Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā)

    ૭. આણિસુત્તવણ્ણના

    7. Āṇisuttavaṇṇanā

    ૨૨૯. સત્તમે દસારહાનન્તિ એવંનામકાનં ખત્તિયાનં. તે કિર સતતો દસભાગં ગણ્હિંસુ, તસ્મા ‘‘દસારહા’’તિ પઞ્ઞાયિંસુ. આનકોતિ એવંલદ્ધનામો મુદિઙ્ગો. હિમવન્તે કિર મહાકુળીરદહો અહોસિ. તત્થ મહન્તો કુળીરો ઓતિણ્ણોતિણ્ણં હત્થિં ખાદતિ. અથ હત્થી ઉપદ્દુતા એકં કરેણું સક્કરિંસુ ‘‘ઇમિસ્સા પુત્તં નિસ્સાય અમ્હાકં સોત્થિ ભવિસ્સતી’’તિ. સાપિ મહેસક્ખં પુત્તં વિજાયિ. તે તમ્પિ સક્કરિંસુ. સો વુદ્ધિપ્પત્તો માતરં પુચ્છિ, ‘‘કસ્મા મં એતે સક્કરોન્તી’’તિ? સા તં પવત્તિમાચિક્ખિ. સો ‘‘કિં મય્હં કુળીરો પહોતિ? એથ ગચ્છામા’’તિ મહાહત્થિપરિવારો તત્થ ગન્ત્વા પઠમમેવ ઓતરિ. કુળીરો ઉદકસદ્દેનેવ આગન્ત્વા તં અગ્ગહેસિ. મહન્તો કુળીરસ્સ અળો, સો તં ઇતો વા એત્તો વા ચાલેતું અસક્કોન્તો મુખે સોણ્ડં પક્ખિપિત્વા વિરવિ. હત્થિનો ‘‘યંનિસ્સાય મયં ‘સોત્થિ ભવિસ્સતી’તિ અમઞ્ઞિમ્હા, સો પઠમતરં ગહિતો’’તિ તતો તતો પલાયિંસુ.

    229. Sattame dasārahānanti evaṃnāmakānaṃ khattiyānaṃ. Te kira satato dasabhāgaṃ gaṇhiṃsu, tasmā ‘‘dasārahā’’ti paññāyiṃsu. Ānakoti evaṃladdhanāmo mudiṅgo. Himavante kira mahākuḷīradaho ahosi. Tattha mahanto kuḷīro otiṇṇotiṇṇaṃ hatthiṃ khādati. Atha hatthī upaddutā ekaṃ kareṇuṃ sakkariṃsu ‘‘imissā puttaṃ nissāya amhākaṃ sotthi bhavissatī’’ti. Sāpi mahesakkhaṃ puttaṃ vijāyi. Te tampi sakkariṃsu. So vuddhippatto mātaraṃ pucchi, ‘‘kasmā maṃ ete sakkarontī’’ti? Sā taṃ pavattimācikkhi. So ‘‘kiṃ mayhaṃ kuḷīro pahoti? Etha gacchāmā’’ti mahāhatthiparivāro tattha gantvā paṭhamameva otari. Kuḷīro udakasaddeneva āgantvā taṃ aggahesi. Mahanto kuḷīrassa aḷo, so taṃ ito vā etto vā cāletuṃ asakkonto mukhe soṇḍaṃ pakkhipitvā viravi. Hatthino ‘‘yaṃnissāya mayaṃ ‘sotthi bhavissatī’ti amaññimhā, so paṭhamataraṃ gahito’’ti tato tato palāyiṃsu.

    અથસ્સ માતા અવિદૂરે ઠત્વા ‘‘મયં થલનાગા, તુમ્હે ઉદકનાગા નામ, નાગેહિ નાગો ન વિહેઠેતબ્બો’’તિ કુળીરં પિયવચનેન વત્વા ઇમં ગાથમાહ –

    Athassa mātā avidūre ṭhatvā ‘‘mayaṃ thalanāgā, tumhe udakanāgā nāma, nāgehi nāgo na viheṭhetabbo’’ti kuḷīraṃ piyavacanena vatvā imaṃ gāthamāha –

    ‘‘યે કુળીરા સમુદ્દસ્મિં, ગઙ્ગાય યમુનાય ચ;

    ‘‘Ye kuḷīrā samuddasmiṃ, gaṅgāya yamunāya ca;

    તેસં ત્વં વારિજો સેટ્ઠો, મુઞ્ચ રોદન્તિયા પજ’’ન્તિ.

