Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā)

    ૬. અચ્છરાસુત્તવણ્ણના

    6. Accharāsuttavaṇṇanā

    ૪૬. છટ્ઠે અચ્છરાગણસઙ્ઘુટ્ઠન્તિ અયં કિર દેવપુત્તો સત્થુસાસને પબ્બજિત્વા વત્તપટિપત્તિં પૂરયમાનો પઞ્ચવસ્સકાલે પવારેત્વા દ્વેમાતિકં પગુણં કત્વા કમ્માકમ્મં ઉગ્ગહેત્વા ચિત્તરુચિતં કમ્મટ્ઠાનં ઉગ્ગણ્હિત્વા સલ્લહુકવુત્તિકો અરઞ્ઞં પવિસિત્વા યો ભગવતા મજ્ઝિમયામો સયનસ્સ કોટ્ઠાસોતિ અનુઞ્ઞાતો. તસ્મિમ્પિ સમ્પત્તે ‘‘પમાદસ્સ ભાયામી’’તિ મઞ્ચકં ઉક્ખિપિત્વા રત્તિઞ્ચ દિવા ચ નિરાહારો કમ્મટ્ઠાનમેવ મનસાકાસિ.

    46. Chaṭṭhe accharāgaṇasaṅghuṭṭhanti ayaṃ kira devaputto satthusāsane pabbajitvā vattapaṭipattiṃ pūrayamāno pañcavassakāle pavāretvā dvemātikaṃ paguṇaṃ katvā kammākammaṃ uggahetvā cittarucitaṃ kammaṭṭhānaṃ uggaṇhitvā sallahukavuttiko araññaṃ pavisitvā yo bhagavatā majjhimayāmo sayanassa koṭṭhāsoti anuññāto. Tasmimpi sampatte ‘‘pamādassa bhāyāmī’’ti mañcakaṃ ukkhipitvā rattiñca divā ca nirāhāro kammaṭṭhānameva manasākāsi.

    અથસ્સ અબ્ભન્તરે સત્થકવાતા ઉપ્પજ્જિત્વા જીવિતં પરિયાદિયિંસુ. સો ધુરસ્મિંયેવ કાલમકાસિ. યો હિ કોચિ ભિક્ખુ ચઙ્કમે ચઙ્કમમાનો વા આલમ્બનત્થમ્ભં નિસ્સાય ઠિતો વા ચઙ્કમકોટિયં ચીવરં સીસે ઠપેત્વા નિસિન્નો વા નિપન્નો વા પરિસમજ્ઝે અલઙ્કતધમ્માસને ધમ્મં દેસેન્તો વા કાલં કરોતિ, સબ્બો સો ધુરસ્મિં કાલં કરોતિ નામ. ઇતિ અયં ચઙ્કમને કાલં કત્વા ઉપનિસ્સયમન્દતાય આસવક્ખયં અપ્પત્તો તાવતિંસભવને મહાવિમાનદ્વારે નિદ્દાયિત્વા પબુજ્ઝન્તો વિય પટિસન્ધિં અગ્ગહેસિ. તાવદેવસ્સ સુવણ્ણતોરણં વિય તિગાવુતો અત્તભાવો નિબ્બત્તિ.

    Athassa abbhantare satthakavātā uppajjitvā jīvitaṃ pariyādiyiṃsu. So dhurasmiṃyeva kālamakāsi. Yo hi koci bhikkhu caṅkame caṅkamamāno vā ālambanatthambhaṃ nissāya ṭhito vā caṅkamakoṭiyaṃ cīvaraṃ sīse ṭhapetvā nisinno vā nipanno vā parisamajjhe alaṅkatadhammāsane dhammaṃ desento vā kālaṃ karoti, sabbo so dhurasmiṃ kālaṃ karoti nāma. Iti ayaṃ caṅkamane kālaṃ katvā upanissayamandatāya āsavakkhayaṃ appatto tāvatiṃsabhavane mahāvimānadvāre niddāyitvā pabujjhanto viya paṭisandhiṃ aggahesi. Tāvadevassa suvaṇṇatoraṇaṃ viya tigāvuto attabhāvo nibbatti.

    અન્તોવિમાને સહસ્સમત્તા અચ્છરા તં દિસ્વા, ‘‘વિમાનસામિકો દેવપુત્તો આગતો, રમયિસ્સામ ન’’ન્તિ તૂરિયાનિ ગહેત્વા પરિવારયિંસુ. દેવપુત્તો ન તાવ ચુતભાવં જાનાતિ, પબ્બજિતસઞ્ઞીયેવ અચ્છરા ઓલોકેત્વા વિહારચારિકં આગતં માતુગામં દિસ્વા લજ્જી. પંસુકૂલિકો વિય ઉપરિ ઠિતં ઘનદુકૂલં એકંસં કરોન્તો અંસકૂટં પટિચ્છાદેત્વા ઇન્દ્રિયાનિ ઓક્ખિપિત્વા અધોમુખો અટ્ઠાસિ. તસ્સ કાયવિકારેનેવ તા દેવતા ‘‘સમણદેવપુત્તો અય’’ન્તિ ઞત્વા એવમાહંસુ – ‘‘અય્ય, દેવપુત્ત, દેવલોકો નામાયં, ન સમણધમ્મસ્સ કરણોકાસો, સમ્પત્તિં અનુભવનોકાસો’’તિ. સો તથેવ અટ્ઠાસિ. દેવતા ‘‘ન તાવાયં સલ્લક્ખેતી’’તિ તૂરિયાનિ પગ્ગણ્હિંસુ. સો તથાપિ અનોલોકેન્તોવ અટ્ઠાસિ.

    Antovimāne sahassamattā accharā taṃ disvā, ‘‘vimānasāmiko devaputto āgato, ramayissāma na’’nti tūriyāni gahetvā parivārayiṃsu. Devaputto na tāva cutabhāvaṃ jānāti, pabbajitasaññīyeva accharā oloketvā vihāracārikaṃ āgataṃ mātugāmaṃ disvā lajjī. Paṃsukūliko viya upari ṭhitaṃ ghanadukūlaṃ ekaṃsaṃ karonto aṃsakūṭaṃ paṭicchādetvā indriyāni okkhipitvā adhomukho aṭṭhāsi. Tassa kāyavikāreneva tā devatā ‘‘samaṇadevaputto aya’’nti ñatvā evamāhaṃsu – ‘‘ayya, devaputta, devaloko nāmāyaṃ, na samaṇadhammassa karaṇokāso, sampattiṃ anubhavanokāso’’ti. So tatheva aṭṭhāsi. Devatā ‘‘na tāvāyaṃ sallakkhetī’’ti tūriyāni paggaṇhiṃsu. So tathāpi anolokentova aṭṭhāsi.

    અથસ્સ સબ્બકાયિકં આદાસં પુરતો ઠપયિંસુ. સો છાયં દિસ્વા ચુતભાવં ઞત્વા, ‘‘ન મયા ઇમં ઠાનં પત્થેત્વા સમણધમ્મો કતો, ઉત્તમત્થં અરહત્તં પત્થેત્વા કતો’’તિ સમ્પત્તિયા વિપ્પટિસારી અહોસિ, ‘‘સુવણ્ણપટં પટિલભિસ્સામી’’તિ તક્કયિત્વા યુદ્ધટ્ઠાનં ઓતિણ્ણમલ્લો મૂલકમુટ્ઠિં લભિત્વા વિય. સો – ‘‘અયં સગ્ગસમ્પત્તિ નામ સુલભા, બુદ્ધાનં પાતુભાવો દુલ્લભો’’તિ ચિન્તેત્વા વિમાનં અપવિસિત્વાવ અસમ્ભિન્નેનેવ સીલેન અચ્છરાસઙ્ઘપરિવુતો દસબલસ્સ સન્તિકં આગમ્મ અભિવાદેત્વા એકમન્તં ઠિતો ઇમં ગાથં અભાસિ.

    Athassa sabbakāyikaṃ ādāsaṃ purato ṭhapayiṃsu. So chāyaṃ disvā cutabhāvaṃ ñatvā, ‘‘na mayā imaṃ ṭhānaṃ patthetvā samaṇadhammo kato, uttamatthaṃ arahattaṃ patthetvā kato’’ti sampattiyā vippaṭisārī ahosi, ‘‘suvaṇṇapaṭaṃ paṭilabhissāmī’’ti takkayitvā yuddhaṭṭhānaṃ otiṇṇamallo mūlakamuṭṭhiṃ labhitvā viya. So – ‘‘ayaṃ saggasampatti nāma sulabhā, buddhānaṃ pātubhāvo dullabho’’ti cintetvā vimānaṃ apavisitvāva asambhinneneva sīlena accharāsaṅghaparivuto dasabalassa santikaṃ āgamma abhivādetvā ekamantaṃ ṭhito imaṃ gāthaṃ abhāsi.

    તત્થ અચ્છરાગણસઙ્ઘુટ્ઠન્તિ અચ્છરાગણેન ગીતવાદિતસદ્દેહિ સઙ્ઘોસિતં. પિસાચગણસેવિતન્તિ તમેવ અચ્છરાગણં પિસાચગણં કત્વા વદતિ. વનન્તિ નન્દનવનં સન્ધાય વદતિ. અયઞ્હિ નિયામચિત્તતાય અત્તનો ગરુભાવેન દેવગણં ‘‘દેવગણો’’તિ વત્તું ન રોચેતિ. ‘‘પિસાચગણો’’તિ વદતિ. નન્દનવનઞ્ચ ‘‘નન્દન’’ન્તિ અવત્વા ‘‘મોહન’’ન્તિ વદતિ . કથં યાત્રા ભવિસ્સતીતિ કથં નિગ્ગમનં ભવિસ્સતિ, કથં અતિક્કમો ભવિસ્સતિ, અરહત્તસ્સ મે પદટ્ઠાનભૂતં વિપસ્સનં આચિક્ખથ ભગવાતિ વદતિ.

    Tattha accharāgaṇasaṅghuṭṭhanti accharāgaṇena gītavāditasaddehi saṅghositaṃ. Pisācagaṇasevitanti tameva accharāgaṇaṃ pisācagaṇaṃ katvā vadati. Vananti nandanavanaṃ sandhāya vadati. Ayañhi niyāmacittatāya attano garubhāvena devagaṇaṃ ‘‘devagaṇo’’ti vattuṃ na roceti. ‘‘Pisācagaṇo’’ti vadati. Nandanavanañca ‘‘nandana’’nti avatvā ‘‘mohana’’nti vadati . Kathaṃ yātrā bhavissatīti kathaṃ niggamanaṃ bhavissati, kathaṃ atikkamo bhavissati, arahattassa me padaṭṭhānabhūtaṃ vipassanaṃ ācikkhatha bhagavāti vadati.

    અથ ભગવા ‘‘અતિસલ્લિખતેવ અયં દેવપુત્તો, કિં નુ ખો ઇદ’’ન્તિ? આવજ્જેન્તો અત્તનો સાસને પબ્બજિતભાવં ઞત્વા – ‘‘અયં અચ્ચારદ્ધવીરિયતાય કાલં કત્વા દેવલોકે નિબ્બત્તો, અજ્જાપિસ્સ ચઙ્કમનસ્મિંયેવ અત્તભાવો અસમ્ભિન્નેન સીલેન આગતો’’તિ ચિન્તેસિ. બુદ્ધા ચ અકતાભિનિવેસસ્સ આદિકમ્મિકસ્સ અકતપરિકમ્મસ્સ અન્તેવાસિનો ચિત્તકારો ભિત્તિપરિકમ્મં વિય – ‘‘સીલં તાવ સોધેહિ, સમાધિં ભાવેહિ, કમ્મસ્સકતપઞ્ઞં ઉજું કરોહી’’તિ પઠમં પુબ્બભાગપ્પટિપદં આચિક્ખન્તિ, કારકસ્સ પન યુત્તપયુત્તસ્સ અરહત્તમગ્ગપદટ્ઠાનભૂતં સણ્હસુખુમં સુઞ્ઞતાવિપસ્સનંયેવ આચિક્ખન્તિ, અયઞ્ચ દેવપુત્તો કારકો અભિન્નસીલો, એકો મગ્ગો અસ્સ અનાગતોતિ સુઞ્ઞતાવિપસ્સનં આચિક્ખન્તો ઉજુકો નામાતિઆદિમાહ.

    Atha bhagavā ‘‘atisallikhateva ayaṃ devaputto, kiṃ nu kho ida’’nti? Āvajjento attano sāsane pabbajitabhāvaṃ ñatvā – ‘‘ayaṃ accāraddhavīriyatāya kālaṃ katvā devaloke nibbatto, ajjāpissa caṅkamanasmiṃyeva attabhāvo asambhinnena sīlena āgato’’ti cintesi. Buddhā ca akatābhinivesassa ādikammikassa akataparikammassa antevāsino cittakāro bhittiparikammaṃ viya – ‘‘sīlaṃ tāva sodhehi, samādhiṃ bhāvehi, kammassakatapaññaṃ ujuṃ karohī’’ti paṭhamaṃ pubbabhāgappaṭipadaṃ ācikkhanti, kārakassa pana yuttapayuttassa arahattamaggapadaṭṭhānabhūtaṃ saṇhasukhumaṃ suññatāvipassanaṃyeva ācikkhanti, ayañca devaputto kārako abhinnasīlo, eko maggo assa anāgatoti suññatāvipassanaṃ ācikkhanto ujuko nāmātiādimāha.

    તત્થ ઉજુકોતિ કાયવઙ્કાદીનં અભાવતો અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગો ઉજુકો નામ. અભયા નામ સા દિસાતિ નિબ્બાનં સન્ધાયાહ. તસ્મિં હિ કિઞ્ચિ ભયં નત્થિ, તં વા પત્તસ્સ ભયં નત્થીતિ ‘‘અભયા નામ સા દિસા’’તિ વુત્તં. રથો અકૂજનોતિ અટ્ઠઙ્ગિકો મગ્ગોવ અધિપ્પેતો. યથા હિ પાકતિકરથો અક્ખે વા અનબ્ભઞ્જિતે અતિરેકેસુ વા મનુસ્સેસુ અભિરુળ્હેસુ કૂજતિ વિરવતિ, ન એવં અરિયમગ્ગો. સો હિ એકપ્પહારેન ચતુરાસીતિયાપિ પાણસહસ્સેસુ અભિરુહન્તેસુ ન કૂજતિ ન વિરવતિ. તસ્મા ‘‘અકૂજનો’’તિ વુત્તો. ધમ્મચક્કેહિ સંયુતોતિ કાયિકચેતસિકવીરિયસઙ્ખાતેહિ ધમ્મચક્કેહિ સંયુત્તો.

    Tattha ujukoti kāyavaṅkādīnaṃ abhāvato aṭṭhaṅgiko maggo ujuko nāma. Abhayā nāma sā disāti nibbānaṃ sandhāyāha. Tasmiṃ hi kiñci bhayaṃ natthi, taṃ vā pattassa bhayaṃ natthīti ‘‘abhayā nāma sā disā’’ti vuttaṃ. Ratho akūjanoti aṭṭhaṅgiko maggova adhippeto. Yathā hi pākatikaratho akkhe vā anabbhañjite atirekesu vā manussesu abhiruḷhesu kūjati viravati, na evaṃ ariyamaggo. So hi ekappahārena caturāsītiyāpi pāṇasahassesu abhiruhantesu na kūjati na viravati. Tasmā ‘‘akūjano’’ti vutto. Dhammacakkehi saṃyutoti kāyikacetasikavīriyasaṅkhātehi dhammacakkehi saṃyutto.

    હિરીતિ એત્થ હિરિગ્ગહણેન ઓત્તપ્પમ્પિ ગહિતમેવ હોતિ. તસ્સ અપાલમ્બોતિ યથા બાહિરકરથસ્સ રથે ઠિતાનં યોધાનં અપતનત્થાય દારુમયં અપાલમ્બનં હોતિ, એવં ઇમસ્સ મગ્ગરથસ્સ અજ્ઝત્તબહિદ્ધાસમુટ્ઠાનં હિરોત્તપ્પં અપાલમ્બનં. સત્યસ્સ પરિવારણન્તિ રથસ્સ સીહચમ્માદિપરિવારો વિય ઇમસ્સાપિ મગ્ગરથસ્સ સમ્પયુત્તા સતિ પરિવારણં. ધમ્મન્તિ લોકુત્તરમગ્ગં . સમ્માદિટ્ઠિપુરેજવન્તિ વિપસ્સનાસમ્માદિટ્ઠિપુરેજવા અસ્સ પુબ્બયાયિકાતિ સમ્માદિટ્ઠિપુરેજવો, તં સમ્માદિટ્ઠિપુરેજવં. યથા હિ પઠમતરં રાજપુરિસેહિ કાણકુણિઆદીનંનીહરણેન મગ્ગે સોધિતે પચ્છા રાજા નિક્ખમતિ, એવમેવં વિપસ્સના સમ્માદિટ્ઠિયા અનિચ્ચાદિવસેન ખન્ધાદીસુ સોધિતેસુ પચ્છા ભૂમિલદ્ધવટ્ટં પરિજાનમાના મગ્ગસમ્માદિટ્ઠિ ઉપ્પજ્જતિ. તેન વુત્તં ‘‘ધમ્માહં સારથિં બ્રૂમિ, સમ્માદિટ્ઠિપુરેજવ’’ન્તિ.

    Hirīti ettha hiriggahaṇena ottappampi gahitameva hoti. Tassa apālamboti yathā bāhirakarathassa rathe ṭhitānaṃ yodhānaṃ apatanatthāya dārumayaṃ apālambanaṃ hoti, evaṃ imassa maggarathassa ajjhattabahiddhāsamuṭṭhānaṃ hirottappaṃ apālambanaṃ. Satyassaparivāraṇanti rathassa sīhacammādiparivāro viya imassāpi maggarathassa sampayuttā sati parivāraṇaṃ. Dhammanti lokuttaramaggaṃ . Sammādiṭṭhipurejavanti vipassanāsammādiṭṭhipurejavā assa pubbayāyikāti sammādiṭṭhipurejavo, taṃ sammādiṭṭhipurejavaṃ. Yathā hi paṭhamataraṃ rājapurisehi kāṇakuṇiādīnaṃnīharaṇena magge sodhite pacchā rājā nikkhamati, evamevaṃ vipassanā sammādiṭṭhiyā aniccādivasena khandhādīsu sodhitesu pacchā bhūmiladdhavaṭṭaṃ parijānamānā maggasammādiṭṭhi uppajjati. Tena vuttaṃ ‘‘dhammāhaṃ sārathiṃ brūmi, sammādiṭṭhipurejava’’nti.

    ઇતિ ભગવા દેસનં નિટ્ઠાપેત્વા અવસાને ચત્તારિ સચ્ચાનિ દીપેસિ. દેસનાપરિયોસાને દેવપુત્તો સોતાપત્તિફલે પતિટ્ઠાસિ. યથા હિ રઞ્ઞો ભોજનકાલે અત્તનો મુખપ્પમાણે કબળે ઉક્ખિત્તે અઙ્કે નિસિન્નો પુત્તો અત્તનો મુખપ્પમાણેનેવ તતો કબળં કરોતિ, એવમેવં ભગવતિ અરહત્તનિકૂટેન દેસનં દેસેન્તેપિ સત્તા અત્તનો ઉપનિસ્સયાનુરૂપેન સોતાપત્તિફલાદીનિ પાપુણન્તિ. અયમ્પિ દેવપુત્તો સોતાપત્તિફલં પત્વા ભગવન્તં ગન્ધાદીહિ પૂજેત્વા પક્કામીતિ. છટ્ઠં.

    Iti bhagavā desanaṃ niṭṭhāpetvā avasāne cattāri saccāni dīpesi. Desanāpariyosāne devaputto sotāpattiphale patiṭṭhāsi. Yathā hi rañño bhojanakāle attano mukhappamāṇe kabaḷe ukkhitte aṅke nisinno putto attano mukhappamāṇeneva tato kabaḷaṃ karoti, evamevaṃ bhagavati arahattanikūṭena desanaṃ desentepi sattā attano upanissayānurūpena sotāpattiphalādīni pāpuṇanti. Ayampi devaputto sotāpattiphalaṃ patvā bhagavantaṃ gandhādīhi pūjetvā pakkāmīti. Chaṭṭhaṃ.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૬. અચ્છરાસુત્તં • 6. Accharāsuttaṃ

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૬. અચ્છરાસુત્તવણ્ણના • 6. Accharāsuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact