Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
൧൦. യോഗസുത്തവണ്ണനാ
10. Yogasuttavaṇṇanā
൧൦. ദസമേ യോജേന്തീതി കമ്മം വിപാകേന ഭവാദിം, ഭവന്തരാദീഹി ദുക്ഖേന സത്തം യോജേന്തി ഘടേന്തീതി യോഗാ. കാമനട്ഠേന കാമോ ച സോ യഥാവുത്തേനത്ഥേന യോഗോ ചാതി കാമയോഗോ. ഭവയോഗോ നാമ ഭവരാഗോതി ദസ്സേതും ‘‘രൂപാരൂപഭവേസൂ’’തിആദി വുത്തം. തത്ഥ പഠമോ ഉപപത്തിഭവേസു രാഗോ, ദുതിയോ കമ്മഭവേസു, തതിയോ ഭവദിട്ഠിസഹഗതോ യഥാ രജ്ജനട്ഠേന രാഗോ, ഏവം യുജ്ജനട്ഠേന യോഗോതി വുത്തോ. ചതൂസു സച്ചേസു അഞ്ഞാണന്തി ഇദം സുത്തന്തനയം നിസ്സായ വുത്തം. സുത്തന്തസംവണ്ണനാ ഹേസാതി, തദന്തോഗധത്താ വാ പുബ്ബന്താദീനം.
10. Dasame yojentīti kammaṃ vipākena bhavādiṃ, bhavantarādīhi dukkhena sattaṃ yojenti ghaṭentīti yogā. Kāmanaṭṭhena kāmo ca so yathāvuttenatthena yogo cāti kāmayogo. Bhavayogo nāma bhavarāgoti dassetuṃ ‘‘rūpārūpabhavesū’’tiādi vuttaṃ. Tattha paṭhamo upapattibhavesu rāgo, dutiyo kammabhavesu, tatiyo bhavadiṭṭhisahagato yathā rajjanaṭṭhena rāgo, evaṃ yujjanaṭṭhena yogoti vutto. Catūsu saccesu aññāṇanti idaṃ suttantanayaṃ nissāya vuttaṃ. Suttantasaṃvaṇṇanā hesāti, tadantogadhattā vā pubbantādīnaṃ.
സമുദയന്തി ദ്വേ സമുദയാ ഖണികസമുദയോ പച്ചയസമുദയോ ച. ഉപ്പാദക്ഖണോ ഖണികസമുദയോ, പച്ചയോവ പച്ചയസമുദയോ. സമുദയതേ സമുദയനം സമുദയോ, സമുദേതി ഏതസ്മാതി സമുദയോതി ഏവം ഉഭിന്നം സമുദയാനം സദ്ദത്ഥതോപി ഭേദോ വേദിതബ്ബോ. പച്ചയസമുദയം പജാനന്തോപി ഭിക്ഖു ഖണികസമുദയം പജാനാതി, ഖണികസമുദയം പജാനന്തോപി പച്ചയസമുദയം പജാനാതി. പച്ചയതോ ഹി സങ്ഖാരാനം ഉദയം പസ്സതോ ഖണതോ ച നേസം ഉദയദസ്സനം സുഖം ഹോതി, ഖണതോ ച നേസം ഉദയം പസ്സതോ പഗേവ പച്ചയാനം സുഗ്ഗഹിതത്താ പച്ചയതോ ദസ്സനം സുഖേന ഇജ്ഝതി. ഇധ പന ഖണികസമുദയം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘സമുദയന്തി ഉപ്പത്തി’’ന്തി.
Samudayanti dve samudayā khaṇikasamudayo paccayasamudayo ca. Uppādakkhaṇo khaṇikasamudayo, paccayova paccayasamudayo. Samudayate samudayanaṃ samudayo, samudeti etasmāti samudayoti evaṃ ubhinnaṃ samudayānaṃ saddatthatopi bhedo veditabbo. Paccayasamudayaṃ pajānantopi bhikkhu khaṇikasamudayaṃ pajānāti, khaṇikasamudayaṃ pajānantopi paccayasamudayaṃ pajānāti. Paccayato hi saṅkhārānaṃ udayaṃ passato khaṇato ca nesaṃ udayadassanaṃ sukhaṃ hoti, khaṇato ca nesaṃ udayaṃ passato pageva paccayānaṃ suggahitattā paccayato dassanaṃ sukhena ijjhati. Idha pana khaṇikasamudayaṃ dassento āha ‘‘samudayanti uppatti’’nti.
