Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸங்யுத்தனிகாய (டீகா) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
6. ஸாகச்ச²வக்³கோ³
6. Sākacchavaggo
1. ஆஹாரஸுத்தவண்ணனா
1. Āhārasuttavaṇṇanā
232. புரிமனயதோதி ‘‘ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ட்டா²னீயானங் த⁴ம்மான’’ந்திஆதி³னா ஆக³தனயதோ. ஏவந்தி இதா³னி வுச்சமானாகாரேன. ஸதி ச ஸம்பஜஞ்ஞஞ்ச ஸதிஸம்பஜஞ்ஞங். ஸதிபதா⁴னங் வா அபி⁴க்கந்தாதீ³ஸு ஸத்த²கபா⁴வபரிக்³க³ண்ஹகஞாணங் ஸதிஸம்பஜஞ்ஞங். தங் ஸப்³ப³த்த² ஸதோகாரீபா⁴வாவஹத்தா ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ உப்பாதா³ய ஸங்வத்ததி. யதா² ச பச்சனீகத⁴ம்மப்பஹானங் அனுரூபத⁴ம்மதே³ஸனா ச அனுப்பன்னானங் குஸலானங் த⁴ம்மானங் உப்பாதா³ய ஹோதி, ஏவங் ஸதிரஹிதபுக்³க³லவஜ்ஜனா ஸதோகாரீபுக்³க³லஸேவனா ச தத்த² ச யுத்தபயுத்ததா ஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ உப்பாதா³ய ஹோதீதி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதி ‘‘ஸதிஸம்பஜஞ்ஞ’’ந்திஆதி³னா. அரஹத்தமக்³கே³ன பா⁴வனாபாரிபூரீ ஹோதி. ததா² ஹி அரஹாவ ‘‘ஸதிவேபுல்லப்பத்தோ’’தி வுச்சதி.
232.Purimanayatoti ‘‘satisambojjhaṅgaṭṭhānīyānaṃ dhammāna’’ntiādinā āgatanayato. Evanti idāni vuccamānākārena. Sati ca sampajaññañca satisampajaññaṃ. Satipadhānaṃ vā abhikkantādīsu satthakabhāvapariggaṇhakañāṇaṃ satisampajaññaṃ. Taṃ sabbattha satokārībhāvāvahattā satisambojjhaṅgassa uppādāya saṃvattati. Yathā ca paccanīkadhammappahānaṃ anurūpadhammadesanā ca anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya hoti, evaṃ satirahitapuggalavajjanā satokārīpuggalasevanā ca tattha ca yuttapayuttatā satisambojjhaṅgassa uppādāya hotīti imamatthaṃ dasseti ‘‘satisampajañña’’ntiādinā. Arahattamaggena bhāvanāpāripūrī hoti. Tathā hi arahāva ‘‘sativepullappatto’’ti vuccati.
த⁴ம்மானங், த⁴ம்மேஸு வா விசயோ, ஸோ ஏவ ஹெட்டா² வுத்தனயேன ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³, தஸ்ஸ த⁴ம்மவிசயஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ. பரிபுச்ச²கதாதி ஆசரியங் பயிருபாஸித்வா பஞ்சபி நிகாயே ஸஹட்ட²கதா²ய பரியோகா³ஹெத்வா யங் யங் தத்த² க³ண்டி²ட்டா²னங், தஸ்ஸ தஸ்ஸ ‘‘இத³ங், ப⁴ந்தே, கத²ங் இமஸ்ஸ கோ அத்தோ²’’தி ஏவங் க²ந்தா⁴தீ³ஸு அத்த²புச்ச²கபா⁴வோ. தேனாஹ ‘‘க²ந்த⁴…பே॰… ப³ஹுலதா’’தி.
Dhammānaṃ, dhammesu vā vicayo, so eva heṭṭhā vuttanayena sambojjhaṅgo, tassa dhammavicayasambojjhaṅgassa. Paripucchakatāti ācariyaṃ payirupāsitvā pañcapi nikāye sahaṭṭhakathāya pariyogāhetvā yaṃ yaṃ tattha gaṇṭhiṭṭhānaṃ, tassa tassa ‘‘idaṃ, bhante, kathaṃ imassa ko attho’’ti evaṃ khandhādīsu atthapucchakabhāvo. Tenāha ‘‘khandha…pe… bahulatā’’ti.
வத்து²விஸத³கிரியாதி சித்தசேதஸிகானங் பவத்திட்டா²னபா⁴வதோ ஸரீரங் தப்படிப³த்³தா⁴னி ச சீவராதீ³னி இத⁴ ‘‘வத்தூ²னீ’’தி அதி⁴ப்பேதானி, தானி யதா² சித்தஸ்ஸ ஸுகா²வஹானி ஹொந்தி, ததா² கரணங் தேஸங் விஸத³பா⁴வகரணங். தேன வுத்தங் ‘‘அஜ்ஜ²த்திகபா³ஹிரான’’ந்திஆதி³. உஸ்ஸன்னதோ³ஸந்தி வாதாதி³உஸ்ஸன்னதோ³ஸங். ஸேத³மலமக்கி²தந்தி ஸேதே³ன சேவ ஜல்லிகாஸங்கா²தேன ஸரீரமலேன ச மக்கி²தங். ச-ஸத்³தே³ன அஞ்ஞம்பி ஸரீரஸ்ஸ ச சித்தஸ்ஸ ச பீளாவஹங் ஸங்க³ண்ஹாதி. ஸேனாஸனங் வாதி வா-ஸத்³தே³ன பத்தாதீ³னங் ஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. அவிஸதே³ ஸதி, விஸயபூ⁴தே வா. கத²ங் பா⁴வனமனுயுத்தஸ்ஸ தானி விஸயோதி? அந்தரந்தரா பவத்தனகசித்துப்பாத³வஸேன ஏவங் வுத்தங். தே ஹி சித்துப்பாதா³ சித்தேகக்³க³தாய இஜ்ஜ²ந்தியாபி அபரிஸுத்³த⁴பா⁴வாய ஸங்வத்தந்தி. சித்தசேதஸிகேஸு நிஸ்ஸயாதி³பச்சயபூ⁴தேஸு. ஞாணம்பீதி பி-ஸத்³தோ³ ஸம்பிண்ட³னே. தேன ந கேவலங் தங் வத்து²யேவ , அத² கோ² தஸ்மிங் அபரிஸுத்³தே⁴ ஞாணம்பி அபரிஸுத்³த⁴ங் ஹோதீதி நிஸ்ஸயாபரிஸுத்³தி⁴யா நிஸ்ஸிதாபரிஸுத்³தி⁴ விய விஸயஸ்ஸ அபரிஸுத்³த⁴தாய விஸயீனங் அபரிஸுத்³தி⁴ங் த³ஸ்ஸேதி அன்வயதோ ப்³யதிரேகதோ ச.
Vatthuvisadakiriyāti cittacetasikānaṃ pavattiṭṭhānabhāvato sarīraṃ tappaṭibaddhāni ca cīvarādīni idha ‘‘vatthūnī’’ti adhippetāni, tāni yathā cittassa sukhāvahāni honti, tathā karaṇaṃ tesaṃ visadabhāvakaraṇaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘ajjhattikabāhirāna’’ntiādi. Ussannadosanti vātādiussannadosaṃ. Sedamalamakkhitanti sedena ceva jallikāsaṅkhātena sarīramalena ca makkhitaṃ. Ca-saddena aññampi sarīrassa ca cittassa ca pīḷāvahaṃ saṅgaṇhāti. Senāsanaṃ vāti vā-saddena pattādīnaṃ saṅgaho daṭṭhabbo. Avisade sati, visayabhūte vā. Kathaṃ bhāvanamanuyuttassa tāni visayoti? Antarantarā pavattanakacittuppādavasena evaṃ vuttaṃ. Te hi cittuppādā cittekaggatāya ijjhantiyāpi aparisuddhabhāvāya saṃvattanti. Cittacetasikesu nissayādipaccayabhūtesu. Ñāṇampīti pi-saddo sampiṇḍane. Tena na kevalaṃ taṃ vatthuyeva , atha kho tasmiṃ aparisuddhe ñāṇampi aparisuddhaṃ hotīti nissayāparisuddhiyā nissitāparisuddhi viya visayassa aparisuddhatāya visayīnaṃ aparisuddhiṃ dasseti anvayato byatirekato ca.
ஸமபா⁴வகரணங் கிச்சதோ அனூனாதி⁴கபா⁴வகரணங். யதா²பச்சயங் ஸத்³தெ⁴ய்யவத்து²ஸ்மிங் அதி⁴மொக்க²கிச்சஸ்ஸ படுதரபா⁴வேன பஞ்ஞாய அவிஸத³தாய வீரியாதீ³னஞ்ச அனுப³லப்பதா³னஸிதி²லதாதி³னா ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியங் ப³லவங் ஹோதி. தேனாஹ ‘‘இதரானி மந்தா³னீ’’தி. ததோதி தஸ்மா ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியஸ்ஸ ப³லவபா⁴வதோ இதரேஸஞ்ச மந்த³த்தா. கோஸஜ்ஜபக்கே² பதிதுங் அத³த்வா ஸம்பயுத்தத⁴ம்மானங் பக்³க³ண்ஹனங் அனுப³லப்பதா³னங் பக்³க³ஹோ, பக்³க³ஹகிச்சங் காதுங் ந ஸக்கோதீதி ஸம்ப³ந்தி⁴தப்³ப³ங். ஆரம்மணங் உபக³ந்த்வா டா²னங், அனிஸ்ஸஜ்ஜனங் வா உபட்டா²னங், விக்கே²பபடிபக்கோ². யேன வா ஸம்பயுத்தா அவிக்கி²த்தா ஹொந்தி, ஸோ அவிக்கே²போ. ரூபக³தங் விய சக்கு²னா யேன யாதா²வதோ விஸயஸபா⁴வங் பஸ்ஸதி, தங் த³ஸ்ஸனகிச்சங் காதுங் ந ஸக்கோதி ப³லவதா ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியேன அபி⁴பூ⁴தத்தா. ஸஹஜாதத⁴ம்மேஸு ஹி இந்த³ட்ட²ங் கரொந்தானங் ஸஹ பவத்தமானானங் த⁴ம்மானங் ஏகரஸதாவஸேனேவ அத்த²ஸித்³தி⁴, ந அஞ்ஞதா². தஸ்மாதி வுத்தமேவத்த²ங் காரணபா⁴வேன பச்சாமஸதி. தந்தி ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியங்.
Samabhāvakaraṇaṃ kiccato anūnādhikabhāvakaraṇaṃ. Yathāpaccayaṃ saddheyyavatthusmiṃ adhimokkhakiccassa paṭutarabhāvena paññāya avisadatāya vīriyādīnañca anubalappadānasithilatādinā saddhindriyaṃ balavaṃ hoti. Tenāha ‘‘itarāni mandānī’’ti. Tatoti tasmā saddhindriyassa balavabhāvato itaresañca mandattā. Kosajjapakkhe patituṃ adatvā sampayuttadhammānaṃ paggaṇhanaṃ anubalappadānaṃ paggaho, paggahakiccaṃ kātuṃ na sakkotīti sambandhitabbaṃ. Ārammaṇaṃ upagantvā ṭhānaṃ, anissajjanaṃ vā upaṭṭhānaṃ, vikkhepapaṭipakkho. Yena vā sampayuttā avikkhittā honti, so avikkhepo. Rūpagataṃ viya cakkhunā yena yāthāvato visayasabhāvaṃ passati, taṃ dassanakiccaṃ kātuṃ na sakkoti balavatā saddhindriyena abhibhūtattā. Sahajātadhammesu hi indaṭṭhaṃ karontānaṃ saha pavattamānānaṃ dhammānaṃ ekarasatāvaseneva atthasiddhi, na aññathā. Tasmāti vuttamevatthaṃ kāraṇabhāvena paccāmasati. Tanti saddhindriyaṃ.
