Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સમ્મોહવિનોદની-અટ્ઠકથા • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
૫. ઇન્દ્રિયવિભઙ્ગો
5. Indriyavibhaṅgo
૧. અભિધમ્મભાજનીયવણ્ણના
1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
૨૧૯. ઇદાનિ તદનન્તરે ઇન્દ્રિયવિભઙ્ગે બાવીસતીતિ ગણનપરિચ્છેદો. ઇન્દ્રિયાનીતિ પરિચ્છિન્નધમ્મનિદસ્સનં. ઇદાનિ તાનિ સરૂપતો દસ્સેન્તો ચક્ખુન્દ્રિયન્તિઆદિમાહ. તત્થ ચક્ખુદ્વારે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ ચક્ખુન્દ્રિયં. સોતઘાનજિવ્હાકાયદ્વારે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ કાયિન્દ્રિયં. વિજાનનલક્ખણે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ મનિન્દ્રિયં. ઇત્થિભાવે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ ઇત્થિન્દ્રિયં. પુરિસભાવે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ પુરિસિન્દ્રિયં. અનુપાલનલક્ખણે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ જીવિતિન્દ્રિયં. સુખલક્ખણે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ સુખિન્દ્રિયં. દુક્ખસોમનસ્સ દોમનસ્સ ઉપેક્ખાલક્ખણે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ ઉપેક્ખિન્દ્રિયં. અધિમોક્ખલક્ખણે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ સદ્ધિન્દ્રિયં. પગ્ગહલક્ખણે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ વીરિયિન્દ્રિયં. ઉપટ્ઠાનલક્ખણે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ સતિન્દ્રિયં. અવિક્ખેપલક્ખણે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ સમાધિન્દ્રિયં. દસ્સનલક્ખણે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ પઞ્ઞિન્દ્રિયં. અનઞ્ઞાતઞ્ઞસ્સામીતિ પવત્તે જાનનલક્ખણે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ અનઞ્ઞાતઞ્ઞસ્સામીતિન્દ્રિયં. ઞાતાનંયેવ ધમ્માનં પુન આજાનને ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ અઞ્ઞિન્દ્રિયં. અઞ્ઞાતાવીભાવે ઇન્દટ્ઠં કારેતીતિ અઞ્ઞાતાવિન્દ્રિયં.
219. Idāni tadanantare indriyavibhaṅge bāvīsatīti gaṇanaparicchedo. Indriyānīti paricchinnadhammanidassanaṃ. Idāni tāni sarūpato dassento cakkhundriyantiādimāha. Tattha cakkhudvāre indaṭṭhaṃ kāretīti cakkhundriyaṃ. Sotaghānajivhākāyadvāre indaṭṭhaṃ kāretīti kāyindriyaṃ. Vijānanalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti manindriyaṃ. Itthibhāve indaṭṭhaṃ kāretīti itthindriyaṃ. Purisabhāve indaṭṭhaṃ kāretīti purisindriyaṃ. Anupālanalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti jīvitindriyaṃ. Sukhalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti sukhindriyaṃ. Dukkhasomanassa domanassa upekkhālakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti upekkhindriyaṃ. Adhimokkhalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti saddhindriyaṃ. Paggahalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti vīriyindriyaṃ. Upaṭṭhānalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti satindriyaṃ. Avikkhepalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti samādhindriyaṃ. Dassanalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti paññindriyaṃ. Anaññātaññassāmīti pavatte jānanalakkhaṇe indaṭṭhaṃ kāretīti anaññātaññassāmītindriyaṃ. Ñātānaṃyeva dhammānaṃ puna ājānane indaṭṭhaṃ kāretīti aññindriyaṃ. Aññātāvībhāve indaṭṭhaṃ kāretīti aññātāvindriyaṃ.
ઇધ સુત્તન્તભાજનીયં નામ ન ગહિતં. કસ્મા? સુત્તન્તે ઇમાય પટિપાટિયા બાવીસતિયા ઇન્દ્રિયાનં અનાગતત્તા. સુત્તન્તસ્મિઞ્હિ કત્થચિ દ્વે ઇન્દ્રિયાનિ કથિતાનિ, કત્થચિ તીણિ, કત્થચિ પઞ્ચ. એવં પન નિરન્તરં દ્વાવીસતિ આગતાનિ નામ નત્થિ. અયં તાવેત્થ અટ્ઠકથાનયો. અયં પન અપરો નયો – એતેસુ હિ
Idha suttantabhājanīyaṃ nāma na gahitaṃ. Kasmā? Suttante imāya paṭipāṭiyā bāvīsatiyā indriyānaṃ anāgatattā. Suttantasmiñhi katthaci dve indriyāni kathitāni, katthaci tīṇi, katthaci pañca. Evaṃ pana nirantaraṃ dvāvīsati āgatāni nāma natthi. Ayaṃ tāvettha aṭṭhakathānayo. Ayaṃ pana aparo nayo – etesu hi
અત્થતો લક્ખણાદીહિ, કમતો ચ વિજાનિયા;
Atthato lakkhaṇādīhi, kamato ca vijāniyā;
ભેદાભેદા તથા કિચ્ચા, ભૂમિતો ચ વિનિચ્છયં.
Bhedābhedā tathā kiccā, bhūmito ca vinicchayaṃ.
તત્થ ચક્ખાદીનં તાવ ‘‘ચક્ખતીતિ ચક્ખૂ’’તિઆદિના નયેન અત્થો પકાસિતો. પચ્છિમેસુ પન તીસુ પઠમં ‘પુબ્બભાગે અનઞ્ઞાતં અમતં પદં ચતુસચ્ચધમ્મં વા જાનિસ્સામી’તિ એવં પટિપન્નસ્સ ઉપ્પજ્જનતો ઇન્દ્રિયટ્ઠસમ્ભવતો ચ અનઞ્ઞાતઞ્ઞસ્સામીતિન્દ્રિયન્તિ વુત્તં. દુતિયં આજાનનતો ચ ઇન્દ્રિયટ્ઠસમ્ભવતો ચ અઞ્ઞિન્દ્રિયં. તતિયં અઞ્ઞાતાવિનો ચતૂસુ સચ્ચેસુ નિટ્ઠિતઞાણકિચ્ચસ્સ ખીણાસવસ્સેવ ઉપ્પજ્જનતો ઇન્દ્રિયટ્ઠસમ્ભવતો ચ અઞ્ઞાતાવિન્દ્રિયં.
Tattha cakkhādīnaṃ tāva ‘‘cakkhatīti cakkhū’’tiādinā nayena attho pakāsito. Pacchimesu pana tīsu paṭhamaṃ ‘pubbabhāge anaññātaṃ amataṃ padaṃ catusaccadhammaṃ vā jānissāmī’ti evaṃ paṭipannassa uppajjanato indriyaṭṭhasambhavato ca anaññātaññassāmītindriyanti vuttaṃ. Dutiyaṃ ājānanato ca indriyaṭṭhasambhavato ca aññindriyaṃ. Tatiyaṃ aññātāvino catūsu saccesu niṭṭhitañāṇakiccassa khīṇāsavasseva uppajjanato indriyaṭṭhasambhavato ca aññātāvindriyaṃ.
કો પનેસ ઇન્દ્રિયટ્ઠો નામાતિ? ઇન્દલિઙ્ગટ્ઠો ઇન્દ્રિયટ્ઠો, ઇન્દદેસિતટ્ઠો ઇન્દ્રિયટ્ઠો, ઇન્દદિટ્ઠટ્ઠો ઇન્દ્રિયટ્ઠો, ઇન્દસિટ્ઠટ્ઠો ઇન્દ્રિયટ્ઠો, ઇન્દજુટ્ઠટ્ઠો ઇન્દ્રિયટ્ઠો. સો સબ્બોપિ ઇધ યથાયોગં યુજ્જતિ. ભગવા હિ સમ્માસમ્બુદ્ધો પરમિસ્સરિયભાવતો ઇન્દો. કુસલાકુસલઞ્ચ કમ્મં કમ્મેસુ કસ્સચિ ઇસ્સરિયાભાવતો. તેનેવેત્થ કમ્મસઞ્જનિતાનિ ઇન્દ્રિયાનિ કુસલાકુસલકમ્મં ઉલ્લિઙ્ગેન્તિ. તેન ચ સિટ્ઠાનીતિ ઇન્દલિઙ્ગટ્ઠેન ઇન્દસિટ્ઠટ્ઠેન ચ ઇન્દ્રિયાનિ. સબ્બાનેવ પનેતાનિ ભગવતા યથાભૂતતો પકાસિતાનિ ચ અભિસમ્બુદ્ધાનિ ચાતિ ઇન્દદેસિતટ્ઠેન ઇન્દદિટ્ઠટ્ઠેન ચ ઇન્દ્રિયાનિ. તેનેવ ભગવતા મુનિન્દેન કાનિચિ ગોચરાસેવનાય, કાનિચિ ભાવનાસેવનાય સેવિતાનીતિ ઇન્દજુટ્ઠટ્ઠેનપિ ઇન્દ્રિયાનિ. અપિચ આધિપચ્ચસઙ્ખાતેન ઇસ્સરિયટ્ઠેનાપિ એતાનિ ઇન્દ્રિયાનિ. ચક્ખુવિઞ્ઞાણાદિપ્પવત્તિયઞ્હિ ચક્ખાદીનં સિદ્ધમાધિપચ્ચં; તસ્મિં તિક્ખે તિક્ખત્તા મન્દે ચ મન્દત્તાતિ. અયં તાવેત્થ ‘અત્થતો’ વિનિચ્છયો.
Ko panesa indriyaṭṭho nāmāti? Indaliṅgaṭṭho indriyaṭṭho, indadesitaṭṭho indriyaṭṭho, indadiṭṭhaṭṭho indriyaṭṭho, indasiṭṭhaṭṭho indriyaṭṭho, indajuṭṭhaṭṭho indriyaṭṭho. So sabbopi idha yathāyogaṃ yujjati. Bhagavā hi sammāsambuddho paramissariyabhāvato indo. Kusalākusalañca kammaṃ kammesu kassaci issariyābhāvato. Tenevettha kammasañjanitāni indriyāni kusalākusalakammaṃ ulliṅgenti. Tena ca siṭṭhānīti indaliṅgaṭṭhena indasiṭṭhaṭṭhena ca indriyāni. Sabbāneva panetāni bhagavatā yathābhūtato pakāsitāni ca abhisambuddhāni cāti indadesitaṭṭhena indadiṭṭhaṭṭhena ca indriyāni. Teneva bhagavatā munindena kānici gocarāsevanāya, kānici bhāvanāsevanāya sevitānīti indajuṭṭhaṭṭhenapi indriyāni. Apica ādhipaccasaṅkhātena issariyaṭṭhenāpi etāni indriyāni. Cakkhuviññāṇādippavattiyañhi cakkhādīnaṃ siddhamādhipaccaṃ; tasmiṃ tikkhe tikkhattā mande ca mandattāti. Ayaṃ tāvettha ‘atthato’ vinicchayo.
‘લક્ખણાદીહી’તિ લક્ખણરસપચ્ચુપટ્ઠાનપદટ્ઠાનેહિપિ ચક્ખાદીનં વિનિચ્છયં વિજાનિયાતિ અત્થો. તાનિ નેસં લક્ખણાદીનિ હેટ્ઠા વુત્તનયાનેવ. પઞ્ઞિન્દ્રિયાદીનિ હિ ચત્તારિ અત્થતો અમોહોયેવ. સેસાનિ તત્થ સરૂપેનેવાગતાનિ.
‘Lakkhaṇādīhī’ti lakkhaṇarasapaccupaṭṭhānapadaṭṭhānehipi cakkhādīnaṃ vinicchayaṃ vijāniyāti attho. Tāni nesaṃ lakkhaṇādīni heṭṭhā vuttanayāneva. Paññindriyādīni hi cattāri atthato amohoyeva. Sesāni tattha sarūpenevāgatāni.
‘કમતો’તિ અયમ્પિ દેસનાક્કમોવ. તત્થ અજ્ઝત્તધમ્મં પરિઞ્ઞાય અરિયભૂમિપટિલાભો હોતીતિ અત્તભાવપરિયાપન્નાનિ ચક્ખુન્દ્રિયાદીનિ પઠમં દેસિતાનિ. સો પનત્તભાવો યં ધમ્મં ઉપાદાય ઇત્થીતિ વા પુરિસોતિ વા સઙ્ખં ગચ્છતિ, અયં સોતિ નિદસ્સનત્થં તતો ઇત્થિન્દ્રિયં પુરિસિન્દ્રિયઞ્ચ . સો દુવિધોપિ જીવિતિન્દ્રિયપટિબદ્ધવુત્તીતિ ઞાપનત્થં તતો જીવિતિન્દ્રિયં. યાવ તસ્સ પવત્તિ તાવ એતેસં વેદયિતાનં અનિવત્તિ. યં કિઞ્ચિ વેદયિતં સબ્બં તં સુખદુક્ખન્તિ ઞાપનત્થં તતો સુખિન્દ્રિયાદીનિ. તંનિરોધત્થં પન એતે ધમ્મા ભાવેતબ્બાતિ પટિપત્તિદસ્સનત્થં તતો સદ્ધાદીનિ. ઇમાય પટિપત્તિયા એસ ધમ્મો પઠમં અત્તનિ પાતુભવતીતિ પટિપત્તિયા અમોઘભાવદસ્સનત્થં તતો અનઞ્ઞાતઞ્ઞસ્સામીતિન્દ્રિયં. તસ્સેવ ફલત્તા તતો અનન્તરં ભાવેતબ્બત્તા ચ તતો અઞ્ઞિન્દ્રિયં. ઇતો પરં ભાવનાય ઇમસ્સ અધિગમો, અધિગતે ચ પનિમસ્મિં નત્થિ કિઞ્ચિ ઉત્તરિ કરણીયન્તિ ઞાપનત્થં અન્તે પરમસ્સાસભૂતં અઞ્ઞાતાવિન્દ્રિયં દેસિતન્તિ અયમેત્થ કમો.
‘Kamato’ti ayampi desanākkamova. Tattha ajjhattadhammaṃ pariññāya ariyabhūmipaṭilābho hotīti attabhāvapariyāpannāni cakkhundriyādīni paṭhamaṃ desitāni. So panattabhāvo yaṃ dhammaṃ upādāya itthīti vā purisoti vā saṅkhaṃ gacchati, ayaṃ soti nidassanatthaṃ tato itthindriyaṃ purisindriyañca . So duvidhopi jīvitindriyapaṭibaddhavuttīti ñāpanatthaṃ tato jīvitindriyaṃ. Yāva tassa pavatti tāva etesaṃ vedayitānaṃ anivatti. Yaṃ kiñci vedayitaṃ sabbaṃ taṃ sukhadukkhanti ñāpanatthaṃ tato sukhindriyādīni. Taṃnirodhatthaṃ pana ete dhammā bhāvetabbāti paṭipattidassanatthaṃ tato saddhādīni. Imāya paṭipattiyā esa dhammo paṭhamaṃ attani pātubhavatīti paṭipattiyā amoghabhāvadassanatthaṃ tato anaññātaññassāmītindriyaṃ. Tasseva phalattā tato anantaraṃ bhāvetabbattā ca tato aññindriyaṃ. Ito paraṃ bhāvanāya imassa adhigamo, adhigate ca panimasmiṃ natthi kiñci uttari karaṇīyanti ñāpanatthaṃ ante paramassāsabhūtaṃ aññātāvindriyaṃ desitanti ayamettha kamo.
‘ભેદાભેદા’તિ જીવિતિન્દ્રિયસ્સેવ ચેત્થ ભેદો. તઞ્હિ રૂપજીવિતિન્દ્રિયં અરૂપજીવિતિન્દ્રિયન્તિ દુવિધં હોતિ. સેસાનં અભેદોતિ એવમેત્થ ભેદાભેદતો વિનિચ્છયં વિજાનિયા.
‘Bhedābhedā’ti jīvitindriyasseva cettha bhedo. Tañhi rūpajīvitindriyaṃ arūpajīvitindriyanti duvidhaṃ hoti. Sesānaṃ abhedoti evamettha bhedābhedato vinicchayaṃ vijāniyā.
‘કિચ્ચા’તિ કિં ઇન્દ્રિયાનં કિચ્ચન્તિ ચે? ચક્ખુન્દ્રિયસ્સ તાવ ‘‘ચક્ખાયતનં ચક્ખુવિઞ્ઞાણધાતુયા તંસમ્પયુત્તકાનઞ્ચ ધમ્માનં ઇન્દ્રિયપચ્ચયેન પચ્ચયો’’તિ વચનતો યં તં ઇન્દ્રિયપચ્ચયભાવેન સાધેતબ્બં અત્તનો તિક્ખમન્દાદિભાવેન ચક્ખુવિઞ્ઞાણાદિધમ્માનં તિક્ખમન્દાદિસઙ્ખાતં અત્તાકારાનુવત્તાપનં ઇદં ‘કિચ્ચં’. એવં સોતઘાનજિવ્હાકાયાનં. મનિન્દ્રિયસ્સ પન સહજાતધમ્માનં અત્તનો વસવત્તાપનં, જીવિતિન્દ્રિયસ્સ સહજાતધમ્માનુપાલનં, ઇત્થિન્દ્રિયપુરિસિન્દ્રિયાનં ઇત્થિપુરિસનિમિત્તકુત્તાકપ્પાકારાનુવિધાનં, સુખદુક્ખસોમનસ્સદોમનસ્સિન્દ્રિયાનં સહજાતધમ્મે અભિભવિત્વા યથાસકં ઓળારિકાકારાનુપાપનં, ઉપેક્ખિન્દ્રિયસ્સ સન્તપણીતમજ્ઝત્તાકારાનુપાપનં, સદ્ધાદીનં પટિપક્ખાભિભવનં સમ્પયુત્તધમ્માનઞ્ચ પસન્નાકારાદિભાવસમ્પાપનં, અનઞ્ઞાતઞ્ઞસ્સામીતિન્દ્રિયસ્સ સંયોજનત્તયપ્પહાનઞ્ચેવ સમ્પયુત્તકાનઞ્ચ તપ્પહાનાભિમુખભાવકરણં, અઞ્ઞિન્દ્રિયસ્સ કામરાગબ્યાપાદાદિતનુકરણપહાનઞ્ચેવ સહજાતાનઞ્ચ અત્તનો વસાનુવત્તાપનં, અઞ્ઞાતાવિન્દ્રિયસ્સ સબ્બકિચ્ચેસુ ઉસ્સુક્કપ્પહાનઞ્ચેવ અમતાભિમુખભાવપચ્ચયતા ચ સમ્પયુત્તાનન્તિ એવમેત્થ કિચ્ચતો વિનિચ્છયં વિજાનિયા.
‘Kiccā’ti kiṃ indriyānaṃ kiccanti ce? Cakkhundriyassa tāva ‘‘cakkhāyatanaṃ cakkhuviññāṇadhātuyā taṃsampayuttakānañca dhammānaṃ indriyapaccayena paccayo’’ti vacanato yaṃ taṃ indriyapaccayabhāvena sādhetabbaṃ attano tikkhamandādibhāvena cakkhuviññāṇādidhammānaṃ tikkhamandādisaṅkhātaṃ attākārānuvattāpanaṃ idaṃ ‘kiccaṃ’. Evaṃ sotaghānajivhākāyānaṃ. Manindriyassa pana sahajātadhammānaṃ attano vasavattāpanaṃ, jīvitindriyassa sahajātadhammānupālanaṃ, itthindriyapurisindriyānaṃ itthipurisanimittakuttākappākārānuvidhānaṃ, sukhadukkhasomanassadomanassindriyānaṃ sahajātadhamme abhibhavitvā yathāsakaṃ oḷārikākārānupāpanaṃ, upekkhindriyassa santapaṇītamajjhattākārānupāpanaṃ, saddhādīnaṃ paṭipakkhābhibhavanaṃ sampayuttadhammānañca pasannākārādibhāvasampāpanaṃ, anaññātaññassāmītindriyassa saṃyojanattayappahānañceva sampayuttakānañca tappahānābhimukhabhāvakaraṇaṃ, aññindriyassa kāmarāgabyāpādāditanukaraṇapahānañceva sahajātānañca attano vasānuvattāpanaṃ, aññātāvindriyassa sabbakiccesu ussukkappahānañceva amatābhimukhabhāvapaccayatā ca sampayuttānanti evamettha kiccato vinicchayaṃ vijāniyā.
‘ભૂમિતો’તિ ચક્ખુસોતઘાનજિવ્હાકાયઇત્થિપુરિસસુખદુક્ખદોમનસ્સિન્દ્રિયાનિ ચેત્થ કામાવચરાનેવ . મનિન્દ્રિયજીવિતિન્દ્રિયઉપેક્ખિન્દ્રિયાનિ, સદ્ધાવીરિયસતિસમાધિપઞ્ઞિન્દ્રિયાનિ ચ ચતુભૂમિપરિયાપન્નાનિ. સોમનસ્સિન્દ્રિયં કામાવચર-રૂપાવચર-લોકુત્તરવસેન ભૂમિત્તયપરિયાપન્નં. અવસાને તીણિ લોકુત્તરાનેવાતિ એવં ભૂમિતો વિનિચ્છયં વિજાનિયા. એવઞ્હિ વિજાનન્તો –
‘Bhūmito’ti cakkhusotaghānajivhākāyaitthipurisasukhadukkhadomanassindriyāni cettha kāmāvacarāneva . Manindriyajīvitindriyaupekkhindriyāni, saddhāvīriyasatisamādhipaññindriyāni ca catubhūmipariyāpannāni. Somanassindriyaṃ kāmāvacara-rūpāvacara-lokuttaravasena bhūmittayapariyāpannaṃ. Avasāne tīṇi lokuttarānevāti evaṃ bhūmito vinicchayaṃ vijāniyā. Evañhi vijānanto –
સંવેગબહુલો ભિક્ખુ, ઠિતો ઇન્દ્રિયસંવરે;
Saṃvegabahulo bhikkhu, ṭhito indriyasaṃvare;
ઇન્દ્રિયાનિ પરિઞ્ઞાય, દુક્ખસ્સન્તં નિગચ્છતીતિ.
Indriyāni pariññāya, dukkhassantaṃ nigacchatīti.
૨૨૦. નિદ્દેસવારે ‘‘યં ચક્ખુ ચતુન્નં મહાભૂતાન’’ન્તિઆદિ સબ્બં ધમ્મસઙ્ગણિયં પદભાજને (ધ॰ સ॰ અટ્ઠ॰ ૫૯૫ આદયો) વુત્તનયેનેવ વેદિતબ્બં. વીરિયિન્દ્રિયસમાધિન્દ્રિયનિદ્દેસાદીસુ ચ સમ્માવાયામો મિચ્છાવાયામો સમ્માસમાધિ મિચ્છાસમાધીતિઆદીનિ ન વુત્તાનિ. કસ્મા? સબ્બસઙ્ગાહકત્તા. સબ્બસઙ્ગાહકાનિ હિ ઇધ ઇન્દ્રિયાનિ કથિતાનિ. એવં સન્તેપેત્થ દસ ઇન્દ્રિયાનિ લોકિયાનિ કામાવચરાનેવ, તીણિ લોકુત્તરાનિ, નવ લોકિયલોકુત્તરમિસ્સકાનીતિ.
220. Niddesavāre ‘‘yaṃ cakkhu catunnaṃ mahābhūtāna’’ntiādi sabbaṃ dhammasaṅgaṇiyaṃ padabhājane (dha. sa. aṭṭha. 595 ādayo) vuttanayeneva veditabbaṃ. Vīriyindriyasamādhindriyaniddesādīsu ca sammāvāyāmo micchāvāyāmo sammāsamādhi micchāsamādhītiādīni na vuttāni. Kasmā? Sabbasaṅgāhakattā. Sabbasaṅgāhakāni hi idha indriyāni kathitāni. Evaṃ santepettha dasa indriyāni lokiyāni kāmāvacarāneva, tīṇi lokuttarāni, nava lokiyalokuttaramissakānīti.
અભિધમ્મભાજનીયવણ્ણના.
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / વિભઙ્ગપાળિ • Vibhaṅgapāḷi / ૫. ઇન્દ્રિયવિભઙ્ગો • 5. Indriyavibhaṅgo
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વિભઙ્ગ-મૂલટીકા • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ૫. ઇન્દ્રિયવિભઙ્ગો • 5. Indriyavibhaṅgo
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વિભઙ્ગ-અનુટીકા • Vibhaṅga-anuṭīkā / ૫. ઇન્દ્રિયવિભઙ્ગો • 5. Indriyavibhaṅgo