Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૧૦. સળવગ્ગો
10. Saḷavaggo
૧. અદન્તઅગુત્તસુત્તં
1. Adantaaguttasuttaṃ
૯૪. સાવત્થિનિદાનં . ‘‘છયિમે , ભિક્ખવે, ફસ્સાયતના અદન્તા અગુત્તા અરક્ખિતા અસંવુતા દુક્ખાધિવાહા હોન્તિ. કતમે છ? ચક્ખુ, ભિક્ખવે, ફસ્સાયતનં અદન્તં અગુત્તં અરક્ખિતં અસંવુતં દુક્ખાધિવાહં હોતિ…પે॰… જિવ્હા, ભિક્ખવે, ફસ્સાયતનં અદન્તં અગુત્તં અરક્ખિતં અસંવુતં દુક્ખાધિવાહં હોતિ…પે॰… મનો, ભિક્ખવે, ફસ્સાયતનં અદન્તં અગુત્તં અરક્ખિતં અસંવુતં દુક્ખાધિવાહં હોતિ. ઇમે ખો, ભિક્ખવે, છ ફસ્સાયતના અદન્તા અગુત્તા અરક્ખિતા અસંવુતા દુક્ખાધિવાહા હોન્તિ’’.
94. Sāvatthinidānaṃ . ‘‘Chayime , bhikkhave, phassāyatanā adantā aguttā arakkhitā asaṃvutā dukkhādhivāhā honti. Katame cha? Cakkhu, bhikkhave, phassāyatanaṃ adantaṃ aguttaṃ arakkhitaṃ asaṃvutaṃ dukkhādhivāhaṃ hoti…pe… jivhā, bhikkhave, phassāyatanaṃ adantaṃ aguttaṃ arakkhitaṃ asaṃvutaṃ dukkhādhivāhaṃ hoti…pe… mano, bhikkhave, phassāyatanaṃ adantaṃ aguttaṃ arakkhitaṃ asaṃvutaṃ dukkhādhivāhaṃ hoti. Ime kho, bhikkhave, cha phassāyatanā adantā aguttā arakkhitā asaṃvutā dukkhādhivāhā honti’’.
‘‘છયિમે, ભિક્ખવે, ફસ્સાયતના સુદન્તા સુગુત્તા સુરક્ખિતા સુસંવુતા સુખાધિવાહા હોન્તિ. કતમે છ? ચક્ખુ, ભિક્ખવે, ફસ્સાયતનં સુદન્તં સુગુત્તં સુરક્ખિતં સુસંવુતં સુખાધિવાહં હોતિ…પે॰… જિવ્હા, ભિક્ખવે, ફસ્સાયતનં સુદન્તં સુગુત્તં સુરક્ખિતં સુસંવુતં સુખાધિવાહં હોતિ…પે॰… મનો, ભિક્ખવે, ફસ્સાયતનં સુદન્તં સુગુત્તં સુરક્ખિતં સુસંવુતં સુખાધિવાહં હોતિ. ઇમે ખો, ભિક્ખવે, છ ફસ્સાયતના સુદન્તા સુગુત્તા સુરક્ખિતા સુસંવુતા સુખાધિવાહા હોન્તી’’તિ. ઇદમવોચ ભગવા…પે॰… એતદવોચ સત્થા –
‘‘Chayime, bhikkhave, phassāyatanā sudantā suguttā surakkhitā susaṃvutā sukhādhivāhā honti. Katame cha? Cakkhu, bhikkhave, phassāyatanaṃ sudantaṃ suguttaṃ surakkhitaṃ susaṃvutaṃ sukhādhivāhaṃ hoti…pe… jivhā, bhikkhave, phassāyatanaṃ sudantaṃ suguttaṃ surakkhitaṃ susaṃvutaṃ sukhādhivāhaṃ hoti…pe… mano, bhikkhave, phassāyatanaṃ sudantaṃ suguttaṃ surakkhitaṃ susaṃvutaṃ sukhādhivāhaṃ hoti. Ime kho, bhikkhave, cha phassāyatanā sudantā suguttā surakkhitā susaṃvutā sukhādhivāhā hontī’’ti. Idamavoca bhagavā…pe… etadavoca satthā –
અસંવુતો યત્થ દુક્ખં નિગચ્છતિ;
Asaṃvuto yattha dukkhaṃ nigacchati;
તેસઞ્ચ યે સંવરણં અવેદિસું,
Tesañca ye saṃvaraṇaṃ avedisuṃ,
સદ્ધાદુતિયા વિહરન્તાનવસ્સુતા.
