Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi

    ૨. દુતિયભાણવારો

    2. Dutiyabhāṇavāro

    અનાથપિણ્ડિકવત્થુ

    Anāthapiṇḍikavatthu

    ૩૦૪. તેન ખો પન સમયેન અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ રાજગહકસ્સ સેટ્ઠિસ્સ ભગિનિપતિકો હોતિ. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ રાજગહં અગમાસિ કેનચિદેવ કરણીયેન. તેન ખો પન સમયેન રાજગહકેન સેટ્ઠિના સ્વાતનાય બુદ્ધપ્પમુખો સઙ્ઘો નિમન્તિતો હોતિ. અથ ખો રાજગહકો સેટ્ઠી દાસે ચ કમ્મકારે 1 ચ આણાપેસિ – ‘‘તેન હિ, ભણે, કાલસ્સેવ ઉટ્ઠાય યાગુયો પચથ, ભત્તાનિ પચથ, સૂપાનિ સમ્પાદેથ, ઉત્તરિભઙ્ગાનિ સમ્પાદેથા’’તિ. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકસ્સ ગહપતિસ્સ એતદહોસિ – ‘‘પુબ્બે ખ્વાયં ગહપતિ મયિ આગતે સબ્બકિચ્ચાનિ નિક્ખિપિત્વા મમઞ્ઞેવ સદ્ધિં પટિસમ્મોદતિ. સોદાનાયં વિક્ખિત્તરૂપો દાસે ચ કમ્મકારે ચ આણાપેસિ – ‘તેન હિ, ભણે, કાલસ્સેવ ઉટ્ઠાય યાગુયો પચથ, ભત્તાનિ પચથ, સૂપાનિ સમ્પાદેથ, ઉત્તરિભઙ્ગાનિ સમ્પાદેથા’તિ. કિં નુ ખો ઇમસ્સ ગહપતિસ્સ આવાહો વા ભવિસ્સતિ, વિવાહો વા ભવિસ્સતિ, મહાયઞ્ઞો વા પચ્ચુપટ્ઠિતો , રાજા વા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો નિમન્તિતો સ્વાતનાય સદ્ધિં બલકાયેના’’તિ?

    304. Tena kho pana samayena anāthapiṇḍiko gahapati rājagahakassa seṭṭhissa bhaginipatiko hoti. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati rājagahaṃ agamāsi kenacideva karaṇīyena. Tena kho pana samayena rājagahakena seṭṭhinā svātanāya buddhappamukho saṅgho nimantito hoti. Atha kho rājagahako seṭṭhī dāse ca kammakāre 2 ca āṇāpesi – ‘‘tena hi, bhaṇe, kālasseva uṭṭhāya yāguyo pacatha, bhattāni pacatha, sūpāni sampādetha, uttaribhaṅgāni sampādethā’’ti. Atha kho anāthapiṇḍikassa gahapatissa etadahosi – ‘‘pubbe khvāyaṃ gahapati mayi āgate sabbakiccāni nikkhipitvā mamaññeva saddhiṃ paṭisammodati. Sodānāyaṃ vikkhittarūpo dāse ca kammakāre ca āṇāpesi – ‘tena hi, bhaṇe, kālasseva uṭṭhāya yāguyo pacatha, bhattāni pacatha, sūpāni sampādetha, uttaribhaṅgāni sampādethā’ti. Kiṃ nu kho imassa gahapatissa āvāho vā bhavissati, vivāho vā bhavissati, mahāyañño vā paccupaṭṭhito , rājā vā māgadho seniyo bimbisāro nimantito svātanāya saddhiṃ balakāyenā’’ti?

    અથ ખો રાજગહકો સેટ્ઠી દાસે ચ કમ્મકારે ચ આણાપેત્વા યેન અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા અનાથપિણ્ડિકેન ગહપતિના સદ્ધિં પટિસમ્મોદિત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો રાજગહકં સેટ્ઠિં અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ એતદવોચ – ‘‘પુબ્બે ખો ત્વં, ગહપતિ, મયિ આગતે સબ્બકિચ્ચાનિ નિક્ખિપિત્વા મમઞ્ઞેવ સદ્ધિં પટિસમ્મોદસિ. સોદાનિ ત્વં વિક્ખિત્તરૂપો દાસે ચ કમ્મકારે ચ આણાપેસિ – ‘તેન હિ, ભણે, કાલસ્સેવ ઉટ્ઠાય યાગુયો પચથ, ભત્તાનિ પચથ, સૂપાનિ સમ્પાદેથ, ઉત્તરિભઙ્ગાનિ સમ્પાદેથા’તિ. કિં નુ ખો તે, ગહપતિ, આવાહો વા ભવિસ્સતિ, વિવાહો વા ભવિસ્સતિ, મહાયઞ્ઞો વા પચ્ચુપટ્ઠિતો, રાજા વા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો નિમન્તિતો સ્વાતનાય સદ્ધિં બલકાયેના’’તિ? ‘‘ન મે, ગહપતિ, આવાહો વા ભવિસ્સતિ, નાપિ વિવાહો વા ભવિસ્સતિ, નાપિ રાજા વા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો નિમન્તિતો સ્વાતનાય સદ્ધિં બલકાયેન; અપિ ચ મે મહાયઞ્ઞો પચ્ચુપટ્ઠિતો; સ્વાતનાય બુદ્ધપ્પમુખો સઙ્ઘો નિમન્તિતો’’તિ. ‘‘બુદ્ધોતિ ત્વં, ગહપતિ, વદેસી’’તિ? ‘‘બુદ્ધો ત્યાહં, ગહપતિ, વદામી’’તિ. ‘‘બુદ્ધોતિ ત્વં, ગહપતિ, વદેસી’’તિ? ‘‘બુદ્ધો ત્યાહં, ગહપતિ, વદામી’’તિ. ‘‘બુદ્ધોતિ ત્વં, ગહપતિ, વદેસી’’તિ? ‘‘બુદ્ધો ત્યાહં, ગહપતિ, વદામી’’તિ. ‘‘ઘોસોપિ ખો એસો, ગહપતિ, દુલ્લભો લોકસ્મિં યદિદં – બુદ્ધો બુદ્ધોતિ. સક્કા નુ ખો, ગહપતિ, ઇમં કાલં તં ભગવન્તં દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતું અરહન્તં સમ્માસમ્બુદ્ધ’’ન્તિ? ‘‘અકાલો ખો, ગહપતિ, ઇમં કાલં તં ભગવન્તં દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિતું અરહન્તં સમ્માસમ્બુદ્ધં. સ્વેદાનિ ત્વં કાલેન તં ભગવન્તં દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિસ્સસિ અરહન્તં સમ્માસમ્બુદ્ધ’’ન્તિ. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ – સ્વેદાનાહં કાલેન તં ભગવન્તં દસ્સનાય ઉપસઙ્કમિસ્સામિ અરહન્તં સમ્માસમ્બુદ્ધન્તિ – બુદ્ધગતાય સતિયા નિપજ્જિત્વા રત્તિયા સુદં તિક્ખત્તું વુટ્ઠાસિ પભાતં મઞ્ઞમાનો.

    Atha kho rājagahako seṭṭhī dāse ca kammakāre ca āṇāpetvā yena anāthapiṇḍiko gahapati tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā anāthapiṇḍikena gahapatinā saddhiṃ paṭisammoditvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho rājagahakaṃ seṭṭhiṃ anāthapiṇḍiko gahapati etadavoca – ‘‘pubbe kho tvaṃ, gahapati, mayi āgate sabbakiccāni nikkhipitvā mamaññeva saddhiṃ paṭisammodasi. Sodāni tvaṃ vikkhittarūpo dāse ca kammakāre ca āṇāpesi – ‘tena hi, bhaṇe, kālasseva uṭṭhāya yāguyo pacatha, bhattāni pacatha, sūpāni sampādetha, uttaribhaṅgāni sampādethā’ti. Kiṃ nu kho te, gahapati, āvāho vā bhavissati, vivāho vā bhavissati, mahāyañño vā paccupaṭṭhito, rājā vā māgadho seniyo bimbisāro nimantito svātanāya saddhiṃ balakāyenā’’ti? ‘‘Na me, gahapati, āvāho vā bhavissati, nāpi vivāho vā bhavissati, nāpi rājā vā māgadho seniyo bimbisāro nimantito svātanāya saddhiṃ balakāyena; api ca me mahāyañño paccupaṭṭhito; svātanāya buddhappamukho saṅgho nimantito’’ti. ‘‘Buddhoti tvaṃ, gahapati, vadesī’’ti? ‘‘Buddho tyāhaṃ, gahapati, vadāmī’’ti. ‘‘Buddhoti tvaṃ, gahapati, vadesī’’ti? ‘‘Buddho tyāhaṃ, gahapati, vadāmī’’ti. ‘‘Buddhoti tvaṃ, gahapati, vadesī’’ti? ‘‘Buddho tyāhaṃ, gahapati, vadāmī’’ti. ‘‘Ghosopi kho eso, gahapati, dullabho lokasmiṃ yadidaṃ – buddho buddhoti. Sakkā nu kho, gahapati, imaṃ kālaṃ taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ arahantaṃ sammāsambuddha’’nti? ‘‘Akālo kho, gahapati, imaṃ kālaṃ taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ. Svedāni tvaṃ kālena taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamissasi arahantaṃ sammāsambuddha’’nti. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati – svedānāhaṃ kālena taṃ bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamissāmi arahantaṃ sammāsambuddhanti – buddhagatāya satiyā nipajjitvā rattiyā sudaṃ tikkhattuṃ vuṭṭhāsi pabhātaṃ maññamāno.