த⁴ம்மஸபா⁴வபச்சவெக்க²ணேனாதி யஸ்ஸ ஸத்³தெ⁴ய்யவத்து²னோ உளாரதாதி³கு³ணே அதி⁴முச்சனஸ்ஸ ஸாதிஸயப்பவத்தியா ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியங் ப³லவங் ஜாதங், தஸ்ஸ பச்சயபச்சயுப்பன்னதாதி³விபா⁴க³தோ யாதா²வதோ வீமங்ஸனேன. ஏவஞ்ஹி ஏவங்த⁴ம்மதானயேன ஸபா⁴வஸரஸதோ பரிக்³க³ய்ஹமானே ஸவிப்பா²ரோ அதி⁴மொக்கோ² ந ஹோதி – ‘‘அயங் இமேஸங் த⁴ம்மானங் ஸபா⁴வோ’’தி பஞ்ஞாப்³யாபாரஸ்ஸ ஸாதிஸயத்தா. து⁴ரியத⁴ம்மேஸு ஹி யதா² ஸத்³தா⁴ய ப³லவபா⁴வே பஞ்ஞாய மந்த³பா⁴வோ ஹோதி, ஏவங் பஞ்ஞாய ப³லவபா⁴வே ஸத்³தா⁴ய மந்த³பா⁴வோ ஹோதி. தேன வுத்தங் – ‘‘தங் த⁴ம்மஸபா⁴வபச்சவெக்க²ணேன…பே॰… ஹாபேதப்³ப³’’ந்தி. ததா² அமனஸிகரணேனாதி யேனாகாரேன பா⁴வனமனுயுஞ்ஜந்தஸ்ஸ ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியங் ப³லவங் ஜாதங், தேனாகாரேன பா⁴வனங் நானுயுஞ்ஜனேனாதி வுத்தங் ஹோதி. இத⁴ து³விதே⁴ன ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியஸ்ஸ ப³லவபா⁴வோ அத்தனோ வா பச்சயவிஸேஸேன கிச்சுத்தரியதோ வீரியாதீ³னங் வா மந்த³கிச்சதாய. தத்த² பட²மவிகப்பே ஹாபனவிதி⁴ த³ஸ்ஸிதோ, து³தியவிகப்பே பன யதா² மனஸிகரோதோ வீரியாதீ³னங் மந்த³கிச்சதாய ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியங் ப³லவங் ஜாதங், ததா² அமனஸிகாரேன வீரியாதீ³னங் படுதரபா⁴வாவஹேன மனஸிகாரேன ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியங் தேஹி ஸமதங் கரொந்தேன ஹாபேதப்³ப³ங். இமினா நயேன ஸேஸிந்த்³ரியேஸுபி ஹாபனவிதி⁴ வேதி³தப்³போ³.
Dhammasabhāvapaccavekkhaṇenāti yassa saddheyyavatthuno uḷāratādiguṇe adhimuccanassa sātisayappavattiyā saddhindriyaṃ balavaṃ jātaṃ, tassa paccayapaccayuppannatādivibhāgato yāthāvato vīmaṃsanena. Evañhi evaṃdhammatānayena sabhāvasarasato pariggayhamāne savipphāro adhimokkho na hoti – ‘‘ayaṃ imesaṃ dhammānaṃ sabhāvo’’ti paññābyāpārassa sātisayattā. Dhuriyadhammesu hi yathā saddhāya balavabhāve paññāya mandabhāvo hoti, evaṃ paññāya balavabhāve saddhāya mandabhāvo hoti. Tena vuttaṃ – ‘‘taṃ dhammasabhāvapaccavekkhaṇena…pe… hāpetabba’’nti. Tathā amanasikaraṇenāti yenākārena bhāvanamanuyuñjantassa saddhindriyaṃ balavaṃ jātaṃ, tenākārena bhāvanaṃ nānuyuñjanenāti vuttaṃ hoti. Idha duvidhena saddhindriyassa balavabhāvo attano vā paccayavisesena kiccuttariyato vīriyādīnaṃ vā mandakiccatāya. Tattha paṭhamavikappe hāpanavidhi dassito, dutiyavikappe pana yathā manasikaroto vīriyādīnaṃ mandakiccatāya saddhindriyaṃ balavaṃ jātaṃ, tathā amanasikārena vīriyādīnaṃ paṭutarabhāvāvahena manasikārena saddhindriyaṃ tehi samataṃ karontena hāpetabbaṃ. Iminā nayena sesindriyesupi hāpanavidhi veditabbo.
வக்கலித்தே²ரவத்தூ²தி ஸோ ஹி ஆயஸ்மா ஸத்³தா⁴தி⁴முத்தோ தத்த² ச கதாதி⁴காரோ ஸத்து² ரூபகாயத³ஸ்ஸனே பஸுதோ ஏவ ஹுத்வா விஹரந்தோ ஸத்தா²ரா – ‘‘கிங் தே, வக்கலி, இமினா பூதிகாயேன தி³ட்டே²ன, யோ கோ², வக்கலி, த⁴ம்மங் பஸ்ஸதி, ஸோ மங் பஸ்ஸதீ’’திஆதி³னா (ஸங்॰ நி॰ 3.87) ஓவதி³யமானோ கம்மட்டா²னே நியோஜிதோபி தங் அனநுயுஞ்ஜந்தோ பணாமிதோ அத்தானங் வினிபாதேதுங் பபாதட்டா²னங் அபி⁴ருஹி. அத² நங் ஸத்தா² யதா²னிஸின்னோவ ஓபா⁴ஸவிஸ்ஸஜ்ஜனேன அத்தானங் த³ஸ்ஸெத்வா –
Vakkalittheravatthūti so hi āyasmā saddhādhimutto tattha ca katādhikāro satthu rūpakāyadassane pasuto eva hutvā viharanto satthārā – ‘‘kiṃ te, vakkali, iminā pūtikāyena diṭṭhena, yo kho, vakkali, dhammaṃ passati, so maṃ passatī’’tiādinā (saṃ. ni. 3.87) ovadiyamāno kammaṭṭhāne niyojitopi taṃ ananuyuñjanto paṇāmito attānaṃ vinipātetuṃ papātaṭṭhānaṃ abhiruhi. Atha naṃ satthā yathānisinnova obhāsavissajjanena attānaṃ dassetvā –
‘‘பாமோஜ்ஜப³ஹுலோ பி⁴க்கு², பஸன்னோ பு³த்³த⁴ஸாஸனே;
‘‘Pāmojjabahulo bhikkhu, pasanno buddhasāsane;
அதி⁴க³ச்சே² பத³ங் ஸந்தங், ஸங்கா²ரூபஸமங் ஸுக²’’ந்தி. (த⁴॰ ப॰ 381) –
Adhigacche padaṃ santaṃ, saṅkhārūpasamaṃ sukha’’nti. (dha. pa. 381) –
கா³த²ங் வத்வா ‘‘ஏஹி, வக்கலீ’’தி ஆஹ. ஸோ தேன வசனேன அமதேனேவ அபி⁴ஸித்தோ ஹட்ட²துட்டோ² ஹுத்வா விபஸ்ஸனங் பட்ட²பேஸி, ஸத்³தா⁴ய ப³ஹுலபா⁴வதோ விபஸ்ஸனாவீதி²ங் நாரோஹதி. தங் ஞத்வா ப⁴க³வா இந்த்³ரியஸமத்தபடிபாத³னாய கம்மட்டா²னங் ஸோதெ⁴த்வா அதா³ஸி. ஸோ ஸத்தா²ரா தி³ன்னநயேன விபஸ்ஸனங் உஸ்ஸுக்காபெத்வா மக்³க³படிபாடியா அரஹத்தங் பாபுணி. தேன வுத்தங் – ‘‘வக்கலித்தே²ரவத்து² செத்த² நித³ஸ்ஸன’’ந்தி. எத்தா²தி ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியஸ்ஸ அதி⁴மத்தபா⁴வே ஸேஸிந்த்³ரியானங் ஸகிச்சாகரணே.
Gāthaṃ vatvā ‘‘ehi, vakkalī’’ti āha. So tena vacanena amateneva abhisitto haṭṭhatuṭṭho hutvā vipassanaṃ paṭṭhapesi, saddhāya bahulabhāvato vipassanāvīthiṃ nārohati. Taṃ ñatvā bhagavā indriyasamattapaṭipādanāya kammaṭṭhānaṃ sodhetvā adāsi. So satthārā dinnanayena vipassanaṃ ussukkāpetvā maggapaṭipāṭiyā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ – ‘‘vakkalittheravatthu cettha nidassana’’nti. Etthāti saddhindriyassa adhimattabhāve sesindriyānaṃ sakiccākaraṇe.
இதரகிச்சபே⁴த³ந்தி உபட்டா²னாதி³கிச்சவிஸேஸங். பஸ்ஸத்³தா⁴தீ³தி ஆதி³-ஸத்³தே³ன ஸமாதி⁴உபெக்கா²ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் ஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. ஹாபேதப்³ப³ந்தி யதா² ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியஸ்ஸ ப³லவபா⁴வோ த⁴ம்மஸபா⁴வபச்சவெக்க²ணேன ஹாயதி, ஏவங் வீரியிந்த்³ரியஸ்ஸ அதி⁴மத்ததா பஸ்ஸத்³தி⁴யாதி³பா⁴வனாய ஹாயதி ஸமாதி⁴பக்கி²கத்தா தஸ்ஸா. ததா² ஹி ஸமாதி⁴ந்த்³ரியஸ்ஸ அதி⁴மத்ததங் கோஸஜ்ஜபாததோ ரக்க²ந்தீ வீரியாதி³பா⁴வனா விய வீரியிந்த்³ரியஸ்ஸ அதி⁴மத்ததங் உத்³த⁴ச்சபாததோ ரக்க²ந்தீ ஏகங்ஸதோ ஹாபேதி. தேன வுத்தங் ‘‘பஸ்ஸத்³தா⁴தி³பா⁴வனாய ஹாபேதப்³ப³’’ந்தி. ஸோணத்தே²ரஸ்ஸ வத்தூ²தி ஸுகுமாரஸோணத்தே²ரஸ்ஸ வத்து². ஸோ ஹி ஆயஸ்மாபி ஸத்து² ஸந்திகா கம்மட்டா²னங் க³ஹெத்வா ஸீதவனே விஹரந்தோ – ‘‘மம ஸரீரங் ஸுகு²மாலங், ந ச ஸக்கா ஸுகே²னேவ ஸுக²ங் அதி⁴க³ந்துங், காயங் கிலமெத்வாபி ஸமணத⁴ம்மோ காதப்³போ³’’தி டா²னசங்கமனமேவ அதி⁴ட்டா²ய பதா⁴னமனுயுஞ்ஜந்தோ பாத³தலேஸு போ²டேஸு உட்டி²தேஸுபி வேத³னங் அஜ்ஜு²பெக்கி²த்வா த³ள்ஹவீரியங் கரொந்தோ அச்சாரத்³த⁴வீரியதாய விஸேஸங் பவத்தேதுங் நாஸக்கி². ஸத்தா² தத்த² க³ந்த்வா வீணோபமோவாதே³ன ஓவதி³த்வா வீரியஸமதாயோஜனவிதி⁴ங் த³ஸ்ஸெந்தோ கம்மட்டா²னங் ஸோதெ⁴த்வா கி³ஜ்ஜ²கூடங் க³தோ. தே²ரோபி ஸத்தா²ரா தி³ன்னநயேன வீரியஸமதங் யாஜெத்வா பா⁴வெந்தோ விபஸ்ஸனங் உஸ்ஸுக்காபெத்வா அரஹத்தேவ பதிட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் ‘‘ஸோணத்தே²ரஸ்ஸ வத்து² த³ஸ்ஸேதப்³ப³’’ந்தி. ஸேஸேஸுபீதி ஸதிஸமாதி⁴பஞ்ஞிந்த்³ரியேஸுபி.
Itarakiccabhedanti upaṭṭhānādikiccavisesaṃ. Passaddhādīti ādi-saddena samādhiupekkhāsambojjhaṅgānaṃ saṅgaho daṭṭhabbo. Hāpetabbanti yathā saddhindriyassa balavabhāvo dhammasabhāvapaccavekkhaṇena hāyati, evaṃ vīriyindriyassa adhimattatā passaddhiyādibhāvanāya hāyati samādhipakkhikattā tassā. Tathā hi samādhindriyassa adhimattataṃ kosajjapātato rakkhantī vīriyādibhāvanā viya vīriyindriyassa adhimattataṃ uddhaccapātato rakkhantī ekaṃsato hāpeti. Tena vuttaṃ ‘‘passaddhādibhāvanāya hāpetabba’’nti. Soṇattherassa vatthūti sukumārasoṇattherassa vatthu. So hi āyasmāpi satthu santikā kammaṭṭhānaṃ gahetvā sītavane viharanto – ‘‘mama sarīraṃ sukhumālaṃ, na ca sakkā sukheneva sukhaṃ adhigantuṃ, kāyaṃ kilametvāpi samaṇadhammo kātabbo’’ti ṭhānacaṅkamanameva adhiṭṭhāya padhānamanuyuñjanto pādatalesu phoṭesu uṭṭhitesupi vedanaṃ ajjhupekkhitvā daḷhavīriyaṃ karonto accāraddhavīriyatāya visesaṃ pavattetuṃ nāsakkhi. Satthā tattha gantvā vīṇopamovādena ovaditvā vīriyasamatāyojanavidhiṃ dassento kammaṭṭhānaṃ sodhetvā gijjhakūṭaṃ gato. Theropi satthārā dinnanayena vīriyasamataṃ yājetvā bhāvento vipassanaṃ ussukkāpetvā arahatteva patiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ ‘‘soṇattherassa vatthu dassetabba’’nti. Sesesupīti satisamādhipaññindriyesupi.
