသ္သ ဝိယ စ ပုရိမပဒသ္သ ဩကာရန္တတာ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ ပုနောဘဝော သီလမေတေသန္တိ ပောနောဘဝိကာ။ အထ ဝာ သီလတ္ထေန ဣကသဒ္ဒေန ဂမိတတ္ထတ္တာ ကိရိယာဝာစကသဒ္ဒသ္သ အဒသ္သနံ ဒဋ္ဌဗ္ဗံ ယထာ အပူပဘက္ခနသီလော အာပူပိကော။ အထ ဝာ ပုနဗ္ဘဝံ ဒေန္တိ, ပုနဗ္ဘဝာယ သံဝတ္တန္တိ, ပုနပ္ပုနဗ္ဘဝေ နိဗ္ဗတ္တေန္တီတိ ပောနောဘဝိကာ။ ‘‘တဒ္ဓိတာ’’တိ ဟိ ဗဟုဝစနနိဒ္ဒေသာ ဝိစိတ္တတ္တာ ဝာ တဒ္ဓိတာနံ အဘိဓာနလက္ခဏတ္တာ ဝာ ‘‘ပုနဗ္ဘဝံ ဒေန္တီ’’တိအာဒီသုပိ အတ္ထေသု ပောနောဘဝိကသဒ္ဒသိဒ္ဓိ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
Phassāyatanānanti chadvārikassa phassassa kāraṇabhūtānaṃ cakkhādiāyatanānaṃ. Tenāha ‘‘cakkhādīnaṃ cakkhusamphassādikāraṇāna’’nti. Punabbhavakaraṇaṃ punobhavo uttarapadalopena, mano-saddassa viya ca purimapadassa okārantatā daṭṭhabbā. Punobhavo sīlametesanti ponobhavikā. Atha vā sīlatthena ikasaddena gamitatthattā kiriyāvācakasaddassa adassanaṃ daṭṭhabbaṃ yathā apūpabhakkhanasīlo āpūpiko. Atha vā punabbhavaṃ denti, punabbhavāya saṃvattanti, punappunabbhave nibbattentīti ponobhavikā. ‘‘Taddhitā’’ti hi bahuvacananiddesā vicittattā vā taddhitānaṃ abhidhānalakkhaṇattā vā ‘‘punabbhavaṃ dentī’’tiādīsupi atthesu ponobhavikasaddasiddhi daṭṭhabbā.
ဝိသံယောဇေန္တိ ပဋိပန္နံ ပုဂ္ဂလံ ကာမယောဂာဒိတော ဝိယောဇေန္တီတိ ဝိသံယောဂာ, အသုဘဇ္ဈာနာဒီနိ ဝိသံယောဇနကာရဏာနိ။ တေနာဟ ‘‘ဝိသံယောဂာတိ ဝိသံယောဇနကာရဏာနီ’’တိအာဒိ။
Visaṃyojenti paṭipannaṃ puggalaṃ kāmayogādito viyojentīti visaṃyogā, asubhajjhānādīni visaṃyojanakāraṇāni. Tenāha ‘‘visaṃyogāti visaṃyojanakāraṇānī’’tiādi.
ယောဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Yogasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ဘဏ္ဍဂာမဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Bhaṇḍagāmavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၁၀. ယောဂသုတ္တံ • 10. Yogasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. ယောဂသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Yogasuttavaṇṇanā