    Tesaṃ tvaṃ vārijo seṭṭho, muñca rodantiyā paja’’nti.

    માતુગામસદ્દો નામ પુરિસે ખોભેત્વા તિટ્ઠતિ, તસ્મા સો ગહણં સિથિલમકાસિ. હત્થિપોતો વેગેન ઉભો પાદે ઉક્ખિપિત્વા તં પિટ્ઠિયં અક્કમિ. સહ અક્કમના પિટ્ઠિ મત્તિકભાજનં વિય ભિજ્જિ. અથ નં દન્તેહિ વિજ્ઝિત્વા ઉક્ખિપિત્વા થલે છડ્ડેત્વા તુટ્ઠરવં રવિ. અથ નં હત્થી ઇતો ચિતો ચ આગન્ત્વા મદ્દિંસુ. તસ્સ એકો અળો પટિક્કમિત્વા પતિ, તં સક્કો દેવરાજા ગહેત્વા ગતો.

    Mātugāmasaddo nāma purise khobhetvā tiṭṭhati, tasmā so gahaṇaṃ sithilamakāsi. Hatthipoto vegena ubho pāde ukkhipitvā taṃ piṭṭhiyaṃ akkami. Saha akkamanā piṭṭhi mattikabhājanaṃ viya bhijji. Atha naṃ dantehi vijjhitvā ukkhipitvā thale chaḍḍetvā tuṭṭharavaṃ ravi. Atha naṃ hatthī ito cito ca āgantvā maddiṃsu. Tassa eko aḷo paṭikkamitvā pati, taṃ sakko devarājā gahetvā gato.

    ઇતરો પન અળો વાતાતપેન સુક્ખિત્વા પક્કલાખારસવણ્ણો અહોસિ, સો દેવે વુટ્ઠે ઉદકોઘેન વુય્હન્તો દસભાતિકાનં રાજૂનં ઉપરિસોતે જાલં પસારાપેત્વા ગઙ્ગાય કીળન્તાનં આગન્ત્વા જાલે લગ્ગિ. તે કીળાપરિયોસાને જાલમ્હિ ઉક્ખિપિયમાને તં દિસ્વા પુચ્છિંસુ ‘‘કિં એત’’ન્તિ? ‘‘કુળીરઅળો સામી’’તિ. ‘‘ન સક્કા એસ આભરણત્થાય ઉપનેતું, પરિયોનન્ધાપેત્વા ભેરિં કરિસ્સામા’’તિ? પરિયોનન્ધાપેત્વા પહરિંસુ. સદ્દો દ્વાદસયોજનં નગરં અવત્થરિ. તતો આહંસુ – ‘‘ન સક્કા ઇદં દિવસે દિવસે વાદેતું, છણદિવસત્થાય મઙ્ગલભેરી હોતૂ’’તિ મઙ્ગલભેરિં અકંસુ. તસ્મિં વાદિતે મહાજનો અન્હાયિત્વા અપિળન્ધિત્વા હત્થિયાનાદીનિ આરુય્હ સીઘં સન્નિપતન્તિ. ઇતિ મહાજનં પક્કોસિત્વા વિય આનેતીતિ આનકો ત્વેવસ્સ નામં અહોસિ.

    Itaro pana aḷo vātātapena sukkhitvā pakkalākhārasavaṇṇo ahosi, so deve vuṭṭhe udakoghena vuyhanto dasabhātikānaṃ rājūnaṃ uparisote jālaṃ pasārāpetvā gaṅgāya kīḷantānaṃ āgantvā jāle laggi. Te kīḷāpariyosāne jālamhi ukkhipiyamāne taṃ disvā pucchiṃsu ‘‘kiṃ eta’’nti? ‘‘Kuḷīraaḷo sāmī’’ti. ‘‘Na sakkā esa ābharaṇatthāya upanetuṃ, pariyonandhāpetvā bheriṃ karissāmā’’ti? Pariyonandhāpetvā pahariṃsu. Saddo dvādasayojanaṃ nagaraṃ avatthari. Tato āhaṃsu – ‘‘na sakkā idaṃ divase divase vādetuṃ, chaṇadivasatthāya maṅgalabherī hotū’’ti maṅgalabheriṃ akaṃsu. Tasmiṃ vādite mahājano anhāyitvā apiḷandhitvā hatthiyānādīni āruyha sīghaṃ sannipatanti. Iti mahājanaṃ pakkositvā viya ānetīti ānako tvevassa nāmaṃ ahosi.

    અઞ્ઞં આણિં ઓદહિંસૂતિ અઞ્ઞં સુવણ્ણરજતાદિમયં આણિં ઘટયિંસુ. આણિસઙ્ઘાટોવ અવસિસ્સીતિ સુવણ્ણાદિમયાનં આણીનં સઙ્ઘાટમત્તમેવ અવસેસં અહોસિ. અથસ્સ દ્વાદસયોજનપ્પમાણો સદ્દો અન્તોસાલાયમ્પિ દુક્ખેન સુય્યિત્થ.

    Aññaṃāṇiṃ odahiṃsūti aññaṃ suvaṇṇarajatādimayaṃ āṇiṃ ghaṭayiṃsu. Āṇisaṅghāṭova avasissīti suvaṇṇādimayānaṃ āṇīnaṃ saṅghāṭamattameva avasesaṃ ahosi. Athassa dvādasayojanappamāṇo saddo antosālāyampi dukkhena suyyittha.

    ગમ્ભીરાતિ પાળિવસેન ગમ્ભીરા સલ્લસુત્તસદિસા. ગમ્ભીરત્થાતિ અત્થવસેન ગમ્ભીરા મહાવેદલ્લસુત્તસદિસા (મ॰ નિ॰ ૧.૪૪૯ આદયો). લોકુત્તરાતિ લોકુત્તરઅત્થદીપકા. સુઞ્ઞતપ્પટિસંયુત્તાતિ સત્તસુઞ્ઞતધમ્મમત્તમેવ પકાસકા સંખિત્તસંયુત્તસદિસા. ઉગ્ગહેતબ્બં પરિયાપુણિતબ્બન્તિ ઉગ્ગહેતબ્બે ચ પરિયાપુણિતબ્બે ચ. કવિકતાતિ કવીહિ કતા. ઇતરં તસ્સેવ વેવચનં. ચિત્તક્ખરાતિ વિચિત્રઅક્ખરા. ઇતરં તસ્સેવ વેવચનં. બાહિરકાતિ સાસનતો બહિભૂતા. સાવકભાસિતાતિ તેસં તેસં સાવકેહિ ભાસિતા. સુસ્સૂસિસ્સન્તીતિ અક્ખરચિત્તતાય ચેવ સવનસમ્પત્તિયા ચ અત્તમના હુત્વા સામણેરદહરભિક્ખુમાતુગામમહાગહપતિકાદયો ‘‘એસ ધમ્મકથિકો’’તિ સન્નિપતિત્વા સોતુકામા ભવિસ્સન્તિ. તસ્માતિ યસ્મા તથાગતભાસિતા સુત્તન્તા અનુગ્ગય્હમાના અન્તરધાયન્તિ, તસ્મા. સત્તમં.

    Gambhīrāti pāḷivasena gambhīrā sallasuttasadisā. Gambhīratthāti atthavasena gambhīrā mahāvedallasuttasadisā (ma. ni. 1.449 ādayo). Lokuttarāti lokuttaraatthadīpakā. Suññatappaṭisaṃyuttāti sattasuññatadhammamattameva pakāsakā saṃkhittasaṃyuttasadisā. Uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbanti uggahetabbe ca pariyāpuṇitabbe ca. Kavikatāti kavīhi katā. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Cittakkharāti vicitraakkharā. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Bāhirakāti sāsanato bahibhūtā. Sāvakabhāsitāti tesaṃ tesaṃ sāvakehi bhāsitā. Sussūsissantīti akkharacittatāya ceva savanasampattiyā ca attamanā hutvā sāmaṇeradaharabhikkhumātugāmamahāgahapatikādayo ‘‘esa dhammakathiko’’ti sannipatitvā sotukāmā bhavissanti. Tasmāti yasmā tathāgatabhāsitā suttantā anuggayhamānā antaradhāyanti, tasmā. Sattamaṃ.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya / ૭. આણિસુત્તં • 7. Āṇisuttaṃ

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૭. આણિસુત્તવણ્ણના • 7. Āṇisuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact