Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਨੇਤ੍ਤਿવਿਭਾવਿਨੀ • Nettivibhāvinī |
੩. ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤવਿਭਾવਨਾ
3. Yuttihārasampātavibhāvanā
੬੫. ਯੇਨ ਯੇਨ વਿਚਯਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੇਨ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸਤ੍ਥਾ ਆਚਰਿਯੇਨ વਿਚਯਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਚ ਞਾਤਾ, ਸੋ વਿਚਯਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ, ‘‘ਕਤਮੋ ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ – ‘‘ਏવਂ ਨਾਨਾਨਯੇਹਿ વਿਚਯਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤਾਦੀਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ (ਨੇਤ੍ਤਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੬੫) વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਦੇਸਨਾਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤਾਦੀਸੁ ਸੋਲ਼ਸਸੁ ਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੇਸੁ ਕਤਮੋ ਸਂવਣ੍ਣਨਾવਿਸੇਸੋ ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ ਨਾਮਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸੇ વੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਯੁਤ੍ਤਿਭਾવੋ વਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬੋ, ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸਂ ਨੀਹਰਿਤੁਂ –
65. Yena yena vicayahārasampātena suttappadesatthā ācariyena vicayitabbā, amhehi ca ñātā, so vicayahārasampāto paripuṇṇo, ‘‘katamo yuttihārasampāto’’ti pucchitabbattā ‘‘tattha katamo yuttihārasampāto’’tiādi vuttaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana – ‘‘evaṃ nānānayehi vicayahārasampātaṃ vitthāretvā idāni yuttihārasampātādīni dassetuṃ ‘tattha katamo yuttihārasampāto’tiādi āraddha’’nti (netti. aṭṭha. 65) vuttaṃ. Tatthāti tesu desanāhārasampātādīsu soḷasasu hārasampātesu katamo saṃvaṇṇanāviseso yuttihārasampāto nāmāti pucchati, pucchitvā yasmiṃ suttappadese vuttānaṃ atthānaṃ yuttibhāvo vicāretabbo, taṃ suttappadesaṃ nīharituṃ –
‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਗੋਚਰੋ।
‘‘Tasmā rakkhitacittassa, sammāsaṅkappagocaro;
ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰੋ, ਞਤ੍વਾਨ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ।
Sammādiṭṭhipurekkhāro, ñatvāna udayabbayaṃ;
ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਭਿਭੂ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਬ੍ਬਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯੋ ਜਹੇ’’ਤਿ॥ (ਉਦਾ॰ ੩੨; ਨੇਤ੍ਤਿ॰ ੩੧, ੭੮) –
Thinamiddhābhibhū bhikkhu, sabbā duggatiyo jahe’’ti. (udā. 32; netti. 31, 78) –
વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਸਂ ਗਾਥਾਯਂ ਤਸ੍ਮਾ ਅਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਰવਸਾਨੁਗਤਤ੍ਤਾ ਸਤਿਸਂવਰਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂવਰਾਦਿવਸੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸ ਭવੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕਾਦਿਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਗੋਚਰਸ੍ਸ ਮਾਰવਸਾਨੁਗਤਤ੍ਤਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦਿવਸੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਗੋਚਰੋ ਅਸ੍ਸ ਭવੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਹਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਰવਸਾਨੁਗਤਤ੍ਤਾ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਞਤ੍વਾਨ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰੋ ਅਸ੍ਸ ਭવੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧੇਨ ਹਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਰવਸਾਨੁਗਤਤ੍ਤਾ વੀਰਿਯવਸੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਭਿਭੂ ਅਸ੍ਸ ਭવੇਯ੍ਯ, ਤਾਦਿਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯੋ ਜਹੇ ਜਹਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Vuttaṃ. Tassaṃ gāthāyaṃ tasmā arakkhitacittassa māravasānugatattā satisaṃvaraindriyasaṃvarādivasena bhikkhu rakkhitacitto assa bhaveyya, tasmā kāmavitakkādimicchāsaṅkappagocarassa māravasānugatattā nekkhammasaṅkappādivasena bhikkhu sammāsaṅkappagocaro assa bhaveyya, tasmā micchādiṭṭhihatacittassa māravasānugatattā yonisomanasikārena bhikkhu udayabbayaṃ ñatvāna sammādiṭṭhipurekkhāro assa bhaveyya, tasmā thinamiddhena hatacittassa māravasānugatattā vīriyavasena bhikkhu thinamiddhābhibhū assa bhaveyya, tādiso bhikkhu sabbā duggatiyo jahe jahissatīti attho veditabbo.
‘‘ਤਸ੍ਸਂ ਗਾਥਾਯਂ ਕਥਂ ਯੁਤ੍ਤਿਭਾવੋ વਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਰਕ੍ਖਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਗੋਚਰੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਏવ, ਨੋ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ। ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਨਮ੍ਪਿ ਜਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰੋ ਹੁਤ੍વਾ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਭવਤੋ। ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯੋ ਜਹਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਮ੍ਭવਤੋ। ਸਬ੍ਬਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯੋ ਜਹਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿવਿਨਿਪਾਤਭਯਾਨਿ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿવਿਨਿਪਾਤਭਯਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ।
‘‘Tassaṃ gāthāyaṃ kathaṃ yuttibhāvo vicāretabbo’’ti vattabbattā ‘‘tasmā rakkhitacittassā’’tiādi vuttaṃ. Rakkhitacittassa sammāsaṅkappagocaro bhavissatīti attho yujjati eva, no na yujjati. Micchāsaṅkappānampi jahitattā sammādiṭṭhipurekkhāro hutvā viharanto udayabbayaṃ paṭivijjhissatīti attho yujjati sammādiṭṭhipurekkhārassa udayabbayānupassanāsambhavato. Udayabbayaṃ paṭivijjhanto sabbā duggatiyo jahissatīti attho yujjati udayabbayānupassanānukkamena ariyamaggasambhavato. Sabbā duggatiyo jahanto sabbāni duggativinipātabhayāni samatikkamissatīti attho yujjati sabbesaṃ duggativinipātabhayānaṃ anuppajjanato.
‘‘ਏਤ੍ਤਕੋવ ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਯੇਨ ਯੇਨ ਸਂવਣ੍ਣਨਾવਿਸੇਸਭੂਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੇਨ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਦੇਸਤ੍ਥਾਨਂ ਯੁਤ੍ਤਿਭਾવੋ વਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬੋ , ਸੋ ਸੋ ਸਂવਣ੍ਣਨਾવਿਸੇਸਭੂਤੋ ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ ਯਥਾਰਹਂ ਨਿਦ੍ਧਾਰੇਤ੍વਾ ਯੁਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ।
‘‘Ettakova yuttihārasampāto paripuṇṇo’’ti vattabbattā ‘‘niyutto yuttihārasampāto’’ti vuttaṃ. Yena yena saṃvaṇṇanāvisesabhūtena yuttihārasampātena suttappadesatthānaṃ yuttibhāvo vicāretabbo , so so saṃvaṇṇanāvisesabhūto yuttihārasampāto niyutto yathārahaṃ niddhāretvā yujjitabboti attho gahetabboti.
ਇਤਿ ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੇ ਸਤ੍ਤਿਬਲਾਨੁਰੂਪਾ ਰਚਿਤਾ
Iti yuttihārasampāte sattibalānurūpā racitā
વਿਭਾવਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Vibhāvanā niṭṭhitā.
ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਪਨ…ਪੇ॰… ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ।
Paṇḍitehi pana…pe… gahetabboti.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣਪਾਲ਼ਿ • Nettippakaraṇapāḷi / ੩. ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤੋ • 3. Yuttihārasampāto
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ੩. ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Yuttihārasampātavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ਨੇਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣ-ਟੀਕਾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā / ੩. ਯੁਤ੍ਤਿਹਾਰਸਮ੍ਪਾਤવਣ੍ਣਨਾ • 3. Yuttihārasampātavaṇṇanā