Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸங்யுத்தனிகாய (டீகா) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
3. ஸதிபட்டா²னஸங்யுத்தங்
3. Satipaṭṭhānasaṃyuttaṃ
1. அம்ப³பாலிவக்³கோ³
1. Ambapālivaggo
1. அம்ப³பாலிஸுத்தவண்ணனா
1. Ambapālisuttavaṇṇanā
367. ஏகாயன்வாயந்தி ஸந்தி⁴வஸேன வுத்தங் ஓ-காரஸ்ஸ வ-காரங் அ-காரஸ்ஸ தீ³க⁴ங் கத்வா. அயங் கிர ஸங்யுத்தாபி⁴லாபோ, தத்த² அயன-ஸத்³தோ³ மக்³க³பரியாயோ. ந கேவலங் அயமேவ, அத² கோ² அஞ்ஞேபி மக்³க³பரியாயாதி பது³த்³தா⁴ரங் கரொந்தோ ‘‘மக்³க³ஸ்ஸ ஹீ’’திஆதி³ங் வத்வா யதி³ மக்³க³பரியாயோ ஆயன-ஸத்³தோ³, கஸ்மா புன மக்³கோ³தி வுத்தந்தி சோத³னங் ஸந்தா⁴யாஹ ‘‘தஸ்மா’’திஆதி³. தத்த² ஏகமக்³கோ³தி ஏகோவ மக்³கோ³. ந ஹி நிப்³பா³னகா³மிமக்³கோ³ அஞ்ஞோ அத்தீ²தி. நனு ஸதிபட்டா²னங் இத⁴ மக்³கோ³தி அதி⁴ப்பேதங், தத³ஞ்ஞேபி ப³ஹூ மக்³க³த⁴ம்மா அத்தீ²தி? ஸச்சங் அத்தி², தே பன ஸதிபட்டா²னக்³க³ஹணேனேவ க³ஹிதா தத³வினாபா⁴வதோ. ததா² ஹி ஞாணவீரியாத³யோ நித்³தே³ஸே க³ஹிதா, உத்³தே³ஸே ஸதியா ஏவ க³ஹணங் வேனெய்யஜ்ஜா²ஸயவஸேனாதி த³ட்ட²ப்³ப³ங், ஸதியா மக்³க³பா⁴வத³ஸ்ஸனத்த²ஞ்ச. ந த்³வேதா⁴பத²பூ⁴தோதி இமினா இமஸ்ஸ த்³வயபா⁴வாபா⁴வங் விய அனிப்³பா³னகா³மிபா⁴வாபா⁴வஞ்ச த³ஸ்ஸேதி. நிப்³பா³னக³மனட்டே²னாதி நிப்³பா³னங் க³ச்ச²தி ஏதேனாதி நிப்³பா³னக³மனங், ஸோ ஏவ அவிபரீதபா⁴வனாய அத்தோ², தேன நிப்³பா³னக³மனட்டே²ன, நிப்³பா³னாதி⁴க³மூபாயதாயாதி அத்தோ². மக்³க³னீயட்டே²னாதி க³வேஸிதப்³ப³தாய.
367.Ekāyanvāyanti sandhivasena vuttaṃ o-kārassa va-kāraṃ a-kārassa dīghaṃ katvā. Ayaṃ kira saṃyuttābhilāpo, tattha ayana-saddo maggapariyāyo. Na kevalaṃ ayameva, atha kho aññepi maggapariyāyāti paduddhāraṃ karonto ‘‘maggassa hī’’tiādiṃ vatvā yadi maggapariyāyo āyana-saddo, kasmā puna maggoti vuttanti codanaṃ sandhāyāha ‘‘tasmā’’tiādi. Tattha ekamaggoti ekova maggo. Na hi nibbānagāmimaggo añño atthīti. Nanu satipaṭṭhānaṃ idha maggoti adhippetaṃ, tadaññepi bahū maggadhammā atthīti? Saccaṃ atthi, te pana satipaṭṭhānaggahaṇeneva gahitā tadavinābhāvato. Tathā hi ñāṇavīriyādayo niddese gahitā, uddese satiyā eva gahaṇaṃ veneyyajjhāsayavasenāti daṭṭhabbaṃ, satiyā maggabhāvadassanatthañca. Na dvedhāpathabhūtoti iminā imassa dvayabhāvābhāvaṃ viya anibbānagāmibhāvābhāvañca dasseti. Nibbānagamanaṭṭhenāti nibbānaṃ gacchati etenāti nibbānagamanaṃ, so eva aviparītabhāvanāya attho, tena nibbānagamanaṭṭhena, nibbānādhigamūpāyatāyāti attho. Magganīyaṭṭhenāti gavesitabbatāya.
ராகா³தீ³ஹீதி ‘‘ராகோ³ மலங், தோ³ஸோ மலங், மோஹோ மல’’ந்தி (விப⁴॰ 924) ஏவங் வுத்தேஹி ராகா³தீ³ஹி மலேஹி. ஸா பனாயங் ஸங்கிலிட்ட²சித்தானங் விஸுத்³தி⁴ ஸிஜ்ஜ²மானா யஸ்மா ஸோகாதீ³னங் அனுப்பாதா³ய ஸங்வத்ததி, தஸ்மா வுத்தங் ‘‘ஸோகபரிதே³வானங் ஸமதிக்கமாயா’’திஆதி³. தத்த² ஸோசனங் ஞாதிப்³யஸனாதி³னிமித்தங் சேதஸோ ஸந்தாபோ அந்தோனிஜ்ஜா²னங் ஸோகோ. ஞாதிப்³யஸனாதி³னிமித்தமேவ ஸோகாதி⁴கதாஜனிதோ ‘‘கஹங் ஏகபுத்தகா’’திஆதி³னா பரிதே³வனவஸேன வாசாவிப்பலாபோ பரிதே³வனங் பரிதே³வோ. தஸ்ஸ ஆயதிங் அனுப்பஜ்ஜனங் இத⁴ ஸமதிக்கமோதி ஆஹ ‘‘பஹானாயா’’தி. து³க்க²தோ³மனஸ்ஸானந்தி எத்த² சேதஸிகது³க்க²தாய தோ³மனஸ்ஸஸ்ஸபி து³க்க²ஸத்³தே³னேவ க³ஹணே ஸித்³தே⁴ ஸத்³தே³ன அனிவத்தனதோ ஸாமஞ்ஞஜோதனாய விஸேஸவசனங் ஸெட்ட²ந்தி ‘‘தோ³மனஸ்ஸான’’ந்தேவ வுத்தங். சேதஸிகதோ³மனஸ்ஸஸ்ஸாதி பூ⁴தகத²னங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஞாயதி ஏதேன யாதா²வதோ படிவிஜ்ஜீ²யதி சதுஸச்சந்தி ஞாயோ வுச்சதி அரியமக்³கோ³. நனு அயம்பி மக்³கோ³, கிங் மக்³கோ³ ஏவ மக்³க³ஸ்ஸ அதி⁴க³மாய ஹோதீதி சோத³னங் ஸந்தா⁴யாஹ – ‘‘அயங் ஹீ’’திஆதி³. தண்ஹாவ கம்மகிலேஸவிபாகானங் வினநட்டே²ன ஸங்ஸிப்³ப³னட்டே²ன வானங். தேன தண்ஹாவானேன விரஹிதத்தா தஸ்ஸ அபா⁴வாதி அத்தோ². அத்தபச்சக்கா²யாதி அத்தபச்சக்க²த்தா²ய.
Rāgādīhīti ‘‘rāgo malaṃ, doso malaṃ, moho mala’’nti (vibha. 924) evaṃ vuttehi rāgādīhi malehi. Sā panāyaṃ saṃkiliṭṭhacittānaṃ visuddhi sijjhamānā yasmā sokādīnaṃ anuppādāya saṃvattati, tasmā vuttaṃ ‘‘sokaparidevānaṃ samatikkamāyā’’tiādi. Tattha socanaṃ ñātibyasanādinimittaṃ cetaso santāpo antonijjhānaṃ soko. Ñātibyasanādinimittameva sokādhikatājanito ‘‘kahaṃ ekaputtakā’’tiādinā paridevanavasena vācāvippalāpo paridevanaṃ paridevo. Tassa āyatiṃ anuppajjanaṃ idha samatikkamoti āha ‘‘pahānāyā’’ti. Dukkhadomanassānanti ettha cetasikadukkhatāya domanassassapi dukkhasaddeneva gahaṇe siddhe saddena anivattanato sāmaññajotanāya visesavacanaṃ seṭṭhanti ‘‘domanassāna’’nteva vuttaṃ. Cetasikadomanassassāti bhūtakathanaṃ daṭṭhabbaṃ. Ñāyati etena yāthāvato paṭivijjhīyati catusaccanti ñāyo vuccati ariyamaggo. Nanu ayampi maggo, kiṃ maggo eva maggassa adhigamāya hotīti codanaṃ sandhāyāha – ‘‘ayaṃ hī’’tiādi. Taṇhāva kammakilesavipākānaṃ vinanaṭṭhena saṃsibbanaṭṭhena vānaṃ. Tena taṇhāvānena virahitattā tassa abhāvāti attho. Attapaccakkhāyāti attapaccakkhatthāya.
வண்ணபா⁴ஸனந்தி பஸங்ஸாவசனங். விஸுத்³தி⁴ந்தி விஸுஜ்ஜ²னங் கிலேஸப்பஹானங். உக்³க³ஹேதப்³ப³ந்தி எத்த² வாசுக்³க³தகரணங் உக்³க³ஹோ. பரிசயகரணங் பரிபுச்சா²மூலகத்தா தக்³க³ஹணேனேவ க³ஹிதந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Vaṇṇabhāsananti pasaṃsāvacanaṃ. Visuddhinti visujjhanaṃ kilesappahānaṃ. Uggahetabbanti ettha vācuggatakaraṇaṃ uggaho. Paricayakaraṇaṃ paripucchāmūlakattā taggahaṇeneva gahitanti daṭṭhabbaṃ.
ந ததோ ஹெட்டா²தி இத⁴ அதி⁴ப்பேதகாயாதீ³னங் வேத³னாதி³ஸபா⁴வத்தாபா⁴வா காயவேத³னாசித்தவிமுத்தஸ்ஸ தேபூ⁴மகத⁴ம்மஸ்ஸ விஸுங் விபல்லாஸவத்த²ந்தரபா⁴வேன க³ஹிதத்தா ச ஹெட்டா² க³ஹணேஸு விபல்லாஸவத்தூ²னங் அனிட்டா²னங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். பஞ்சமஸ்ஸ பன விபல்லாஸவத்து²னோ அபா⁴வேன ‘‘ந உத்³த⁴’’ந்தி ஆஹ. ஆரம்மணவிபா⁴கே³ன ஹெத்த² ஸதிபட்டா²னவிபா⁴கோ³தி. தயோ ஸதிபட்டா²னாதி ஸதிபட்டா²னஸத்³த³ஸ்ஸ அத்து²த்³தா⁴ரத³ஸ்ஸனங், ந இத⁴ பாளியங் வுத்தஸ்ஸ ஸதிபட்டா²னஸத்³த³ஸ்ஸ அத்த²த³ஸ்ஸனங். ஆதீ³ஸு ஹீதி எத்த² ஆதி³-ஸத்³தே³ன ‘‘ப²ஸ்ஸஸமுத³யா வேத³னானங் ஸமுத³யோ, நாமரூபஸமுத³யா சித்தஸ்ஸ ஸமுத³யோ, மனஸிகாரஸமுத³யா த⁴ம்மானங் ஸமுத³யோ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.408) ஸதிபட்டா²னாதி வுத்தானங் ஸதிகோ³சரானங் பகாஸகே ஸுத்தபதே³ஸே ஸங்க³ண்ஹாதி. ஏவங் படிஸம்பி⁴தா³மக்³க³பாளியம்பி அவஸேஸபாளிபதே³ஸத³ஸ்ஸனத்தோ² ஆதி³-ஸத்³தோ³ த³ட்ட²ப்³போ³. ஸதியா பட்டா²னந்தி ஸதியா பதிட்டா²தப்³ப³ட்டா²னங்.
Na tato heṭṭhāti idha adhippetakāyādīnaṃ vedanādisabhāvattābhāvā kāyavedanācittavimuttassa tebhūmakadhammassa visuṃ vipallāsavatthantarabhāvena gahitattā ca heṭṭhā gahaṇesu vipallāsavatthūnaṃ aniṭṭhānaṃ sandhāya vuttaṃ. Pañcamassa pana vipallāsavatthuno abhāvena ‘‘na uddha’’nti āha. Ārammaṇavibhāgena hettha satipaṭṭhānavibhāgoti. Tayo satipaṭṭhānāti satipaṭṭhānasaddassa atthuddhāradassanaṃ, na idha pāḷiyaṃ vuttassa satipaṭṭhānasaddassa atthadassanaṃ. Ādīsu hīti ettha ādi-saddena ‘‘phassasamudayā vedanānaṃ samudayo, nāmarūpasamudayā cittassa samudayo, manasikārasamudayā dhammānaṃ samudayo’’ti (saṃ. ni. 5.408) satipaṭṭhānāti vuttānaṃ satigocarānaṃ pakāsake suttapadese saṅgaṇhāti. Evaṃ paṭisambhidāmaggapāḷiyampi avasesapāḷipadesadassanattho ādi-saddo daṭṭhabbo. Satiyā paṭṭhānanti satiyā patiṭṭhātabbaṭṭhānaṃ.
அரியோதி ஆரகத்தாதி³னா அரியங் ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴மாஹ. எத்தா²தி ஏதஸ்மிங் ஸளாயதனவிப⁴ங்க³ஸுத்தே (ம॰ நி॰ 3.311). தத்த² ஹி –
Ariyoti ārakattādinā ariyaṃ sammāsambuddhamāha. Etthāti etasmiṃ saḷāyatanavibhaṅgasutte (ma. ni. 3.311). Tattha hi –
‘‘தயோ ஸதிபட்டா²னா யத³ரியோ…பே॰… மரஹதீதி இதி கோ² பனேதங் வுத்தங், கிஞ்சேதங் படிச்ச வுத்தங். இத⁴, பி⁴க்க²வே, ஸத்தா² ஸாவகானங் த⁴ம்மங் தே³ஸேதி அனுகம்பகோ ஹிதேஸீ அனுகம்பங் உபாதா³ய – ‘இத³ங் வோ ஹிதாய இத³ங் வோ ஸுகா²யா’தி. தஸ்ஸ ஸாவகா ந ஸுஸ்ஸூஸந்தி, ந ஸோதங் ஓத³ஹந்தி, ந அஞ்ஞா சித்தங் உபட்ட²பெந்தி, வோக்கம்ம ச ஸத்து²ஸாஸனா வத்தந்தி. தத்ர, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ ந சேவ அனத்தமனோ ஹோதி, ந ச அனத்தமனதங் படிஸங்வேதே³தி, அனவஸ்ஸுதோ ச விஹரதி ஸதோ ஸம்பஜானோ. இத³ங், பி⁴க்க²வே, பட²மங் ஸதிபட்டா²னங். யத³ரியோ ஸேவதி…பே॰.. மரஹதி. புன சபரங், பி⁴க்க²வே, ஸத்தா² …பே॰… இத³ங் வோ ஸுகா²யாதி. தஸ்ஸ ஏகச்சே ஸாவகா ந ஸுஸ்ஸூஸந்தி…பே॰… ஏகச்சே ஸாவகா ஸுஸ்ஸூஸந்தி…பே॰… ந ச வோக்கம்ம ஸத்து²ஸாஸனா வத்தந்தி. தத்ர, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ ந சேவ அனத்தமனோ ஹோதி, ந ச அனத்தமனதங் படிஸங்வேதே³தி, ந சேவ அத்தமனோ ஹோதி, ந ச அத்தமனதங் படிஸங்வேதே³தி. அனத்தமனதஞ்ச அத்தமனதஞ்ச தது³ப⁴யங் அபி⁴னிவஜ்ஜெத்வா உபெக்க²கோ விஹரதி ஸதோ ஸம்பஜானோ. இத³ங், பி⁴க்க²வே, து³தியங் ஸதிபட்டா²னங்…பே॰… மரஹதி. புன சபரங், பி⁴க்க²வே,…பே॰… ஸுகா²யாதி, தஸ்ஸ ஸாவகா ஸுஸ்ஸூஸந்தி…பே॰… வத்தந்தி. தத்ர, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ அத்தமனோ சேவ ஹோதி, அத்தமனதஞ்ச படிஸங்வேதே³தி, அனவஸ்ஸுதோ ச விஹரதி ஸதோ ஸம்பஜானோ. இத³ங், பி⁴க்க²வே, ததியங் ஸதிபட்டா²ன’’ந்தி –
‘‘Tayo satipaṭṭhānā yadariyo…pe… marahatīti iti kho panetaṃ vuttaṃ, kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ. Idha, bhikkhave, satthā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti anukampako hitesī anukampaṃ upādāya – ‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’ti. Tassa sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, vokkamma ca satthusāsanā vattanti. Tatra, bhikkhave, tathāgato na ceva anattamano hoti, na ca anattamanataṃ paṭisaṃvedeti, anavassuto ca viharati sato sampajāno. Idaṃ, bhikkhave, paṭhamaṃ satipaṭṭhānaṃ. Yadariyo sevati…pe... marahati. Puna caparaṃ, bhikkhave, satthā …pe… idaṃ vo sukhāyāti. Tassa ekacce sāvakā na sussūsanti…pe… ekacce sāvakā sussūsanti…pe… na ca vokkamma satthusāsanā vattanti. Tatra, bhikkhave, tathāgato na ceva anattamano hoti, na ca anattamanataṃ paṭisaṃvedeti, na ceva attamano hoti, na ca attamanataṃ paṭisaṃvedeti. Anattamanatañca attamanatañca tadubhayaṃ abhinivajjetvā upekkhako viharati sato sampajāno. Idaṃ, bhikkhave, dutiyaṃ satipaṭṭhānaṃ…pe… marahati. Puna caparaṃ, bhikkhave,…pe… sukhāyāti, tassa sāvakā sussūsanti…pe… vattanti. Tatra, bhikkhave, tathāgato attamano ceva hoti, attamanatañca paṭisaṃvedeti, anavassuto ca viharati sato sampajāno. Idaṃ, bhikkhave, tatiyaṃ satipaṭṭhāna’’nti –
ஏவங் படிகா⁴னுனயேஹி அனவஸ்ஸுததா நிச்சங் உபட்டி²தஸ்ஸதிதாய தது³ப⁴யவீதிவத்ததா ‘‘ஸதிபட்டா²ன’’ந்தி வுத்தா. பு³த்³தா⁴னங்யேவ ஹி நிச்சங் உபட்டி²தஸ்ஸதிதா ஹோதி ஆவேணிகத⁴ம்மபா⁴வதோ, ந பச்சேகபு³த்³தா⁴தீ³னங். ப-ஸத்³தோ³ ஆரம்ப⁴ங் ஜோதேதி, ஆரம்போ⁴ ச பவத்தீதி கத்வா ஆஹ ‘‘பவத்தயிதப்³ப³தோதி அத்தோ²’’தி. ஸதியா கரணபூ⁴தாய பட்டா²னங் பட்ட²பேதப்³ப³ங் ஸதிபட்டா²னங். அன-ஸத்³தோ³ ஹி ப³ஹுலவசனேன கம்மத்தோ²பி ஹோதீதி.
Evaṃ paṭighānunayehi anavassutatā niccaṃ upaṭṭhitassatitāya tadubhayavītivattatā ‘‘satipaṭṭhāna’’nti vuttā. Buddhānaṃyeva hi niccaṃ upaṭṭhitassatitā hoti āveṇikadhammabhāvato, na paccekabuddhādīnaṃ. Pa-saddo ārambhaṃ joteti, ārambho ca pavattīti katvā āha ‘‘pavattayitabbatoti attho’’ti. Satiyā karaṇabhūtāya paṭṭhānaṃ paṭṭhapetabbaṃ satipaṭṭhānaṃ. Ana-saddo hi bahulavacanena kammatthopi hotīti.
ததா²ஸ்ஸ கத்துஅத்தோ²பி லப்³ப⁴தீதி ‘‘பதிட்டா²தீதி பட்டா²ன’’ந்தி வுத்தங். உபட்டா²தீதி எத்த² உப-ஸத்³தோ³ பு⁴ஸத்த²விஸிட்ட²ங் பக்க²ந்த³னங் தீ³பேதீதி ‘‘ஓக்கந்தி³த்வா பக்க²ந்தி³த்வா பவத்ததீதி அத்தோ²’’தி வுத்தங். புன பா⁴வத்த²ங் ஸதிஸத்³த³ங் பட்டா²னஸத்³த³ஞ்ச வண்ணெந்தோ ‘‘அத² வா’’திஆதி³மாஹ. தேன புரிமவிகப்பே ஸதி-ஸத்³தோ³ பட்டா²ன-ஸத்³தோ³ ச கத்துஅத்தோ²தி விஞ்ஞாயதி. ஸரணட்டே²னாதி சிரகதஸ்ஸ சிரபா⁴ஸிதஸ்ஸ ச அனுஸ்ஸரணட்டே²ன. இத³ந்தி யங் ‘‘ஸதியேவ ஸதிபட்டா²ன’’ந்தி வுத்தங், இத³ங் இத⁴ இமஸ்மிங் ஸுத்தபதே³ஸே அதி⁴ப்பேதங்.
