Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / કથાવત્થુપાળિ • Kathāvatthupāḷi |
૧૬. સોળસમવગ્ગો
16. Soḷasamavaggo
(૧૫૯) ૪. અધિગય્હમનસિકારકથા
(159) 4. Adhigayhamanasikārakathā
૭૪૯. અધિગય્હ મનસિ કરોતીતિ? આમન્તા. તેન ચિત્તેન તં ચિત્તં પજાનાતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… તેન ચિત્તેન તં ચિત્તં પજાનાતીતિ? આમન્તા . તેન ચિત્તેન તં ચિત્તં ‘‘ચિત્ત’’ન્તિ પજાનાતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… તેન ચિત્તેન તં ચિત્તં ‘‘ચિત્ત’’ન્તિ પજાનાતીતિ? આમન્તા. તં ચિત્તં તસ્સ ચિત્તસ્સ આરમ્મણન્તિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
749. Adhigayha manasi karotīti? Āmantā. Tena cittena taṃ cittaṃ pajānātīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… tena cittena taṃ cittaṃ pajānātīti? Āmantā . Tena cittena taṃ cittaṃ ‘‘citta’’nti pajānātīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… tena cittena taṃ cittaṃ ‘‘citta’’nti pajānātīti? Āmantā. Taṃ cittaṃ tassa cittassa ārammaṇanti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
તં ચિત્તં તસ્સ ચિત્તસ્સ આરમ્મણન્તિ? આમન્તા. તેન ફસ્સેન તં ફસ્સં ફુસતિ, તાય વેદનાય…પે॰… તાય સઞ્ઞાય… તાય ચેતનાય… તેન ચિત્તેન… તેન વિતક્કેન… તેન વિચારેન… તાય પીતિયા… તાય સતિયા… તાય પઞ્ઞાય તં પઞ્ઞં પજાનાતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
Taṃ cittaṃ tassa cittassa ārammaṇanti? Āmantā. Tena phassena taṃ phassaṃ phusati, tāya vedanāya…pe… tāya saññāya… tāya cetanāya… tena cittena… tena vitakkena… tena vicārena… tāya pītiyā… tāya satiyā… tāya paññāya taṃ paññaṃ pajānātīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
૭૫૦. અતીતં ‘‘અતીત’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, અનાગતં ‘‘અનાગત’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… અતીતં ‘‘અતીત’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, અનાગતં ‘‘અનાગત’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? આમન્તા. દ્વિન્નં ફસ્સાનં…પે॰… દ્વિન્નં ચિત્તાનં સમોધાનં હોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
750. Atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasikaronto, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasikaronto, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karotīti? Āmantā. Dvinnaṃ phassānaṃ…pe… dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
અતીતં ‘‘અતીત’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, પચ્ચુપ્પન્નં ‘‘પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… અતીતં ‘‘અતીત’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, પચ્ચુપ્પન્નં ‘‘પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? આમન્તા. દ્વિન્નં ફસ્સાનં…પે॰… દ્વિન્નં ચિત્તાનં સમોધાનં હોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
Atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasikaronto, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasikaronto, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Āmantā. Dvinnaṃ phassānaṃ…pe… dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
અતીતં ‘‘અતીત’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, અનાગતં ‘‘અનાગત’’ન્તિ મનસિ કરોતિ, પચ્ચુપ્પન્નં ‘‘પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… અતીતં ‘‘અતીત’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, અનાગતં ‘‘અનાગત’’ન્તિ મનસિ કરોતિ, પચ્ચુપ્પન્નં ‘‘પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? આમન્તા. તિણ્ણં ફસ્સાનં…પે॰… તિણ્ણં ચિત્તાનં સમોધાનં હોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
Atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasikaronto, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karoti, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasikaronto, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karoti, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Āmantā. Tiṇṇaṃ phassānaṃ…pe… tiṇṇaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
૭૫૧. અનાગતં ‘‘અનાગત’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, અતીતં ‘‘અતીત’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… અનાગતં ‘‘અનાગત’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, અતીતં ‘‘અતીત’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? આમન્તા. દ્વિન્નં ફસ્સાનં…પે॰… દ્વિન્નં ચિત્તાનં સમોધાનં હોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
751. Anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasikaronto, atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasikaronto, atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karotīti? Āmantā. Dvinnaṃ phassānaṃ…pe… dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
અનાગતં ‘‘અનાગત’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, પચ્ચુપ્પન્નં ‘‘પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… અનાગતં ‘‘અનાગત’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, પચ્ચુપ્પન્નં ‘‘પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? આમન્તા. દ્વિન્નં ફસ્સાનં…પે॰… દ્વિન્નં ચિત્તાનં સમોધાનં હોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
Anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasikaronto, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasikaronto, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Āmantā. Dvinnaṃ phassānaṃ…pe… dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
અનાગતં ‘‘અનાગત’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, અતીતં ‘‘અતીત’’ન્તિ મનસિ કરોતિ, પચ્ચુપ્પન્નં ‘‘પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… અનાગતં ‘‘અનાગત’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, અતીતં ‘‘અતીત’’ન્તિ મનસિ કરોતિ, પચ્ચુપ્પન્નં ‘‘પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? આમન્તા. તિણ્ણં ફસ્સાનં…પે॰… તિણ્ણં ચિત્તાનં સમોધાનં હોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
Anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasikaronto, atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karoti, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasikaronto, atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karoti, paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasi karotīti? Āmantā. Tiṇṇaṃ phassānaṃ…pe… tiṇṇaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
૭૫૨. પચ્ચુપ્પન્નં ‘‘પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ મનસિકરોન્તો , અતીતં ‘‘અતીત’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… પચ્ચુપ્પન્નં ‘‘પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, અતીતં ‘‘અતીત’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? આમન્તા. દ્વિન્નં ફસ્સાનં…પે॰… દ્વિન્નં ચિત્તાનં સમોધાનં હોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
752. Paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasikaronto , atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasikaronto, atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karotīti? Āmantā. Dvinnaṃ phassānaṃ…pe… dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
પચ્ચુપ્પન્નં ‘‘પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, અનાગતં ‘‘અનાગત’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… પચ્ચુપ્પન્નં ‘‘પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, અનાગતં ‘‘અનાગત’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? આમન્તા. દ્વિન્નં ફસ્સાનં…પે॰… દ્વિન્નં ચિત્તાનં સમોધાનં હોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
Paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasikaronto, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasikaronto, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karotīti? Āmantā. Dvinnaṃ phassānaṃ…pe… dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
પચ્ચુપ્પન્નં ‘‘પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, અતીતં ‘‘અતીત’’ન્તિ મનસિ કરોતિ, અનાગતં ‘‘અનાગત’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰… પચ્ચુપ્પન્નં ‘‘પચ્ચુપ્પન્ન’’ન્તિ મનસિકરોન્તો, અતીતં ‘‘અતીત’’ન્તિ મનસિ કરોતિ, અનાગતં ‘‘અનાગત’’ન્તિ મનસિ કરોતીતિ? આમન્તા. તિણ્ણં ફસ્સાનં…પે॰… તિણ્ણં ચિત્તાનં સમોધાનં હોતીતિ? ન હેવં વત્તબ્બે…પે॰….
Paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasikaronto, atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karoti, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… paccuppannaṃ ‘‘paccuppanna’’nti manasikaronto, atītaṃ ‘‘atīta’’nti manasi karoti, anāgataṃ ‘‘anāgata’’nti manasi karotīti? Āmantā. Tiṇṇaṃ phassānaṃ…pe… tiṇṇaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
૭૫૩. ન વત્તબ્બં – ‘‘અધિગય્હ મનસિ કરોતી’’તિ? આમન્તા. નનુ વુત્તં ભગવતા –
753. Na vattabbaṃ – ‘‘adhigayha manasi karotī’’ti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā –
‘‘સબ્બે સઙ્ખારા અનિચ્ચાતિ, યદા પઞ્ઞાય પસ્સતિ;
‘‘Sabbe saṅkhārā aniccāti, yadā paññāya passati;
અથ નિબ્બિન્દતિ દુક્ખે, એસ મગ્ગો વિસુદ્ધિયા.
Atha nibbindati dukkhe, esa maggo visuddhiyā.
‘‘સબ્બે સઙ્ખારા દુક્ખાતિ, યદા પઞ્ઞાય પસ્સતિ;
‘‘Sabbe saṅkhārā dukkhāti, yadā paññāya passati;
અથ નિબ્બિન્દતિ દુક્ખે, એસ મગ્ગો વિસુદ્ધિયા.
Atha nibbindati dukkhe, esa maggo visuddhiyā.
‘‘સબ્બે ધમ્મા અનત્તાતિ, યદા પઞ્ઞાય પસ્સતિ;
‘‘Sabbe dhammā anattāti, yadā paññāya passati;
અથ નિબ્બિન્દતિ દુક્ખે, એસ મગ્ગો વિસુદ્ધિયા’’તિ 1.
Atha nibbindati dukkhe, esa maggo visuddhiyā’’ti 2.
અત્થેવ સુત્તન્તોતિ? આમન્તા. તેન હિ અધિગય્હ મનસિ કરોતીતિ.
Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi adhigayha manasi karotīti.
અધિગય્હમનસિકારકથા નિટ્ઠિતા.
Adhigayhamanasikārakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / અભિધમ્મપિટક (અટ્ઠકથા) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ૪. અધિગય્હમનસિકારકથાવણ્ણના • 4. Adhigayhamanasikārakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-મૂલટીકા • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ૪. અધિગય્હમનસિકારકથાવણ્ણના • 4. Adhigayhamanasikārakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-અનુટીકા • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ૪. અધિગય્હમનસિકારકથાવણ્ણના • 4. Adhigayhamanasikārakathāvaṇṇanā