| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
૯. નવમવગ્ગો
9. Navamavaggo
૧. આનિસંસદસ્સાવીકથાવણ્ણના
1. Ānisaṃsadassāvīkathāvaṇṇanā
૫૪૭. ઇદાનિ આનિસંસદસ્સાવીકથા નામ હોતિ. તત્થ સકસમયે સઙ્ખારે આદીનવતો નિબ્બાનઞ્ચ આનિસંસતો પસ્સન્તસ્સ સંયોજનપ્પહાનં હોતીતિ નિચ્છયો. યેસં પન તેસુ દ્વીસુપિ એકંસિકવાદં ગહેત્વા ‘‘આનિસંસદસ્સાવિનોવ સંયોજનપ્પહાનં હોતી’’તિ લદ્ધિ, સેય્યથાપિ અન્ધકાનં; તે સન્ધાય પુચ્છા સકવાદિસ્સ, પટિઞ્ઞા ઇતરસ્સ. અથસ્સ ‘‘એકંસિકવાદો તયા ગહિતો, આદીનવોપિ દટ્ઠબ્બોયેવા’’તિ વિભાગદસ્સનત્થં સકવાદી સઙ્ખારેતિઆદિમાહ.
547. Idāni ānisaṃsadassāvīkathā nāma hoti. Tattha sakasamaye saṅkhāre ādīnavato nibbānañca ānisaṃsato passantassa saṃyojanappahānaṃ hotīti nicchayo. Yesaṃ pana tesu dvīsupi ekaṃsikavādaṃ gahetvā ‘‘ānisaṃsadassāvinova saṃyojanappahānaṃ hotī’’ti laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Athassa ‘‘ekaṃsikavādo tayā gahito, ādīnavopi daṭṭhabboyevā’’ti vibhāgadassanatthaṃ sakavādī saṅkhāretiādimāha.
સઙ્ખારે ચ અનિચ્ચતો મનસિકરોતિ, નિબ્બાને ચ આનિસંસદસ્સાવી હોતીતિ પઞ્હસ્મિં અયમધિપ્પાયો – આનિસંસદસ્સાવિસ્સ સંયોજનાનં પહાનં હોતીતિ તેસં લદ્ધિ. નનુ સઙ્ખારે અનિચ્ચતો મનસિકરોતો સંયોજના પહીયન્તીતિ ચ પુટ્ઠો આમન્તાતિ પટિજાનાતિ. તેન તે સઙ્ખારે ચ અનિચ્ચતો મનસિકરોતિ, નિબ્બાને ચ આનિસંસદસ્સાવી હોતીતિ ઇદં આપજ્જતિ, કિં સમ્પટિચ્છસિ એતન્તિ. તતો પરવાદી એકચિત્તક્ખણં સન્ધાય પટિક્ખિપતિ, દુતિયં પુટ્ઠો નાનાચિત્તવસેન પટિજાનાતિ. સકવાદી પનસ્સ અધિપ્પાયં મદ્દિત્વા અનિચ્ચમનસિકારસ્સ આનિસંસદસ્સાવિતાય ચ એકતો પટિઞ્ઞાતત્તા દ્વિન્નં ફસ્સાનં દ્વિન્નં ચિત્તાનં સમોધાનં હોતીતિ પુચ્છતિ. ઇતરો દ્વિન્નં સમોધાનં અપસ્સન્તો પટિક્ખિપતિ. દુક્ખતોતિઆદિપઞ્હેસુપિ એસેવ નયો. કિં પનેત્થ સન્નિટ્ઠાનં, કિં અનિચ્ચાદિતો મનસિકરોતો સંયોજના પહીયન્તિ, ઉદાહુ નિબ્બાને આનિસંસદસ્સાવિસ્સ, ઉદાહુ દ્વેપિ એકતો કરોન્તસ્સાતિ. યદિ તાવ અનિચ્ચાદિતો મનસિકરોતો પહાનં ભવેય્ય, વિપસ્સનાચિત્તેનેવ ભવેય્ય. અથ આનિસંસદસ્સાવિનો, અનુસ્સવવસેન નિબ્બાને આનિસંસં પસ્સન્તસ્સ વિપસ્સનાચિત્તેનેવ ભવેય્ય, અથ દ્વેપિ એકતો કરોન્તસ્સ ભવેય્ય, દ્વિન્નં ફસ્સાદીનં સમોધાનં ભવેય્ય. યસ્મા પન અરિયમગ્ગક્ખણે અનિચ્ચાદિમનસિકારસ્સ કિચ્ચં નિપ્ફત્તિં ગચ્છતિ પુન નિચ્ચતોતિઆદિગહણસ્સ અનુપ્પત્તિધમ્મભાવતો, નિબ્બાને ચ પચ્ચક્ખતોવ આનિસંસદસ્સનં ઇજ્ઝતિ, તસ્મા કિચ્ચનિપ્ફત્તિવસેન અનિચ્ચાદિતો મનસિકરોતો આરમ્મણં કત્વા પવત્તિવસેન ચ નિબ્બાને આનિસંસદસ્સાવિસ્સ સંયોજનાનં પહાનં હોતીતિ વેદિતબ્બં.
Saṅkhāreca aniccato manasikaroti, nibbāne ca ānisaṃsadassāvī hotīti pañhasmiṃ ayamadhippāyo – ānisaṃsadassāvissa saṃyojanānaṃ pahānaṃ hotīti tesaṃ laddhi. Nanu saṅkhāre aniccato manasikaroto saṃyojanā pahīyantīti ca puṭṭho āmantāti paṭijānāti. Tena te saṅkhāre ca aniccato manasikaroti, nibbāne ca ānisaṃsadassāvī hotīti idaṃ āpajjati, kiṃ sampaṭicchasi etanti. Tato paravādī ekacittakkhaṇaṃ sandhāya paṭikkhipati, dutiyaṃ puṭṭho nānācittavasena paṭijānāti. Sakavādī panassa adhippāyaṃ madditvā aniccamanasikārassa ānisaṃsadassāvitāya ca ekato paṭiññātattā dvinnaṃ phassānaṃ dvinnaṃ cittānaṃ samodhānaṃ hotīti pucchati. Itaro dvinnaṃ samodhānaṃ apassanto paṭikkhipati. Dukkhatotiādipañhesupi eseva nayo. Kiṃ panettha sanniṭṭhānaṃ, kiṃ aniccādito manasikaroto saṃyojanā pahīyanti, udāhu nibbāne ānisaṃsadassāvissa, udāhu dvepi ekato karontassāti. Yadi tāva aniccādito manasikaroto pahānaṃ bhaveyya, vipassanācitteneva bhaveyya. Atha ānisaṃsadassāvino, anussavavasena nibbāne ānisaṃsaṃ passantassa vipassanācitteneva bhaveyya, atha dvepi ekato karontassa bhaveyya, dvinnaṃ phassādīnaṃ samodhānaṃ bhaveyya. Yasmā pana ariyamaggakkhaṇe aniccādimanasikārassa kiccaṃ nipphattiṃ gacchati puna niccatotiādigahaṇassa anuppattidhammabhāvato, nibbāne ca paccakkhatova ānisaṃsadassanaṃ ijjhati, tasmā kiccanipphattivasena aniccādito manasikaroto ārammaṇaṃ katvā pavattivasena ca nibbāne ānisaṃsadassāvissa saṃyojanānaṃ pahānaṃ hotīti veditabbaṃ.
૫૪૮. નિબ્બાને સુખાનુપસ્સીતિ સુત્તં નિબ્બાને સુખાનુપસ્સનાદિભાવમેવ સાધેતિ, ન આનિસંસદસ્સાવિતામત્તેન સંયોજનાનં પહાનં. તસ્મા આભતમ્પિ અનાભતસદિસમેવાતિ.
548. Nibbāne sukhānupassīti suttaṃ nibbāne sukhānupassanādibhāvameva sādheti, na ānisaṃsadassāvitāmattena saṃyojanānaṃ pahānaṃ. Tasmā ābhatampi anābhatasadisamevāti.
આનિસંસદસ્સાવીકથાવણ્ણના.
Ānisaṃsadassāvīkathāvaṇṇanā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / કથાવત્થુપાળિ • Kathāvatthupāḷi / (૮૪) ૧. આનિસંસદસ્સાવીકથા • (84) 1. Ānisaṃsadassāvīkathā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-મૂલટીકા • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ૧. આનિસંસદસ્સાવીકથાવણ્ણના • 1. Ānisaṃsadassāvīkathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-અનુટીકા • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ૧. આનિસંસદસ્સાવીકથાવણ્ણના • 1. Ānisaṃsadassāvīkathāvaṇṇanā