Tathāssa kattuatthopi labbhatīti ‘‘patiṭṭhātīti paṭṭhāna’’nti vuttaṃ. Upaṭṭhātīti ettha upa-saddo bhusatthavisiṭṭhaṃ pakkhandanaṃ dīpetīti ‘‘okkanditvā pakkhanditvā pavattatīti attho’’ti vuttaṃ. Puna bhāvatthaṃ satisaddaṃ paṭṭhānasaddañca vaṇṇento ‘‘atha vā’’tiādimāha. Tena purimavikappe sati-saddo paṭṭhāna-saddo ca kattuatthoti viññāyati. Saraṇaṭṭhenāti cirakatassa cirabhāsitassa ca anussaraṇaṭṭhena. Idanti yaṃ ‘‘satiyeva satipaṭṭhāna’’nti vuttaṃ, idaṃ idha imasmiṃ suttapadese adhippetaṃ.
யதி³ ஏவந்தி யதி³ ஸதி ஏவ ஸதிபட்டா²னங், ஸதி நாம ஏகோ த⁴ம்மோ, ஏவங் ஸந்தே கஸ்மா ஸதிபட்டா²னாதி ப³ஹுவசனந்தி ஆஹ ‘‘ஸதீனங் ப³ஹுத்தா’’திஆதி³. யதி³ ப³ஹுகா தா ஸதியோ, அத² கஸ்மா மக்³கோ³தி ஏகவசனந்தி யோஜனா. மக்³க³னட்டே²னாதி நிய்யானட்டே²ன. நிய்யானிகோ ஹி மக்³க³த⁴ம்மோ, தேனேவ நிய்யானிகபா⁴வேன ஏகத்துபக³தோ ஏகந்ததோ நிப்³பா³னங் க³ச்ச²தி, அத்தி²கேஹி ச தத³த்த²ங் மக்³கீ³யதீதி ஆஹ ‘‘வுத்தஞ்ஹேத’’ந்திஆதி³. தத்த² சதஸ்ஸோபி சேதாதி காயானுபஸ்ஸனாதி³வஸேன சதுப்³பி³தா⁴பி ச ஏதா ஸதியோ. அபரபா⁴கே³தி அரியமக்³க³க்க²ணே. கிச்சங் ஸாத⁴யமானாதி புப்³ப³பா⁴கே³ காயாதீ³ஸு ஆரம்மணேஸு ஸுப⁴ஸஞ்ஞாதி³வித⁴மனவஸேன விஸுங் விஸுங் பவத்தித்வா மக்³க³க்க²ணே ஸகிங்யேவ தத்த² சதுப்³பி³த⁴ஸ்ஸபி விபல்லாஸஸ்ஸ ஸமுச்சே²த³வஸேன பஹானகிச்சங் ஸாத⁴யமானா ஆரம்மணகரணவஸேன நிப்³பா³னங் க³ச்ச²ந்தி, தமேவஸ்ஸ சதுகிச்சஸாத⁴னதங் உபாதா³ய ப³ஹுவசனநித்³தே³ஸோ, ததா²பி அத்த²தோ பே⁴தா³பா⁴வதோ மக்³கோ³தி ஏகவசனேன வுச்சதி. தேனாஹ – ‘‘தஸ்மா சதஸ்ஸோபி ஏகோ மக்³கோ³தி வுத்தா’’தி.
Yadievanti yadi sati eva satipaṭṭhānaṃ, sati nāma eko dhammo, evaṃ sante kasmā satipaṭṭhānāti bahuvacananti āha ‘‘satīnaṃ bahuttā’’tiādi. Yadi bahukā tā satiyo, atha kasmā maggoti ekavacananti yojanā. Magganaṭṭhenāti niyyānaṭṭhena. Niyyāniko hi maggadhammo, teneva niyyānikabhāvena ekattupagato ekantato nibbānaṃ gacchati, atthikehi ca tadatthaṃ maggīyatīti āha ‘‘vuttañheta’’ntiādi. Tattha catassopi cetāti kāyānupassanādivasena catubbidhāpi ca etā satiyo. Aparabhāgeti ariyamaggakkhaṇe. Kiccaṃ sādhayamānāti pubbabhāge kāyādīsu ārammaṇesu subhasaññādividhamanavasena visuṃ visuṃ pavattitvā maggakkhaṇe sakiṃyeva tattha catubbidhassapi vipallāsassa samucchedavasena pahānakiccaṃ sādhayamānā ārammaṇakaraṇavasena nibbānaṃ gacchanti, tamevassa catukiccasādhanataṃ upādāya bahuvacananiddeso, tathāpi atthato bhedābhāvato maggoti ekavacanena vuccati. Tenāha – ‘‘tasmā catassopi eko maggoti vuttā’’ti.
கதே²துகம்யதாபுச்சா² இதராஸங் புச்சா²னங் இத⁴ அஸம்ப⁴வதோ நித்³தே³ஸாதி³வஸேன தே³ஸேதுகாமதாய ச ததா² வுத்தத்தா. ‘‘அயஞ்சேவ காயோ ப³ஹித்³தா⁴ ச நாமரூப’’ந்திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.271, 287, 297; பாரா॰ 11) க²ந்த⁴பஞ்சகங், ‘‘ஸுக²ஞ்ச காயேன படிஸங்வேதே³தீ’’திஆதீ³ஸு வேத³னாத³யோ தயோ அரூபக்க²ந்தா⁴, ‘‘யா தஸ்மிங் ஸமயே காயஸ்ஸ பஸ்ஸத்³தி⁴ படிப்பஸ்ஸத்³தீ⁴’’திஆதீ³ஸு (த⁴॰ ஸ॰ 40) வேத³னாத³யோ தயோ சேதஸிகா க²ந்தா⁴ ‘‘காயோ’’தி வுச்சந்தி, ததோ விஸேஸனத்த²ங் ‘‘காயேதி ரூபகாயே’’தி ஆஹ. காயானுபஸ்ஸீதி எத்த² தஸ்ஸீலத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘காயங் அனுபஸ்ஸனஸீலோ’’தி ஆஹ. அனிச்சதோ அனுபஸ்ஸதீதி சதுஸமுட்டா²னிககாயங் ‘‘அனிச்ச’’ந்தி அனுபஸ்ஸதி, ஏவங் பஸ்ஸந்தோ ஏவ சஸ்ஸ அனிச்சாகாரம்பி அனுபஸ்ஸதீதி வுச்சதி, ததா²பூ⁴தஸ்ஸ சஸ்ஸ நிச்சகா³ஹஸ்ஸ விஸேஸோபி ந ஹோதீதி வுத்தங் ‘‘நோ நிச்சதோ’’தி. ததா² ஹேஸ ‘‘நிச்சஸஞ்ஞங் பஜஹதீ’’தி (படி॰ ம॰ 1.28) வுத்தோ. எத்த² ச அனிச்சதோ ஏவ அனுபஸ்ஸதீதி ஏவகாரோ லுத்தனித்³தி³ட்டோ²தி தேன நிவத்திதமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘நோ நிச்சதோ’’தி வுத்தங். ந செத்த² து³க்கா²னுபஸ்ஸனாதி³னிவத்தனமாஸங்கிதப்³ப³ங் படியோகி³னிவத்தனபரத்தா ஏவ-காரஸ்ஸ, உபரி தே³ஸனாஆருள்ஹத்தா ச தாஸங். து³க்க²தோ அனுபஸ்ஸதீதிஆதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. அயங் பன விஸேஸோ – அனிச்சஸ்ஸ து³க்க²த்தா தமேவ காயங் து³க்க²தோ அனுபஸ்ஸதி, து³க்க²ஸ்ஸ அனத்தத்தா அனத்ததோ அனுபஸ்ஸதீதி.
Kathetukamyatāpucchā itarāsaṃ pucchānaṃ idha asambhavato niddesādivasena desetukāmatāya ca tathā vuttattā. ‘‘Ayañceva kāyo bahiddhā ca nāmarūpa’’ntiādīsu (ma. ni. 1.271, 287, 297; pārā. 11) khandhapañcakaṃ, ‘‘sukhañca kāyena paṭisaṃvedetī’’tiādīsu vedanādayo tayo arūpakkhandhā, ‘‘yā tasmiṃ samaye kāyassa passaddhi paṭippassaddhī’’tiādīsu (dha. sa. 40) vedanādayo tayo cetasikā khandhā ‘‘kāyo’’ti vuccanti, tato visesanatthaṃ ‘‘kāyeti rūpakāye’’ti āha. Kāyānupassīti ettha tassīlatthaṃ dassento ‘‘kāyaṃ anupassanasīlo’’ti āha. Aniccato anupassatīti catusamuṭṭhānikakāyaṃ ‘‘anicca’’nti anupassati, evaṃ passanto eva cassa aniccākārampi anupassatīti vuccati, tathābhūtassa cassa niccagāhassa visesopi na hotīti vuttaṃ ‘‘no niccato’’ti. Tathā hesa ‘‘niccasaññaṃ pajahatī’’ti (paṭi. ma. 1.28) vutto. Ettha ca aniccato eva anupassatīti evakāro luttaniddiṭṭhoti tena nivattitamatthaṃ dassetuṃ ‘‘no niccato’’ti vuttaṃ. Na cettha dukkhānupassanādinivattanamāsaṅkitabbaṃ paṭiyoginivattanaparattā eva-kārassa, upari desanāāruḷhattā ca tāsaṃ. Dukkhato anupassatītiādīsupi eseva nayo. Ayaṃ pana viseso – aniccassa dukkhattā tameva kāyaṃ dukkhato anupassati, dukkhassa anattattā anattato anupassatīti.
யஸ்மா பன யங் அனிச்சங் து³க்க²ங் அனத்தா, ந தங் அபி⁴னந்தி³தப்³ப³ங், யஞ்ச ந அபி⁴னந்தி³தப்³ப³ங், ந தத்த² ரஜ்ஜிதப்³ப³ங், தஸ்மா வுத்தங் ‘‘அனிச்சதோ அனுபஸ்ஸதி, நோ நிச்சதோ, து³க்க²தோ அனுபஸ்ஸதி, நோ ஸுக²தோ, அனத்ததோ அனுபஸ்ஸதி, நோ அத்ததோ, நிப்³பி³ந்த³தி, நோ நந்த³தி, விரஜ்ஜதி, நோ ரஜ்ஜதீ’’தி. ஸோ ஏவங் அரஜ்ஜந்தோ ராக³ங் நிரோதே⁴தி, நோ ஸமுதே³தி, ஸமுத³யங் ந கரோதீதி அத்தோ². ஏவங் படிபன்னோ ச படினிஸ்ஸஜ்ஜதி, நோ ஆதி³யதி. அயஞ்ஹி அனிச்சாதி³அனுபஸ்ஸனா தத³ங்க³வஸேன ஸத்³தி⁴ங் காயதன்னிஸ்ஸயக²ந்தா⁴பி⁴ஸங்கா²ரேஹி கிலேஸானங் பரிச்சஜனதோ ஸங்க²ததோ³ஸத³ஸ்ஸனேன தப்³பி³பரீதே நிப்³பா³னே தன்னின்னதாய பக்க²ந்த³னதோ ‘‘பரிச்சாக³படினிஸ்ஸக்³கோ³ சேவ பக்க²ந்த³னபடினிஸ்ஸக்³கோ³ சா’’தி வுச்சதி. தஸ்மா தாய ஸமன்னாக³தோ பி⁴க்கு² வுத்தனயேன கிலேஸே ச பரிச்சஜதி, நிப்³பா³னே ச பக்க²ந்த³தி, ததா²பூ⁴தோ ச பரிச்சஜனவஸேன கிலேஸே ந ஆதி³யதி, நாபி அதோ³ஸத³ஸ்ஸிதாவஸேன ஸங்க²தாரம்மணங். தேன வுத்தங் ‘‘படினிஸ்ஸஜ்ஜதி, நோ ஆதி³யதீ’’தி. இதா³னி நிஸ்ஸிதாஹி அனுபஸ்ஸனாஹி யேஸங் த⁴ம்மானங் பஹானங் ஹோதி, தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘அனிச்சதோ அனுபஸ்ஸந்தோ நிச்சஸஞ்ஞங் பஜஹதீ’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² நிச்சஸஞ்ஞந்தி ஸங்கா²ரா நிச்சாதி ஏவங் பவத்தங் விபரீதஸஞ்ஞங். தி³ட்டி²சித்தவிபல்லாஸபஹானமுகே²னேவ ஸஞ்ஞாவிபல்லாஸப்பஹானந்தி ஸஞ்ஞாக³ஹணங், ஸஞ்ஞாஸீஸேன வா தேஸம்பி க³ஹணங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். நந்தி³ந்தி ஸப்பீதிகதண்ஹங். ஸேஸங் வுத்தனயமேவ.
Yasmā pana yaṃ aniccaṃ dukkhaṃ anattā, na taṃ abhinanditabbaṃ, yañca na abhinanditabbaṃ, na tattha rajjitabbaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘aniccato anupassati, no niccato, dukkhato anupassati, no sukhato, anattato anupassati, no attato, nibbindati, no nandati, virajjati, no rajjatī’’ti. So evaṃ arajjanto rāgaṃ nirodheti, no samudeti, samudayaṃ na karotīti attho. Evaṃ paṭipanno ca paṭinissajjati, no ādiyati. Ayañhi aniccādianupassanā tadaṅgavasena saddhiṃ kāyatannissayakhandhābhisaṅkhārehi kilesānaṃ pariccajanato saṅkhatadosadassanena tabbiparīte nibbāne tanninnatāya pakkhandanato ‘‘pariccāgapaṭinissaggo ceva pakkhandanapaṭinissaggo cā’’ti vuccati. Tasmā tāya samannāgato bhikkhu vuttanayena kilese ca pariccajati, nibbāne ca pakkhandati, tathābhūto ca pariccajanavasena kilese na ādiyati, nāpi adosadassitāvasena saṅkhatārammaṇaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘paṭinissajjati, no ādiyatī’’ti. Idāni nissitāhi anupassanāhi yesaṃ dhammānaṃ pahānaṃ hoti, taṃ dassetuṃ ‘‘aniccato anupassanto niccasaññaṃ pajahatī’’tiādi vuttaṃ. Tattha niccasaññanti saṅkhārā niccāti evaṃ pavattaṃ viparītasaññaṃ. Diṭṭhicittavipallāsapahānamukheneva saññāvipallāsappahānanti saññāgahaṇaṃ, saññāsīsena vā tesampi gahaṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Nandinti sappītikataṇhaṃ. Sesaṃ vuttanayameva.
விஹரதீதி இமினா காயானுபஸ்ஸனாஸமங்கி³னோ இரியாபத²விஹாரோ வுத்தோதி ஆஹ – ‘‘இரியதீ’’தி, இரியாபத²ங் பவத்தேதீதி அத்தோ². ஆரம்மணகரணவஸேன அபி⁴ப்³யாபனதோ ‘‘தீஸு ப⁴வேஸூ’’தி வுத்தங், உப்பஜ்ஜனவஸேன பன கிலேஸா பரித்தபூ⁴மகா ஏவாதி. யதி³பி கிலேஸானங் பஹானங் ஆதாபனந்தி தங் ஸம்மாதி³ட்டி²ஆதீ³னம்பி அத்தே²வ, ஆதப்ப-ஸத்³தோ³விய பன ஆதாப-ஸத்³தோ³பி வீரியே ஏவ நிருள்ஹோதி வுத்தங் ‘‘வீரியஸ்ஸேதங் நாம’’ந்தி. அத² வா படிபக்க²ப்பஹானே ஸம்பயுத்தத⁴ம்மானங் அப்³பு⁴ஸ்ஸஹனவஸேன பவத்தமானஸ்ஸ வீரியஸ்ஸ ஸாதிஸயங் ததா³தாபனந்தி வீரியமேவ ததா² வுச்சதி, ந அஞ்ஞே த⁴ம்மா.
Viharatīti iminā kāyānupassanāsamaṅgino iriyāpathavihāro vuttoti āha – ‘‘iriyatī’’ti, iriyāpathaṃ pavattetīti attho. Ārammaṇakaraṇavasena abhibyāpanato ‘‘tīsu bhavesū’’ti vuttaṃ, uppajjanavasena pana kilesā parittabhūmakā evāti. Yadipi kilesānaṃ pahānaṃ ātāpananti taṃ sammādiṭṭhiādīnampi attheva, ātappa-saddoviya pana ātāpa-saddopi vīriye eva niruḷhoti vuttaṃ ‘‘vīriyassetaṃ nāma’’nti. Atha vā paṭipakkhappahāne sampayuttadhammānaṃ abbhussahanavasena pavattamānassa vīriyassa sātisayaṃ tadātāpananti vīriyameva tathā vuccati, na aññe dhammā.
ஆதாபீதி சாயமீகாரோ பஸங்ஸாய, அதிஸயஸ்ஸ வா தீ³பகோதி ஆதாபீக³ஹணேன ஸம்மப்பதா⁴னஸமங்கி³தங் த³ஸ்ஸேதி. ஸம்மா ஸமந்ததோ ஸாமஞ்ச பஜானந்தோ ஸம்பஜானோ, அஸம்மிஸ்ஸதோ வவத்தா²னே அஞ்ஞத⁴ம்மானுபஸ்ஸிதாபா⁴வேன ஸம்மா அவிபரீதங், ஸப்³பா³காரபஜானநேன ஸமந்ததோ, உபரூபரி விஸேஸாவஹபா⁴வேன பவத்தியா ஸாமங் பஜானந்தோதி அத்தோ². யதி³ பஞ்ஞாய அனுபஸ்ஸதி, கத²ங் ஸதிபட்டா²னதாதி ஆஹ ‘‘ந ஹீ’’திஆதி³. தஸ்மா ஸதியா லத்³து⁴பகாராய ஏவ பஞ்ஞாய எத்த² யதா²வுத்தே காயே கம்மட்டா²னிகோ பி⁴க்கு² அனுபஸ்ஸகோ, தஸ்மா ‘‘காயானுபஸ்ஸீ’’தி வுச்சதி. அந்தோஸங்கே²போ அந்தோலீனதா, கோஸஜ்ஜந்தி அத்தோ². உபாயபரிக்³க³ஹோதி எத்த² ஸீலவிஸோத⁴னாதி³ க³ணனாதி³ உக்³க³ஹகோஸல்லாதி³ ச உபாயோ, தப்³பி³பரியாயதோ அனுபாயோ வேதி³தப்³போ³. யஸ்மா ச உபட்டி²தஸ்ஸதீ யதா²வுத்தங் உபாயங் ந பரிச்சஜதி, அனுபாயஞ்ச ந உபாதி³யதி, தஸ்மா வுத்தங் ‘‘முட்ட²ஸ்ஸதி…பே॰… அஸமத்தோ² ஹோதீ’’தி. தேனாதி உபாயானுபாயானங் பரிக்³க³ஹபரிவஜ்ஜனேஸு அபரிச்சாகா³பரிக்³க³ஹேஸு ச அஸமத்த²பா⁴வேன. அஸ்ஸ யோகி³னோ.
Ātāpīti cāyamīkāro pasaṃsāya, atisayassa vā dīpakoti ātāpīgahaṇena sammappadhānasamaṅgitaṃ dasseti. Sammā samantato sāmañca pajānanto sampajāno, asammissato vavatthāne aññadhammānupassitābhāvena sammā aviparītaṃ, sabbākārapajānanena samantato, uparūpari visesāvahabhāvena pavattiyā sāmaṃ pajānantoti attho. Yadi paññāya anupassati, kathaṃ satipaṭṭhānatāti āha ‘‘na hī’’tiādi. Tasmā satiyā laddhupakārāya eva paññāya ettha yathāvutte kāye kammaṭṭhāniko bhikkhu anupassako, tasmā ‘‘kāyānupassī’’ti vuccati. Antosaṅkhepo antolīnatā, kosajjanti attho. Upāyapariggahoti ettha sīlavisodhanādi gaṇanādi uggahakosallādi ca upāyo, tabbipariyāyato anupāyo veditabbo. Yasmā ca upaṭṭhitassatī yathāvuttaṃ upāyaṃ na pariccajati, anupāyañca na upādiyati, tasmā vuttaṃ ‘‘muṭṭhassati…pe… asamattho hotī’’ti. Tenāti upāyānupāyānaṃ pariggahaparivajjanesu apariccāgāpariggahesu ca asamatthabhāvena. Assa yogino.
யஸ்மா ஸதியேவெத்த² ஸதிபட்டா²னங் வுத்தா, தஸ்மாஸ்ஸ ஸம்பயுத்தத⁴ம்மா வீரியாத³யோ அங்க³ந்தி ஆஹ – ‘‘ஸம்பயோக³ங்க³ஞ்சஸ்ஸ த³ஸ்ஸெத்வா’’தி. அங்க³-ஸத்³தோ³ செத்த² காரணபரியாயோ த³ட்ட²ப்³போ³. ஸதிக்³க³ஹணேனேவெத்த² ஸம்மாஸமாதி⁴ஸ்ஸபி க³ஹணங் த³ட்ட²ப்³ப³ங் தஸ்ஸா ஸமாதி⁴க்க²ந்தே⁴ ஸங்க³ஹிதத்தா. யஸ்மா வா ஸதிஸீஸேனாயங் தே³ஸனா. ந ஹி கேவலாய ஸதியா கிலேஸப்பஹானங் ஸம்ப⁴வதி, நிப்³பா³னாதி⁴க³மோ வா, நாபி கேவலா ஸதி பவத்ததி, தஸ்மாஸ்ஸ ஜா²னதே³ஸனாயங் ஸவிதக்காதி³வசனஸ்ஸ விய ஸம்பயோக³ங்க³த³ஸ்ஸனதாதி அங்க³-ஸத்³த³ஸ்ஸ அவயவபரியாயதா த³ட்ட²ப்³பா³. பஹானங்க³ந்தி ‘‘விவிச்சேவ காமேஹீ’’திஆதீ³ஸு விய பஹாதப்³ப³ங்க³ங் த³ஸ்ஸேதுங். யஸ்மா எத்த² புப்³ப³பா⁴க³மக்³கோ³ அதி⁴ப்பேதோ, ந லோகுத்தரமக்³கோ³, தஸ்மா புப்³ப³பா⁴கி³யமேவ வினயங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘தத³ங்க³வினயேன வா விக்க²ம்ப⁴னவினயேன வா’’தி ஆஹ. அஸ்ஸாதி யோகி³னோ. தேஸங் த⁴ம்மானந்தி வேத³னாதி³த⁴ம்மானங். தேஸஞ்ஹி தத்த² அனதி⁴ப்பேதத்தா ‘‘அத்து²த்³தா⁴ரனயேனேதங் வுத்த’’ந்தி ஆஹ. யங் பனாதி விப⁴ங்கே³, விப⁴ங்க³பகரணேதி அதி⁴ப்பாயோ. எத்தா²தி ‘‘லோகே’’தி ஏதஸ்மிங் பதே³, தா ச லோகியா ஏவ அனுபஸ்ஸனா நாம ஸம்மஸனந்தி கத்வா.
Yasmā satiyevettha satipaṭṭhānaṃ vuttā, tasmāssa sampayuttadhammā vīriyādayo aṅganti āha – ‘‘sampayogaṅgañcassa dassetvā’’ti. Aṅga-saddo cettha kāraṇapariyāyo daṭṭhabbo. Satiggahaṇenevettha sammāsamādhissapi gahaṇaṃ daṭṭhabbaṃ tassā samādhikkhandhe saṅgahitattā. Yasmā vā satisīsenāyaṃ desanā. Na hi kevalāya satiyā kilesappahānaṃ sambhavati, nibbānādhigamo vā, nāpi kevalā sati pavattati, tasmāssa jhānadesanāyaṃ savitakkādivacanassa viya sampayogaṅgadassanatāti aṅga-saddassa avayavapariyāyatā daṭṭhabbā. Pahānaṅganti ‘‘vivicceva kāmehī’’tiādīsu viya pahātabbaṅgaṃ dassetuṃ. Yasmā ettha pubbabhāgamaggo adhippeto, na lokuttaramaggo, tasmā pubbabhāgiyameva vinayaṃ dassento ‘‘tadaṅgavinayena vā vikkhambhanavinayena vā’’ti āha. Assāti yogino. Tesaṃ dhammānanti vedanādidhammānaṃ. Tesañhi tattha anadhippetattā ‘‘atthuddhāranayenetaṃ vutta’’nti āha. Yaṃ panāti vibhaṅge, vibhaṅgapakaraṇeti adhippāyo. Etthāti ‘‘loke’’ti etasmiṃ pade, tā ca lokiyā eva anupassanā nāma sammasananti katvā.
து³க்க²தோதி விபரிணாமஸங்கா²ரது³க்க²தாஹி து³க்க²ஸபா⁴வதோ, து³க்கா²தி அனுபஸ்ஸிதப்³பா³தி அத்தோ². ஸேஸபத³த்³வயேபி ஏஸேவ நயோ. யோ ஸுக²ங் து³க்க²தோ அத்³தா³தி யோ பி⁴க்கு² ஸுக²ங் வேத³னங் விபரிணாமது³க்க²தாய து³க்க²ந்தி பஞ்ஞாசக்கு²னா அத்³த³க்கி². து³க்க²மத்³த³க்கி² ஸல்லதோதி து³க்க²வேத³னங் பீளாஜனநதோ அந்தோதுத³னதோ து³ன்னீஹரணதோ ச ஸல்லந்தி அத்³த³க்கி² பஸ்ஸி. அது³க்க²மஸுக²ந்தி உபெக்கா²வேத³னங். ஸந்தந்தி ஸுக²து³க்கா²னங் விய அனோளாரிகதாய பச்சயவஸேன வூபஸந்தஸபா⁴வத்தா ச ஸந்தங். அனிச்சதோதி ஹுத்வா அபா⁴வதோ உத³யப்³ப³யவந்ததோ தாவகாலிகதோ நிச்சபடிக்கே²பதோ ச அனிச்சந்தி யோ அத்³த³க்கி². ஸ வே ஸம்மத்³த³ஸோ பி⁴க்கூ²தி ஸோ பி⁴க்கு² ஏகங்ஸேன, பரிப்³யத்தங் வா வேத³னாய ஸம்மா பஸ்ஸனகோதி அத்தோ².
Dukkhatoti vipariṇāmasaṅkhāradukkhatāhi dukkhasabhāvato, dukkhāti anupassitabbāti attho. Sesapadadvayepi eseva nayo. Yo sukhaṃdukkhato addāti yo bhikkhu sukhaṃ vedanaṃ vipariṇāmadukkhatāya dukkhanti paññācakkhunā addakkhi. Dukkhamaddakkhi sallatoti dukkhavedanaṃ pīḷājananato antotudanato dunnīharaṇato ca sallanti addakkhi passi. Adukkhamasukhanti upekkhāvedanaṃ. Santanti sukhadukkhānaṃ viya anoḷārikatāya paccayavasena vūpasantasabhāvattā ca santaṃ. Aniccatoti hutvā abhāvato udayabbayavantato tāvakālikato niccapaṭikkhepato ca aniccanti yo addakkhi. Sa ve sammaddaso bhikkhūti so bhikkhu ekaṃsena, paribyattaṃ vā vedanāya sammā passanakoti attho.
து³க்கா²திபீதி ஸங்கா²ரது³க்க²தாய து³க்கா² இதிபி. ஸப்³ப³ங் தங் வேத³யிதங் து³க்க²ஸ்மிங் அந்தோக³த⁴ங் பரியாபன்னந்தி வதா³மி ஸங்கா²ரது³க்க²ந்தி வத்தப்³ப³தோ. ஸுக²து³க்க²தோபி சாதி ஸுகா²தீ³னங் டி²திவிபரிணாமஞாணஸுக²தாய ச விபரிணாமட்டி²திஅஞ்ஞாணது³க்க²தாய ச வுத்தத்தா திஸ்ஸோபி ஸுக²தோ திஸ்ஸோபி ச து³க்க²தோ அனுபஸ்ஸிதப்³பா³தி அத்தோ². ஸத்த அனுபஸ்ஸனா ஹெட்டா² பகாஸிதா ஏவ.
Dukkhātipīti saṅkhāradukkhatāya dukkhā itipi. Sabbaṃ taṃ vedayitaṃ dukkhasmiṃ antogadhaṃ pariyāpannanti vadāmi saṅkhāradukkhanti vattabbato. Sukhadukkhatopi cāti sukhādīnaṃ ṭhitivipariṇāmañāṇasukhatāya ca vipariṇāmaṭṭhitiaññāṇadukkhatāya ca vuttattā tissopi sukhato tissopi ca dukkhato anupassitabbāti attho. Satta anupassanā heṭṭhā pakāsitā eva.
ஆரம்மணா…பே॰… பே⁴தா³னந்தி ரூபாதி³ஆரம்மணனானத்தஸ்ஸ நீலாதி³தப்³பே⁴த³ஸ்ஸ, ச²ந்தா³தி³அதி⁴பதினானத்தஸ்ஸ ஹீனாதி³தப்³பே⁴த³ஸ்ஸ, ஞாணஜா²னாதி³ஸஹஜாதனானத்தஸ்ஸ ஸஸங்கா²ரிகாஸங்கா²ரிக-ஸவிதக்க-ஸவிசாராதி³தப்³பே⁴த³ஸ்ஸ, காமாவசராதி³பூ⁴மினானத்தஸ்ஸ, உக்கட்ட²மஜ்ஜி²மாதி³தப்³பே⁴த³ஸ்ஸ, குஸலாதி³கம்மனானத்தஸ்ஸ, தே³வக³திஸங்வத்தனியதாதி³தப்³பே⁴த³ஸ்ஸ, கண்ஹஸுக்கவிபாகனானத்தஸ்ஸ, தி³ட்ட²த⁴ம்மவேத³னீயதாதி³தப்³பே⁴த³ஸ்ஸ, பரித்தபூ⁴மகாதி³கிரியானானத்தஸ்ஸ, திஹேதுகாதி³தப்³பே⁴த³ஸ்ஸ வஸேன அனுபஸ்ஸிதப்³ப³ந்தி யோஜனா. ஆதி³-ஸத்³தே³ன ஸவத்து²காவத்து²காதி³னானத்தஸ்ஸ புக்³க³லத்தயஸாதா⁴ரணாதி³தப்³பே⁴த³ஸ்ஸ ச ஸங்க³ஹோ த³ட்ட²ப்³போ³. ஸராகா³தீ³னந்தி மஹாஸதிபட்டா²னஸுத்தே (தீ³॰ நி॰ 2.381; ம॰ நி॰ 1.114) ஆக³தானங் ஸராக³வீதராகா³தி³பே⁴தா³னங். ஸலக்க²ண-ஸாமஞ்ஞலக்க²ணானந்தி பு²ஸனாதி³தங்தங்ஸலக்க²ணானஞ்சேவ அனிச்சதாதி³ஸாமஞ்ஞலக்க²ணானஞ்ச வஸேனாதி யோஜனா.
Ārammaṇā…pe… bhedānanti rūpādiārammaṇanānattassa nīlāditabbhedassa, chandādiadhipatinānattassa hīnāditabbhedassa, ñāṇajhānādisahajātanānattassa sasaṅkhārikāsaṅkhārika-savitakka-savicārāditabbhedassa, kāmāvacarādibhūminānattassa, ukkaṭṭhamajjhimāditabbhedassa, kusalādikammanānattassa, devagatisaṃvattaniyatāditabbhedassa, kaṇhasukkavipākanānattassa, diṭṭhadhammavedanīyatāditabbhedassa, parittabhūmakādikiriyānānattassa, tihetukāditabbhedassa vasena anupassitabbanti yojanā. Ādi-saddena savatthukāvatthukādinānattassa puggalattayasādhāraṇāditabbhedassa ca saṅgaho daṭṭhabbo. Sarāgādīnanti mahāsatipaṭṭhānasutte (dī. ni. 2.381; ma. ni. 1.114) āgatānaṃ sarāgavītarāgādibhedānaṃ. Salakkhaṇa-sāmaññalakkhaṇānanti phusanāditaṃtaṃsalakkhaṇānañceva aniccatādisāmaññalakkhaṇānañca vasenāti yojanā.
ஸுஞ்ஞதத⁴ம்மஸ்ஸாதி அனத்ததாஸங்கா²தஸுஞ்ஞதஸபா⁴வஸ்ஸ. ‘‘ஸலக்க²ண-ஸாமஞ்ஞலக்க²ணான’’ந்தி ஹி இமினா யோ இதோ பா³ஹிரகேஹி ஸாமினிவாஸீகாரகவேத³கஅதி⁴ட்டா²யகபா⁴வேன பரிகப்பிதோ அத்தா, தஸ்ஸ ஸங்கா²ரேஸு நிச்சதா ஸுக²தா விய கத்த²சிபி அபா⁴வோ விபா⁴விதோ. நத்தி² ஏதேஸங் அத்தாதி அனத்தா, யஸ்மா பன ஸங்கா²ரேஸு ஏகத⁴ம்மோபி அத்தா ந ஹோதி, தஸ்மா தே ந அத்தாதிபி அனத்தாதி அயங் தேஸங் ஸுஞ்ஞதத⁴ம்மோ. தஸ்ஸ ஸுஞ்ஞதத⁴ம்மஸ்ஸ, யங் விபா⁴வேதுங் அபி⁴த⁴ம்மே (த⁴॰ ஸ॰ 121) ‘‘தஸ்மிங் கோ² பன ஸமயே த⁴ம்மா ஹொந்தீ’’திஆதி³னா ஸுஞ்ஞதவாரதே³ஸனா வுத்தா. ஸேஸங் ஸுவிஞ்ஞெய்யமேவ.
Suññatadhammassāti anattatāsaṅkhātasuññatasabhāvassa. ‘‘Salakkhaṇa-sāmaññalakkhaṇāna’’nti hi iminā yo ito bāhirakehi sāminivāsīkārakavedakaadhiṭṭhāyakabhāvena parikappito attā, tassa saṅkhāresu niccatā sukhatā viya katthacipi abhāvo vibhāvito. Natthi etesaṃ attāti anattā, yasmā pana saṅkhāresu ekadhammopi attā na hoti, tasmā te na attātipi anattāti ayaṃ tesaṃ suññatadhammo. Tassa suññatadhammassa, yaṃ vibhāvetuṃ abhidhamme (dha. sa. 121) ‘‘tasmiṃ kho pana samaye dhammā hontī’’tiādinā suññatavāradesanā vuttā. Sesaṃ suviññeyyameva.
அம்ப³பாலிஸுத்தவண்ணனா நிட்டி²தா.
Ambapālisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / ஸங்யுத்தனிகாய • Saṃyuttanikāya / 1. அம்ப³பாலிஸுத்தங் • 1. Ambapālisuttaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ஸங்யுத்தனிகாய (அட்ட²கதா²) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 1. அம்ப³பாலிஸுத்தவண்ணனா • 1. Ambapālisuttavaṇṇanā