| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
10. යුගනද්‌ධසුත්‌තවණ්‌ණනා
10. Yuganaddhasuttavaṇṇanā
170. දසමෙ සමථපුබ්‌බඞ්‌ගමං විපස්‌සනං භාවෙතීති ඉදං සමථයානිකස්‌ස වසෙන වුත්‌තං. සො හි පඨමං උපචාරසමාධිං වා අප්‌පනාසමාධිං වා උප්‌පාදෙති, අයං සමථො. සො තඤ්‌ච තංසම්‌පයුත්‌තෙ ච ධම්‌මෙ අනිච්‌චාදීහි විපස්‌සති, අයං විපස්‌සනා, ඉති පඨමං සමථො, පච්‌ඡා විපස්‌සනා. තෙන වුච්‌චති ‘‘සමථපුබ්‌බඞ්‌ගමං විපස්‌සනං භාවෙතී’’ති. විපස්‌සනාපුබ්‌බඞ්‌ගමං සමථං භාවෙතීති ඉදං පන විපස්‌සනායානිකස්‌ස වසෙන වුත්‌තං. සො තං වුත්‌තප්‌පකාරං සමථං අසම්‌පාදෙත්‌වා පඤ්‌චුපාදානක්‌ඛන්‌ධෙ අනිච්‌චාදීහි විපස්‌සති. පඨමො ලොකුත්‌තරමග්‌ගො නිබ්‌බත්‌තතීති සොතාපත්‌තිමග්‌ගං සන්‌ධාය වදති, ලොකියමග්‌ගවසෙනෙව වා ඉමිස්‌සා පාළියා අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො. කථං? මග්‌ගො සඤ්‌ජායති, පුබ්‌බභාගියො ලොකියමග්‌ගො උප්‌පජ්‌ජති. ආසෙවති නිබ්‌බිදානුපස්‌සනාවසෙන. භාවෙති මුච්‌චිතුකම්‍යතාවසෙන. බහුලීකරොති පටිසඞ්‌ඛානුපස්‌සනාවසෙන. ආසෙවති වා භයතුපට්‌ඨානාදිඤාණවසෙන. භාවෙති මුච්‌චිතුකම්‍යතාදිඤාණවසෙන. බහුලීකරොති වුට්‌ඨානගාමිනිවිපස්‌සනාවසෙන. සංයොජනානි පහීයන්‌ති. අනුසයා බ්‍යන්‌තී හොන්‌තීති මග්‌ගප්‌පටිපාටියා පහීයන්‌ති බ්‍යන්‌තී හොන්‌ති.
170. Dasame samathapubbaṅgamaṃ vipassanaṃ bhāvetīti idaṃ samathayānikassa vasena vuttaṃ. So hi paṭhamaṃ upacārasamādhiṃ vā appanāsamādhiṃ vā uppādeti, ayaṃ samatho. So tañca taṃsampayutte ca dhamme aniccādīhi vipassati, ayaṃ vipassanā, iti paṭhamaṃ samatho, pacchā vipassanā. Tena vuccati ‘‘samathapubbaṅgamaṃ vipassanaṃ bhāvetī’’ti. Vipassanāpubbaṅgamaṃ samathaṃ bhāvetīti idaṃ pana vipassanāyānikassa vasena vuttaṃ. So taṃ vuttappakāraṃ samathaṃ asampādetvā pañcupādānakkhandhe aniccādīhi vipassati. Paṭhamo lokuttaramaggo nibbattatīti sotāpattimaggaṃ sandhāya vadati, lokiyamaggavaseneva vā imissā pāḷiyā attho veditabbo. Kathaṃ? Maggo sañjāyati, pubbabhāgiyo lokiyamaggo uppajjati. Āsevati nibbidānupassanāvasena. Bhāveti muccitukamyatāvasena. Bahulīkaroti paṭisaṅkhānupassanāvasena. Āsevati vā bhayatupaṭṭhānādiñāṇavasena. Bhāveti muccitukamyatādiñāṇavasena. Bahulīkaroti vuṭṭhānagāminivipassanāvasena. Saṃyojanāni pahīyanti. Anusayā byantī hontīti maggappaṭipāṭiyā pahīyanti byantī honti.
ධම්‌මුද්‌ධච්‌චවිග්‌ගහිතමානසන්‌ති ඔභාසාදීසු අරියධම්‌මොති පවත්‌තං උද්‌ධච්‌චං වික්‌ඛෙපො ධම්‌මුද්‌ධච්‌චං , තෙන ධම්‌මුද්‌ධච්‌චෙන විපස්‌සනාවීථිතො උග්‌ගමනෙන විරූපං ගහිතං පවත්‌තියමානං ධම්‌මුද්‌ධච්‌චවිග්‌ගහිතමානසං. වුත්‌තඤ්‌හෙතං –
Dhammuddhaccaviggahitamānasanti obhāsādīsu ariyadhammoti pavattaṃ uddhaccaṃ vikkhepo dhammuddhaccaṃ , tena dhammuddhaccena vipassanāvīthito uggamanena virūpaṃ gahitaṃ pavattiyamānaṃ dhammuddhaccaviggahitamānasaṃ. Vuttañhetaṃ –
‘‘ධම්‌මුද්‌ධච්‌චවිග්‌ගහිතමානසං හොති, අනිච්‌චතො මනසි කරොති, ඔභාසො උප්‌පජ්‌ජති, ඔභාසො ධම්‌මොති ඔභාසං ආවජ්‌ජති, තතො වික්‌ඛෙපො උද්‌ධච්‌චං, තෙන උද්‌ධච්‌චෙන විග්‌ගහිතමානසො අනිච්‌චතො උපට්‌ඨානං යථාභූතං නප්‌පජානාති. දුක්‌ඛතො…පෙ.… අනත්‌තතො උපට්‌ඨානං යථාභූතං නප්‌පජානාති. තථා අනිච්‌චතො මනසිකරොතො ඤාණං උප්‌පජ්‌ජති…පෙ.… පීති පස්‌සද්‌ධි සුඛං අධිමොක්‌ඛො පග්‌ගහො උපට්‌ඨානං උපෙක්‌ඛා නිකන්‌ති උප්‌පජ්‌ජති, නිකන්‌ති ධම්‌මොති නිකන්‌තිං ආවජ්‌ජති, තතො වික්‌ඛෙපො උද්‌ධච්‌චං, තෙන උද්‌ධච්‌චෙන විග්‌ගහිතමානසො අනිච්‌චතො උපට්‌ඨානං යථාභූතං නප්‌පජානාති. දුක්‌ඛතො…පෙ.… අනත්‌තතො උපට්‌ඨානං යථාභූතං නප්‌පජානාතී’’ති (පටි. ම. 2.6). සෙසමෙත්‌ථ උත්‌තානමෙව.
‘‘Dhammuddhaccaviggahitamānasaṃ hoti, aniccato manasi karoti, obhāso uppajjati, obhāso dhammoti obhāsaṃ āvajjati, tato vikkhepo uddhaccaṃ, tena uddhaccena viggahitamānaso aniccato upaṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Dukkhato…pe… anattato upaṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tathā aniccato manasikaroto ñāṇaṃ uppajjati…pe… pīti passaddhi sukhaṃ adhimokkho paggaho upaṭṭhānaṃ upekkhā nikanti uppajjati, nikanti dhammoti nikantiṃ āvajjati, tato vikkhepo uddhaccaṃ, tena uddhaccena viggahitamānaso aniccato upaṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Dukkhato…pe… anattato upaṭṭhānaṃ yathābhūtaṃ nappajānātī’’ti (paṭi. ma. 2.6). Sesamettha uttānameva.
යුගනද්‌ධසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Yuganaddhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
පටිපදාවග්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Paṭipadāvaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 10. යුගනද්‌ධසුත්‌තං • 10. Yuganaddhasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 10. යුගනද්‌ධසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Yuganaddhasuttavaṇṇanā
