Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పటిసమ్భిదామగ్గ-అట్ఠకథా • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā

    (౨) యుగనద్ధవగ్గో

    (2) Yuganaddhavaggo

    ౧. యుగనద్ధకథా

    1. Yuganaddhakathā

    యుగనద్ధకథావణ్ణనా

    Yuganaddhakathāvaṇṇanā

    . ఇదాని మణ్డపేయ్యగుణస్స అరియమగ్గస్స యుగనద్ధగుణం దస్సేన్తేన కథితాయ సుత్తన్తపుబ్బఙ్గమాయ యుగనద్ధకథాయ అపుబ్బత్థానువణ్ణనా. యస్మా పన ధమ్మసేనాపతి ధమ్మరాజే ధరమానేయేవ ధమ్మరాజస్స పరినిబ్బానసంవచ్ఛరే పరినిబ్బుతో, తస్మా ధమ్మరాజే ధరమానేయేవ ధమ్మభణ్డాగారికేన దేసితం ఇదం సుత్తన్తం తస్సేవ సమ్ముఖా సుత్వా ఏవం మే సుతన్తిఆదిమాహాతి వేదితబ్బం. తత్థ ఆయస్మాతి పియవచనం గరువచనం సగారవసప్పతిస్సవచనం, ఆయుమాతి అత్థో. ఆనన్దోతి తస్స థేరస్స నామం. సో హి జాయమానోయేవ కులే ఆనన్దం భుసం తుట్ఠిం అకాసి. తస్మాస్స ‘‘ఆనన్దో’’తి నామం కతన్తి వేదితబ్బం. కోసమ్బియన్తి ఏవంనామకే నగరే. తస్స హి నగరస్స ఆరామపోక్ఖరణీఆదీసు తేసు తేసు ఠానేసు కోసమ్బరుక్ఖా ఉస్సన్నా అహేసుం, తస్మా తం కోసమ్బీతి సఙ్ఖం అగమాసి. ‘‘కుసమ్బస్స ఇసినో అస్సమతో అవిదూరే మాపితత్తా’’తి ఏకే.

    1. Idāni maṇḍapeyyaguṇassa ariyamaggassa yuganaddhaguṇaṃ dassentena kathitāya suttantapubbaṅgamāya yuganaddhakathāya apubbatthānuvaṇṇanā. Yasmā pana dhammasenāpati dhammarāje dharamāneyeva dhammarājassa parinibbānasaṃvacchare parinibbuto, tasmā dhammarāje dharamāneyeva dhammabhaṇḍāgārikena desitaṃ idaṃ suttantaṃ tasseva sammukhā sutvā evaṃ me sutantiādimāhāti veditabbaṃ. Tattha āyasmāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravasappatissavacanaṃ, āyumāti attho. Ānandoti tassa therassa nāmaṃ. So hi jāyamānoyeva kule ānandaṃ bhusaṃ tuṭṭhiṃ akāsi. Tasmāssa ‘‘ānando’’ti nāmaṃ katanti veditabbaṃ. Kosambiyanti evaṃnāmake nagare. Tassa hi nagarassa ārāmapokkharaṇīādīsu tesu tesu ṭhānesu kosambarukkhā ussannā ahesuṃ, tasmā taṃ kosambīti saṅkhaṃ agamāsi. ‘‘Kusambassa isino assamato avidūre māpitattā’’ti eke.

    ఘోసితారామేతి ఘోసితసేట్ఠినా కారితే ఆరామే. కోసమ్బియఞ్హి తయో సేట్ఠినో అహేసుం ఘోసితసేట్ఠి కుక్కుటసేట్ఠి పావారికసేట్ఠీతి. తే తయోపి ‘‘లోకే బుద్ధో ఉప్పన్నో’’తి సుత్వా పఞ్చహి పఞ్చహి సకటసతేహి దానూపకరణాని గాహాపేత్వా సావత్థిం గన్త్వా జేతవనసమీపే ఖన్ధావారం బన్ధిత్వా సత్థు సన్తికం గన్త్వా వన్దిత్వా పటిసన్థారం కత్వా నిసిన్నా సత్థు ధమ్మదేసనం సుత్వా సోతాపత్తిఫలే పతిట్ఠహిత్వా సత్థారం నిమన్తేత్వా బుద్ధప్పముఖస్స భిక్ఖుసఙ్ఘస్స అడ్ఢమాసమత్తం మహాదానం దత్వా భగవతో పాదమూలే నిపజ్జిత్వా సకజనపదగమనత్థం భగవన్తం యాచిత్వా ‘‘సుఞ్ఞాగారే ఖో గహపతయో తథాగతా అభిరమన్తీ’’తి భగవతా వుత్తే ‘‘దిన్నా నో భగవతా పటిఞ్ఞా’’తి ఞత్వా అతివియ తుట్ఠా దసబలం వన్దిత్వా నిక్ఖన్తా అన్తరామగ్గే యోజనే యోజనే భగవతో నివాసత్థం విహారం కారేన్తా అనుపుబ్బేన కోసమ్బిం పత్వా అత్తనో అత్తనో ఆరామే మహన్తం ధనపరిచ్చాగం కత్వా భగవతో విహారే కారాపయింసు. తత్థ ఘోసితసేట్ఠినా కారితో ఘోసితారామో నామ అహోసి, కుక్కుటసేట్ఠినా కారితో కుక్కుటారామో నామ, పావారికసేట్ఠినా అమ్బవనే కారితో పావారికమ్బవనం నామ. తం సన్ధాయ వుత్తం ‘‘ఘోసితసేట్ఠినా కారితే ఆరామే’’తి.

    Ghositārāmeti ghositaseṭṭhinā kārite ārāme. Kosambiyañhi tayo seṭṭhino ahesuṃ ghositaseṭṭhi kukkuṭaseṭṭhi pāvārikaseṭṭhīti. Te tayopi ‘‘loke buddho uppanno’’ti sutvā pañcahi pañcahi sakaṭasatehi dānūpakaraṇāni gāhāpetvā sāvatthiṃ gantvā jetavanasamīpe khandhāvāraṃ bandhitvā satthu santikaṃ gantvā vanditvā paṭisanthāraṃ katvā nisinnā satthu dhammadesanaṃ sutvā sotāpattiphale patiṭṭhahitvā satthāraṃ nimantetvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa aḍḍhamāsamattaṃ mahādānaṃ datvā bhagavato pādamūle nipajjitvā sakajanapadagamanatthaṃ bhagavantaṃ yācitvā ‘‘suññāgāre kho gahapatayo tathāgatā abhiramantī’’ti bhagavatā vutte ‘‘dinnā no bhagavatā paṭiññā’’ti ñatvā ativiya tuṭṭhā dasabalaṃ vanditvā nikkhantā antarāmagge yojane yojane bhagavato nivāsatthaṃ vihāraṃ kārentā anupubbena kosambiṃ patvā attano attano ārāme mahantaṃ dhanapariccāgaṃ katvā bhagavato vihāre kārāpayiṃsu. Tattha ghositaseṭṭhinā kārito ghositārāmo nāma ahosi, kukkuṭaseṭṭhinā kārito kukkuṭārāmo nāma, pāvārikaseṭṭhinā ambavane kārito pāvārikambavanaṃ nāma. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘ghositaseṭṭhinā kārite ārāme’’ti.

    ఆవుసో భిక్ఖవోతి ఏత్థ బుద్ధా భగవన్తో సావకే ఆలపన్తా ‘‘భిక్ఖవో’’తి ఆలపన్తి. సావకా పన ‘‘బుద్ధేహి సదిసా మా హోమా’’తి ‘‘ఆవుసో’’తి పఠమం వత్వా పచ్ఛా ‘‘భిక్ఖవో’’తి వదన్తి. బుద్ధేహి చ ఆలపితే భిక్ఖుసఙ్ఘో ‘‘భదన్తే’’తి పటివచనం దేతి, సావకేహి ఆలపితే ‘‘ఆవుసో’’తి.

    Āvuso bhikkhavoti ettha buddhā bhagavanto sāvake ālapantā ‘‘bhikkhavo’’ti ālapanti. Sāvakā pana ‘‘buddhehi sadisā mā homā’’ti ‘‘āvuso’’ti paṭhamaṃ vatvā pacchā ‘‘bhikkhavo’’ti vadanti. Buddhehi ca ālapite bhikkhusaṅgho ‘‘bhadante’’ti paṭivacanaṃ deti, sāvakehi ālapite ‘‘āvuso’’ti.

    యో హి కోచీతి అనియమవచనం. ఏతేన తాదిసానం సబ్బభిక్ఖూనం పరియాదానం. మమ సన్తికేతి మమ సమీపే. అరహత్తప్పత్తన్తి అత్తనా అరహత్తస్స పత్తం. నపుంసకే భావే సిద్ధవచనం. అరహత్తం పత్తన్తి వా పదచ్ఛేదో, అత్తనా పత్తం అరహత్తన్తి అత్థో. అరహత్తప్పత్తం అత్తానన్తి వా పాఠసేసో. చతూహి మగ్గేహీతి ఉపరి వుచ్చమానేహి చతూహి పటిపదామగ్గేహి, న అరియమగ్గేహి. ‘‘చతూహి మగ్గేహీ’’తి విసుఞ్చ వుత్తత్తా కస్సచి అరహతో పఠమస్స అరియమగ్గస్స ధమ్ముద్ధచ్చపుబ్బఙ్గమో మగ్గో, ఏకస్స అరియమగ్గస్స సమథపుబ్బఙ్గమో, ఏకస్స విపస్సనాపుబ్బఙ్గమో, ఏకస్స యుగనద్ధపుబ్బఙ్గమోతి ఏవం చత్తారోపి పటిపదా మగ్గా హోన్తీతి వేదితబ్బం. ఏతేసం వా అఞ్ఞతరేనాతి ఏతేసం చతున్నం పటిపదానం మగ్గానం ఏకేన వా, పటిపదామగ్గేన అరహత్తప్పత్తం బ్యాకరోతీతి అత్థో. సుక్ఖవిపస్సకస్స హి అరహతో ధమ్ముద్ధచ్చపుబ్బఙ్గమం సోతాపత్తిమగ్గం పత్వా సేసమగ్గత్తయమ్పి సుద్ధవిపస్సనాహియేవ పత్తస్స అరహత్తప్పత్తి ధమ్ముద్ధచ్చపుబ్బఙ్గమమగ్గా హోతి. ధమ్ముద్ధచ్చవిగ్గహం పత్వా వా అప్పత్వా వా సమథపుబ్బఙ్గమాదీనం తిణ్ణం పటిపదానం మగ్గానం ఏకేకస్స వసేన పత్తచతుమగ్గస్స అరహతో అరహత్తప్పత్తి ఇతరఏకేకమగ్గపుబ్బఙ్గమా హోతి. తస్మా ఆహ – ‘‘ఏతేసం వా అఞ్ఞతరేనా’’తి.

    Yo hi kocīti aniyamavacanaṃ. Etena tādisānaṃ sabbabhikkhūnaṃ pariyādānaṃ. Mama santiketi mama samīpe. Arahattappattanti attanā arahattassa pattaṃ. Napuṃsake bhāve siddhavacanaṃ. Arahattaṃ pattanti vā padacchedo, attanā pattaṃ arahattanti attho. Arahattappattaṃ attānanti vā pāṭhaseso. Catūhi maggehīti upari vuccamānehi catūhi paṭipadāmaggehi, na ariyamaggehi. ‘‘Catūhi maggehī’’ti visuñca vuttattā kassaci arahato paṭhamassa ariyamaggassa dhammuddhaccapubbaṅgamo maggo, ekassa ariyamaggassa samathapubbaṅgamo, ekassa vipassanāpubbaṅgamo, ekassa yuganaddhapubbaṅgamoti evaṃ cattāropi paṭipadā maggā hontīti veditabbaṃ. Etesaṃ vā aññatarenāti etesaṃ catunnaṃ paṭipadānaṃ maggānaṃ ekena vā, paṭipadāmaggena arahattappattaṃ byākarotīti attho. Sukkhavipassakassa hi arahato dhammuddhaccapubbaṅgamaṃ sotāpattimaggaṃ patvā sesamaggattayampi suddhavipassanāhiyeva pattassa arahattappatti dhammuddhaccapubbaṅgamamaggā hoti. Dhammuddhaccaviggahaṃ patvā vā appatvā vā samathapubbaṅgamādīnaṃ tiṇṇaṃ paṭipadānaṃ maggānaṃ ekekassa vasena pattacatumaggassa arahato arahattappatti itaraekekamaggapubbaṅgamā hoti. Tasmā āha – ‘‘etesaṃ vā aññatarenā’’ti.