    ૩૦૫. 3 અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ યેન સિવકદ્વારં 4 તેનુપસઙ્કમિ. અમનુસ્સા દ્વારં વિવરિંસુ. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકસ્સ ગહપતિસ્સ નગરમ્હા નિક્ખન્તસ્સ આલોકો અન્તરધાયિ, અન્ધકારો પાતુરહોસિ, ભયં છમ્ભિતત્તં લોમહંસો ઉદપાદિ; તતોવ પુન નિવત્તિતુકામો અહોસિ. અથ ખો સિવકો 5 યક્ખો અન્તરહિતો સદ્દમનુસ્સાવેસિ –

    305.6 Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena sivakadvāraṃ 7 tenupasaṅkami. Amanussā dvāraṃ vivariṃsu. Atha kho anāthapiṇḍikassa gahapatissa nagaramhā nikkhantassa āloko antaradhāyi, andhakāro pāturahosi, bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃso udapādi; tatova puna nivattitukāmo ahosi. Atha kho sivako 8 yakkho antarahito saddamanussāvesi –

    ‘‘સતં હત્થી સતં અસ્સા, સતં અસ્સતરીરથા;

    ‘‘Sataṃ hatthī sataṃ assā, sataṃ assatarīrathā;

    સતં કઞ્ઞાસહસ્સાનિ, આમુક્કમણિકુણ્ડલા;

    Sataṃ kaññāsahassāni, āmukkamaṇikuṇḍalā;

    એકસ્સ પદવીતિહારસ્સ, કલં નાગ્ઘન્તિ સોળસિં 9.

    Ekassa padavītihārassa, kalaṃ nāgghanti soḷasiṃ 10.

    ‘‘અભિક્કમ ગહપતિ અભિક્કમ ગહપતિ;

    ‘‘Abhikkama gahapati abhikkama gahapati;

    અભિક્કન્તં તે સેય્યો નો પટિક્કન્ત’’ન્તિ.

    Abhikkantaṃ te seyyo no paṭikkanta’’nti.

    અથ ખો અનાથપિણ્ડિકસ્સ ગહપતિસ્સ અન્ધકારો અન્તરધાયિ, આલોકો પાતુરહોસિ. યં અહોસિ ભયં છમ્ભિતત્તં લોમહંસો સો પટિપ્પસ્સમ્ભિ. દુતિયમ્પિ ખો…પે॰… તતિયમ્પિ ખો…પે॰… અનાથપિણ્ડિકસ્સ ગહપતિસ્સ આલોકો અન્તરધાયિ, અન્ધકારો પાતુરહોસિ, ભયં છમ્ભિતત્તં લોમહંસો ઉદપાદિ, તતોવ પુન નિવત્તિતુકામો અહોસિ. તતિયમ્પિ ખો સિવકો યક્ખો અન્તરહિતો સદ્દમનુસ્સાવેસિ –

    Atha kho anāthapiṇḍikassa gahapatissa andhakāro antaradhāyi, āloko pāturahosi. Yaṃ ahosi bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃso so paṭippassambhi. Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho…pe… anāthapiṇḍikassa gahapatissa āloko antaradhāyi, andhakāro pāturahosi, bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃso udapādi, tatova puna nivattitukāmo ahosi. Tatiyampi kho sivako yakkho antarahito saddamanussāvesi –

    ‘‘સતં હત્થી સતં અસ્સા, સતં અસ્સતરીરથા;

    ‘‘Sataṃ hatthī sataṃ assā, sataṃ assatarīrathā;

    સતં કઞ્ઞાસહસ્સાનિ, આમુક્કમણિકુણ્ડલા;

    Sataṃ kaññāsahassāni, āmukkamaṇikuṇḍalā;

    એકસ્સ પદવીતિહારસ્સ, કલં નાગ્ઘન્તિ સોળસિં.

    Ekassa padavītihārassa, kalaṃ nāgghanti soḷasiṃ.

    ‘‘અભિક્કમ ગહપતિ અભિક્કમ ગહપતિ,

    ‘‘Abhikkama gahapati abhikkama gahapati,

    અભિક્કન્તં તે સેય્યો નો પટિક્કન્ત’’ન્તિ.

    Abhikkantaṃ te seyyo no paṭikkanta’’nti.

    તતિયમ્પિ ખો અનાથપિણ્ડિકસ્સ ગહપતિસ્સ અન્ધકારો અન્તરધાયિ , આલોકો પાતુરહોસિ, યં અહોસિ ભયં છમ્ભિતત્તં લોમહંસો, સો પટિપ્પસ્સમ્ભિ. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ યેન સીતવનં તેનુપસઙ્કમિ. તેન ખો પન સમયેન ભગવા રત્તિયા પચ્ચૂસસમયં પચ્ચુટ્ઠાય અજ્ઝોકાસે ચઙ્કમતિ. અદ્દસા ખો ભગવા અનાથપિણ્ડિકં ગહપતિં દૂરતોવ આગચ્છન્તં. દિસ્વાન ચઙ્કમા ઓરોહિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ. નિસજ્જ ખો ભગવા અનાથપિણ્ડિકં ગહપતિં એતદવોચ – ‘‘એહિ સુદત્તા’’તિ. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ – નામેન મં ભગવા આલપતીતિ – હટ્ઠો ઉદગ્ગો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવતો પાદેસુ સિરસા નિપતિત્વા ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘કચ્ચિ, ભન્તે, ભગવા સુખં સયિત્થા’’તિ?

    Tatiyampi kho anāthapiṇḍikassa gahapatissa andhakāro antaradhāyi , āloko pāturahosi, yaṃ ahosi bhayaṃ chambhitattaṃ lomahaṃso, so paṭippassambhi. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati yena sītavanaṃ tenupasaṅkami. Tena kho pana samayena bhagavā rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya ajjhokāse caṅkamati. Addasā kho bhagavā anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna caṅkamā orohitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘ehi sudattā’’ti. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati – nāmena maṃ bhagavā ālapatīti – haṭṭho udaggo yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kacci, bhante, bhagavā sukhaṃ sayitthā’’ti?

    11 ‘‘સબ્બદા વે સુખં સેતિ, બ્રાહ્મણો પરિનિબ્બુતો;

    12 ‘‘Sabbadā ve sukhaṃ seti, brāhmaṇo parinibbuto;

    યો ન લિમ્પતિ કામેસુ, સીતિભૂતો નિરૂપધિ.

    Yo na limpati kāmesu, sītibhūto nirūpadhi.

    ‘‘સબ્બા આસત્તિયો છેત્વા, વિનેય્ય હદયે દરં;

    ‘‘Sabbā āsattiyo chetvā, vineyya hadaye daraṃ;

    ઉપસન્તો સુખં સેતિ, સન્તિં પપ્પુય્ય ચેતસા’’તિ 13.

    Upasanto sukhaṃ seti, santiṃ pappuyya cetasā’’ti 14.

    અથ ખો ભગવા અનાથપિણ્ડિકસ્સ ગહપતિસ્સ અનુપુબ્બિં કથં 15 કથેસિ, સેય્યથિદં – દાનકથં સીલકથં સગ્ગકથં, કામાનં આદીનવં ઓકારં સંકિલેસં, નેક્ખમ્મે આનિસંસં પકાસેસિ. યદા ભગવા અઞ્ઞાસિ અનાથપિણ્ડિકં ગહપતિં કલ્લચિત્તં મુદુચિત્તં વિનીવરણચિત્તં ઉદગ્ગચિત્તં પસન્નચિત્તં, અથ યા બુદ્ધાનં સામુક્કંસિકા ધમ્મદેસના તં પકાસેસિ – દુક્ખં, સમુદયં, નિરોધં, મગ્ગં. સેય્યથાપિ નામ સુદ્ધં વત્થં અપગતકાળકં સમ્મદેવ રજનં પટિગ્ગણ્હેય્ય, એવમેવ અનાથપિણ્ડિકસ્સ ગહપતિસ્સ તસ્મિંયેવ આસને વિરજં વીતમલં ધમ્મચક્ખું ઉદપાદિ – યં કિઞ્ચિ સમુદયધમ્મં, સબ્બં તં નિરોધધમ્મન્તિ. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ દિટ્ઠધમ્મો પત્તધમ્મો વિદિતધમ્મો પરિયોગાળ્હધમ્મો તિણ્ણવિચિકિચ્છો વિગતકથંકથો વેસારજ્જપ્પત્તો અપરપ્પચ્ચયો સત્થુસાસને ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અભિક્કન્તં ભન્તે, અભિક્કન્તં ભન્તે! સેય્યથાપિ, ભન્તે, નિક્કુજ્જિતં વા ઉક્કુજ્જેય્ય, પટિચ્છન્નં વા વિવરેય્ય, મૂળ્હસ્સ વા મગ્ગં આચિક્ખેય્ય, અન્ધકારે વા તેલપજ્જોતં ધારેય્ય – ચક્ખુમન્તો રૂપાનિ દક્ખન્તીતિ – એવમેવં ભગવતા અનેકપરિયાયેન ધમ્મો પકાસિતો. એસાહં, ભન્તે, ભગવન્તં સરણં ગચ્છામિ, ધમ્મઞ્ચ, ભિક્ખુસઙ્ઘઞ્ચ. ઉપાસકં મં ભગવા ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગતં. અધિવાસેતુ ચ મે, ભન્તે, ભગવા સ્વાતનાય ભત્તં સદ્ધિં ભિક્ખુસઙ્ઘેના’’તિ. અધિવાસેસિ ભગવા તુણ્હીભાવેન.

    Atha kho bhagavā anāthapiṇḍikassa gahapatissa anupubbiṃ kathaṃ 16 kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ, kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā bhagavā aññāsi anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ kallacittaṃ muducittaṃ vinīvaraṇacittaṃ udaggacittaṃ pasannacittaṃ, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā taṃ pakāsesi – dukkhaṃ, samudayaṃ, nirodhaṃ, maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva anāthapiṇḍikassa gahapatissa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ bhante, abhikkantaṃ bhante! Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti – evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca, bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gataṃ. Adhivāsetu ca me, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.

    અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ ભગવતો અધિવાસનં વિદિત્વા ઉટ્ઠાયાસના ભગવન્તં અભિવાદેત્વા પદક્ખિણં કત્વા પક્કામિ. અસ્સોસિ ખો રાજગહકો સેટ્ઠી – ‘‘અનાથપિણ્ડિકેન કિર ગહપતિના સ્વાતનાય બુદ્ધપ્પમુખો સઙ્ઘો નિમન્તિતો’’તિ.

    Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Assosi kho rājagahako seṭṭhī – ‘‘anāthapiṇḍikena kira gahapatinā svātanāya buddhappamukho saṅgho nimantito’’ti.

    ૩૦૬. અથ ખો રાજગહકો સેટ્ઠી અનાથપિણ્ડિકં ગહપતિં એતદવોચ – ‘‘તયા કિર, ગહપતિ, સ્વાતનાય બુદ્ધપ્પમુખો સઙ્ઘો નિમન્તિતો. ત્વઞ્ચાસિ આગન્તુકો. દેમિ તે, ગહપતિ, વેય્યાયિકં યેન ત્વં બુદ્ધપ્પમુખસ્સ સઙ્ઘસ્સ ભત્તં કરેય્યાસી’’તિ. ‘‘અલં, ગહપતિ અત્થિ મે વેય્યાયિકં યેનાહં બુદ્ધપ્પમુખસ્સ સઙ્ઘસ્સ ભત્તં કરિસ્સામી’’તિ.

    306. Atha kho rājagahako seṭṭhī anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘tayā kira, gahapati, svātanāya buddhappamukho saṅgho nimantito. Tvañcāsi āgantuko. Demi te, gahapati, veyyāyikaṃ yena tvaṃ buddhappamukhassa saṅghassa bhattaṃ kareyyāsī’’ti. ‘‘Alaṃ, gahapati atthi me veyyāyikaṃ yenāhaṃ buddhappamukhassa saṅghassa bhattaṃ karissāmī’’ti.

    અસ્સોસિ ખો રાજગહકો નેગમો – ‘‘અનાથપિણ્ડિકેન કિર ગહપતિના સ્વાતનાય બુદ્ધપ્પમુખો સઙ્ઘો નિમન્તિતો’’તિ. અથ ખો રાજગહકો નેગમો અનાથપિણ્ડિકં ગહપતિં એતદવોચ – ‘‘તયા કિર, ગહપતિ, સ્વાતનાય બુદ્ધપ્પમુખો સઙ્ઘો નિમન્તિતો. ત્વઞ્ચાસિ આગન્તુકો. દેમિ તે, ગહપતિ, વેય્યાયિકં યેન ત્વં બુદ્ધપ્પમુખસ્સ સઙ્ઘસ્સ ભત્તં કરેય્યાસી’’તિ. ‘‘અલં અય્ય; અત્થિ મે વેય્યાયિકં યેનાહં બુદ્ધપ્પમુખસ્સ સઙ્ઘસ્સ ભત્તં કરિસ્સામી’’તિ.

    Assosi kho rājagahako negamo – ‘‘anāthapiṇḍikena kira gahapatinā svātanāya buddhappamukho saṅgho nimantito’’ti. Atha kho rājagahako negamo anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘tayā kira, gahapati, svātanāya buddhappamukho saṅgho nimantito. Tvañcāsi āgantuko. Demi te, gahapati, veyyāyikaṃ yena tvaṃ buddhappamukhassa saṅghassa bhattaṃ kareyyāsī’’ti. ‘‘Alaṃ ayya; atthi me veyyāyikaṃ yenāhaṃ buddhappamukhassa saṅghassa bhattaṃ karissāmī’’ti.

    અસ્સોસિ ખો રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો – ‘‘અનાથપિણ્ડિકેન કિર ગહપતિના સ્વાતનાય બુદ્ધપ્પમુખો સઙ્ઘો નિમન્તિતો’’તિ. અથ ખો રાજા માગધો સેનિયો બિમ્બિસારો અનાથપિણ્ડિકં ગહપતિં એતદવોચ – ‘‘તયા કિર, ગહપતિ, સ્વાતનાય બુદ્ધપ્પમુખો સઙ્ઘો નિમન્તિતો. ત્વઞ્ચાસિ આગન્તુકો. દેમિ તે, ગહપતિ, વેય્યાયિકં યેન ત્વં બુદ્ધપ્પમુખસ્સ સઙ્ઘસ્સ ભત્તં કરેય્યાસી’’તિ. ‘‘અલં દેવ; અત્થિ મે વેય્યાયિકં યેનાહં બુદ્ધપ્પમુખસ્સ સઙ્ઘસ્સ ભત્તં કરિસ્સામી’’તિ.

    Assosi kho rājā māgadho seniyo bimbisāro – ‘‘anāthapiṇḍikena kira gahapatinā svātanāya buddhappamukho saṅgho nimantito’’ti. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘tayā kira, gahapati, svātanāya buddhappamukho saṅgho nimantito. Tvañcāsi āgantuko. Demi te, gahapati, veyyāyikaṃ yena tvaṃ buddhappamukhassa saṅghassa bhattaṃ kareyyāsī’’ti. ‘‘Alaṃ deva; atthi me veyyāyikaṃ yenāhaṃ buddhappamukhassa saṅghassa bhattaṃ karissāmī’’ti.

    અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ તસ્સા રત્તિયા અચ્ચયેન રાજગહકસ્સ સેટ્ઠિસ્સ નિવેસને પણીતં ખાદનીયં ભોજનીયં પટિયાદાપેત્વા ભગવતો કાલં આરોચાપેસિ – ‘‘કાલો, ભન્તે, નિટ્ઠિતં ભત્ત’’ન્તિ. અથ ખો ભગવા પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય યેન રાજગહકસ્સ સેટ્ઠિસ્સ નિવેસનં તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ સદ્ધિં ભિક્ખુસઙ્ઘેન. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ બુદ્ધપ્પમુખં ભિક્ખુસઙ્ઘં પણીતેન ખાદનીયેન ભોજનીયેન સહત્થા સન્તપ્પેત્વા સમ્પવારેત્વા, ભગવન્તં ભુત્તાવિં ઓનીતપત્તપાણિં, એકમન્તં નિસીદિ . એકમન્તં નિસિન્નો ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અધિવાસેતુ મે, ભન્તે, ભગવા સાવત્થિયં વસ્સાવાસં સદ્ધિં ભિક્ખુસઙ્ઘેના’’તિ. ‘‘સુઞ્ઞાગારે ખો, ગહપતિ, તથાગતા અભિરમન્તી’’તિ. ‘‘અઞ્ઞાતં ભગવા, અઞ્ઞાતં સુગતા’’તિ. અથ ખો ભગવા અનાથપિણ્ડિકં ગહપતિં ધમ્મિયા કથાય સન્દસ્સેત્વા સમાદપેત્વા સમુત્તેજેત્વા સમ્પહંસેત્વા ઉટ્ઠાયાસના પક્કામિ.

    Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati tassā rattiyā accayena rājagahakassa seṭṭhissa nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena rājagahakassa seṭṭhissa nivesanaṃ tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā, bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ, ekamantaṃ nisīdi . Ekamantaṃ nisinno kho anāthapiṇḍiko gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā sāvatthiyaṃ vassāvāsaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. ‘‘Suññāgāre kho, gahapati, tathāgatā abhiramantī’’ti. ‘‘Aññātaṃ bhagavā, aññātaṃ sugatā’’ti. Atha kho bhagavā anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.

    ૩૦૭. તેન ખો પન સમયેન અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ બહુમિત્તો હોતિ બહુસહાયો આદેય્યવાચો. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ રાજગહે તં કરણીયં તીરેત્વા યેન સાવત્થિ તેન પક્કામિ. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ અન્તરામગ્ગે મનુસ્સે આણાપેસિ – ‘‘આરામે , અય્યા, કરોથ, વિહારે પતિટ્ઠાપેથ, દાનાનિ પટ્ઠપેથ. બુદ્ધો લોકે ઉપ્પન્નો. સો ચ મયા ભગવા નિમન્તિતો ઇમિના મગ્ગેન આગચ્છિસ્સતી’’તિ. અથ ખો તે મનુસ્સા અનાથપિણ્ડિકેન ગહપતિના ઉય્યોજિતા આરામે અકંસુ, વિહારે પતિટ્ઠાપેસું, દાનાનિ પટ્ઠપેસું.

    307. Tena kho pana samayena anāthapiṇḍiko gahapati bahumitto hoti bahusahāyo ādeyyavāco. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati rājagahe taṃ karaṇīyaṃ tīretvā yena sāvatthi tena pakkāmi. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati antarāmagge manusse āṇāpesi – ‘‘ārāme , ayyā, karotha, vihāre patiṭṭhāpetha, dānāni paṭṭhapetha. Buddho loke uppanno. So ca mayā bhagavā nimantito iminā maggena āgacchissatī’’ti. Atha kho te manussā anāthapiṇḍikena gahapatinā uyyojitā ārāme akaṃsu, vihāre patiṭṭhāpesuṃ, dānāni paṭṭhapesuṃ.

    અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ સાવત્થિં ગન્ત્વા સમન્તા સાવત્થિં અનુવિલોકેસિ – ‘‘કત્થ નુ ખો ભગવા વિહરેય્ય? યં અસ્સ ગામતો નેવ અતિદૂરે ન અચ્ચાસન્ને, ગમનાગમનસમ્પન્નં, અત્થિકાનં અત્થિકાનં મનુસ્સાનં અભિક્કમનીયં, દિવા અપ્પાકિણ્ણં, રત્તિં અપ્પસદ્દં, અપ્પનિગ્ઘોસં, વિજનવાતં, મનુસ્સરાહસ્સેય્યકં, પટિસલ્લાનસારુપ્પ’’ન્તિ.

    Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati sāvatthiṃ gantvā samantā sāvatthiṃ anuvilokesi – ‘‘kattha nu kho bhagavā vihareyya? Yaṃ assa gāmato neva atidūre na accāsanne, gamanāgamanasampannaṃ, atthikānaṃ atthikānaṃ manussānaṃ abhikkamanīyaṃ, divā appākiṇṇaṃ, rattiṃ appasaddaṃ, appanigghosaṃ, vijanavātaṃ, manussarāhasseyyakaṃ, paṭisallānasāruppa’’nti.

    અદ્દસા ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ જેતસ્સ કુમારસ્સ 17 ઉય્યાનં – ગામતો નેવ અતિદૂરે ન અચ્ચાસન્ને, ગમનાગમનસમ્પન્નં, અત્થિકાનં અત્થિકાનં મનુસ્સાનં અભિક્કમનીયં, દિવા અપ્પાકિણ્ણં, રત્તિં અપ્પસદ્દં, અપ્પનિગ્ઘોસં, વિજનવાતં, મનુસ્સરાહસ્સેય્યકં, પટિસલ્લાનસારુપ્પં. દિસ્વાન યેન જેતો કુમારો તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા જેતં કુમારં એતદવોચ – ‘‘દેહિ મે, અય્યપુત્ત, ઉય્યાનં આરામં કાતુ’’ન્તિ 18. ‘‘અદેય્યો, ગહપતિ, આરામો અપિ કોટિસન્થરેના’’તિ. ‘‘ગહિતો, અય્યપુત્ત, આરામો’’તિ. ‘‘ન, ગહપતિ, ગહિતો આરામો’’તિ. ગહિતો ન ગહિતોતિ વોહારિકે મહામત્તે પુચ્છિંસુ. મહામત્તા એવમાહંસુ – ‘‘યતો તયા , અય્યપુત્ત, અગ્ઘો કતો, ગહિતો આરામો’’તિ. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ સકટેહિ હિરઞ્ઞં નિબ્બાહાપેત્વા જેતવનં કોટિસન્થરં સન્થરાપેસિ. સકિં નીહટં હિરઞ્ઞં થોકસ્સ ઓકાસસ્સ કોટ્ઠકસામન્તા નપ્પહોતિ. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ મનુસ્સે આણાપેસિ – ‘‘ગચ્છથ, ભણે, હિરઞ્ઞં આહરથ; ઇમં ઓકાસં સન્થરિસ્સામા’’તિ.

    Addasā kho anāthapiṇḍiko gahapati jetassa kumārassa 19 uyyānaṃ – gāmato neva atidūre na accāsanne, gamanāgamanasampannaṃ, atthikānaṃ atthikānaṃ manussānaṃ abhikkamanīyaṃ, divā appākiṇṇaṃ, rattiṃ appasaddaṃ, appanigghosaṃ, vijanavātaṃ, manussarāhasseyyakaṃ, paṭisallānasāruppaṃ. Disvāna yena jeto kumāro tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā jetaṃ kumāraṃ etadavoca – ‘‘dehi me, ayyaputta, uyyānaṃ ārāmaṃ kātu’’nti 20. ‘‘Adeyyo, gahapati, ārāmo api koṭisantharenā’’ti. ‘‘Gahito, ayyaputta, ārāmo’’ti. ‘‘Na, gahapati, gahito ārāmo’’ti. Gahito na gahitoti vohārike mahāmatte pucchiṃsu. Mahāmattā evamāhaṃsu – ‘‘yato tayā , ayyaputta, aggho kato, gahito ārāmo’’ti. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati sakaṭehi hiraññaṃ nibbāhāpetvā jetavanaṃ koṭisantharaṃ santharāpesi. Sakiṃ nīhaṭaṃ hiraññaṃ thokassa okāsassa koṭṭhakasāmantā nappahoti. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati manusse āṇāpesi – ‘‘gacchatha, bhaṇe, hiraññaṃ āharatha; imaṃ okāsaṃ santharissāmā’’ti.

    અથ ખો જેતસ્સ કુમારસ્સ એતદહોસિ – ‘‘ન ખો ઇદં ઓરકં ભવિસ્સતિ, યથાયં ગહપતિ તાવ બહું હિરઞ્ઞં પરિચ્ચજતી’’તિ. અનાથપિણ્ડિકં ગહપતિં એતદવોચ – ‘‘અલં, ગહપતિ; મા તં ઓકાસં સન્થરાપેસિ. દેહિ મે એતં ઓકાસં. મમેતં દાનં ભવિસ્સતી’’તિ. અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ – અયં ખો જેતો કુમારો અભિઞ્ઞાતો ઞાતમનુસ્સો; મહત્થિકો ખો પન એવરૂપાનં ઞાતમનુસ્સાનં ઇમસ્મિં ધમ્મવિનયે પસાદોતિ – તં ઓકાસં જેતસ્સ કુમારસ્સ પાદાસિ 21. અથ ખો જેતો કુમારો તસ્મિં ઓકાસે કોટ્ઠકં માપેસિ.

    Atha kho jetassa kumārassa etadahosi – ‘‘na kho idaṃ orakaṃ bhavissati, yathāyaṃ gahapati tāva bahuṃ hiraññaṃ pariccajatī’’ti. Anāthapiṇḍikaṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘alaṃ, gahapati; mā taṃ okāsaṃ santharāpesi. Dehi me etaṃ okāsaṃ. Mametaṃ dānaṃ bhavissatī’’ti. Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati – ayaṃ kho jeto kumāro abhiññāto ñātamanusso; mahatthiko kho pana evarūpānaṃ ñātamanussānaṃ imasmiṃ dhammavinaye pasādoti – taṃ okāsaṃ jetassa kumārassa pādāsi 22. Atha kho jeto kumāro tasmiṃ okāse koṭṭhakaṃ māpesi.

    અથ ખો અનાથપિણ્ડિકો ગહપતિ જેતવને વિહારે કારાપેસિ, પરિવેણાનિ કારાપેસિ, કોટ્ઠકે કારાપેસિ, ઉપટ્ઠાનસાલાયો કારાપેસિ, અગ્ગિસાલાયો કારાપેસિ, કપ્પિયકુટિયો કારાપેસિ, વચ્ચકુટિયો કારાપેસિ, ચઙ્કમે કારાપેસિ, ચઙ્કમનસાલાયો કારાપેસિ, ઉદપાને કારાપેસિ, ઉદપાનસાલાયો કારાપેસિ, જન્તાઘરે કારાપેસિ, જન્તાઘરસાલાયો કારાપેસિ, પોક્ખરણિયો કારાપેસિ, મણ્ડપે કારાપેસિ.

    Atha kho anāthapiṇḍiko gahapati jetavane vihāre kārāpesi, pariveṇāni kārāpesi, koṭṭhake kārāpesi, upaṭṭhānasālāyo kārāpesi, aggisālāyo kārāpesi, kappiyakuṭiyo kārāpesi, vaccakuṭiyo kārāpesi, caṅkame kārāpesi, caṅkamanasālāyo kārāpesi, udapāne kārāpesi, udapānasālāyo kārāpesi, jantāghare kārāpesi, jantāgharasālāyo kārāpesi, pokkharaṇiyo kārāpesi, maṇḍape kārāpesi.







    Footnotes:
    1. કમ્મકરે (સી॰ સ્યા॰)
    2. kammakare (sī. syā.)
    3. સં॰ નિ॰ ૧.૨૪૨
    4. સીવદ્વારં (સી॰), સીતવનદ્વારં (સ્યા॰)
    5. સીવકો (સી॰ સ્યા॰)
    6. saṃ. ni. 1.242
    7. sīvadvāraṃ (sī.), sītavanadvāraṃ (syā.)
    8. sīvako (sī. syā.)
    9. સોળસિન્તિ (સી॰ ક॰)
    10. soḷasinti (sī. ka.)
    11. સં॰ નિ॰ ૧.૨૪૨
    12. saṃ. ni. 1.242
    13. ચેતસોતિ (સી॰ સ્યા॰)
    14. cetasoti (sī. syā.)
    15. આનુપુબ્બિકથં (સી॰)
    16. ānupubbikathaṃ (sī.)
    17. રાજકુમારસ્સ (સી॰ સ્યા॰ કં॰)
    18. કેતું (વજીરબુદ્ધિટીકાયં)
    19. rājakumārassa (sī. syā. kaṃ.)
    20. ketuṃ (vajīrabuddhiṭīkāyaṃ)
    21. અદાસિ (સ્યા॰)
    22. adāsi (syā.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / વિહારાનુજાનનકથા • Vihārānujānanakathā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / અનાથપિણ્ડિકવત્થુકથાવણ્ણના • Anāthapiṇḍikavatthukathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / વિહારાનુજાનનકથાવણ્ણના • Vihārānujānanakathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / વિહારાનુજાનનકથાવણ્ણના • Vihārānujānanakathāvaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / વિહારાનુજાનનકથા • Vihārānujānanakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact