| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೧೦. ಯೋಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Yogasuttavaṇṇanā
೧೦. ದಸಮೇ ಯೋಜೇನ್ತೀತಿ ಕಮ್ಮಂ ವಿಪಾಕೇನ ಭವಾದಿಂ, ಭವನ್ತರಾದೀಹಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸತ್ತಂ ಯೋಜೇನ್ತಿ ಘಟೇನ್ತೀತಿ ಯೋಗಾ। ಕಾಮನಟ್ಠೇನ ಕಾಮೋ ಚ ಸೋ ಯಥಾವುತ್ತೇನತ್ಥೇನ ಯೋಗೋ ಚಾತಿ ಕಾಮಯೋಗೋ। ಭವಯೋಗೋ ನಾಮ ಭವರಾಗೋತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ರೂಪಾರೂಪಭವೇಸೂ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಪಠಮೋ ಉಪಪತ್ತಿಭವೇಸು ರಾಗೋ, ದುತಿಯೋ ಕಮ್ಮಭವೇಸು, ತತಿಯೋ ಭವದಿಟ್ಠಿಸಹಗತೋ ಯಥಾ ರಜ್ಜನಟ್ಠೇನ ರಾಗೋ, ಏವಂ ಯುಜ್ಜನಟ್ಠೇನ ಯೋಗೋತಿ ವುತ್ತೋ। ಚತೂಸು ಸಚ್ಚೇಸು ಅಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ಇದಂ ಸುತ್ತನ್ತನಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವುತ್ತಂ। ಸುತ್ತನ್ತಸಂವಣ್ಣನಾ ಹೇಸಾತಿ, ತದನ್ತೋಗಧತ್ತಾ ವಾ ಪುಬ್ಬನ್ತಾದೀನಂ।
10. Dasame yojentīti kammaṃ vipākena bhavādiṃ, bhavantarādīhi dukkhena sattaṃ yojenti ghaṭentīti yogā. Kāmanaṭṭhena kāmo ca so yathāvuttenatthena yogo cāti kāmayogo. Bhavayogo nāma bhavarāgoti dassetuṃ ‘‘rūpārūpabhavesū’’tiādi vuttaṃ. Tattha paṭhamo upapattibhavesu rāgo, dutiyo kammabhavesu, tatiyo bhavadiṭṭhisahagato yathā rajjanaṭṭhena rāgo, evaṃ yujjanaṭṭhena yogoti vutto. Catūsu saccesu aññāṇanti idaṃ suttantanayaṃ nissāya vuttaṃ. Suttantasaṃvaṇṇanā hesāti, tadantogadhattā vā pubbantādīnaṃ.
ಸಮುದಯನ್ತಿ ದ್ವೇ ಸಮುದಯಾ ಖಣಿಕಸಮುದಯೋ ಪಚ್ಚಯಸಮುದಯೋ ಚ। ಉಪ್ಪಾದಕ್ಖಣೋ ಖಣಿಕಸಮುದಯೋ, ಪಚ್ಚಯೋವ ಪಚ್ಚಯಸಮುದಯೋ। ಸಮುದಯತೇ ಸಮುದಯನಂ ಸಮುದಯೋ, ಸಮುದೇತಿ ಏತಸ್ಮಾತಿ ಸಮುದಯೋತಿ ಏವಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಸಮುದಯಾನಂ ಸದ್ದತ್ಥತೋಪಿ ಭೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಪಚ್ಚಯಸಮುದಯಂ ಪಜಾನನ್ತೋಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಖಣಿಕಸಮುದಯಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಖಣಿಕಸಮುದಯಂ ಪಜಾನನ್ತೋಪಿ ಪಚ್ಚಯಸಮುದಯಂ ಪಜಾನಾತಿ। ಪಚ್ಚಯತೋ ಹಿ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಉದಯಂ ಪಸ್ಸತೋ ಖಣತೋ ಚ ನೇಸಂ ಉದಯದಸ್ಸನಂ ಸುಖಂ ಹೋತಿ, ಖಣತೋ ಚ ನೇಸಂ ಉದಯಂ ಪಸ್ಸತೋ ಪಗೇವ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಸುಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ಪಚ್ಚಯತೋ ದಸ್ಸನಂ ಸುಖೇನ ಇಜ್ಝತಿ। ಇಧ ಪನ ಖಣಿಕಸಮುದಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಸಮುದಯನ್ತಿ ಉಪ್ಪತ್ತಿ’’ನ್ತಿ।
Samudayanti dve samudayā khaṇikasamudayo paccayasamudayo ca. Uppādakkhaṇo khaṇikasamudayo, paccayova paccayasamudayo. Samudayate samudayanaṃ samudayo, samudeti etasmāti samudayoti evaṃ ubhinnaṃ samudayānaṃ saddatthatopi bhedo veditabbo. Paccayasamudayaṃ pajānantopi bhikkhu khaṇikasamudayaṃ pajānāti, khaṇikasamudayaṃ pajānantopi paccayasamudayaṃ pajānāti. Paccayato hi saṅkhārānaṃ udayaṃ passato khaṇato ca nesaṃ udayadassanaṃ sukhaṃ hoti, khaṇato ca nesaṃ udayaṃ passato pageva paccayānaṃ suggahitattā paccayato dassanaṃ sukhena ijjhati. Idha pana khaṇikasamudayaṃ dassento āha ‘‘samudayanti uppatti’’nti.
ಅತ್ಥಙ್ಗಮೋಪಿ ದುವಿಧೋ ಅಚ್ಚನ್ತತ್ಥಙ್ಗಮೋ, ಭೇದತ್ಥಙ್ಗಮೋತಿ। ಅಚ್ಚನ್ತತ್ಥಙ್ಗಮೋ ಅಪ್ಪವತ್ತಿನಿರೋಧೋ, ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಕೇಚಿ। ಭೇದತ್ಥಙ್ಗಮೋ ಖಣಿಕನಿರೋಧೋ। ತದುಭಯಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಉಗ್ಗಹಪರಿಪುಚ್ಛಾದಿವಸೇನ ಪಸ್ಸತೋ ಅಞ್ಞತರದಸ್ಸನೇನ ಇತರದಸ್ಸನಮ್ಪಿ ಸಿದ್ಧಮೇವ ಹೋತಿ। ಪುಬ್ಬಭಾಗೇಯೇವ ಆರಮ್ಮಣವಸೇನ ಖಯತೋ ವಯತೋ ಸಮ್ಮಸನಾದಿಕಾಲೇ ಭೇದತ್ಥಙ್ಗಮಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಬ್ಯತಿರೇಕವಸೇನ ಅನುಸ್ಸವಾದಿತೋ ಅಚ್ಚನ್ತತ್ಥಙ್ಗಮಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ಪನ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಅಚ್ಚನ್ತತ್ಥಙ್ಗಮಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಅಸಮ್ಮೋಹತೋ ಇತರಮ್ಪಿ ಪಸ್ಸತಿ। ಇಧ ಪನ ಭೇದತ್ಥಙ್ಗಮಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಅತ್ಥಙ್ಗಮನ್ತಿ ಭೇದ’’ನ್ತಿ। ಕಾಮಾನಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿಭೇದಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಚೇತ್ಥ ಯಥಾ ಕಾಮಾನಂ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನತಾ ವಿಭಾವಿತಾ, ಏವಂ ಕಾಮವತ್ಥುನೋಪೀತಿ ಉಭಯೇಸಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಚತಾ ದುಕ್ಖತಾ ಅನತ್ತತಾ ಚ ವಿಭಾವಿತಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಮಧುರಭಾವನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಕಾಮಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಂ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ಯಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ, ಅಯಂ ಕಾಮಾನಂ ಅಸ್ಸಾದೋ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೬೬) ಹಿ ವುತ್ತಂ। ಅಮಧುರಭಾವನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಪನ ಕಾಮಹೇತುಕಂ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ದಸ್ಸೇತಿ।
Atthaṅgamopi duvidho accantatthaṅgamo, bhedatthaṅgamoti. Accantatthaṅgamo appavattinirodho, nibbānanti keci. Bhedatthaṅgamo khaṇikanirodho. Tadubhayaṃ pubbabhāge uggahaparipucchādivasena passato aññataradassanena itaradassanampi siddhameva hoti. Pubbabhāgeyeva ārammaṇavasena khayato vayato sammasanādikāle bhedatthaṅgamaṃ passanto byatirekavasena anussavādito accantatthaṅgamaṃ passati, maggakkhaṇe pana ārammaṇato accantatthaṅgamaṃ passanto asammohato itarampi passati. Idha pana bhedatthaṅgamaṃ dassento āha ‘‘atthaṅgamanti bheda’’nti. Kāmānaṃ uppattibhedaggahaṇeneva cettha yathā kāmānaṃ paṭiccasamuppannatā vibhāvitā, evaṃ kāmavatthunopīti ubhayesampi aniccatā dukkhatā anattatā ca vibhāvitāti daṭṭhabbaṃ. Madhurabhāvanti iminā kāmasannissitaṃ sukhaṃ somanassaṃ dasseti. ‘‘Yaṃ kho, bhikkhave, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ kāmānaṃ assādo’’ti (ma. ni. 1.166) hi vuttaṃ. Amadhurabhāvanti iminā pana kāmahetukaṃ dukkhaṃ domanassaṃ dasseti.
ಫಸ್ಸಾಯತನಾನನ್ತಿ ಛದ್ವಾರಿಕಸ್ಸ ಫಸ್ಸಸ್ಸ ಕಾರಣಭೂತಾನಂ ಚಕ್ಖಾದಿಆಯತನಾನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಚಕ್ಖಾದೀನಂ ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸಾದಿಕಾರಣಾನ’’ನ್ತಿ। ಪುನಬ್ಭವಕರಣಂ ಪುನೋಭವೋ ಉತ್ತರಪದಲೋಪೇನ, ಮನೋ-ಸದ್ದಸ್ಸ ವಿಯ ಚ ಪುರಿಮಪದಸ್ಸ ಓಕಾರನ್ತತಾ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಪುನೋಭವೋ ಸೀಲಮೇತೇಸನ್ತಿ ಪೋನೋಭವಿಕಾ। ಅಥ ವಾ ಸೀಲತ್ಥೇನ ಇಕಸದ್ದೇನ ಗಮಿತತ್ಥತ್ತಾ ಕಿರಿಯಾವಾಚಕಸದ್ದಸ್ಸ ಅದಸ್ಸನಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ ಯಥಾ ಅಪೂಪಭಕ್ಖನಸೀಲೋ ಆಪೂಪಿಕೋ। ಅಥ ವಾ ಪುನಬ್ಭವಂ ದೇನ್ತಿ, ಪುನಬ್ಭವಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ, ಪುನಪ್ಪುನಬ್ಭವೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತೀತಿ ಪೋನೋಭವಿಕಾ। ‘‘ತದ್ಧಿತಾ’’ತಿ ಹಿ ಬಹುವಚನನಿದ್ದೇಸಾ ವಿಚಿತ್ತತ್ತಾ ವಾ ತದ್ಧಿತಾನಂ ಅಭಿಧಾನಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ವಾ ‘‘ಪುನಬ್ಭವಂ ದೇನ್ತೀ’’ತಿಆದೀಸುಪಿ ಅತ್ಥೇಸು ಪೋನೋಭವಿಕಸದ್ದಸಿದ್ಧಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ।
Phassāyatanānanti chadvārikassa phassassa kāraṇabhūtānaṃ cakkhādiāyatanānaṃ. Tenāha ‘‘cakkhādīnaṃ cakkhusamphassādikāraṇāna’’nti. Punabbhavakaraṇaṃ punobhavo uttarapadalopena, mano-saddassa viya ca purimapadassa okārantatā daṭṭhabbā. Punobhavo sīlametesanti ponobhavikā. Atha vā sīlatthena ikasaddena gamitatthattā kiriyāvācakasaddassa adassanaṃ daṭṭhabbaṃ yathā apūpabhakkhanasīlo āpūpiko. Atha vā punabbhavaṃ denti, punabbhavāya saṃvattanti, punappunabbhave nibbattentīti ponobhavikā. ‘‘Taddhitā’’ti hi bahuvacananiddesā vicittattā vā taddhitānaṃ abhidhānalakkhaṇattā vā ‘‘punabbhavaṃ dentī’’tiādīsupi atthesu ponobhavikasaddasiddhi daṭṭhabbā.
ವಿಸಂಯೋಜೇನ್ತಿ ಪಟಿಪನ್ನಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಕಾಮಯೋಗಾದಿತೋ ವಿಯೋಜೇನ್ತೀತಿ ವಿಸಂಯೋಗಾ, ಅಸುಭಜ್ಝಾನಾದೀನಿ ವಿಸಂಯೋಜನಕಾರಣಾನಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ವಿಸಂಯೋಗಾತಿ ವಿಸಂಯೋಜನಕಾರಣಾನೀ’’ತಿಆದಿ।
Visaṃyojenti paṭipannaṃ puggalaṃ kāmayogādito viyojentīti visaṃyogā, asubhajjhānādīni visaṃyojanakāraṇāni. Tenāha ‘‘visaṃyogāti visaṃyojanakāraṇānī’’tiādi.
ಯೋಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Yogasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಭಣ್ಡಗಾಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Bhaṇḍagāmavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೧೦. ಯೋಗಸುತ್ತಂ • 10. Yogasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಯೋಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Yogasuttavaṇṇanā