    సమథపుబ్బఙ్గమం విపస్సనం భావేతీతి సమథం పుబ్బఙ్గమం పురేచారికం కత్వా విపస్సనం భావేతి, పఠమం సమాధిం ఉప్పాదేత్వా పచ్ఛా విపస్సనం భావేతీతి అత్థో. మగ్గో సఞ్జాయతీతి పఠమో లోకుత్తరమగ్గో నిబ్బత్తతి. సో తం మగ్గన్తిఆదీసు ఏకచిత్తక్ఖణికస్స మగ్గస్స ఆసేవనాదీని నామ నత్థి, దుతియమగ్గాదయో పన ఉప్పాదేన్తో తమేవ మగ్గం ‘‘ఆసేవతి భావేతి బహులీకరోతీ’’తి వుచ్చతి. సఞ్ఞోజనాని పహీయన్తి, అనుసయా బ్యన్తీహోన్తీతి యావ అరహత్తమగ్గా కమేన సబ్బే సఞ్ఞోజనా పహీయన్తి, అనుసయా బ్యన్తీహోన్తి. అనుసయా బ్యన్తీహోన్తీతి చ పున అనుప్పత్తియా విగతన్తా హోన్తీతి అత్థో.

    Samathapubbaṅgamaṃ vipassanaṃ bhāvetīti samathaṃ pubbaṅgamaṃ purecārikaṃ katvā vipassanaṃ bhāveti, paṭhamaṃ samādhiṃ uppādetvā pacchā vipassanaṃ bhāvetīti attho. Maggo sañjāyatīti paṭhamo lokuttaramaggo nibbattati. So taṃ maggantiādīsu ekacittakkhaṇikassa maggassa āsevanādīni nāma natthi, dutiyamaggādayo pana uppādento tameva maggaṃ ‘‘āsevati bhāveti bahulīkarotī’’ti vuccati. Saññojanāni pahīyanti, anusayā byantīhontīti yāva arahattamaggā kamena sabbe saññojanā pahīyanti, anusayā byantīhonti. Anusayā byantīhontīti ca puna anuppattiyā vigatantā hontīti attho.

    పున చపరన్తి పున చ అపరం కారణం. విపస్సనాపుబ్బఙ్గమం సమథం భావేతీతి విపస్సనం పుబ్బఙ్గమం పురేచారికం కత్వా సమథం భావేతి, పఠమం విపస్సనం ఉప్పాదేత్వా పచ్ఛా సమాధిం భావేతీతి అత్థో. యుగనద్ధం భావేతీతి యుగనద్ధం కత్వా భావేతి. ఏత్థ తేనేవ చిత్తేన సమాపత్తిం సమాపజ్జిత్వా తేనేవ సఙ్ఖారే సమ్మసితుం న సక్కా. అయం పన యావతా సమాపత్తియో సమాపజ్జతి, తావతా సఙ్ఖారే సమ్మసతి. యావతా సఙ్ఖారే సమ్మసతి, తావతా సమాపత్తియో సమాపజ్జతి. కథం? పఠమజ్ఝానం సమాపజ్జతి, తతో వుట్ఠాయ సఙ్ఖారే సమ్మసతి. సఙ్ఖారే సమ్మసిత్వా దుతియజ్ఝానం సమాపజ్జతి, తతో వుట్ఠాయ సఙ్ఖారే సమ్మసతి. సఙ్ఖారే సమ్మసిత్వా తతియజ్ఝానం…పే॰… నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనసమాపత్తిం సమాపజ్జతి, తతో వుట్ఠాయ సఙ్ఖారే సమ్మసతి. ఏవం సమథవిపస్సనం యుగనద్ధం భావేతి నామ.

    Puna caparanti puna ca aparaṃ kāraṇaṃ. Vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāvetīti vipassanaṃ pubbaṅgamaṃ purecārikaṃ katvā samathaṃ bhāveti, paṭhamaṃ vipassanaṃ uppādetvā pacchā samādhiṃ bhāvetīti attho. Yuganaddhaṃ bhāvetīti yuganaddhaṃ katvā bhāveti. Ettha teneva cittena samāpattiṃ samāpajjitvā teneva saṅkhāre sammasituṃ na sakkā. Ayaṃ pana yāvatā samāpattiyo samāpajjati, tāvatā saṅkhāre sammasati. Yāvatā saṅkhāre sammasati, tāvatā samāpattiyo samāpajjati. Kathaṃ? Paṭhamajjhānaṃ samāpajjati, tato vuṭṭhāya saṅkhāre sammasati. Saṅkhāre sammasitvā dutiyajjhānaṃ samāpajjati, tato vuṭṭhāya saṅkhāre sammasati. Saṅkhāre sammasitvā tatiyajjhānaṃ…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ samāpajjati, tato vuṭṭhāya saṅkhāre sammasati. Evaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti nāma.

    ధమ్ముద్ధచ్చవిగ్గహితం మానసం హోతీతి ఏత్థ మన్దపఞ్ఞానం విపస్సకానం ఉపక్కిలేసవత్థుత్తా విపస్సనుపక్కిలేససఞ్ఞితేసు ఓభాసాదీసు దససు ధమ్మేసు భన్తతావసేన ఉద్ధచ్చసహగతచిత్తుప్పత్తియా విక్ఖేపసఙ్ఖాతం ఉద్ధచ్చం ధమ్ముద్ధచ్చం, తేన ధమ్ముద్ధచ్చేన విగ్గహితం విరూపగ్గహితం విరోధమాపాదితం మానసం చిత్తం ధమ్ముద్ధచ్చవిగ్గహితం మానసం హోతి, తేన వా ధమ్ముద్ధచ్చేన కారణభూతేన తమ్మూలకతణ్హామానదిట్ఠుప్పత్తియా విగ్గహితం మానసం హోతి. ధమ్ముద్ధచ్చవిగ్గహితమానసన్తి వా పాఠో. హోతి సో ఆవుసో సమయోతి ఇమినా మగ్గామగ్గవవత్థానేన తం ధమ్ముద్ధచ్చం పటిబాహిత్వా పున విపస్సనావీథిం పటిపన్నకాలం దస్సేతి. యం తం చిత్తన్తి యస్మిం సమయే తం విపస్సనావీథిం ఓక్కమిత్వా పవత్తం చిత్తం. అజ్ఝత్తమేవ సన్తిట్ఠతీతి విపస్సనావీథిం పచ్చోతరిత్వా తస్మిం సమయే గోచరజ్ఝత్తసఙ్ఖాతే ఆరమ్మణే సన్తిట్ఠతి పతిట్ఠాతి. సన్నిసీదతీతి తత్థేవ పవత్తివసేన సమ్మా నిసీదతి. ఏకోది హోతీతి ఏకగ్గం హోతి. సమాధియతీతి సమ్మా ఆధియతి సుట్ఠు ఠితం హోతీతి.

    Dhammuddhaccaviggahitaṃ mānasaṃ hotīti ettha mandapaññānaṃ vipassakānaṃ upakkilesavatthuttā vipassanupakkilesasaññitesu obhāsādīsu dasasu dhammesu bhantatāvasena uddhaccasahagatacittuppattiyā vikkhepasaṅkhātaṃ uddhaccaṃ dhammuddhaccaṃ, tena dhammuddhaccena viggahitaṃ virūpaggahitaṃ virodhamāpāditaṃ mānasaṃ cittaṃ dhammuddhaccaviggahitaṃ mānasaṃ hoti, tena vā dhammuddhaccena kāraṇabhūtena tammūlakataṇhāmānadiṭṭhuppattiyā viggahitaṃ mānasaṃ hoti. Dhammuddhaccaviggahitamānasanti vā pāṭho. Hoti so āvuso samayoti iminā maggāmaggavavatthānena taṃ dhammuddhaccaṃ paṭibāhitvā puna vipassanāvīthiṃ paṭipannakālaṃ dasseti. Yaṃ taṃ cittanti yasmiṃ samaye taṃ vipassanāvīthiṃ okkamitvā pavattaṃ cittaṃ. Ajjhattameva santiṭṭhatīti vipassanāvīthiṃ paccotaritvā tasmiṃ samaye gocarajjhattasaṅkhāte ārammaṇe santiṭṭhati patiṭṭhāti. Sannisīdatīti tattheva pavattivasena sammā nisīdati. Ekodi hotīti ekaggaṃ hoti. Samādhiyatīti sammā ādhiyati suṭṭhu ṭhitaṃ hotīti.

    అయం సుత్తన్తవణ్ణనా.

    Ayaṃ suttantavaṇṇanā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / పటిసమ్భిదామగ్గపాళి • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ౧. యుగనద్ధకథా • 1. Yuganaddhakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact