Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૯. અચેલકસ્સપસુત્તં
9. Acelakassapasuttaṃ
૩૫૧. તેન ખો પન સમયેન અચેલો કસ્સપો મચ્છિકાસણ્ડં અનુપ્પત્તો હોતિ ચિત્તસ્સ ગહપતિનો પુરાણગિહિસહાયો. અસ્સોસિ ખો ચિત્તો ગહપતિ – ‘‘અચેલો કિર કસ્સપો મચ્છિકાસણ્ડં અનુપ્પત્તો અમ્હાકં પુરાણગિહિસહાયો’’તિ. અથ ખો ચિત્તો ગહપતિ યેન અચેલો કસ્સપો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા અચેલેન કસ્સપેન સદ્ધિં સમ્મોદિ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો ચિત્તો ગહપતિ અચેલં કસ્સપં એતદવોચ – ‘‘કીવચિરં પબ્બજિતસ્સ, ભન્તે, કસ્સપા’’તિ? ‘‘તિંસમત્તાનિ ખો મે, ગહપતિ, વસ્સાનિ પબ્બજિતસ્સા’’તિ. ‘‘ઇમેહિ પન તે, ભન્તે, તિંસમત્તેહિ વસ્સેહિ અત્થિ કોચિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા 1 અલમરિયઞાણદસ્સનવિસેસો અધિગતો ફાસુવિહારો’’તિ? ‘‘ઇમેહિ ખો મે, ગહપતિ, તિંસમત્તેહિ વસ્સેહિ પબ્બજિતસ્સ નત્થિ કોચિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા અલમરિયઞાણદસ્સનવિસેસો અધિગતો ફાસુવિહારો, અઞ્ઞત્ર નગ્ગેય્યા ચ મુણ્ડેય્યા ચ પાવળનિપ્ફોટનાય ચા’’તિ. એવં વુત્તે, ચિત્તો ગહપતિ અચેલં કસ્સપં એતદવોચ – ‘‘અચ્છરિયં વત, ભો, અબ્ભુતં વત, ભો! ધમ્મસ્સ સ્વાક્ખાતતા 2 યત્ર હિ નામ તિંસમત્તેહિ વસ્સેહિ ન કોચિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા અલમરિયઞાણદસ્સનવિસેસો અધિગતો અભવિસ્સ ફાસુવિહારો, અઞ્ઞત્ર નગ્ગેય્યા ચ મુણ્ડેય્યા ચ પાવળનિપ્ફોટનાય ચા’’તિ!
351. Tena kho pana samayena acelo kassapo macchikāsaṇḍaṃ anuppatto hoti cittassa gahapatino purāṇagihisahāyo. Assosi kho citto gahapati – ‘‘acelo kira kassapo macchikāsaṇḍaṃ anuppatto amhākaṃ purāṇagihisahāyo’’ti. Atha kho citto gahapati yena acelo kassapo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā acelena kassapena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho citto gahapati acelaṃ kassapaṃ etadavoca – ‘‘kīvaciraṃ pabbajitassa, bhante, kassapā’’ti? ‘‘Tiṃsamattāni kho me, gahapati, vassāni pabbajitassā’’ti. ‘‘Imehi pana te, bhante, tiṃsamattehi vassehi atthi koci uttarimanussadhammā 3 alamariyañāṇadassanaviseso adhigato phāsuvihāro’’ti? ‘‘Imehi kho me, gahapati, tiṃsamattehi vassehi pabbajitassa natthi koci uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso adhigato phāsuvihāro, aññatra naggeyyā ca muṇḍeyyā ca pāvaḷanipphoṭanāya cā’’ti. Evaṃ vutte, citto gahapati acelaṃ kassapaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho! Dhammassa svākkhātatā 4 yatra hi nāma tiṃsamattehi vassehi na koci uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso adhigato abhavissa phāsuvihāro, aññatra naggeyyā ca muṇḍeyyā ca pāvaḷanipphoṭanāya cā’’ti!
‘‘તુય્હં પન, ગહપતિ, કીવચિરં ઉપાસકત્તં ઉપગતસ્સા’’તિ? ‘‘મય્હમ્પિ ખો પન, ભન્તે, તિંસમત્તાનિ વસ્સાનિ ઉપાસકત્તં ઉપગતસ્સા’’તિ. ‘‘ઇમેહિ પન તે, ગહપતિ, તિંસમત્તેહિ વસ્સેહિ અત્થિ કોચિ ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા અલમરિયઞાણદસ્સનવિસેસો અધિગતો ફાસુવિહારો’’તિ? ‘‘ગિહિનોપિ સિયા, ભન્તે. અહઞ્હિ, ભન્તે, યાવદેવ આકઙ્ખામિ, વિવિચ્ચેવ કામેહિ વિવિચ્ચ અકુસલેહિ ધમ્મેહિ સવિતક્કં સવિચારં વિવેકજં પીતિસુખં પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરામિ. અહઞ્હિ, ભન્તે, યાવદેવ આકઙ્ખામિ, વિતક્કવિચારાનં વૂપસમા …પે॰… દુતિયં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરામિ. અહઞ્હિ, ભન્તે, યાવદેવ આકઙ્ખામિ, પીતિયા ચ વિરાગા…પે॰… તતિયં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરામિ. અહઞ્હિ, ભન્તે, યાવદેવ આકઙ્ખામિ, સુખસ્સ ચ પહાના…પે॰… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરામિ. સચે ખો પનાહં, ભન્તે, ભગવતો 5 પઠમતરં કાલં કરેય્યં, અનચ્છરિયં ખો પનેતં યં મં ભગવા એવં બ્યાકરેય્ય – ‘નત્થિ તં સંયોજનં યેન સંયોજનેન સંયુત્તો ચિત્તો ગહપતિ પુન ઇમં લોકં આગચ્છેય્યા’’’તિ. એવં વુત્તે, અચેલો કસ્સપો ચિત્તં ગહપતિં એતદવોચ – ‘‘અચ્છરિયં વત ભો, અબ્ભુતં વત ભો! ધમ્મસ્સ સ્વાક્ખાતતા, યત્ર હિ નામ ગિહી ઓદાતવસનો 6 એવરૂપં ઉત્તરિમનુસ્સધમ્મા અલમરિયઞાણદસ્સનવિસેસં અધિગમિસ્સતિ 7 ફાસુવિહારં. લભેય્યાહં, ગહપતિ , ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે પબ્બજ્જં, લભેય્યં ઉપસમ્પદ’’ન્તિ.
‘‘Tuyhaṃ pana, gahapati, kīvaciraṃ upāsakattaṃ upagatassā’’ti? ‘‘Mayhampi kho pana, bhante, tiṃsamattāni vassāni upāsakattaṃ upagatassā’’ti. ‘‘Imehi pana te, gahapati, tiṃsamattehi vassehi atthi koci uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso adhigato phāsuvihāro’’ti? ‘‘Gihinopi siyā, bhante. Ahañhi, bhante, yāvadeva ākaṅkhāmi, vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Ahañhi, bhante, yāvadeva ākaṅkhāmi, vitakkavicārānaṃ vūpasamā …pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Ahañhi, bhante, yāvadeva ākaṅkhāmi, pītiyā ca virāgā…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Ahañhi, bhante, yāvadeva ākaṅkhāmi, sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharāmi. Sace kho panāhaṃ, bhante, bhagavato 8 paṭhamataraṃ kālaṃ kareyyaṃ, anacchariyaṃ kho panetaṃ yaṃ maṃ bhagavā evaṃ byākareyya – ‘natthi taṃ saṃyojanaṃ yena saṃyojanena saṃyutto citto gahapati puna imaṃ lokaṃ āgaccheyyā’’’ti. Evaṃ vutte, acelo kassapo cittaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho! Dhammassa svākkhātatā, yatra hi nāma gihī odātavasano 9 evarūpaṃ uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ adhigamissati 10 phāsuvihāraṃ. Labheyyāhaṃ, gahapati , imasmiṃ dhammavinaye pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti.
અથ ખો ચિત્તો ગહપતિ અચેલં કસ્સપં આદાય યેન થેરા ભિક્ખૂ તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા થેરે ભિક્ખૂ એતદવોચ – ‘‘અયં, ભન્તે, અચેલો કસ્સપો અમ્હાકં પુરાણગિહિસહાયો. ઇમં થેરા પબ્બાજેન્તુ ઉપસમ્પાદેન્તુ. અહમસ્સ ઉસ્સુક્કં કરિસ્સામિ ચીવરપિણ્ડપાતસેનાસનગિલાનપ્પચ્ચયભેસજ્જપરિક્ખારાન’’ન્તિ. અલત્થ ખો અચેલો કસ્સપો ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે પબ્બજ્જં, અલત્થ ઉપસમ્પદં. અચિરૂપસમ્પન્નો ચ પનાયસ્મા કસ્સપો એકો વૂપકટ્ઠો અપ્પમત્તો આતાપી પહિતત્તો વિહરન્તો નચિરસ્સેવ – યસ્સત્થાય કુલપુત્તા સમ્મદેવ અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજન્તિ, તદનુત્તરં બ્રહ્મચરિયપરિયોસાનં દિટ્ઠેવ ધમ્મે સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા ઉપસમ્પજ્જ વિહાસિ. ‘‘ખીણા જાતિ, વુસિતં બ્રહ્મચરિયં, કતં કરણીયં, નાપરં ઇત્થત્તાયા’’તિ અબ્ભઞ્ઞાસિ. અઞ્ઞતરો ચ પનાયસ્મા કસ્સપો અરહતં અહોસીતિ. નવમં.
Atha kho citto gahapati acelaṃ kassapaṃ ādāya yena therā bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā there bhikkhū etadavoca – ‘‘ayaṃ, bhante, acelo kassapo amhākaṃ purāṇagihisahāyo. Imaṃ therā pabbājentu upasampādentu. Ahamassa ussukkaṃ karissāmi cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārāna’’nti. Alattha kho acelo kassapo imasmiṃ dhammavinaye pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno ca panāyasmā kassapo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti, tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’’ti abbhaññāsi. Aññataro ca panāyasmā kassapo arahataṃ ahosīti. Navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૯. અચેલકસ્સપસુત્તવણ્ણના • 9. Acelakassapasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૯. અચેલકસ્સપસુત્તવણ્ણના • 9. Acelakassapasuttavaṇṇanā