| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā |
(੨) ਯੁਗਨਦ੍ਧવਗ੍ਗੋ
(2) Yuganaddhavaggo
੧. ਯੁਗਨਦ੍ਧਕਥਾ
1. Yuganaddhakathā
ਯੁਗਨਦ੍ਧਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Yuganaddhakathāvaṇṇanā
੧. ਇਦਾਨਿ ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਗੁਣਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਯੁਗਨਦ੍ਧਗੁਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਯੁਗਨਦ੍ਧਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁવਣ੍ਣਨਾ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਧਮ੍ਮਰਾਜੇ ਧਰਮਾਨੇਯੇવ ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂવਚ੍ਛਰੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਰਾਜੇ ਧਰਮਾਨੇਯੇવ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੇਨ ਦੇਸਿਤਂ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸੇવ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਸੁਤ੍વਾ ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਤਤ੍ਥ ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁવਚਨਂ ਸਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸવਚਨਂ, ਆਯੁਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਨਨ੍ਦੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ। ਸੋ ਹਿ ਜਾਯਮਾਨੋਯੇવ ਕੁਲੇ ਆਨਨ੍ਦਂ ਭੁਸਂ ਤੁਟ੍ਠਿਂ ਅਕਾਸਿ। ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ‘‘ਆਨਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਕਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਨ੍ਤਿ ਏવਂਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ। ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਨਗਰਸ੍ਸ ਆਰਾਮਪੋਕ੍ਖਰਣੀਆਦੀਸੁ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੋਸਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖਾ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਕੋਸਮ੍ਬੀਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਅਗਮਾਸਿ। ‘‘ਕੁਸਮ੍ਬਸ੍ਸ ਇਸਿਨੋ ਅਸ੍ਸਮਤੋ ਅવਿਦੂਰੇ ਮਾਪਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਏਕੇ।
1. Idāni maṇḍapeyyaguṇassa ariyamaggassa yuganaddhaguṇaṃ dassentena kathitāya suttantapubbaṅgamāya yuganaddhakathāya apubbatthānuvaṇṇanā. Yasmā pana dhammasenāpati dhammarāje dharamāneyeva dhammarājassa parinibbānasaṃvacchare parinibbuto, tasmā dhammarāje dharamāneyeva dhammabhaṇḍāgārikena desitaṃ idaṃ suttantaṃ tasseva sammukhā sutvā evaṃ me sutantiādimāhāti veditabbaṃ. Tattha āyasmāti piyavacanaṃ garuvacanaṃ sagāravasappatissavacanaṃ, āyumāti attho. Ānandoti tassa therassa nāmaṃ. So hi jāyamānoyeva kule ānandaṃ bhusaṃ tuṭṭhiṃ akāsi. Tasmāssa ‘‘ānando’’ti nāmaṃ katanti veditabbaṃ. Kosambiyanti evaṃnāmake nagare. Tassa hi nagarassa ārāmapokkharaṇīādīsu tesu tesu ṭhānesu kosambarukkhā ussannā ahesuṃ, tasmā taṃ kosambīti saṅkhaṃ agamāsi. ‘‘Kusambassa isino assamato avidūre māpitattā’’ti eke.
ਘੋਸਿਤਾਰਾਮੇਤਿ ਘੋਸਿਤਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਕਾਰਿਤੇ ਆਰਾਮੇ। ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਞ੍ਹਿ ਤਯੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਅਹੇਸੁਂ ਘੋਸਿਤਸੇਟ੍ਠਿ ਕੁਕ੍ਕੁਟਸੇਟ੍ਠਿ ਪਾવਾਰਿਕਸੇਟ੍ਠੀਤਿ। ਤੇ ਤਯੋਪਿ ‘‘ਲੋਕੇ ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਕਟਸਤੇਹਿ ਦਾਨੂਪਕਰਣਾਨਿ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਜੇਤવਨਸਮੀਪੇ ਖਨ੍ਧਾવਾਰਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਡ੍ਢਮਾਸਮਤ੍ਤਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਕਜਨਪਦਗਮਨਤ੍ਥਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਯਾਚਿਤ੍વਾ ‘‘ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰੇ ਖੋ ਗਹਪਤਯੋ ਤਥਾਗਤਾ ਅਭਿਰਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਭਗવਤਾ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਦਿਨ੍ਨਾ ਨੋ ਭਗવਤਾ ਪਟਿਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ਅਤਿવਿਯ ਤੁਟ੍ਠਾ ਦਸਬਲਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਯੋਜਨੇ ਯੋਜਨੇ ਭਗવਤੋ ਨਿવਾਸਤ੍ਥਂ વਿਹਾਰਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਕੋਸਮ੍ਬਿਂ ਪਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਰਾਮੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਧਨਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ ਕਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ વਿਹਾਰੇ ਕਾਰਾਪਯਿਂਸੁ। ਤਤ੍ਥ ਘੋਸਿਤਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਕਾਰਿਤੋ ਘੋਸਿਤਾਰਾਮੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਕਾਰਿਤੋ ਕੁਕ੍ਕੁਟਾਰਾਮੋ ਨਾਮ, ਪਾવਾਰਿਕਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਅਮ੍ਬવਨੇ ਕਾਰਿਤੋ ਪਾવਾਰਿਕਮ੍ਬવਨਂ ਨਾਮ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਘੋਸਿਤਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਕਾਰਿਤੇ ਆਰਾਮੇ’’ਤਿ।
Ghositārāmeti ghositaseṭṭhinā kārite ārāme. Kosambiyañhi tayo seṭṭhino ahesuṃ ghositaseṭṭhi kukkuṭaseṭṭhi pāvārikaseṭṭhīti. Te tayopi ‘‘loke buddho uppanno’’ti sutvā pañcahi pañcahi sakaṭasatehi dānūpakaraṇāni gāhāpetvā sāvatthiṃ gantvā jetavanasamīpe khandhāvāraṃ bandhitvā satthu santikaṃ gantvā vanditvā paṭisanthāraṃ katvā nisinnā satthu dhammadesanaṃ sutvā sotāpattiphale patiṭṭhahitvā satthāraṃ nimantetvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa aḍḍhamāsamattaṃ mahādānaṃ datvā bhagavato pādamūle nipajjitvā sakajanapadagamanatthaṃ bhagavantaṃ yācitvā ‘‘suññāgāre kho gahapatayo tathāgatā abhiramantī’’ti bhagavatā vutte ‘‘dinnā no bhagavatā paṭiññā’’ti ñatvā ativiya tuṭṭhā dasabalaṃ vanditvā nikkhantā antarāmagge yojane yojane bhagavato nivāsatthaṃ vihāraṃ kārentā anupubbena kosambiṃ patvā attano attano ārāme mahantaṃ dhanapariccāgaṃ katvā bhagavato vihāre kārāpayiṃsu. Tattha ghositaseṭṭhinā kārito ghositārāmo nāma ahosi, kukkuṭaseṭṭhinā kārito kukkuṭārāmo nāma, pāvārikaseṭṭhinā ambavane kārito pāvārikambavanaṃ nāma. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘ghositaseṭṭhinā kārite ārāme’’ti.
ਆવੁਸੋ ਭਿਕ੍ਖવੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਸਾવਕੇ ਆਲਪਨ੍ਤਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖવੋ’’ਤਿ ਆਲਪਨ੍ਤਿ। ਸਾવਕਾ ਪਨ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਸਦਿਸਾ ਮਾ ਹੋਮਾ’’ਤਿ ‘‘ਆવੁਸੋ’’ਤਿ ਪਠਮਂ વਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖવੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਚ ਆਲਪਿਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪਟਿવਚਨਂ ਦੇਤਿ, ਸਾવਕੇਹਿ ਆਲਪਿਤੇ ‘‘ਆવੁਸੋ’’ਤਿ।
Āvuso bhikkhavoti ettha buddhā bhagavanto sāvake ālapantā ‘‘bhikkhavo’’ti ālapanti. Sāvakā pana ‘‘buddhehi sadisā mā homā’’ti ‘‘āvuso’’ti paṭhamaṃ vatvā pacchā ‘‘bhikkhavo’’ti vadanti. Buddhehi ca ālapite bhikkhusaṅgho ‘‘bhadante’’ti paṭivacanaṃ deti, sāvakehi ālapite ‘‘āvuso’’ti.
ਯੋ ਹਿ ਕੋਚੀਤਿ ਅਨਿਯਮવਚਨਂ। ਏਤੇਨ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਂ। ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ਮਮ ਸਮੀਪੇ। ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ। ਨਪੁਂਸਕੇ ਭਾવੇ ਸਿਦ੍ਧવਚਨਂ। ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વਾ ਪਦਚ੍ਛੇਦੋ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਤ੍ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਠਸੇਸੋ। ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹੀਤਿ ਉਪਰਿ વੁਚ੍ਚਮਾਨੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਪਟਿਪਦਾਮਗ੍ਗੇਹਿ, ਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ। ‘‘ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹੀ’’ਤਿ વਿਸੁਞ੍ਚ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਰਹਤੋ ਪਠਮਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਏਕਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ, ਏਕਸ੍ਸ વਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ, ਏਕਸ੍ਸ ਯੁਗਨਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋਤਿ ਏવਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਪਟਿਪਦਾ ਮਗ੍ਗਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਏਤੇਸਂ વਾ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨਾਤਿ ਏਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਟਿਪਦਾਨਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਏਕੇਨ વਾ, ਪਟਿਪਦਾਮਗ੍ਗੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੁਕ੍ਖવਿਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਹਿ ਅਰਹਤੋ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਤ੍વਾ ਸੇਸਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਮ੍ਪਿ ਸੁਦ੍ਧવਿਪਸ੍ਸਨਾਹਿਯੇવ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਮਗ੍ਗਾ ਹੋਤਿ। ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚવਿਗ੍ਗਹਂ ਪਤ੍વਾ વਾ ਅਪ੍ਪਤ੍વਾ વਾ ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਟਿਪਦਾਨਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਏਕੇਕਸ੍ਸ વਸੇਨ ਪਤ੍ਤਚਤੁਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਇਤਰਏਕੇਕਮਗ੍ਗਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਆਹ – ‘‘ਏਤੇਸਂ વਾ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨਾ’’ਤਿ।
Yo hi kocīti aniyamavacanaṃ. Etena tādisānaṃ sabbabhikkhūnaṃ pariyādānaṃ. Mama santiketi mama samīpe. Arahattappattanti attanā arahattassa pattaṃ. Napuṃsake bhāve siddhavacanaṃ. Arahattaṃ pattanti vā padacchedo, attanā pattaṃ arahattanti attho. Arahattappattaṃ attānanti vā pāṭhaseso. Catūhi maggehīti upari vuccamānehi catūhi paṭipadāmaggehi, na ariyamaggehi. ‘‘Catūhi maggehī’’ti visuñca vuttattā kassaci arahato paṭhamassa ariyamaggassa dhammuddhaccapubbaṅgamo maggo, ekassa ariyamaggassa samathapubbaṅgamo, ekassa vipassanāpubbaṅgamo, ekassa yuganaddhapubbaṅgamoti evaṃ cattāropi paṭipadā maggā hontīti veditabbaṃ. Etesaṃ vā aññatarenāti etesaṃ catunnaṃ paṭipadānaṃ maggānaṃ ekena vā, paṭipadāmaggena arahattappattaṃ byākarotīti attho. Sukkhavipassakassa hi arahato dhammuddhaccapubbaṅgamaṃ sotāpattimaggaṃ patvā sesamaggattayampi suddhavipassanāhiyeva pattassa arahattappatti dhammuddhaccapubbaṅgamamaggā hoti. Dhammuddhaccaviggahaṃ patvā vā appatvā vā samathapubbaṅgamādīnaṃ tiṇṇaṃ paṭipadānaṃ maggānaṃ ekekassa vasena pattacatumaggassa arahato arahattappatti itaraekekamaggapubbaṅgamā hoti. Tasmā āha – ‘‘etesaṃ vā aññatarenā’’ti.
ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ ਸਮਥਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਪੁਰੇਚਾਰਿਕਂ ਕਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਤਿ, ਪਠਮਂ ਸਮਾਧਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਗ੍ਗੋ ਸਞ੍ਜਾਯਤੀਤਿ ਪਠਮੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ। ਸੋ ਤਂ ਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਸੇવਨਾਦੀਨਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗਾਦਯੋ ਪਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ਤਮੇવ ਮਗ੍ਗਂ ‘‘ਆਸੇવਤਿ ਭਾવੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਸਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਯਾવ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾ ਕਮੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਸਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਨੁਸਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਚ ਪੁਨ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿਗਤਨ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Samathapubbaṅgamaṃ vipassanaṃ bhāvetīti samathaṃ pubbaṅgamaṃ purecārikaṃ katvā vipassanaṃ bhāveti, paṭhamaṃ samādhiṃ uppādetvā pacchā vipassanaṃ bhāvetīti attho. Maggo sañjāyatīti paṭhamo lokuttaramaggo nibbattati. So taṃ maggantiādīsu ekacittakkhaṇikassa maggassa āsevanādīni nāma natthi, dutiyamaggādayo pana uppādento tameva maggaṃ ‘‘āsevati bhāveti bahulīkarotī’’ti vuccati. Saññojanāni pahīyanti, anusayā byantīhontīti yāva arahattamaggā kamena sabbe saññojanā pahīyanti, anusayā byantīhonti. Anusayā byantīhontīti ca puna anuppattiyā vigatantā hontīti attho.
ਪੁਨ ਚਪਰਨ੍ਤਿ ਪੁਨ ਚ ਅਪਰਂ ਕਾਰਣਂ। વਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸਮਥਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਪੁਰੇਚਾਰਿਕਂ ਕਤ੍વਾ ਸਮਥਂ ਭਾવੇਤਿ, ਪਠਮਂ વਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯੁਗਨਦ੍ਧਂ ਭਾવੇਤੀਤਿ ਯੁਗਨਦ੍ਧਂ ਕਤ੍વਾ ਭਾવੇਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਤੇਨੇવ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤੇਨੇવ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ। ਅਯਂ ਪਨ ਯਾવਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾવਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ। ਯਾવਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਤਾવਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ। ਕਥਂ? ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ। ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ। ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍વਾ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ…ਪੇ॰… ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤੋ વੁਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ। ਏવਂ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਂ ਯੁਗਨਦ੍ਧਂ ਭਾવੇਤਿ ਨਾਮ।
Puna caparanti puna ca aparaṃ kāraṇaṃ. Vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāvetīti vipassanaṃ pubbaṅgamaṃ purecārikaṃ katvā samathaṃ bhāveti, paṭhamaṃ vipassanaṃ uppādetvā pacchā samādhiṃ bhāvetīti attho. Yuganaddhaṃ bhāvetīti yuganaddhaṃ katvā bhāveti. Ettha teneva cittena samāpattiṃ samāpajjitvā teneva saṅkhāre sammasituṃ na sakkā. Ayaṃ pana yāvatā samāpattiyo samāpajjati, tāvatā saṅkhāre sammasati. Yāvatā saṅkhāre sammasati, tāvatā samāpattiyo samāpajjati. Kathaṃ? Paṭhamajjhānaṃ samāpajjati, tato vuṭṭhāya saṅkhāre sammasati. Saṅkhāre sammasitvā dutiyajjhānaṃ samāpajjati, tato vuṭṭhāya saṅkhāre sammasati. Saṅkhāre sammasitvā tatiyajjhānaṃ…pe… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ samāpajjati, tato vuṭṭhāya saṅkhāre sammasati. Evaṃ samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāveti nāma.
ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚવਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਮਾਨਸਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਨ੍ਦਪਞ੍ਞਾਨਂ વਿਪਸ੍ਸਕਾਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸવਤ੍ਥੁਤ੍ਤਾ વਿਪਸ੍ਸਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸਞ੍ਞਿਤੇਸੁ ਓਭਾਸਾਦੀਸੁ ਦਸਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਭਨ੍ਤਤਾવਸੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿਕ੍ਖੇਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਂ, ਤੇਨ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ વਿਗ੍ਗਹਿਤਂ વਿਰੂਪਗ੍ਗਹਿਤਂ વਿਰੋਧਮਾਪਾਦਿਤਂ ਮਾਨਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚવਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਮਾਨਸਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ વਾ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਾਰਣਭੂਤੇਨ ਤਮ੍ਮੂਲਕਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ વਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਮਾਨਸਂ ਹੋਤਿ। ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚવਿਗ੍ਗਹਿਤਮਾਨਸਨ੍ਤਿ વਾ ਪਾਠੋ। ਹੋਤਿ ਸੋ ਆવੁਸੋ ਸਮਯੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗવવਤ੍ਥਾਨੇਨ ਤਂ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤ੍વਾ ਪੁਨ વਿਪਸ੍ਸਨਾવੀਥਿਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਕਾਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਯਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਤਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾવੀਥਿਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ। ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇવ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾવੀਥਿਂ ਪਚ੍ਚੋਤਰਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ। ਸਨ੍ਨਿਸੀਦਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥੇવ ਪવਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਨਿਸੀਦਤਿ। ਏਕੋਦਿ ਹੋਤੀਤਿ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ। ਸਮਾਧਿਯਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਧਿਯਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਠਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ।
Dhammuddhaccaviggahitaṃ mānasaṃ hotīti ettha mandapaññānaṃ vipassakānaṃ upakkilesavatthuttā vipassanupakkilesasaññitesu obhāsādīsu dasasu dhammesu bhantatāvasena uddhaccasahagatacittuppattiyā vikkhepasaṅkhātaṃ uddhaccaṃ dhammuddhaccaṃ, tena dhammuddhaccena viggahitaṃ virūpaggahitaṃ virodhamāpāditaṃ mānasaṃ cittaṃ dhammuddhaccaviggahitaṃ mānasaṃ hoti, tena vā dhammuddhaccena kāraṇabhūtena tammūlakataṇhāmānadiṭṭhuppattiyā viggahitaṃ mānasaṃ hoti. Dhammuddhaccaviggahitamānasanti vā pāṭho. Hoti so āvuso samayoti iminā maggāmaggavavatthānena taṃ dhammuddhaccaṃ paṭibāhitvā puna vipassanāvīthiṃ paṭipannakālaṃ dasseti. Yaṃ taṃ cittanti yasmiṃ samaye taṃ vipassanāvīthiṃ okkamitvā pavattaṃ cittaṃ. Ajjhattameva santiṭṭhatīti vipassanāvīthiṃ paccotaritvā tasmiṃ samaye gocarajjhattasaṅkhāte ārammaṇe santiṭṭhati patiṭṭhāti. Sannisīdatīti tattheva pavattivasena sammā nisīdati. Ekodi hotīti ekaggaṃ hoti. Samādhiyatīti sammā ādhiyati suṭṭhu ṭhitaṃ hotīti.
ਅਯਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ।
Ayaṃ suttantavaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Paṭisambhidāmaggapāḷi / ੧. ਯੁਗਨਦ੍ਧਕਥਾ • 1. Yuganaddhakathā
