Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi |
અભિમારપેસનં
Abhimārapesanaṃ
૩૪૦. અથ ખો દેવદત્તો યેન અજાતસત્તુ કુમારો તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા અજાતસત્તું કુમારં એતદવોચ – ‘‘પુરિસે, મહારાજ, આણાપેહિ, યે સમણં ગોતમં જીવિતા વોરોપેસ્સન્તી’’તિ. અથ ખો અજાતસત્તુ કુમારો મનુસ્સે આણાપેસિ – ‘‘યથા, ભણે, અય્યો દેવદત્તો આહ તથા કરેય્યાથા’’તિ. અથ ખો દેવદત્તો એકં પુરિસં આણાપેસિ – ‘‘ગચ્છાવુસો, અમુકસ્મિં ઓકાસે સમણો ગોતમો વિહરતિ. તં જીવિતા વોરોપેત્વા ઇમિના મગ્ગેન આગચ્છા’’તિ. તસ્મિં મગ્ગે દ્વે પુરિસે ઠપેસિ – ‘‘યો ઇમિના મગ્ગેન એકો પુરિસો આગચ્છતિ, તં જીવિતા વોરોપેત્વા ઇમિના મગ્ગેન આગચ્છથા’’તિ. તસ્મિં મગ્ગે ચત્તારો પુરિસે ઠપેસિ – ‘‘યે ઇમિના મગ્ગેન દ્વે પુરિસા આગચ્છન્તિ, તે જીવિતા વોરોપેત્વા ઇમિના મગ્ગેન આગચ્છથા’’તિ. તસ્મિં મગ્ગે અટ્ઠ પુરિસે ઠપેસિ – ‘‘યે ઇમિના મગ્ગેન ચત્તારો પુરિસા આગચ્છન્તિ, તે જીવિતા વોરોપેત્વા ઇમિના મગ્ગેન આગચ્છથા’’તિ. તસ્મિં મગ્ગે સોળસ પુરિસે ઠપેસિ – ‘‘યે ઇમિના મગ્ગેન અટ્ઠ પુરિસા આગચ્છન્તિ, તે જીવિતા વોરોપેત્વા આગચ્છથા’’તિ.
340. Atha kho devadatto yena ajātasattu kumāro tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā ajātasattuṃ kumāraṃ etadavoca – ‘‘purise, mahārāja, āṇāpehi, ye samaṇaṃ gotamaṃ jīvitā voropessantī’’ti. Atha kho ajātasattu kumāro manusse āṇāpesi – ‘‘yathā, bhaṇe, ayyo devadatto āha tathā kareyyāthā’’ti. Atha kho devadatto ekaṃ purisaṃ āṇāpesi – ‘‘gacchāvuso, amukasmiṃ okāse samaṇo gotamo viharati. Taṃ jīvitā voropetvā iminā maggena āgacchā’’ti. Tasmiṃ magge dve purise ṭhapesi – ‘‘yo iminā maggena eko puriso āgacchati, taṃ jīvitā voropetvā iminā maggena āgacchathā’’ti. Tasmiṃ magge cattāro purise ṭhapesi – ‘‘ye iminā maggena dve purisā āgacchanti, te jīvitā voropetvā iminā maggena āgacchathā’’ti. Tasmiṃ magge aṭṭha purise ṭhapesi – ‘‘ye iminā maggena cattāro purisā āgacchanti, te jīvitā voropetvā iminā maggena āgacchathā’’ti. Tasmiṃ magge soḷasa purise ṭhapesi – ‘‘ye iminā maggena aṭṭha purisā āgacchanti, te jīvitā voropetvā āgacchathā’’ti.
અથ ખો સો એકો પુરિસો અસિચમ્મં ગહેત્વા ધનુકલાપં સન્નય્હિત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવતો અવિદૂરે ભીતો ઉબ્બિગ્ગો ઉસ્સઙ્કી ઉત્રસ્તો પત્થદ્ધેન કાયેન અટ્ઠાસિ. અદ્દસા ખો ભગવા તં પુરિસં ભીતં ઉબ્બિગ્ગં ઉસ્સઙ્કિં ઉત્રસ્તં પત્થદ્ધેન કાયેન ઠિતં. દિસ્વાન તં પુરિસં એતદવોચ – ‘‘એહાવુસો, મા ભાયી’’તિ. અથ ખો સો પુરિસો અસિચમ્મં એકમન્તં કરિત્વા ધનુકલાપં નિક્ખિપિત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવતો પાદેસુ સિરસા નિપતિત્વા ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અચ્ચયો મં, ભન્તે, અચ્ચગમા યથાબાલં યથામૂળ્હં યથાઅકુસલં, યોહં દુટ્ઠચિત્તો વધકચિત્તો ઇધૂપસઙ્કન્તો. તસ્સ મે, ભન્તે, ભગવા અચ્ચયં અચ્ચયતો પટિગ્ગણ્હાતુ આયતિં સંવરાયા’’તિ. ‘‘તગ્ઘ ત્વં, આવુસો, અચ્ચયો અચ્ચગમા યથાબાલં યથામૂળ્હં યથાઅકુસલં, યં ત્વં દુટ્ઠચિત્તો વધકચિત્તો ઇધૂપસઙ્કન્તો. યતો ચ ખો ત્વં, આવુસો , અચ્ચયં અચ્ચયતો દિસ્વા યથાધમ્મં પટિકરોસિ, તં તે મયં પટિગ્ગણ્હામ. વુડ્ઢિ હેસા, આવુસો, અરિયસ્સ વિનયે – યો અચ્ચયં અચ્ચયતો દિસ્વા યથાધમ્મં પટિકરોતિ, આયતિં સંવરં આપજ્જતી’’તિ.
Atha kho so eko puriso asicammaṃ gahetvā dhanukalāpaṃ sannayhitvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavato avidūre bhīto ubbiggo ussaṅkī utrasto patthaddhena kāyena aṭṭhāsi. Addasā kho bhagavā taṃ purisaṃ bhītaṃ ubbiggaṃ ussaṅkiṃ utrastaṃ patthaddhena kāyena ṭhitaṃ. Disvāna taṃ purisaṃ etadavoca – ‘‘ehāvuso, mā bhāyī’’ti. Atha kho so puriso asicammaṃ ekamantaṃ karitvā dhanukalāpaṃ nikkhipitvā yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘accayo maṃ, bhante, accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yohaṃ duṭṭhacitto vadhakacitto idhūpasaṅkanto. Tassa me, bhante, bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyā’’ti. ‘‘Taggha tvaṃ, āvuso, accayo accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ, yaṃ tvaṃ duṭṭhacitto vadhakacitto idhūpasaṅkanto. Yato ca kho tvaṃ, āvuso , accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi, taṃ te mayaṃ paṭiggaṇhāma. Vuḍḍhi hesā, āvuso, ariyassa vinaye – yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti, āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjatī’’ti.
અથ ખો ભગવા તસ્સ પુરિસસ્સ અનુપુબ્બિં કથં કથેસિ, સેય્યથિદં – દાનકથં સીલકથં સગ્ગકથં, કામાનં આદીનવં ઓકારં સંકિલેસં, નેક્ખમ્મે આનિસંસં પકાસેસિ. યદા તં ભગવા અઞ્ઞાસિ કલ્લચિત્તં, મુદુચિત્તં, વિનીવરણચિત્તં, ઉદગ્ગચિત્તં, પસન્નચિત્તં, અથ યા બુદ્ધાનં સામુક્કંસિકા ધમ્મદેસના તં પકાસેસિ – દુક્ખં, સમુદયં, નિરોધં, મગ્ગં. સેય્યથાપિ નામ સુદ્ધં વત્થં અપગતકાળકં સમ્મદેવ રજનં પટિગ્ગહેય્ય, એવમેવ તસ્સ પુરિસસ્સ તસ્મિંયેવ આસને વિરજં વીતમલં ધમ્મચક્ખું ઉદપાદિ – યં કિઞ્ચિ સમુદયધમ્મં, સબ્બં તં નિરોધધમ્મન્તિ. અથ ખો સો પુરિસો દિટ્ઠધમ્મો પત્તધમ્મો વિદિતધમ્મો પરિયોગાળ્હધમ્મો તિણ્ણવિચિકિચ્છો વિગતકથંકથો વેસારજ્જપ્પત્તો અપરપ્પચ્ચયો સત્થુસાસને ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અભિક્કન્તં, ભન્તે, અભિક્કન્તં, ભન્તે. સેય્યથાપિ, ભન્તે, નિક્કુજ્જિતં વા ઉક્કુજ્જેય્ય, પટિચ્છન્નં વા વિવરેય્ય, મૂળ્હસ્સ વા મગ્ગં આચિક્ખેય્ય, અન્ધકારે વા તેલપજ્જોતં ધારેય્ય – ચક્ખુમન્તો રૂપાનિ દક્ખન્તીતિ – એવમેવં ભગવતા અનેકપરિયાયેન ધમ્મો પકાસિતો. એસાહં, ભન્તે, ભગવન્તં સરણં ગચ્છામિ, ધમ્મઞ્ચ, ભિક્ખુસઙ્ઘઞ્ચ. ઉપાસકં મં ભગવા ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગત’’ન્તિ. અથ ખો ભગવા તં પુરિસં એતદવોચ – ‘‘મા ખો ત્વં, આવુસો, ઇમિના મગ્ગેન ગચ્છ, ઇમિના મગ્ગેન ગચ્છાહી’’તિ અઞ્ઞેન મગ્ગેન ઉય્યોજેસિ.
Atha kho bhagavā tassa purisassa anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ, kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā taṃ bhagavā aññāsi kallacittaṃ, muducittaṃ, vinīvaraṇacittaṃ, udaggacittaṃ, pasannacittaṃ, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā taṃ pakāsesi – dukkhaṃ, samudayaṃ, nirodhaṃ, maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaheyya, evameva tassa purisassa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti. Atha kho so puriso diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante. Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti – evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca, bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Atha kho bhagavā taṃ purisaṃ etadavoca – ‘‘mā kho tvaṃ, āvuso, iminā maggena gaccha, iminā maggena gacchāhī’’ti aññena maggena uyyojesi.
અથ ખો તે દ્વે પુરિસા – કિં નુ ખો સો એકો પુરિસો ચિરેન આગચ્છતીતિ – પટિપથં ગચ્છન્તા અદ્દસંસુ ભગવન્તં અઞ્ઞતરસ્મિં રુક્ખમૂલે નિસિન્નં. દિસ્વાન યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ, ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ. તેસં ભગવા અનુપુબ્બિં કથં કથેસિ…પે॰… અપરપ્પચ્ચયા સત્થુસાસને ભગવન્તં એતદવોચું – ‘‘અભિક્કન્તં, ભન્તે…પે॰… ઉપાસકે નો ભગવા ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગતે’’તિ. અથ ખો ભગવા તે પુરિસે એતદવોચ – ‘‘મા ખો તુમ્હે, આવુસો, ઇમિના મગ્ગેન ગચ્છિત્થ, ઇમિના મગ્ગેન ગચ્છથા’’તિ અઞ્ઞેન મગ્ગેન ઉય્યોજેસિ.
Atha kho te dve purisā – kiṃ nu kho so eko puriso cirena āgacchatīti – paṭipathaṃ gacchantā addasaṃsu bhagavantaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ. Disvāna yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tesaṃ bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi…pe… aparappaccayā satthusāsane bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsake no bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gate’’ti. Atha kho bhagavā te purise etadavoca – ‘‘mā kho tumhe, āvuso, iminā maggena gacchittha, iminā maggena gacchathā’’ti aññena maggena uyyojesi.
અથ ખો તે ચત્તારો પુરિસા…પે॰… અથ ખો તે અટ્ઠ પુરિસા…પે॰… અથ ખો તે સોળસ પુરિસા – કિં નુ ખો તે અટ્ઠ પુરિસા ચિરેન આગચ્છન્તીતિ – પટિપથં ગચ્છન્તા અદ્દસાસું ભગવન્તં અઞ્ઞતરસ્મિં રુક્ખમૂલે નિસિન્નં. દિસ્વાન યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ, ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ. તેસં ભગવા અનુપુબ્બિં કથં કથેસિ, સેય્યથિદં – દાનકથં…પે॰… અપરપ્પચ્ચયા સત્થુસાસને ભગવન્તં એતદવોચું – ‘‘અભિક્કન્તં, ભન્તે…પે॰… ઉપાસકે નો ભગવા ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગતે’’તિ. અથ ખો ભગવા તે પુરિસે એતદવોચ – ‘‘મા ખો તુમ્હે, આવુસો, ઇમિના મગ્ગેન ગચ્છિત્થ, ઇમિના મગ્ગેન ગચ્છથા’’તિ અઞ્ઞેન મગ્ગેન ઉય્યોજેસિ.
Atha kho te cattāro purisā…pe… atha kho te aṭṭha purisā…pe… atha kho te soḷasa purisā – kiṃ nu kho te aṭṭha purisā cirena āgacchantīti – paṭipathaṃ gacchantā addasāsuṃ bhagavantaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ. Disvāna yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Tesaṃ bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ…pe… aparappaccayā satthusāsane bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsake no bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gate’’ti. Atha kho bhagavā te purise etadavoca – ‘‘mā kho tumhe, āvuso, iminā maggena gacchittha, iminā maggena gacchathā’’ti aññena maggena uyyojesi.
અથ ખો સો એકો પુરિસો યેન દેવદત્તો તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા દેવદત્તં એતદવોચ – ‘‘નાહં, ભન્તે, સક્કોમિ તં ભગવન્તં જીવિતા વોરોપેતું; મહિદ્ધિકો સો ભગવા, મહાનુભાવો’’તિ. ‘‘અલં, આવુસો; મા ત્વં સમણં ગોતમં જીવિતા વોરોપેસિ. અહમેવ સમણં ગોતમં જીવિતા વોરોપેસ્સામી’’તિ.
Atha kho so eko puriso yena devadatto tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā devadattaṃ etadavoca – ‘‘nāhaṃ, bhante, sakkomi taṃ bhagavantaṃ jīvitā voropetuṃ; mahiddhiko so bhagavā, mahānubhāvo’’ti. ‘‘Alaṃ, āvuso; mā tvaṃ samaṇaṃ gotamaṃ jīvitā voropesi. Ahameva samaṇaṃ gotamaṃ jīvitā voropessāmī’’ti.
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / પકાસનીયકમ્માદિકથા • Pakāsanīyakammādikathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / છસક્યપબ્બજ્જાકથાવણ્ણના • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / પકાસનીયકમ્માદિકથા • Pakāsanīyakammādikathā