Saddhādutiyā viharantānavassutā.
‘‘દિસ્વાન રૂપાનિ મનોરમાનિ,
‘‘Disvāna rūpāni manoramāni,
અથોપિ દિસ્વાન અમનોરમાનિ;
Athopi disvāna amanoramāni;
મનોરમે રાગપથં વિનોદયે,
Manorame rāgapathaṃ vinodaye,
ન ચાપ્પિયં મેતિ મનં પદોસયે.
Na cāppiyaṃ meti manaṃ padosaye.
‘‘સદ્દઞ્ચ સુત્વા દુભયં પિયાપ્પિયં,
‘‘Saddañca sutvā dubhayaṃ piyāppiyaṃ,
પિયમ્હિ સદ્દે ન સમુચ્છિતો સિયા;
Piyamhi sadde na samucchito siyā;
અથોપ્પિયે દોસગતં વિનોદયે,
Athoppiye dosagataṃ vinodaye,
ન ચાપ્પિયં મેતિ મનં પદોસયે.
Na cāppiyaṃ meti manaṃ padosaye.
‘‘ગન્ધઞ્ચ ઘત્વા સુરભિં મનોરમં,
‘‘Gandhañca ghatvā surabhiṃ manoramaṃ,
અથોપિ ઘત્વા અસુચિં અકન્તિયં;
Athopi ghatvā asuciṃ akantiyaṃ;
અકન્તિયસ્મિં પટિઘં વિનોદયે,
Akantiyasmiṃ paṭighaṃ vinodaye,
છન્દાનુનીતો ન ચ કન્તિયે સિયા.
Chandānunīto na ca kantiye siyā.
‘‘રસઞ્ચ ભોત્વાન અસાદિતઞ્ચ સાદું,
‘‘Rasañca bhotvāna asāditañca sāduṃ,
અથોપિ ભોત્વાન અસાદુમેકદા;
Athopi bhotvāna asādumekadā;
સાદું રસં નાજ્ઝોસાય ભુઞ્જે,
Sāduṃ rasaṃ nājjhosāya bhuñje,
વિરોધમાસાદુસુ નોપદંસયે.
Virodhamāsādusu nopadaṃsaye.
દુક્ખેન ફુટ્ઠોપિ ન સમ્પવેધે;
Dukkhena phuṭṭhopi na sampavedhe;
ફસ્સદ્વયં સુખદુક્ખે ઉપેક્ખે,
Phassadvayaṃ sukhadukkhe upekkhe,
અનાનુરુદ્ધો અવિરુદ્ધ કેનચિ.
Anānuruddho aviruddha kenaci.
‘‘પપઞ્ચસઞ્ઞા ઇતરીતરા નરા,
‘‘Papañcasaññā itarītarā narā,
પપઞ્ચયન્તા ઉપયન્તિ સઞ્ઞિનો;
Papañcayantā upayanti saññino;
મનોમયં ગેહસિતઞ્ચ સબ્બં,
Manomayaṃ gehasitañca sabbaṃ,
પનુજ્જ નેક્ખમ્મસિતં ઇરીયતિ.
Panujja nekkhammasitaṃ irīyati.
‘‘એવં મનો છસ્સુ યદા સુભાવિતો,
‘‘Evaṃ mano chassu yadā subhāvito,
ફુટ્ઠસ્સ ચિત્તં ન વિકમ્પતે ક્વચિ;
Phuṭṭhassa cittaṃ na vikampate kvaci;
તે રાગદોસે અભિભુય્ય ભિક્ખવો,
Te rāgadose abhibhuyya bhikkhavo,
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૧. અદન્તઅગુત્તવણ્ણના • 1. Adantaaguttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૧. અદન્તઅગુત્તસુત્તવણ્ણના • 1. Adantaaguttasuttavaṇṇanā