അത്ഥങ്ഗമോപി ദുവിധോ അച്ചന്തത്ഥങ്ഗമോ, ഭേദത്ഥങ്ഗമോതി. അച്ചന്തത്ഥങ്ഗമോ അപ്പവത്തിനിരോധോ, നിബ്ബാനന്തി കേചി. ഭേദത്ഥങ്ഗമോ ഖണികനിരോധോ. തദുഭയം പുബ്ബഭാഗേ ഉഗ്ഗഹപരിപുച്ഛാദിവസേന പസ്സതോ അഞ്ഞതരദസ്സനേന ഇതരദസ്സനമ്പി സിദ്ധമേവ ഹോതി. പുബ്ബഭാഗേയേവ ആരമ്മണവസേന ഖയതോ വയതോ സമ്മസനാദികാലേ ഭേദത്ഥങ്ഗമം പസ്സന്തോ ബ്യതിരേകവസേന അനുസ്സവാദിതോ അച്ചന്തത്ഥങ്ഗമം പസ്സതി, മഗ്ഗക്ഖണേ പന ആരമ്മണതോ അച്ചന്തത്ഥങ്ഗമം പസ്സന്തോ അസമ്മോഹതോ ഇതരമ്പി പസ്സതി. ഇധ പന ഭേദത്ഥങ്ഗമം ദസ്സേന്തോ ആഹ ‘‘അത്ഥങ്ഗമന്തി ഭേദ’’ന്തി. കാമാനം ഉപ്പത്തിഭേദഗ്ഗഹണേനേവ ചേത്ഥ യഥാ കാമാനം പടിച്ചസമുപ്പന്നതാ വിഭാവിതാ, ഏവം കാമവത്ഥുനോപീതി ഉഭയേസമ്പി അനിച്ചതാ ദുക്ഖതാ അനത്തതാ ച വിഭാവിതാതി ദട്ഠബ്ബം. മധുരഭാവന്തി ഇമിനാ കാമസന്നിസ്സിതം സുഖം സോമനസ്സം ദസ്സേതി. ‘‘യം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഇമേ പഞ്ച കാമഗുണേ പടിച്ച ഉപ്പജ്ജതി സുഖം സോമനസ്സം, അയം കാമാനം അസ്സാദോ’’തി (മ॰ നി॰ ൧.൧൬൬) ഹി വുത്തം. അമധുരഭാവന്തി ഇമിനാ പന കാമഹേതുകം ദുക്ഖം ദോമനസ്സം ദസ്സേതി.
Atthaṅgamopi duvidho accantatthaṅgamo, bhedatthaṅgamoti. Accantatthaṅgamo appavattinirodho, nibbānanti keci. Bhedatthaṅgamo khaṇikanirodho. Tadubhayaṃ pubbabhāge uggahaparipucchādivasena passato aññataradassanena itaradassanampi siddhameva hoti. Pubbabhāgeyeva ārammaṇavasena khayato vayato sammasanādikāle bhedatthaṅgamaṃ passanto byatirekavasena anussavādito accantatthaṅgamaṃ passati, maggakkhaṇe pana ārammaṇato accantatthaṅgamaṃ passanto asammohato itarampi passati. Idha pana bhedatthaṅgamaṃ dassento āha ‘‘atthaṅgamanti bheda’’nti. Kāmānaṃ uppattibhedaggahaṇeneva cettha yathā kāmānaṃ paṭiccasamuppannatā vibhāvitā, evaṃ kāmavatthunopīti ubhayesampi aniccatā dukkhatā anattatā ca vibhāvitāti daṭṭhabbaṃ. Madhurabhāvanti iminā kāmasannissitaṃ sukhaṃ somanassaṃ dasseti. ‘‘Yaṃ kho, bhikkhave, ime pañca kāmaguṇe paṭicca uppajjati sukhaṃ somanassaṃ, ayaṃ kāmānaṃ assādo’’ti (ma. ni. 1.166) hi vuttaṃ. Amadhurabhāvanti iminā pana kāmahetukaṃ dukkhaṃ domanassaṃ dasseti.
ഫസ്സായതനാനന്തി ഛദ്വാരികസ്സ ഫസ്സസ്സ കാരണഭൂതാനം ചക്ഖാദിആയതനാനം. തേനാഹ ‘‘ചക്ഖാദീനം ചക്ഖുസമ്ഫസ്സാദികാരണാന’’ന്തി. പുനബ്ഭവകരണം പുനോഭവോ ഉത്തരപദലോപേന, മനോ-സദ്ദസ്സ വിയ ച പുരിമപദസ്സ ഓകാരന്തതാ ദട്ഠബ്ബാ. പുനോഭവോ സീലമേതേസന്തി പോനോഭവികാ. അഥ വാ സീലത്ഥേന ഇകസദ്ദേന ഗമിതത്ഥത്താ കിരിയാവാചകസദ്ദസ്സ അദസ്സനം ദട്ഠബ്ബം യഥാ അപൂപഭക്ഖനസീലോ ആപൂപികോ. അഥ വാ പുനബ്ഭവം ദേന്തി, പുനബ്ഭവായ സംവത്തന്തി, പുനപ്പുനബ്ഭവേ നിബ്ബത്തേന്തീതി പോനോഭവികാ. ‘‘തദ്ധിതാ’’തി ഹി ബഹുവചനനിദ്ദേസാ വിചിത്തത്താ വാ തദ്ധിതാനം അഭിധാനലക്ഖണത്താ വാ ‘‘പുനബ്ഭവം ദേന്തീ’’തിആദീസുപി അത്ഥേസു പോനോഭവികസദ്ദസിദ്ധി ദട്ഠബ്ബാ.
Phassāyatanānanti chadvārikassa phassassa kāraṇabhūtānaṃ cakkhādiāyatanānaṃ. Tenāha ‘‘cakkhādīnaṃ cakkhusamphassādikāraṇāna’’nti. Punabbhavakaraṇaṃ punobhavo uttarapadalopena, mano-saddassa viya ca purimapadassa okārantatā daṭṭhabbā. Punobhavo sīlametesanti ponobhavikā. Atha vā sīlatthena ikasaddena gamitatthattā kiriyāvācakasaddassa adassanaṃ daṭṭhabbaṃ yathā apūpabhakkhanasīlo āpūpiko. Atha vā punabbhavaṃ denti, punabbhavāya saṃvattanti, punappunabbhave nibbattentīti ponobhavikā. ‘‘Taddhitā’’ti hi bahuvacananiddesā vicittattā vā taddhitānaṃ abhidhānalakkhaṇattā vā ‘‘punabbhavaṃ dentī’’tiādīsupi atthesu ponobhavikasaddasiddhi daṭṭhabbā.
വിസംയോജേന്തി പടിപന്നം പുഗ്ഗലം കാമയോഗാദിതോ വിയോജേന്തീതി വിസംയോഗാ, അസുഭജ്ഝാനാദീനി വിസംയോജനകാരണാനി. തേനാഹ ‘‘വിസംയോഗാതി വിസംയോജനകാരണാനീ’’തിആദി.
Visaṃyojenti paṭipannaṃ puggalaṃ kāmayogādito viyojentīti visaṃyogā, asubhajjhānādīni visaṃyojanakāraṇāni. Tenāha ‘‘visaṃyogāti visaṃyojanakāraṇānī’’tiādi.
യോഗസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Yogasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ഭണ്ഡഗാമവഗ്ഗവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Bhaṇḍagāmavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൧൦. യോഗസുത്തം • 10. Yogasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൧൦. യോഗസുത്തവണ്ണനാ • 10. Yogasuttavaṇṇanā