ஸமதந்தி ஸத்³தா⁴பஞ்ஞானங் அஞ்ஞமஞ்ஞங் அனூனாதி⁴கபா⁴வங், ததா² ஸமாதி⁴வீரியானஞ்ச. யதா² ஹி ஸத்³தா⁴பஞ்ஞானங் விஸுங் விஸுங் து⁴ரியத⁴ம்மபூ⁴தானங் கிச்சதோ அஞ்ஞமஞ்ஞனாதிவத்தனங் விஸேஸதோ இச்சி²தப்³ப³ங். யதோ தேஸங் ஸமது⁴ரதாய அப்பனா ஸம்பஜ்ஜதி, ஏவங் ஸமாதி⁴வீரியானங் கோஸஜ்ஜுத்³த⁴ச்சபக்கி²கானங் ஸமதாய ஸதி அஞ்ஞமஞ்ஞுபத்த²ம்ப⁴னதோ ஸம்பயுத்தத⁴ம்மானங் அந்தத்³வயபாதாபா⁴வேன ஸம்மதே³வ அப்பனா இஜ்ஜ²தீதி. ப³லவஸத்³தோ⁴திஆதி³ வுத்தஸ்ஸேவ அத்த²ஸ்ஸ ப்³யதிரேகமுகே²ன ஸமத்த²னங். தஸ்ஸத்தோ² – யோ ப³லவதியா ஸத்³தா⁴ய ஸமன்னாக³தோ அவிஸத³ஞாணோ, ஸோ முத⁴ப்பஸன்னோ ஹோதி, ந அவேச்சப்பஸன்னோ. ததா² ஹி ஸோ அவத்து²ஸ்மிங் பஸீத³தி, ஸெய்யதா²பி தித்தி²யஸாவகா. கேராடிகபக்க²ந்தி ஸாடெ²ய்யபக்க²ங் ப⁴ஜதி. ஸத்³தா⁴ஹீனாய பஞ்ஞாய அதிதா⁴வந்தோ ‘‘தெ³ய்யவத்து²பரிச்சாகே³ன வினா சித்துப்பாத³மத்தேனபி தா³னமயங் புஞ்ஞங் ஹோதீ’’திஆதீ³னி பரிகப்பேதி ஹேதுபதிரூபகேஹி வஞ்சிதோ, ஏவங்பூ⁴தோ ச லூக²தக்கவிலுத்தசித்தோ பண்டி³தானங் வசனங் நாதி³யதி, ஸஞ்ஞத்திங் ந க³ச்ச²தி. தேனாஹ ‘‘பே⁴ஸஜ்ஜஸமுட்டி²தோ விய ரோகோ³ அதேகிச்சோ² ஹோதீ’’தி. யதா² செத்த² ஸத்³தா⁴பஞ்ஞானங் அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஸமபா⁴வோ அத்தா²வஹோ, விஸமபா⁴வோ அனத்தா²வஹோ, ஏவங் ஸமாதி⁴வீரியானங் அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஸமபா⁴வோ அத்தா²வஹோ, இதரோ அனத்தா²வஹோ, ததா² ஸமபா⁴வோ அவிக்கே²பாவஹோ, இதரோ விக்கே²பாவஹோ. கோஸஜ்ஜங் அபி⁴ப⁴வதி, தேன அப்பனங் ந பாபுணாதீதி அதி⁴ப்பாயோ. ஏஸ நயோ உத்³த⁴ச்சங் அபி⁴ப⁴வதீதி எத்தா²பி. தது³ப⁴யந்தி ஸத்³தா⁴பஞ்ஞாத்³வயங் ஸமாதி⁴வீரியத்³வயஞ்ச. ஸமங் காதப்³ப³ந்தி ஸமதங் காதப்³ப³ங்.
Samatanti saddhāpaññānaṃ aññamaññaṃ anūnādhikabhāvaṃ, tathā samādhivīriyānañca. Yathā hi saddhāpaññānaṃ visuṃ visuṃ dhuriyadhammabhūtānaṃ kiccato aññamaññanātivattanaṃ visesato icchitabbaṃ. Yato tesaṃ samadhuratāya appanā sampajjati, evaṃ samādhivīriyānaṃ kosajjuddhaccapakkhikānaṃ samatāya sati aññamaññupatthambhanato sampayuttadhammānaṃ antadvayapātābhāvena sammadeva appanā ijjhatīti. Balavasaddhotiādi vuttasseva atthassa byatirekamukhena samatthanaṃ. Tassattho – yo balavatiyā saddhāya samannāgato avisadañāṇo, so mudhappasanno hoti, na aveccappasanno. Tathā hi so avatthusmiṃ pasīdati, seyyathāpi titthiyasāvakā. Kerāṭikapakkhanti sāṭheyyapakkhaṃ bhajati. Saddhāhīnāya paññāya atidhāvanto ‘‘deyyavatthupariccāgena vinā cittuppādamattenapi dānamayaṃ puññaṃ hotī’’tiādīni parikappeti hetupatirūpakehi vañcito, evaṃbhūto ca lūkhatakkaviluttacitto paṇḍitānaṃ vacanaṃ nādiyati, saññattiṃ na gacchati. Tenāha ‘‘bhesajjasamuṭṭhito viya rogo atekiccho hotī’’ti. Yathā cettha saddhāpaññānaṃ aññamaññaṃ samabhāvo atthāvaho, visamabhāvo anatthāvaho, evaṃ samādhivīriyānaṃ aññamaññaṃ samabhāvo atthāvaho, itaro anatthāvaho, tathā samabhāvo avikkhepāvaho, itaro vikkhepāvaho. Kosajjaṃ abhibhavati, tena appanaṃ na pāpuṇātīti adhippāyo. Esa nayo uddhaccaṃ abhibhavatīti etthāpi. Tadubhayanti saddhāpaññādvayaṃ samādhivīriyadvayañca. Samaṃ kātabbanti samataṃ kātabbaṃ.
ஸமாதி⁴கம்மிகஸ்ஸாதி ஸமத²கம்மட்டா²னிகஸ்ஸ. ஏவந்தி ஏவங் ஸந்தே, ஸத்³தா⁴ய தோ²கங் ப³லவபா⁴வே ஸதீதி அத்தோ². ஸத்³த³ஹந்தோதி ‘‘பத²வீ பத²வீதி மனஸிகாரமத்தேன கத²ங் ஜா²னுப்பத்தீ’’தி அசிந்தெத்வா ‘‘அத்³தா⁴ ஸம்பு³த்³தே⁴ன வுத்தவிதி⁴ இஜ்ஜ²தீ’’தி ஸத்³த³ஹந்தோ ஸத்³த⁴ங் ஜனெந்தோ. ஓகப்பெந்தோதி ஆரம்மணங் அனுபவிஸித்வா விய அதி⁴முச்சனவஸேன அவகப்பெந்தோ பக்க²ந்த³ந்தோ. ஏகக்³க³தா ப³லவதீ வட்டதி ஸமாதி⁴பதா⁴னத்தா ஜா²னஸ்ஸ. உபி⁴ன்னந்தி ஸமாதி⁴பஞ்ஞானங். ஸமாதி⁴கம்மிகஸ்ஸ ஸமாதி⁴னோ அதி⁴மத்ததாய பஞ்ஞாய அதி⁴மத்ததாபி இச்சி²தப்³பா³தி ஆஹ ‘‘ஸமதாயபீ’’தி, ஸமபா⁴வேனாபீதி அத்தோ². அப்பனாதி லோகியஅப்பனா. ததா² ஹி ‘‘ஹோதியேவா’’தி ஸாஸங்கங் வத³தி, லோகுத்தரப்பனா பன தேஸங் ஸமபா⁴வேனேவ இச்சி²தா. யதா²ஹ ‘‘ஸமத²விபஸ்ஸனங் யுக³னத்³த⁴ங் பா⁴வேதீ’’தி (அ॰ நி॰ 4.170). யதி³ விஸேஸதோ ஸத்³தா⁴பஞ்ஞானங் ஸமாதி⁴வீரியானஞ்ச ஸமானதங் இச்ச²தி, கத²ங் ஸதீதி ஆஹ – ‘‘ஸதி பன ஸப்³ப³த்த² ப³லவதீ வட்டதீ’’தி. ஸப்³ப³த்தா²தி லீனுத்³த⁴ச்சபக்கி²கேஸு பஞ்சிந்த்³ரியேஸு. உத்³த⁴ச்சபக்கி²கேகதே³ஸே க³ண்ஹந்தோ ‘‘ஸத்³தா⁴வீரியபஞ்ஞான’’ந்தி ஆஹ. அஞ்ஞதா² பீதி ச க³ஹேதப்³பா³ ஸியா. ததா² ஹி ‘‘கோஸஜ்ஜபக்கி²கேன ஸமாதி⁴னா’’இச்சேவ வுத்தங், ந ச ‘‘பஸ்ஸத்³தி⁴ஸமாதி⁴உபெக்கா²ஹீ’’தி. ஸாதி ஸதி. ஸப்³பே³ஸு ராஜகம்மேஸு நியுத்தோதி ஸப்³ப³கம்மிகோ. தேனாதி யேன காரணேன ஸப்³ப³த்த² இச்சி²தப்³பா³, தேன ஆஹ அட்ட²கதா²யங். ஸப்³ப³த்த² நியுத்தா ஸப்³ப³த்தி²கா , ஸப்³பே³ன வா லீனுத்³த⁴ச்சபக்கி²கேன பொ³ஜ்ஜ²ங்கே³ன அத்தே²தப்³பா³ ஸப்³ப³த்தி²யா, ஸப்³ப³த்தி²யாவ ஸப்³ப³த்தி²கா. சித்தந்தி குஸலசித்தங். தஸ்ஸ ஹி ஸதிபடிஸரணங் பராயணங் அப்பத்தஸ்ஸ பத்தியா அனதி⁴க³தஸ்ஸ அதி⁴க³மாய. தேனாஹ – ‘‘ஆரக்க²பச்சுபட்டா²னா’’திஆதி³.
Samādhikammikassāti samathakammaṭṭhānikassa. Evanti evaṃ sante, saddhāya thokaṃ balavabhāve satīti attho. Saddahantoti ‘‘pathavī pathavīti manasikāramattena kathaṃ jhānuppattī’’ti acintetvā ‘‘addhā sambuddhena vuttavidhi ijjhatī’’ti saddahanto saddhaṃ janento. Okappentoti ārammaṇaṃ anupavisitvā viya adhimuccanavasena avakappento pakkhandanto. Ekaggatā balavatī vaṭṭati samādhipadhānattā jhānassa. Ubhinnanti samādhipaññānaṃ. Samādhikammikassa samādhino adhimattatāya paññāya adhimattatāpi icchitabbāti āha ‘‘samatāyapī’’ti, samabhāvenāpīti attho. Appanāti lokiyaappanā. Tathā hi ‘‘hotiyevā’’ti sāsaṅkaṃ vadati, lokuttarappanā pana tesaṃ samabhāveneva icchitā. Yathāha ‘‘samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ bhāvetī’’ti (a. ni. 4.170). Yadi visesato saddhāpaññānaṃ samādhivīriyānañca samānataṃ icchati, kathaṃ satīti āha – ‘‘sati pana sabbattha balavatī vaṭṭatī’’ti. Sabbatthāti līnuddhaccapakkhikesu pañcindriyesu. Uddhaccapakkhikekadese gaṇhanto ‘‘saddhāvīriyapaññāna’’nti āha. Aññathā pīti ca gahetabbā siyā. Tathā hi ‘‘kosajjapakkhikena samādhinā’’icceva vuttaṃ, na ca ‘‘passaddhisamādhiupekkhāhī’’ti. Sāti sati. Sabbesu rājakammesu niyuttoti sabbakammiko. Tenāti yena kāraṇena sabbattha icchitabbā, tena āha aṭṭhakathāyaṃ. Sabbattha niyuttā sabbatthikā, sabbena vā līnuddhaccapakkhikena bojjhaṅgena atthetabbā sabbatthiyā, sabbatthiyāva sabbatthikā. Cittanti kusalacittaṃ. Tassa hi satipaṭisaraṇaṃ parāyaṇaṃ appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya. Tenāha – ‘‘ārakkhapaccupaṭṭhānā’’tiādi.
க²ந்தா⁴தி³பே⁴தே³ அனோகா³ள்ஹபஞ்ஞானந்தி பரியத்திபா³ஹுஸச்சவஸேனபி க²ந்தா⁴யதனாதீ³ஸு அப்பதிட்டி²தபு³த்³தீ⁴னங். ப³ஹுஸ்ஸுதஸேவனா ஹி ஸுதமயஞாணாவஹா. தருணவிபஸ்ஸனாஸமங்கீ³பி பா⁴வனாமயஞாணே டி²தத்தா ஏகங்ஸதோ பஞ்ஞவா ஏவ நாம ஹோதீதி ஆஹ – ‘‘ஸமபஞ்ஞாஸ…பே॰… புக்³க³லஸேவனா’’தி. ஞெய்யத⁴ம்மஸ்ஸ க³ம்பீ⁴ரபா⁴வவஸேன தப்பரிச்சே²த³கஞாணஸ்ஸ க³ம்பீ⁴ரபா⁴வக³ஹணந்தி ஆஹ – ‘‘க³ம்பீ⁴ரேஸு க²ந்தா⁴தீ³ஸு பவத்தாய க³ம்பீ⁴ரபஞ்ஞாயா’’தி. தஞ்ஹி ஞெய்யங் தாதி³ஸாய பஞ்ஞாய சரிதப்³ப³தோ க³ம்பீ⁴ரஞாணசரியங், தஸ்ஸா வா பஞ்ஞாய தத்த² பபே⁴த³தோ பவத்தி க³ம்பீ⁴ரஞாணசரியா, தஸ்ஸா பச்சவெக்க²ணாதி ஆஹ ‘‘க³ம்பீ⁴ரபஞ்ஞாய பபே⁴த³பச்சவெக்க²ணா’’தி. யதா² ஸதிவேபுல்லப்பத்தோ நாம அரஹா ஏவ, ஏவங் ஸோ ஏவ பஞ்ஞாவேபுல்லப்பத்தோபீதி ஆஹ ‘‘அரஹத்தமக்³கே³ன பா⁴வனாபாரிபூரீ ஹோதீ’’தி. வீரியாதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோதி.
Khandhādibhede anogāḷhapaññānanti pariyattibāhusaccavasenapi khandhāyatanādīsu appatiṭṭhitabuddhīnaṃ. Bahussutasevanā hi sutamayañāṇāvahā. Taruṇavipassanāsamaṅgīpi bhāvanāmayañāṇe ṭhitattā ekaṃsato paññavā eva nāma hotīti āha – ‘‘samapaññāsa…pe… puggalasevanā’’ti. Ñeyyadhammassa gambhīrabhāvavasena tapparicchedakañāṇassa gambhīrabhāvagahaṇanti āha – ‘‘gambhīresu khandhādīsu pavattāya gambhīrapaññāyā’’ti. Tañhi ñeyyaṃ tādisāya paññāya caritabbato gambhīrañāṇacariyaṃ, tassā vā paññāya tattha pabhedato pavatti gambhīrañāṇacariyā, tassā paccavekkhaṇāti āha ‘‘gambhīrapaññāya pabhedapaccavekkhaṇā’’ti. Yathā sativepullappatto nāma arahā eva, evaṃ so eva paññāvepullappattopīti āha ‘‘arahattamaggena bhāvanāpāripūrī hotī’’ti. Vīriyādīsupi eseva nayoti.
‘‘தத்தங் அயோகி²லங் ஹத்தே² க³மெந்தீ’’திஆதி³னா வுத்தபஞ்சவித⁴ப³ந்த⁴னகம்மகாரணா நிரயே நிப்³ப³த்தஸத்தஸ்ஸ ஸப்³ப³பட²மங் கரொந்தீதி தே³வதூ³தஸுத்தாதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 3.250), தஸ்ஸா ஆதி³தோ வுத்தத்தா ச ஆஹ – ‘‘பஞ்சவித⁴ப³ந்த⁴னகம்மகாரணதோ பட்டா²யா’’தி. ஸகடவஹனாதி³காலேதி ஆதி³-ஸத்³தே³ன தத³ஞ்ஞமனுஸ்ஸேஹி திரச்சா²னேஹி ச விபா³த⁴னீயகாலங் ஸங்க³ண்ஹாதி. ஏகங் பு³த்³த⁴ந்தரந்தி இத³ங் அபராபரங் பேதேஸு ஏவ உப்பஜ்ஜனகஸத்தவஸேன வுத்தங், ஏகச்சானங் வா பேதானங், ஏகச்சதிரச்சா²னானங் விய ததா² தீ³கா⁴யுகதாபி ஸியாதி ததா² வுத்தங். ததா² ஹி காலோ நாக³ராஜா சதுன்னங் பு³த்³தா⁴னங் ரூபத³ஸ்ஸாவீ.
‘‘Tattaṃ ayokhilaṃ hatthe gamentī’’tiādinā vuttapañcavidhabandhanakammakāraṇā niraye nibbattasattassa sabbapaṭhamaṃ karontīti devadūtasuttādīsu (ma. ni. 3.250), tassā ādito vuttattā ca āha – ‘‘pañcavidhabandhanakammakāraṇato paṭṭhāyā’’ti. Sakaṭavahanādikāleti ādi-saddena tadaññamanussehi tiracchānehi ca vibādhanīyakālaṃ saṅgaṇhāti. Ekaṃ buddhantaranti idaṃ aparāparaṃ petesu eva uppajjanakasattavasena vuttaṃ, ekaccānaṃ vā petānaṃ, ekaccatiracchānānaṃ viya tathā dīghāyukatāpi siyāti tathā vuttaṃ. Tathā hi kālo nāgarājā catunnaṃ buddhānaṃ rūpadassāvī.
ஏவங் ஆனிஸங்ஸத³ஸ்ஸாவினோதி ‘‘வீரியாயத்தோ ஏவ ஸகலலோகியலோகுத்தரவிஸேஸாதி⁴க³மோ’’தி ஏவங் ஆனிஸங்ஸத³ஸ்ஸனஸீலஸ்ஸ. க³மனவீதி²ந்தி ஸபுப்³ப³பா⁴க³ங் நிப்³பா³னகா³மினிங் படிபத³ங். ஸஹ விபஸ்ஸனாய அரியமக்³க³படிபாடி, ஸத்தவிஸுத்³தி⁴பரம்பரா வா. ஸா ஹி வட்டதோ நிய்யானாய க³ந்தப்³பா³ படிபதா³தி கத்வா க³மனவீதி² நாம.
Evaṃ ānisaṃsadassāvinoti ‘‘vīriyāyatto eva sakalalokiyalokuttaravisesādhigamo’’ti evaṃ ānisaṃsadassanasīlassa. Gamanavīthinti sapubbabhāgaṃ nibbānagāminiṃ paṭipadaṃ. Saha vipassanāya ariyamaggapaṭipāṭi, sattavisuddhiparamparā vā. Sā hi vaṭṭato niyyānāya gantabbā paṭipadāti katvā gamanavīthi nāma.
காயத³ள்ஹீப³ஹுலோதி காயஸ்ஸ போஸனபஸுதோ. பிண்ட³ந்தி ரட்ட²பிண்ட³ங். பச்சயதா³யகானங் அத்தனி காரஸ்ஸ அத்தனோ ஸம்மாபடிபத்தியா மஹப்ப²லபா⁴வஸ்ஸ கரணேன பிண்டா³ய பி⁴க்கா²ய படிபூஜனா பிண்டா³பசாயனா. நீஹரந்தோதி பத்தத்த²விகதோ நீஹரந்தோ. தங் ஸத்³த³ங் ஸுத்வாதி தங் உபாஸிகாய வசனங் பண்ணஸாலத்³வாரே டி²தோவ பஞ்சாபி⁴ஞ்ஞதாய தி³ப்³ப³ஸோதேன ஸுத்வாதி வத³ந்தி. மனுஸ்ஸஸம்பத்தி, தி³ப்³ப³ஸம்பத்தி , அந்தே நிப்³பா³னஸம்பத்தீதி திஸ்ஸோ ஸம்பத்தியோ. ஸிதங் கரொந்தோவாதி ‘‘அகிச்சே²னேவ மயா வட்டது³க்க²ங் ஸமதிக்கந்த’’ந்தி பச்சவெக்க²ணாவஸானே ஸஞ்ஜாதபாமோஜ்ஜவஸேன ஸிதங் கரொந்தோ ஏவ.
Kāyadaḷhībahuloti kāyassa posanapasuto. Piṇḍanti raṭṭhapiṇḍaṃ. Paccayadāyakānaṃ attani kārassa attano sammāpaṭipattiyā mahapphalabhāvassa karaṇena piṇḍāya bhikkhāya paṭipūjanā piṇḍāpacāyanā. Nīharantoti pattatthavikato nīharanto. Taṃ saddaṃ sutvāti taṃ upāsikāya vacanaṃ paṇṇasāladvāre ṭhitova pañcābhiññatāya dibbasotena sutvāti vadanti. Manussasampatti, dibbasampatti , ante nibbānasampattīti tisso sampattiyo. Sitaṃ karontovāti ‘‘akiccheneva mayā vaṭṭadukkhaṃ samatikkanta’’nti paccavekkhaṇāvasāne sañjātapāmojjavasena sitaṃ karonto eva.
அலஸானங் பா⁴வனாய நாமமத்தம்பி அஜானந்தானங் காயஸ்ஸ போஸனப³ஹுலானங் யாவத³த்த²ங் பரிபு⁴ஞ்ஜித்வா ஸெய்யஸுகா²தி³ங் அனுயுஞ்ஜந்தானங் திரச்சா²னகதி²கானங் தூ³ரதோவ வஜ்ஜனங் குஸீதபுக்³க³லபரிவஜ்ஜனா. ‘‘தி³வஸங் சங்கமேன நிஸஜ்ஜாயா’’திஆதி³னா பா⁴வனாரம்ப⁴வஸேன ஆரத்³த⁴வீரியானங் த³ள்ஹபரக்கமானங் காலேனகாலங் உபஸங்கமனா ஆரத்³த⁴வீரியபுக்³க³லஸேவனா. தேனாஹ ‘‘குச்சி²ங் பூரெத்வா’’திஆதி³.
Alasānaṃ bhāvanāya nāmamattampi ajānantānaṃ kāyassa posanabahulānaṃ yāvadatthaṃ paribhuñjitvā seyyasukhādiṃ anuyuñjantānaṃ tiracchānakathikānaṃ dūratova vajjanaṃ kusītapuggalaparivajjanā. ‘‘Divasaṃ caṅkamena nisajjāyā’’tiādinā bhāvanārambhavasena āraddhavīriyānaṃ daḷhaparakkamānaṃ kālenakālaṃ upasaṅkamanā āraddhavīriyapuggalasevanā. Tenāha ‘‘kucchiṃ pūretvā’’tiādi.
விஸுத்³தி⁴மக்³கே³ பன ‘‘ஜாதிமஹத்தபச்சவெக்க²ணா, ஸப்³ரஹ்மசாரிமஹத்தபச்சவெக்க²ணா’’தி இத³ங் த்³வயங் ந க³ஹிதங், ‘‘தி²னமித்³த⁴வினோத³னதா, ஸம்மப்பதா⁴னபச்சவெக்க²ணா’’தி இத³ங் த்³வயங் க³ஹிதங். தத்த² ஆனிஸங்ஸத³ஸ்ஸாவிதாய ஏவ ஸம்மப்பதா⁴னபச்சவெக்க²ணா க³ஹிதா லோகியலோகுத்தரவிஸேஸாதி⁴க³மஸ்ஸ வீரியாயத்ததாத³ஸ்ஸனபா⁴வதோ. தி²னமித்³த⁴வினோத³னங் தத³தி⁴முத்ததாய க³ஹிதங், வீரியுப்பாத³னே யுத்தபயுத்தஸ்ஸ தி²னமித்³த⁴வினோத³னங் அத்த²தோ ஸித்³த⁴மேவ. தத்த² தி²னமித்³த⁴வினோத³னங் குஸீதபுக்³க³லபரிவஜ்ஜன-ஆரத்³த⁴வீரியபுக்³க³ல-ஸேவன- தத³தி⁴முத்ததாபடிபக்க²வித⁴மன-பச்சயூபஸங்ஹாரவஸேன, அபாயப⁴யபச்சவெக்க²ணாத³யோ ஸமுத்தேஜனவஸேன வீரியஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ உப்பாத³காதி த³ட்ட²ப்³பா³.
Visuddhimagge pana ‘‘jātimahattapaccavekkhaṇā, sabrahmacārimahattapaccavekkhaṇā’’ti idaṃ dvayaṃ na gahitaṃ, ‘‘thinamiddhavinodanatā, sammappadhānapaccavekkhaṇā’’ti idaṃ dvayaṃ gahitaṃ. Tattha ānisaṃsadassāvitāya eva sammappadhānapaccavekkhaṇā gahitā lokiyalokuttaravisesādhigamassa vīriyāyattatādassanabhāvato. Thinamiddhavinodanaṃ tadadhimuttatāya gahitaṃ, vīriyuppādane yuttapayuttassa thinamiddhavinodanaṃ atthato siddhameva. Tattha thinamiddhavinodanaṃ kusītapuggalaparivajjana-āraddhavīriyapuggala-sevana- tadadhimuttatāpaṭipakkhavidhamana-paccayūpasaṃhāravasena, apāyabhayapaccavekkhaṇādayo samuttejanavasena vīriyasambojjhaṅgassa uppādakāti daṭṭhabbā.
பு³த்³தா⁴னுஸ்ஸதியா உபசாரஸமாதி⁴னிட்ட²த்தா வுத்தங் ‘‘யாவ உபசாரா’’தி. ஸகலஸரீரங் ப²ரமானோதி பீதிஸமுட்டா²னேஹி பணீதரூபேஹி ஸகலஸரீரங் ப²ரமானோ. த⁴ம்மஸங்க⁴கு³ணே அனுஸ்ஸரந்தஸ்ஸபி யாவ உபசாரா ஸகலஸரீரங் ப²ரமானோ பீதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³ உப்பஜ்ஜதீதி யோஜனா. ஏவங் ஸேஸஅனுஸ்ஸதீஸு பஸாத³னீயஸுத்தந்தபச்சவெக்க²ணாய ச யோஜேதப்³ப³ங் தஸ்ஸாபி விமுத்தாயதனபா⁴வேன தக்³க³திகத்தா. ஏவரூபே காலேதி து³ப்³பி⁴க்க²ப⁴யாதீ³ஸூதி வுத்தகாலே. ஸமாபத்தியா…பே॰… ந ஸமுதா³சரந்தீதி இத³ங் உபஸமானுஸ்ஸதியா வஸேன வுத்தங். ஸங்கா²ரானஞ்ஹி ஸப்பதே³ஸவூபஸமேபி நிப்பதே³ஸவூபஸமே விய தத்த² ஸபஞ்ஞாய பவத்தனதோ பா⁴வனாமனஸிகாரோ கிலேஸவிக்க²ம்ப⁴னஸமத்தோ² ஹுத்வா உபசாரஸமாதி⁴ங் ஆவஹந்தோ ததா²ரூபபீதிஸோமனஸ்ஸஸமன்னாக³தோ பீதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ உப்பாதா³ய ஹோதீதி. பஸாத³னீயேஸு டா²னேஸு பஸாத³ஸினேஹாபா⁴வேன ஸங்ஸூசிதஹத³யதா லூக²தா. ஸா ச தத்த² ஆத³ரகா³ரவாகரணேன விஞ்ஞாயதீதி ஆஹ ‘‘அஸக்கச்சகிரியாய ஸங்ஸூசிதலூக²பா⁴வே’’தி.
Buddhānussatiyā upacārasamādhiniṭṭhattā vuttaṃ ‘‘yāva upacārā’’ti. Sakalasarīraṃ pharamānoti pītisamuṭṭhānehi paṇītarūpehi sakalasarīraṃ pharamāno. Dhammasaṅghaguṇe anussarantassapi yāva upacārā sakalasarīraṃ pharamāno pītisambojjhaṅgo uppajjatīti yojanā. Evaṃ sesaanussatīsu pasādanīyasuttantapaccavekkhaṇāya ca yojetabbaṃ tassāpi vimuttāyatanabhāvena taggatikattā. Evarūpe kāleti dubbhikkhabhayādīsūti vuttakāle. Samāpattiyā…pe… na samudācarantīti idaṃ upasamānussatiyā vasena vuttaṃ. Saṅkhārānañhi sappadesavūpasamepi nippadesavūpasame viya tattha sapaññāya pavattanato bhāvanāmanasikāro kilesavikkhambhanasamattho hutvā upacārasamādhiṃ āvahanto tathārūpapītisomanassasamannāgato pītisambojjhaṅgassa uppādāya hotīti. Pasādanīyesu ṭhānesu pasādasinehābhāvena saṃsūcitahadayatā lūkhatā. Sā ca tattha ādaragāravākaraṇena viññāyatīti āha ‘‘asakkaccakiriyāya saṃsūcitalūkhabhāve’’ti.
காயசித்தத³ரத²வூபஸமலக்க²ணா பஸ்ஸத்³தி⁴ ஏவ யதா²வுத்தபோ³தி⁴அங்க³பூ⁴தோ பஸ்ஸத்³தி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³, தஸ்ஸ பஸ்ஸத்³தி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ. பணீதபோ⁴ஜனஸேவனதாதி பணீதஸப்பாயபோ⁴ஜனஸேவனதா. உதுஇரியாபத²ஸுக²க்³க³ஹணேஹி ஸப்பாயஉதுஇரியாபத²ங் க³ஹிதந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். தஞ்ஹி திவித⁴ம்பி ஸப்பாயங் ஸேவியமானங் காயஸ்ஸ கல்லதாபாத³னவஸேன சித்தஸ்ஸ கல்லதங் ஆவஹந்தங் து³விதா⁴யபி பஸ்ஸத்³தி⁴யா காரணங் ஹோதி. ஸத்தேஸு லப்³ப⁴மானங் ஸுக²து³க்க²ங் அஹேதுகந்தி அயமேகோ அந்தோ, இஸ்ஸராதி³விஸமஹேதுகந்தி அயங் து³தியோ, ஏதே உபோ⁴ அந்தே அனுபக³ம்ம யதா²ஸகங் கம்முனா ஹோதீதி அயங் மஜ்ஜி²மா படிபத்தி. மஜ்ஜ²த்தோ பயோகோ³ யஸ்ஸ ஸோ மஜ்ஜ²த்தபயோகோ³, தஸ்ஸ பா⁴வோ மஜ்ஜ²த்தபயோக³தா. அயஞ்ஹி பஹானஸாரத்³த⁴காயதா-ஸங்கா²தபஸ்ஸத்³த⁴காயதாய காரணங் ஹொந்தீ பஸ்ஸத்³தி⁴த்³வயங் ஆவஹதி. ஏதேனேவ ஸாரத்³த⁴காயபுக்³க³லபரிவஜ்ஜன-பஸ்ஸத்³த⁴காயபுக்³க³லஸேவனானங் ததா³வஹனதா ஸங்வண்ணிதாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Kāyacittadarathavūpasamalakkhaṇā passaddhi eva yathāvuttabodhiaṅgabhūto passaddhisambojjhaṅgo, tassa passaddhisambojjhaṅgassa. Paṇītabhojanasevanatāti paṇītasappāyabhojanasevanatā. Utuiriyāpathasukhaggahaṇehi sappāyautuiriyāpathaṃ gahitanti daṭṭhabbaṃ. Tañhi tividhampi sappāyaṃ seviyamānaṃ kāyassa kallatāpādanavasena cittassa kallataṃ āvahantaṃ duvidhāyapi passaddhiyā kāraṇaṃ hoti. Sattesu labbhamānaṃ sukhadukkhaṃ ahetukanti ayameko anto, issarādivisamahetukanti ayaṃ dutiyo, ete ubho ante anupagamma yathāsakaṃ kammunā hotīti ayaṃ majjhimā paṭipatti. Majjhatto payogo yassa so majjhattapayogo, tassa bhāvo majjhattapayogatā. Ayañhi pahānasāraddhakāyatā-saṅkhātapassaddhakāyatāya kāraṇaṃ hontī passaddhidvayaṃ āvahati. Eteneva sāraddhakāyapuggalaparivajjana-passaddhakāyapuggalasevanānaṃ tadāvahanatā saṃvaṇṇitāti daṭṭhabbaṃ.
வத்து²விஸத³கிரியா இந்த்³ரியஸமத்தபடிபாத³னா ச ‘‘பஞ்ஞாவஹா’’தி வுத்தா. ஸமதா²வஹாபி தா ஹொந்தி ஸமதா²வஹபா⁴வேனேவ பஞ்ஞாவஹத்தாதி வுத்தங் ‘‘வத்து²விஸத³…பே॰… வேதி³தப்³பா³’’தி.
Vatthuvisadakiriyā indriyasamattapaṭipādanā ca ‘‘paññāvahā’’ti vuttā. Samathāvahāpi tā honti samathāvahabhāveneva paññāvahattāti vuttaṃ ‘‘vatthuvisada…pe… veditabbā’’ti.
கரணகோஸல்லபா⁴வனாகோஸல்லானங் நானந்தரியபா⁴வதோ ரக்க²ணகோஸல்லஸ்ஸ ச தங்மூலகத்தா ‘‘நிமித்தகுஸலதா நாம கஸிணனிமித்தஸ்ஸ உக்³க³ஹணகுஸலதா’’இச்சேவ வுத்தங். அதிஸிதி²லவீரியதாதீ³ஹீதி ஆதி³-ஸத்³தே³ன பஞ்ஞாபயோக³மந்த³தங் அப்பமாத³வேகல்லஞ்ச ஸங்க³ண்ஹாதி. தஸ்ஸ பக்³க³ண்ஹனந்தி தஸ்ஸ லீனஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ த⁴ம்மவிசயஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³தி³ஸமுட்டா²பனேன லயாபத்திதோ ஸமுட்டா²பனங். வுத்தஞ்ஹேதங் ப⁴க³வதா –
Karaṇakosallabhāvanākosallānaṃ nānantariyabhāvato rakkhaṇakosallassa ca taṃmūlakattā ‘‘nimittakusalatā nāma kasiṇanimittassa uggahaṇakusalatā’’icceva vuttaṃ. Atisithilavīriyatādīhīti ādi-saddena paññāpayogamandataṃ appamādavekallañca saṅgaṇhāti. Tassa paggaṇhananti tassa līnassa cittassa dhammavicayasambojjhaṅgādisamuṭṭhāpanena layāpattito samuṭṭhāpanaṃ. Vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘‘யஸ்மிஞ்ச கோ², பி⁴க்க²வே, ஸமயே லீனங் சித்தங் ஹோதி, காலோ தஸ்மிங் ஸமயே த⁴ம்மவிசயஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ பா⁴வனாய, காலோ வீரியஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ பா⁴வனாய, காலோ பீதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ பா⁴வனாய. தங் கிஸ்ஸ ஹேது? லீனங், பி⁴க்க²வே, சித்தங், தங் ஏதேஹி த⁴ம்மேஹி ஸுஸமுட்டா²பயங் ஹோதி. ஸெய்யதா²பி, பி⁴க்க²வே, புரிஸோ பரித்தங் அக்³கி³ங் உஜ்ஜாலேதுகாமோ அஸ்ஸ, ஸோ தத்த² ஸுக்கா²னி சேவ திணானி பக்கி²பெய்ய, ஸுக்கா²னி கோ³மயானி பக்கி²பெய்ய, ஸுக்கா²னி கட்டா²னி பக்கி²பெய்ய, முக²வாதஞ்ச த³தெ³ய்ய, ந ச பங்ஸுகேன ஓகிரெய்ய, ப⁴ப்³போ³ நு கோ² ஸோ புரிஸோ பரித்தங் அக்³கி³ங் உஜ்ஜாலேதுந்தி. ஏவங், ப⁴ந்தே’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.234).
‘‘Yasmiñca kho, bhikkhave, samaye līnaṃ cittaṃ hoti, kālo tasmiṃ samaye dhammavicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya, kālo vīriyasambojjhaṅgassa bhāvanāya, kālo pītisambojjhaṅgassa bhāvanāya. Taṃ kissa hetu? Līnaṃ, bhikkhave, cittaṃ, taṃ etehi dhammehi susamuṭṭhāpayaṃ hoti. Seyyathāpi, bhikkhave, puriso parittaṃ aggiṃ ujjāletukāmo assa, so tattha sukkhāni ceva tiṇāni pakkhipeyya, sukkhāni gomayāni pakkhipeyya, sukkhāni kaṭṭhāni pakkhipeyya, mukhavātañca dadeyya, na ca paṃsukena okireyya, bhabbo nu kho so puriso parittaṃ aggiṃ ujjāletunti. Evaṃ, bhante’’ti (saṃ. ni. 5.234).
எத்த² ச யதா²ஸகங் ஆஹாரவஸேன த⁴ம்மவிசயஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³தீ³னங் பா⁴வனா ஸமுட்டா²பனாதி வேதி³தப்³பா³, ஸா அனந்தரங் விபா⁴விதா ஏவ.
Ettha ca yathāsakaṃ āhāravasena dhammavicayasambojjhaṅgādīnaṃ bhāvanā samuṭṭhāpanāti veditabbā, sā anantaraṃ vibhāvitā eva.
அச்சாரத்³த⁴வீரியதாதீ³ஹீதி ஆதி³-ஸத்³தே³ன பஞ்ஞாபயோக³ப³லவதங் பமோது³ப்பிலாவனஞ்ச ஸங்க³ண்ஹாதி. தஸ்ஸ நிக்³க³ண்ஹனந்தி தஸ்ஸ உத்³த⁴தஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ ஸமாதி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³தி³ஸமுட்டா²பனேன உத்³த⁴தாபத்திதோ நிஸேத⁴னங். வுத்தம்பி சேதங் ப⁴க³வதா –
Accāraddhavīriyatādīhīti ādi-saddena paññāpayogabalavataṃ pamoduppilāvanañca saṅgaṇhāti. Tassa niggaṇhananti tassa uddhatassa cittassa samādhisambojjhaṅgādisamuṭṭhāpanena uddhatāpattito nisedhanaṃ. Vuttampi cetaṃ bhagavatā –
‘‘யஸ்மிஞ்ச கோ², பி⁴க்க²வே, ஸமயே உத்³த⁴தங் சித்தங் ஹோதி, காலோ தஸ்மிங் ஸமயே பஸ்ஸத்³தி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ பா⁴வனாய, காலோ ஸமாதி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ பா⁴வனாய, காலோ உபெக்கா²ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ பா⁴வனாய. தங் கிஸ்ஸ ஹேது? உத்³த⁴தங், பி⁴க்க²வே, சித்தங், தங் ஏதேஹி த⁴ம்மேஹி ஸுவூபஸமயங் ஹோதி. ஸெய்யதா²பி, பி⁴க்க²வே, புரிஸோ மஹந்தங் அக்³கி³க்க²ந்த⁴ங் நிப்³பா³பேதுகாமோ அஸ்ஸ, ஸோ தத்த² அல்லானி சேவ திணானி….பே॰… பங்ஸுகேன ச ஓகிரெய்ய, ப⁴ப்³போ³ நு கோ² ஸோ புரிஸோ மஹந்தங் அக்³கி³க்க²ந்த⁴ங் நிப்³பா³பேதுந்தி. ஏவங், ப⁴ந்தே’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.234).
‘‘Yasmiñca kho, bhikkhave, samaye uddhataṃ cittaṃ hoti, kālo tasmiṃ samaye passaddhisambojjhaṅgassa bhāvanāya, kālo samādhisambojjhaṅgassa bhāvanāya, kālo upekkhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya. Taṃ kissa hetu? Uddhataṃ, bhikkhave, cittaṃ, taṃ etehi dhammehi suvūpasamayaṃ hoti. Seyyathāpi, bhikkhave, puriso mahantaṃ aggikkhandhaṃ nibbāpetukāmo assa, so tattha allāni ceva tiṇāni….pe… paṃsukena ca okireyya, bhabbo nu kho so puriso mahantaṃ aggikkhandhaṃ nibbāpetunti. Evaṃ, bhante’’ti (saṃ. ni. 5.234).
எத்தா²பி யதா²ஸகங் ஆஹாரவஸேன பஸ்ஸத்³தி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³தீ³னங் பா⁴வனா ஸமுட்டா²பனாதி வேதி³தப்³பா³. தத்த² பஸ்ஸத்³தி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ பா⁴வனா வுத்தா ஏவ, ஸமாதி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ வுச்சமானா, இதரஸ்ஸ அனந்தரங் வக்க²தி. பஞ்ஞாபயோக³மந்த³தாயாதி பஞ்ஞாப்³யாபாரஸ்ஸ அப்பபா⁴வேன. யதா² ஹி தா³னங் அலோப⁴ப்பதா⁴னங், ஸீலங் அதோ³ஸப்பதா⁴னங், ஏவங் பா⁴வனா அமோஹப்பதா⁴னா. தத்த² யதா³ பஞ்ஞா ந ப³லவதீ ஹோதி, ததா³ பா⁴வனா புப்³பே³னாபரங் விஸேஸாவஹா ந ஹோதி, அனபி⁴ஸங்க²தோ விய ஆஹாரோ புரிஸஸ்ஸ யோகி³னோ சித்தஸ்ஸ அபி⁴ருசிங் ந உப்பாதே³தி, தேன தங் நிரஸ்ஸாத³ங் ஹோதி. ததா² பா⁴வனாய ஸம்மதே³வ வீதி²படிபத்தியா அபா⁴வேன உபஸமஸுக²ங் ந விந்த³தி, தேனபி சித்தங் நிரஸ்ஸாத³ங் ஹோதி. தேன வுத்தங் ‘‘பஞ்ஞாபயோக³…பே॰… நிரஸ்ஸாத³ங் ஹோதீ’’தி.
Etthāpi yathāsakaṃ āhāravasena passaddhisambojjhaṅgādīnaṃ bhāvanā samuṭṭhāpanāti veditabbā. Tattha passaddhisambojjhaṅgassa bhāvanā vuttā eva, samādhisambojjhaṅgassa vuccamānā, itarassa anantaraṃ vakkhati. Paññāpayogamandatāyāti paññābyāpārassa appabhāvena. Yathā hi dānaṃ alobhappadhānaṃ, sīlaṃ adosappadhānaṃ, evaṃ bhāvanā amohappadhānā. Tattha yadā paññā na balavatī hoti, tadā bhāvanā pubbenāparaṃ visesāvahā na hoti, anabhisaṅkhato viya āhāro purisassa yogino cittassa abhiruciṃ na uppādeti, tena taṃ nirassādaṃ hoti. Tathā bhāvanāya sammadeva vīthipaṭipattiyā abhāvena upasamasukhaṃ na vindati, tenapi cittaṃ nirassādaṃ hoti. Tena vuttaṃ ‘‘paññāpayoga…pe… nirassādaṃ hotī’’ti.
தஸ்ஸ ஸங்வேகு³ப்பாத³னஞ்ச பஸாது³ப்பாத³னஞ்ச திகிச்ச²னந்தி தங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘அட்ட² ஸங்வேக³வத்தூ²னீ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² ஜாதிஜராப்³யாதி⁴மரணானி யதா²ரஹங் ஸுக³தியங் து³க்³க³தியஞ்ச ஹொந்தீதி தத³ஞ்ஞமேவ பஞ்சவித⁴ப³ந்த⁴னாதி³கு²ப்பிபாஸாதி³அஞ்ஞமஞ்ஞவிபா³த⁴னாதி³ஹேதுகங் அபாயது³க்க²ங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். தயித³ங் ஸப்³ப³ங் தேஸங் தேஸங் ஸத்தானங் பச்சுப்பன்னப⁴வனிஸ்ஸிதங் க³ஹிதந்தி அதீதே அனாக³தே ச காலே வட்டமூலகது³க்கா²னி விஸுங் க³ஹிதானியேவ. யே பன ஸத்தா ஆஹாரூபஜீவினோ தத்த² ச உட்டா²னப²லூபஜீவினோ, தேஸங் அஞ்ஞேஹி அஸாதா⁴ரணங் ஜீவிகது³க்க²ங் அட்ட²மங் ஸங்வேக³வத்து² க³ஹிதந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். அயங் வுச்சதி ஸமயே ஸம்பஹங்ஸனாதி அயங் ஸம்பஹங்ஸிதப்³ப³ஸமயே வுத்தனயேன ஸங்வேக³ஜனநவஸேன சேவ பஸாது³ப்பாத³னவஸேன ச ஸம்மதே³வ பஹங்ஸனா, ஸங்வேக³ஜனநபுப்³ப³கபஸாது³ப்பாத³னேன பா⁴வனாசித்தஸ்ஸ தோஸனாதிஅத்தோ².
Tassa saṃveguppādanañca pasāduppādanañca tikicchananti taṃ dassento ‘‘aṭṭha saṃvegavatthūnī’’tiādimāha. Tattha jātijarābyādhimaraṇāni yathārahaṃ sugatiyaṃ duggatiyañca hontīti tadaññameva pañcavidhabandhanādikhuppipāsādiaññamaññavibādhanādihetukaṃ apāyadukkhaṃ daṭṭhabbaṃ. Tayidaṃ sabbaṃ tesaṃ tesaṃ sattānaṃ paccuppannabhavanissitaṃ gahitanti atīte anāgate ca kāle vaṭṭamūlakadukkhāni visuṃ gahitāniyeva. Ye pana sattā āhārūpajīvino tattha ca uṭṭhānaphalūpajīvino, tesaṃ aññehi asādhāraṇaṃ jīvikadukkhaṃ aṭṭhamaṃ saṃvegavatthu gahitanti daṭṭhabbaṃ. Ayaṃ vuccati samaye sampahaṃsanāti ayaṃ sampahaṃsitabbasamaye vuttanayena saṃvegajananavasena ceva pasāduppādanavasena ca sammadeva pahaṃsanā, saṃvegajananapubbakapasāduppādanena bhāvanācittassa tosanātiattho.
ஸம்மாபடிபத்திங் ஆக³ம்மாதி லீனுத்³த⁴ச்சவிரஹேன ஸமத²வீதி²படிபத்தியா ச ஸம்மதே³வ பா⁴வனாபடிபத்திங் ஆக³ம்ம.
Sammāpaṭipattiṃāgammāti līnuddhaccavirahena samathavīthipaṭipattiyā ca sammadeva bhāvanāpaṭipattiṃ āgamma.
அலீனந்திஆதீ³ஸு கோஸஜ்ஜபக்கி²கானங் த⁴ம்மானங் அனதி⁴மத்ததாய அலீனங், உத்³த⁴ச்சபக்கி²கானங் அனதி⁴மத்ததாய அனுத்³த⁴தங், பஞ்ஞாபயோக³ஸம்பத்தியா உபஸமஸுகா²தி⁴க³மேன ச அனிரஸ்ஸாத³ங், ததோ ஏவ ஆரம்மணே ஸமப்பவத்தங் ஸமத²வீதி²படிபன்னஞ்ச. தத்த² அலீனதாய பக்³க³ஹே, அனுத்³த⁴தாய ச நிக்³க³ஹே, அனிரஸ்ஸாத³தாய ஸம்பஹங்ஸனே ந ப்³யாபாரங் ஆபஜ்ஜதி. அலீனானுத்³த⁴ச்சதாஹி ஆரம்மணே ஸமப்பவத்தங், அனிரஸ்ஸாத³தாய ஸமத²வீதி²படிபன்னங், ஸமப்பவத்தியா வா அலீனங் அனுத்³த⁴தங், ஸமத²வீதி²படிபத்தியா அனிரஸ்ஸாத³ந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். அயங் வுச்சதி ஸமயே அஜ்ஜு²பெக்க²னதாதி அயங் அஜ்ஜு²பெக்கி²தப்³ப³ஸமயே சித்தஸ்ஸ பக்³க³ஹனிக்³க³ஹஸம்பஹங்ஸனேஸு ப்³யாவடதாஸங்கா²தங் படிபக்க²ங் அபி⁴பு⁴ய்ய உபெக்க²னா வுச்சதி. ஏஸாதி ஸமாதி⁴பொ³ஜ்ஜ²ங்கோ³ அனுப்பன்னோ உப்பஜ்ஜதி. அரஹத்தமக்³கே³ன பா⁴வனாபாரிபூரீ ஹோதீதி ஏதேன நிப்பரியாயதோ ஸமாதி⁴வேபுல்லப்பத்தோபி அரஹா ஏவாதி த³ஸ்ஸேதி.
Alīnantiādīsu kosajjapakkhikānaṃ dhammānaṃ anadhimattatāya alīnaṃ, uddhaccapakkhikānaṃ anadhimattatāya anuddhataṃ, paññāpayogasampattiyā upasamasukhādhigamena ca anirassādaṃ, tato eva ārammaṇe samappavattaṃ samathavīthipaṭipannañca. Tattha alīnatāya paggahe, anuddhatāya ca niggahe, anirassādatāya sampahaṃsane na byāpāraṃ āpajjati. Alīnānuddhaccatāhi ārammaṇe samappavattaṃ, anirassādatāya samathavīthipaṭipannaṃ, samappavattiyā vā alīnaṃ anuddhataṃ, samathavīthipaṭipattiyā anirassādanti daṭṭhabbaṃ. Ayaṃ vuccati samaye ajjhupekkhanatāti ayaṃ ajjhupekkhitabbasamaye cittassa paggahaniggahasampahaṃsanesu byāvaṭatāsaṅkhātaṃ paṭipakkhaṃ abhibhuyya upekkhanā vuccati. Esāti samādhibojjhaṅgo anuppanno uppajjati. Arahattamaggena bhāvanāpāripūrī hotīti etena nippariyāyato samādhivepullappattopi arahā evāti dasseti.
அனுரோத⁴விரோத⁴பஹானவஸேன மஜ்ஜ²த்தபா⁴வோ உபெக்கா²ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ காரணங் தஸ்மிங் ஸதி ஸிஜ்ஜ²னதோ, அஸதி ச அஸிஜ்ஜ²னதோ, ஸோ ச மஜ்ஜ²த்தபா⁴வோ விஸயவஸேன து³விதோ⁴தி ஆஹ ‘‘ஸத்தமஜ்ஜ²த்ததா ஸங்கா²ரமஜ்ஜ²த்ததா’’தி. தது³ப⁴யவஸேன சஸ்ஸ விருஜ்ஜ²னங் பஸ்ஸத்³தி⁴ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ பா⁴வனாய ஏவ தூ³ரீகதந்தி அனுருஜ்ஜ²னஸ்ஸேவ பஹானவிதி⁴ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸத்தமஜ்ஜ²த்ததா’’திஆதி³மாஹ. ததா² ஹிஸ்ஸ ஸத்தஸங்கா²ரகேலாயனபுக்³க³லபரிவஜ்ஜனங் ‘‘உப்பத்தியா காரண’’ந்தி வுச்சதி. உபெக்கா²ய ஹி விஸேஸதோ ராகோ³ படிபக்கோ², ததோ ராக³ப³ஹுலஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ உபெக்கா² ‘‘விஸுத்³தி⁴மக்³கோ³’’தி வுச்சதி. த்³வீஹாகாரேஹீதி கம்மஸ்ஸகதாபச்சவெக்க²ணங் அத்தஸுஞ்ஞதாபச்சவெக்க²ணந்தி இமேஹி த்³வீஹி காரணேஹி. த்³வீஹேவாதி அவதா⁴ரணங் ஸங்கா²ரஸஹிதாய ஸங்க்²யாஸமானதாய த³ஸ்ஸனத்த²ங். ஸங்க்²யா ஏவ ஹெத்த² ஸமானங், ந ஸங்க்²யெய்யங் ஸப்³ப³தா² ஸமானந்தி. அஸ்ஸாமிகபா⁴வோ அனத்தனியதா. ஸதி ஹி அத்தனி தஸ்ஸ கிஞ்சனபா⁴வேன சீவரங் அஞ்ஞங் வா கிஞ்சி அத்தனியங் நாம ஸியா, ஸோ பன கோசி நத்தே²வாதி அதி⁴ப்பாயோ. அனத்³த⁴னியந்தி, ந அத்³தா⁴னக்க²மங், ந சிரட்டா²யி இத்தரங் அனிச்சந்தி அத்தோ². தாவகாலிகந்தி தஸ்ஸேவ வேவசனங்.
Anurodhavirodhapahānavasena majjhattabhāvo upekkhāsambojjhaṅgassa kāraṇaṃ tasmiṃ sati sijjhanato, asati ca asijjhanato, so ca majjhattabhāvo visayavasena duvidhoti āha ‘‘sattamajjhattatā saṅkhāramajjhattatā’’ti. Tadubhayavasena cassa virujjhanaṃ passaddhisambojjhaṅgassa bhāvanāya eva dūrīkatanti anurujjhanasseva pahānavidhiṃ dassento ‘‘sattamajjhattatā’’tiādimāha. Tathā hissa sattasaṅkhārakelāyanapuggalaparivajjanaṃ ‘‘uppattiyā kāraṇa’’nti vuccati. Upekkhāya hi visesato rāgo paṭipakkho, tato rāgabahulassa puggalassa upekkhā ‘‘visuddhimaggo’’ti vuccati. Dvīhākārehīti kammassakatāpaccavekkhaṇaṃ attasuññatāpaccavekkhaṇanti imehi dvīhi kāraṇehi. Dvīhevāti avadhāraṇaṃ saṅkhārasahitāya saṅkhyāsamānatāya dassanatthaṃ. Saṅkhyā eva hettha samānaṃ, na saṅkhyeyyaṃ sabbathā samānanti. Assāmikabhāvo anattaniyatā. Sati hi attani tassa kiñcanabhāvena cīvaraṃ aññaṃ vā kiñci attaniyaṃ nāma siyā, so pana koci natthevāti adhippāyo. Anaddhaniyanti, na addhānakkhamaṃ, na ciraṭṭhāyi ittaraṃ aniccanti attho. Tāvakālikanti tasseva vevacanaṃ.
மமாயதீதி மமத்தங் கரோதி. மமாதி தண்ஹாய பரிக்³க³ய்ஹ திட்ட²தி. த⁴னாயந்தாதி த⁴னங் த³ப்³ப³ங் கரொந்தா. அஸ்ஸாதி உபெக்கா²ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸ்ஸ அரஹத்தமக்³கே³ன பா⁴வனாபாரிபூரீ ஹோதி. ததா² ஹி அரஹதோ ஏவ ச²ளங்கு³பெக்கா²னிப்ப²த்தி.
Mamāyatīti mamattaṃ karoti. Mamāti taṇhāya pariggayha tiṭṭhati. Dhanāyantāti dhanaṃ dabbaṃ karontā. Assāti upekkhāsambojjhaṅgassa arahattamaggena bhāvanāpāripūrī hoti. Tathā hi arahato eva chaḷaṅgupekkhānipphatti.
அஸுபா⁴ரம்மணா த⁴ம்மாதி அஸுப⁴ப்பகாரா அஸுப⁴ஜா²னஸ்ஸ ஆரம்மணபூ⁴தா த⁴ம்மா. காமங் இந்த்³ரியப³த்³தா⁴பி கேஸாத³யோ அஸுப⁴ப்பகாரா ஏவ, விஸேஸதோ பன ஜிகு³ச்சி²தப்³பே³ ஜிகு³ச்சா²வஹே க³ண்ஹந்தோ ‘‘த³ஸா’’தி ஆஹ. யதா² மனஸிகரோதோ ஸபா⁴வஸரஸதோ தத்த² அஸுப⁴ஸஞ்ஞா ஸந்திட்ட²தி, ததா² பவத்தோ மனஸிகாரோ உபாயமனஸிகாரோ. அஸுபே⁴ அஸுப⁴படிக்கூலாகாரஸ்ஸ உக்³க³ண்ஹனங், யதா² வா தத்த² உக்³க³ஹனிமித்தங் உப்பஜ்ஜதி, ததா² மனஸிகாரோ அஸுப⁴னிமித்தஸ்ஸ உக்³க³ஹோ. உபசாரப்பனாவஹாய அஸுப⁴பா⁴வனாய அனுயுஞ்ஜனா அஸுப⁴பா⁴வனானுயோகோ³.
Asubhārammaṇādhammāti asubhappakārā asubhajhānassa ārammaṇabhūtā dhammā. Kāmaṃ indriyabaddhāpi kesādayo asubhappakārā eva, visesato pana jigucchitabbe jigucchāvahe gaṇhanto ‘‘dasā’’ti āha. Yathā manasikaroto sabhāvasarasato tattha asubhasaññā santiṭṭhati, tathā pavatto manasikāro upāyamanasikāro. Asubhe asubhapaṭikkūlākārassa uggaṇhanaṃ, yathā vā tattha uggahanimittaṃ uppajjati, tathā manasikāro asubhanimittassa uggaho. Upacārappanāvahāya asubhabhāvanāya anuyuñjanā asubhabhāvanānuyogo.
மனச்ச²ட்டா²னங் இந்த்³ரியானங் ஸுட்டு² ஸுஸங்வரணே ஸதி அவஸரங் அலப⁴ந்தோ காமச்ச²ந்தோ³ பஹீயதேவ, ததா² போ⁴ஜனே மத்தஞ்ஞுனோ மிதாஹாரஸ்ஸ தி²னமித்³தா⁴பி⁴ப⁴வாபா⁴வா ஓதாரங் அலப⁴மானோ காமச்ச²ந்தோ³ பஹீயதி. யோ பன ஆஹாரே படிக்கூலஸஞ்ஞங் தப்³பி³பரிணாமஸ்ஸ ததா³தா⁴ரஸ்ஸ தஸ்ஸ ச உத³ரியபூ⁴தஸ்ஸ அதிவிய ஜேகு³ச்ச²தங், காயஸ்ஸ ச ஆஹாரதிட்ட²கதங் ஸம்மதே³வ ஜானாதி, ஸோ ஸப்³ப³ஸோ போ⁴ஜனே பமாணஸ்ஸ ஜானநேன விஸேஸதோ போ⁴ஜனே மத்தஞ்ஞூ நாம. தஸ்ஸ காமச்ச²ந்தோ³ பஹீயதேவ, அட்ட²கதா²யங் பன அப்பாஹாரதங்யேவ த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘சதுன்ன’’ந்திஆதி³ வுத்தங். அஸுப⁴கம்மிகதிஸ்ஸத்தே²ரோ த³ந்தட்டி²த³ஸ்ஸாவீ. பஹீனஸ்ஸாதி விக்க²ம்ப⁴னவஸேன பஹீனஸ்ஸ. அபி⁴த⁴ம்மபரியாயேன ஸப்³போ³பி லோபோ⁴ காமச்ச²ந்த³னீவரணந்தி ‘‘அரஹத்தமக்³கே³ன ஆயதிங் அனுப்பாதோ³’’தி வுத்தங்.
Manacchaṭṭhānaṃ indriyānaṃ suṭṭhu susaṃvaraṇe sati avasaraṃ alabhanto kāmacchando pahīyateva, tathā bhojane mattaññuno mitāhārassa thinamiddhābhibhavābhāvā otāraṃ alabhamāno kāmacchando pahīyati. Yo pana āhāre paṭikkūlasaññaṃ tabbipariṇāmassa tadādhārassa tassa ca udariyabhūtassa ativiya jegucchataṃ, kāyassa ca āhāratiṭṭhakataṃ sammadeva jānāti, so sabbaso bhojane pamāṇassa jānanena visesato bhojane mattaññū nāma. Tassa kāmacchando pahīyateva, aṭṭhakathāyaṃ pana appāhārataṃyeva dassetuṃ ‘‘catunna’’ntiādi vuttaṃ. Asubhakammikatissatthero dantaṭṭhidassāvī. Pahīnassāti vikkhambhanavasena pahīnassa. Abhidhammapariyāyena sabbopi lobho kāmacchandanīvaraṇanti ‘‘arahattamaggena āyatiṃ anuppādo’’ti vuttaṃ.
மேஜ்ஜதி ஹிதப²ரணவஸேன ஸினிய்ஹதீதி மித்தோ, ஹிதேஸீ புக்³க³லோ, தஸ்மிங் மித்தே ப⁴வா, மித்தஸ்ஸ வா ஏஸாதி மெத்தா, ஹிதேஸிதா. ஸா ஏவ படிபக்க²தோ சேதஸோ விமுத்தீதி மெத்தாசேதோவிமுத்தி. தத்த² மெத்தாயனஸ்ஸ ஸத்தேஸு ஹிதப²ரணஸ்ஸ உப்பாத³னங் பவத்தனங் மெத்தானிமித்தஸ்ஸ உக்³க³ஹோ. தேனாஹ ‘‘ஓதி³ஸ்ஸகா’’திஆதி³.
Mejjati hitapharaṇavasena siniyhatīti mitto, hitesī puggalo, tasmiṃ mitte bhavā, mittassa vā esāti mettā, hitesitā. Sā eva paṭipakkhato cetaso vimuttīti mettācetovimutti. Tattha mettāyanassa sattesu hitapharaṇassa uppādanaṃ pavattanaṃ mettānimittassa uggaho. Tenāha ‘‘odissakā’’tiādi.
தத்த² அத்தபியஸஹாயமஜ்ஜ²த்தவேரிவஸேன ஓதி³ஸ்ஸகதா. ஸீமாஸம்பே⁴தே³ கதே அனோதி³ஸ்ஸகதா. ஏகாதி³தி³ஸாப²ரணவஸேன தி³ஸாப²ரணதா மெத்தாய உக்³க³ண்ஹனே வேதி³தப்³பா³. உக்³க³ஹோ யாவ உபசாரா த³ட்ட²ப்³போ³. உக்³க³ஹிதாய ஆஸேவனா பா⁴வனா, ஸப்³பா³ இத்தி²யோ புரிஸா அரியா அனரியா தே³வா மனுஸ்ஸா வினிபாதிகாதி ஸத்தோதி⁴கரணவஸேன பவத்தா ஸத்தவிதா⁴, அட்ட²வீஸதிவிதா⁴ வா, த³ஸஹி தி³ஸாஹி தி³ஸோதி⁴கரணவஸேன பவத்தா த³ஸவிதா⁴, ஏகேகாய தி³ஸாய ஸத்தாதி³இத்தா²தி³அவேராதி³பே⁴தே³ன அஸீதாதி⁴கசதுஸதப்பபே⁴தா³ ச ஓதி⁴ஸோப²ரணமெத்தா. ஸப்³பே³ ஸத்தா, பாணா, பூ⁴தா, புக்³க³லா, அத்தபா⁴வபரியாபன்னாதி ஏதேஸங் வஸேன பஞ்சவிதா⁴. ஏகேகஸ்மிங் அவேரா ஹொந்து, அப்³யாபஜ்ஜா, அனீகா⁴, ஸுகீ² அத்தானங் பரிஹரந்தூதி சதுதா⁴ பவத்தியா வீஸதிவிதா⁴ அனோதி⁴ஸோப²ரணமெத்தா, தங் ஸந்தா⁴யாஹ – ‘‘ஓதி⁴ஸோ…பே॰… பா⁴வெந்தஸ்ஸபீ’’தி. த்வங் ஏதஸ்ஸாதிஆதி³னா கம்மஸ்ஸகதாபச்சவெக்க²ணங் த³ஸ்ஸேதி . படிஸங்கா²னே டி²தஸ்ஸாதி கோதே⁴ யதா²வுத்தஸ்ஸ ஆதீ³னவஸ்ஸ தப்படிபக்க²தோ அகோதே⁴ மெத்தாய ஆனிஸங்ஸஸ்ஸ ச படிஸங்கா²னே ஸம்மதே³வ ஜானநே. ஸேவந்தஸ்ஸாதி ப⁴ஜந்தஸ்ஸ ப்³யாபாதோ³ பஹீயதி.
Tattha attapiyasahāyamajjhattaverivasena odissakatā. Sīmāsambhede kate anodissakatā. Ekādidisāpharaṇavasena disāpharaṇatā mettāya uggaṇhane veditabbā. Uggaho yāva upacārā daṭṭhabbo. Uggahitāya āsevanā bhāvanā, sabbā itthiyo purisā ariyā anariyā devā manussā vinipātikāti sattodhikaraṇavasena pavattā sattavidhā, aṭṭhavīsatividhā vā, dasahi disāhi disodhikaraṇavasena pavattā dasavidhā, ekekāya disāya sattādiitthādiaverādibhedena asītādhikacatusatappabhedā ca odhisopharaṇamettā. Sabbe sattā, pāṇā, bhūtā, puggalā, attabhāvapariyāpannāti etesaṃ vasena pañcavidhā. Ekekasmiṃ averā hontu, abyāpajjā, anīghā, sukhī attānaṃ pariharantūti catudhā pavattiyā vīsatividhā anodhisopharaṇamettā, taṃ sandhāyāha – ‘‘odhiso…pe… bhāventassapī’’ti. Tvaṃ etassātiādinā kammassakatāpaccavekkhaṇaṃ dasseti . Paṭisaṅkhāne ṭhitassāti kodhe yathāvuttassa ādīnavassa tappaṭipakkhato akodhe mettāya ānisaṃsassa ca paṭisaṅkhāne sammadeva jānane. Sevantassāti bhajantassa byāpādo pahīyati.
அதிபோ⁴ஜனே நிமித்தக்³கா³ஹோதி ஆஹாரஸ்ஸ அதி⁴கபோ⁴ஜனே தி²னமித்³த⁴ஸ்ஸ நிமித்தக்³கா³ஹோ, ‘‘எத்தகே பு⁴த்தே தி²னமித்³த⁴ங் உப்பஜ்ஜதி, எத்தகே நோ’’தி தி²னமித்³த⁴ஸ்ஸ காரணாகாரணக்³கா³ஹோதி அத்தோ². தி³வா ஸூரியாலோகந்தி தி³வா க³ஹிதனிமித்தங் ஸூரியாலோகங், ரத்தியங் மனஸிகரொந்தஸ்ஸபீதி ஏவமெத்த² அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. து⁴தங்கா³னங் வீரியனிஸ்ஸிதத்தா வுத்தங் ‘‘து⁴தங்க³னிஸ்ஸிதஸப்பாயகதா²யபீ’’தி.
Atibhojane nimittaggāhoti āhārassa adhikabhojane thinamiddhassa nimittaggāho, ‘‘ettake bhutte thinamiddhaṃ uppajjati, ettake no’’ti thinamiddhassa kāraṇākāraṇaggāhoti attho. Divā sūriyālokanti divā gahitanimittaṃ sūriyālokaṃ, rattiyaṃ manasikarontassapīti evamettha attho veditabbo. Dhutaṅgānaṃ vīriyanissitattā vuttaṃ ‘‘dhutaṅganissitasappāyakathāyapī’’ti.
குக்குச்சம்பி கதாகதானுஸோசனவஸேன பவத்தமானங் சேதஸோ அவூபஸமாவஹதாய உத்³த⁴ச்சேன ஸமானலக்க²ணமேவாதி தது³ப⁴யஸ்ஸ பஹானகாரணங் த³ஸ்ஸெந்தோ ப⁴க³வா – ‘‘அத்தி², பி⁴க்க²வே, சேதஸோ வூபஸமோ’’திஆதி³மாஹ. தஸ்மா பா³ஹுஸச்சாதி³ தஸ்ஸ பஹானகாரணந்தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அபிச ச² த⁴ம்மா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² ப³ஹுஸ்ஸுதஸ்ஸ க³ந்த²தோ, அத்த²தோ த⁴ம்மங் விசாரெந்தஸ்ஸ அத்தவேதா³தி³படிலாப⁴ஸம்ப⁴வதோ விக்கே²போ ந ஹோதி. யதா²விஹிதபடிபத்தியா யதா²த⁴ம்மபடிகாரப்பத்தியா ச விப்படிஸாரோ அனவஸரோவாதி ‘‘பா³ஹுஸச்சேனபி…பே॰… உத்³த⁴ச்சகுக்குச்சங் பஹீயதீ’’தி வுத்தங். யத³க்³கே³ன ப³ஹுஸ்ஸுதஸ்ஸ படிஸங்கா²னவதோ உத்³த⁴ச்சகுக்குச்சங் பஹீயதி, தத³க்³கே³ன பரிபுச்ச²கதாவினயபகதஞ்ஞுதாஹிபி தங் பஹீயதீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங். வுத்³த⁴ஸேவிதா ச வுத்³த⁴ஸீலிதங் ஆவஹதீதி சேதஸோ வூபஸமகரத்தா உத்³த⁴ச்சகுக்குச்சஸ்ஸ பஹானகாரீ வுத்தா, வுத்³த⁴பா⁴வங் பன அனபெக்கி²த்வா வினயத⁴ரா குக்குச்சவினோத³கா கல்யாணமித்தாதி த³ட்ட²ப்³பா³. விக்கே²போ ச பி⁴க்கூ²னங் யேபு⁴ய்யேன குக்குச்சஹேதுகோ ஹோதீதி ‘‘கப்பியாகப்பியபரிபுச்சா²ப³ஹுலஸ்ஸா’’திஆதி³னா வினயனயேனேவ பரிபுச்ச²கதாத³யோ நித்³தி³ட்டா². பஹீனே உத்³த⁴ச்சகுக்குச்சேதி நித்³தா⁴ரணே பு⁴ம்மங். குக்குச்சஸ்ஸ தோ³மனஸ்ஸஸஹக³தத்தா அனாகா³மிமக்³கே³ன ஆயதிங் அனுப்பாதோ³ வுத்தோ.
Kukkuccampi katākatānusocanavasena pavattamānaṃ cetaso avūpasamāvahatāya uddhaccena samānalakkhaṇamevāti tadubhayassa pahānakāraṇaṃ dassento bhagavā – ‘‘atthi, bhikkhave, cetaso vūpasamo’’tiādimāha. Tasmā bāhusaccādi tassa pahānakāraṇanti dassetuṃ ‘‘apica cha dhammā’’tiādimāha. Tattha bahussutassa ganthato, atthato dhammaṃ vicārentassa attavedādipaṭilābhasambhavato vikkhepo na hoti. Yathāvihitapaṭipattiyā yathādhammapaṭikārappattiyā ca vippaṭisāro anavasarovāti ‘‘bāhusaccenapi…pe… uddhaccakukkuccaṃ pahīyatī’’ti vuttaṃ. Yadaggena bahussutassa paṭisaṅkhānavato uddhaccakukkuccaṃ pahīyati, tadaggena paripucchakatāvinayapakataññutāhipi taṃ pahīyatīti daṭṭhabbaṃ. Vuddhasevitā ca vuddhasīlitaṃ āvahatīti cetaso vūpasamakarattā uddhaccakukkuccassa pahānakārī vuttā, vuddhabhāvaṃ pana anapekkhitvā vinayadharā kukkuccavinodakā kalyāṇamittāti daṭṭhabbā. Vikkhepo ca bhikkhūnaṃ yebhuyyena kukkuccahetuko hotīti ‘‘kappiyākappiyaparipucchābahulassā’’tiādinā vinayanayeneva paripucchakatādayo niddiṭṭhā. Pahīne uddhaccakukkucceti niddhāraṇe bhummaṃ. Kukkuccassa domanassasahagatattā anāgāmimaggena āyatiṃ anuppādo vutto.
குஸலாகுஸலா த⁴ம்மாதிஆதீ³ஸு யங் வத்தப்³ப³ங், தங் ஹெட்டா² வுத்தமேவ. காமங் பா³ஹுஸச்சபரிபுச்ச²கதாஹி அட்ட²வத்து²காபி விசிகிச்சா² பஹீயதி, ததா²பி ரதனத்தயவிசிகிச்சா²மூலிகா ஸேஸவிசிகிச்சா²தி கத்வா வுத்தங் ‘‘தீணி ரதனானி ஆரப்³பா⁴’’திஆதி³. வினயே பகதஞ்ஞுதாய ச ஸதி ஸிக்கா²ய கங்கா²ய அஸம்ப⁴வோ ஏவ, ததா² ரதனத்தயகு³ணாவபோ³தே⁴ ஸதி புப்³ப³ந்தாதீ³ஸு ஸங்ஸயஸ்ஸாதி ஆஹ – ‘‘வினயே’’திஆதி³. ஓகப்பனீயஸத்³தா⁴ ஸத்³தெ⁴ய்யவத்து²ங் அனுபவிஸித்வா விய அதி⁴முச்சனங், தஞ்ச ததா² அதி⁴மொக்கு²ப்பாத³னமேவ. ஸத்³தா⁴ய நின்னபோணபப்³பா⁴ரதா அதி⁴முத்தி. அரஹத்தேன கூடங் க³ண்ஹி ஸத்தபி பொ³ஜ்ஜ²ங்கே³ வித்தா²ரெத்வா தே³ஸனாய ஓஸாபிதத்தா.
Kusalākusalā dhammātiādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā vuttameva. Kāmaṃ bāhusaccaparipucchakatāhi aṭṭhavatthukāpi vicikicchā pahīyati, tathāpi ratanattayavicikicchāmūlikā sesavicikicchāti katvā vuttaṃ ‘‘tīṇi ratanāni ārabbhā’’tiādi. Vinaye pakataññutāya ca sati sikkhāya kaṅkhāya asambhavo eva, tathā ratanattayaguṇāvabodhe sati pubbantādīsu saṃsayassāti āha – ‘‘vinaye’’tiādi. Okappanīyasaddhā saddheyyavatthuṃ anupavisitvā viya adhimuccanaṃ, tañca tathā adhimokkhuppādanameva. Saddhāya ninnapoṇapabbhāratā adhimutti. Arahattena kūṭaṃ gaṇhi sattapi bojjhaṅge vitthāretvā desanāya osāpitattā.
ஆஹாரஸுத்தவண்ணனா நிட்டி²தா.
Āhārasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / ஸங்யுத்தனிகாய • Saṃyuttanikāya / 1. ஆஹாரஸுத்தங் • 1. Āhārasuttaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸங்யுத்தனிகாய (அட்ட²கதா²) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 1. ஆஹாரஸுத்தவண்ணனா • 1. Āhārasuttavaṇṇanā