Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā)

    ૫. અનુમાનસુત્તવણ્ણના

    5. Anumānasuttavaṇṇanā

    ૧૮૧. એવં મે સુતન્તિ અનુમાનસુત્તં. તત્થ ભગ્ગેસૂતિ એવંનામકે જનપદે, વચનત્થો પનેત્થ વુત્તાનુસારેનેવ વેદિતબ્બો. સુસુમારગિરેતિ એવંનામકે નગરે. તસ્સ કિર નગરસ્સ વત્થુપરિગ્ગહદિવસે અવિદૂરે ઉદકરહદે સુંસુમારો સદ્દમકાસિ, ગિરં નિચ્છારેસિ. અથ નગરે નિટ્ઠિતે સુંસુમારગિરં ત્વેવસ્સ નામં અકંસુ. ભેસકળાવનેતિ ભેસકળાનામકે વને. ‘‘ભેસગળાવને’’તિપિ પાઠો. મિગદાયેતિ તં વનં મિગપક્ખીનં અભયદિન્નટ્ઠાને જાતં, તસ્મા મિગદાયોતિ વુચ્ચતિ.

    181.Evaṃme sutanti anumānasuttaṃ. Tattha bhaggesūti evaṃnāmake janapade, vacanattho panettha vuttānusāreneva veditabbo. Susumāragireti evaṃnāmake nagare. Tassa kira nagarassa vatthupariggahadivase avidūre udakarahade suṃsumāro saddamakāsi, giraṃ nicchāresi. Atha nagare niṭṭhite suṃsumāragiraṃ tvevassa nāmaṃ akaṃsu. Bhesakaḷāvaneti bhesakaḷānāmake vane. ‘‘Bhesagaḷāvane’’tipi pāṭho. Migadāyeti taṃ vanaṃ migapakkhīnaṃ abhayadinnaṭṭhāne jātaṃ, tasmā migadāyoti vuccati.

    પવારેતીતિ ઇચ્છાપેતિ. વદન્તૂતિ ઓવાદાનુસાસનિવસેન વદન્તુ, અનુસાસન્તૂતિ અત્થો. વચનીયોમ્હીતિ અહં તુમ્હેહિ વત્તબ્બો, અનુસાસિતબ્બો ઓવદિતબ્બોતિ અત્થો. સો ચ હોતિ દુબ્બચોતિ સો ચ દુક્ખેન વત્તબ્બો હોતિ, વુત્તો ન સહતિ. દોવચસ્સકરણેહીતિ દુબ્બચભાવકારકેહિ ઉપરિ આગતેહિ સોળસહિ ધમ્મેહિ. અપ્પદક્ખિણગ્ગાહી અનુસાસનિન્તિ યો હિ વુચ્ચમાનો તુમ્હે મં કસ્મા વદથ, અહં અત્તનો કપ્પિયાકપ્પિયં સાવજ્જાનવજ્જં અત્થાનત્થં જાનામીતિ વદતિ. અયં અનુસાસનિં પદક્ખિણતો ન ગણ્હાતિ, વામતો ગણ્હાતિ, તસ્મા અપ્પદક્ખિણગ્ગાહીતિ વુચ્ચતિ.

    Pavāretīti icchāpeti. Vadantūti ovādānusāsanivasena vadantu, anusāsantūti attho. Vacanīyomhīti ahaṃ tumhehi vattabbo, anusāsitabbo ovaditabboti attho. So ca hoti dubbacoti so ca dukkhena vattabbo hoti, vutto na sahati. Dovacassakaraṇehīti dubbacabhāvakārakehi upari āgatehi soḷasahi dhammehi. Appadakkhiṇaggāhī anusāsaninti yo hi vuccamāno tumhe maṃ kasmā vadatha, ahaṃ attano kappiyākappiyaṃ sāvajjānavajjaṃ atthānatthaṃ jānāmīti vadati. Ayaṃ anusāsaniṃ padakkhiṇato na gaṇhāti, vāmato gaṇhāti, tasmā appadakkhiṇaggāhīti vuccati.

    પાપિકાનં ઇચ્છાનન્તિ લામકાનં અસન્તસમ્ભવનપત્થનાનં. પટિપ્ફરતીતિ પટિવિરુદ્ધો, પચ્ચનીકો હુત્વા તિટ્ઠતિ, અપસાદેતીતિ કિં નુ ખો તુય્હં બાલસ્સ અબ્યત્તસ્સ ભણિતેન, ત્વમ્પિ નામ ભણિતબ્બં મઞ્ઞિસ્સસીતિ એવં ઘટ્ટેતિ. પચ્ચારોપેતીતિ, ત્વમ્પિ ખોસિ ઇત્થન્નામં આપત્તિં આપન્નો, તં તાવ પટિકરોહીતિ એવં પટિઆરોપેતિ.

    Pāpikānaṃ icchānanti lāmakānaṃ asantasambhavanapatthanānaṃ. Paṭippharatīti paṭiviruddho, paccanīko hutvā tiṭṭhati, apasādetīti kiṃ nu kho tuyhaṃ bālassa abyattassa bhaṇitena, tvampi nāma bhaṇitabbaṃ maññissasīti evaṃ ghaṭṭeti. Paccāropetīti, tvampi khosi itthannāmaṃ āpattiṃ āpanno, taṃ tāva paṭikarohīti evaṃ paṭiāropeti.

    અઞ્ઞેનઞ્ઞં પટિચરતીતિ અઞ્ઞેન કારણેન વચનેન વા અઞ્ઞં કારણં વચનં વા પટિચ્છાદેતિ. ‘‘આપત્તિં આપન્નોસી’’તિ વુત્તે ‘‘કો આપન્નો, કિં આપન્નો, કિસ્મિં આપન્નો, કં ભણથ, કિં ભણથા’’તિ વા વદતિ. ‘‘એવરૂપં કિઞ્ચિ તયા દિટ્ઠ’’ન્તિ વુત્તે ‘‘ન સુણામી’’તિ સોતં વા ઉપનેતિ. બહિદ્ધા કથં અપનામેતીતિ ‘‘ઇત્થન્નામં આપત્તિં આપન્નોસી’’તિ પુટ્ઠો ‘‘પાટલિપુત્તં ગતોમ્હી’’તિ વત્વા પુન ‘‘ન તવ પાટલિપુત્તગમનં પુચ્છામ, આપત્તિં પુચ્છામા’’તિ વુત્તે ‘‘તતો રાજગેહં ગતોમ્હી’’તિ, રાજગેહં વા યાહિ બ્રાહ્મણગેહં વા, આપત્તિં આપન્નોસીતિ. તત્થ મે સૂકરમંસં લદ્ધન્તિઆદીનિ વદન્તો કથં બહિદ્ધા વિક્ખિપતિ.

    Aññenaññaṃ paṭicaratīti aññena kāraṇena vacanena vā aññaṃ kāraṇaṃ vacanaṃ vā paṭicchādeti. ‘‘Āpattiṃ āpannosī’’ti vutte ‘‘ko āpanno, kiṃ āpanno, kismiṃ āpanno, kaṃ bhaṇatha, kiṃ bhaṇathā’’ti vā vadati. ‘‘Evarūpaṃ kiñci tayā diṭṭha’’nti vutte ‘‘na suṇāmī’’ti sotaṃ vā upaneti. Bahiddhā kathaṃ apanāmetīti ‘‘itthannāmaṃ āpattiṃ āpannosī’’ti puṭṭho ‘‘pāṭaliputtaṃ gatomhī’’ti vatvā puna ‘‘na tava pāṭaliputtagamanaṃ pucchāma, āpattiṃ pucchāmā’’ti vutte ‘‘tato rājagehaṃ gatomhī’’ti, rājagehaṃ vā yāhi brāhmaṇagehaṃ vā, āpattiṃ āpannosīti. Tattha me sūkaramaṃsaṃ laddhantiādīni vadanto kathaṃ bahiddhā vikkhipati.

    અપદાનેતિ અત્તનો ચરિયાય. ન સમ્પાયતીતિ, આવુસો, ત્વં કુહિં વસસિ, કં નિસ્સાય વસસીતિ વા, યં ત્વં વદેસિ ‘‘મયા એસ આપત્તિં આપજ્જન્નો દિટ્ઠો’’તિ. ત્વં તસ્મિં સમયે કિં કરોસિ, અયં કિં કરોતિ, કત્થ વા ત્વં અચ્છસિ કત્થ વા અયન્તિઆદિના નયેન ચરિયં પુટ્ઠો સમ્પાદેત્વા કથેતું ન સક્કોતિ.

    Apadāneti attano cariyāya. Na sampāyatīti, āvuso, tvaṃ kuhiṃ vasasi, kaṃ nissāya vasasīti vā, yaṃ tvaṃ vadesi ‘‘mayā esa āpattiṃ āpajjanno diṭṭho’’ti. Tvaṃ tasmiṃ samaye kiṃ karosi, ayaṃ kiṃ karoti, kattha vā tvaṃ acchasi kattha vā ayantiādinā nayena cariyaṃ puṭṭho sampādetvā kathetuṃ na sakkoti.

    ૧૮૩. તત્રાવુસોતિ , આવુસો, તેસુ સોળસસુ ધમ્મેસુ. અત્તનાવ અત્તાનં એવં અનુમિનિતબ્બન્તિ એવં અત્તનાવ અત્તા અનુમેતબ્બો તુલેતબ્બો તીરેતબ્બો.

    183.Tatrāvusoti , āvuso, tesu soḷasasu dhammesu. Attanāva attānaṃ evaṃ anuminitabbanti evaṃ attanāva attā anumetabbo tuletabbo tīretabbo.

    ૧૮૪. પચ્ચવેક્ખિતબ્બન્તિ પચ્ચવેક્ખિતબ્બો. અહોરત્તાનુસિક્ખિનાતિ દિવાપિ રત્તિમ્પિ સિક્ખન્તેન, રતિઞ્ચ દિવા ચ કુસલેસુ ધમ્મેસુ સિક્ખન્તેન પીતિપામોજ્જમેવ ઉપ્પાદેતબ્બન્તિ અત્થો.

    184.Paccavekkhitabbanti paccavekkhitabbo. Ahorattānusikkhināti divāpi rattimpi sikkhantena, ratiñca divā ca kusalesu dhammesu sikkhantena pītipāmojjameva uppādetabbanti attho.

    અચ્છે વા ઉદકપત્તેતિ પસન્ને વા ઉદકભાજને. મુખનિમિત્તન્તિ મુખપટિબિમ્બં. રજન્તિ આગન્તુકરજં. અઙ્ગણન્તિ તત્થ જાતકં તિલકં વા પિળકં વા. સબ્બેપિમે પાપકે અકુસલે ધમ્મે પહીનેતિ ઇમિના સબ્બપ્પહાનં કથેસિ. કથં? એત્તકા અકુસલા ધમ્મા પબ્બજિતસ્સ નાનુચ્છવિકાતિ પટિસઙ્ખાનં ઉપ્પાદયતો હિ પટિસઙ્ખાનપ્પહાનંકથિતં હોતિ. સીલં પદટ્ઠાનં કત્વા કસિણપરિકમ્મં આરભિત્વા અટ્ઠ સમાપત્તિયો નિબ્બત્તેન્તસ્સ વિક્ખમ્ભનપ્પહાનં કથિતં. સમાપત્તિં પદટ્ઠાનં કત્વા વિપસ્સનં વડ્ઢેન્તસ્સ તદઙ્ગપ્પહાનં કથિતં. વિપસ્સનં વડ્ઢેત્વા મગ્ગં ભાવેન્તસ્સ સમુચ્છેદપ્પહાનં કથિતં. ફલે આગતે પટિપ્પસ્સદ્ધિપ્પહાનં, નિબ્બાને આગતે નિસ્સરણપ્પહાનન્તિ એવં ઇમસ્મિં સુત્તે સબ્બપ્પહાનં કથિતંવ હોતિ.

    Acche vā udakapatteti pasanne vā udakabhājane. Mukhanimittanti mukhapaṭibimbaṃ. Rajanti āgantukarajaṃ. Aṅgaṇanti tattha jātakaṃ tilakaṃ vā piḷakaṃ vā. Sabbepime pāpake akusale dhamme pahīneti iminā sabbappahānaṃ kathesi. Kathaṃ? Ettakā akusalā dhammā pabbajitassa nānucchavikāti paṭisaṅkhānaṃ uppādayato hi paṭisaṅkhānappahānaṃkathitaṃ hoti. Sīlaṃ padaṭṭhānaṃ katvā kasiṇaparikammaṃ ārabhitvā aṭṭha samāpattiyo nibbattentassa vikkhambhanappahānaṃ kathitaṃ. Samāpattiṃ padaṭṭhānaṃ katvā vipassanaṃ vaḍḍhentassa tadaṅgappahānaṃ kathitaṃ. Vipassanaṃ vaḍḍhetvā maggaṃ bhāventassa samucchedappahānaṃ kathitaṃ. Phale āgate paṭippassaddhippahānaṃ, nibbāne āgate nissaraṇappahānanti evaṃ imasmiṃ sutte sabbappahānaṃ kathitaṃva hoti.

    ઇદઞ્હિ સુત્તં ભિક્ખુપાતિમોક્ખં નામાતિ પોરાણા વદન્તિ. ઇદં દિવસસ્સ તિક્ખત્તું પચ્ચવેક્ખિતબ્બં. પાતો એવ વસનટ્ઠાનં પવિસિત્વા નિસિન્નેન ‘‘ઇમે એત્તકા કિલેસા અત્થિ નુ ખો મય્હં નત્થી’’તિ પચ્ચવેક્ખિતબ્બા. સચે અત્થીતિ પસ્સતિ, તેસં પહાનાય વાયમિતબ્બં. નો ચે પસ્સતિ, સુપબ્બજિતોસ્મીતિ અત્તમનેન ભવિતબ્બં. ભત્તકિચ્ચં કત્વા રત્તિટ્ઠાને વા દિવાટ્ઠાને વા નિસીદિત્વાપિ પચ્ચવેક્ખિતબ્બં. સાયં વસનટ્ઠાને નિસીદિત્વાપિ પચ્ચવેક્ખિતબ્બં. તિક્ખત્તું અસક્કોન્તેન દ્વે વારે પચ્ચવેક્ખિતબ્બં. દ્વે વારે અસક્કોન્તેન પન અવસ્સં એકવારં પચ્ચવેક્ખિતબ્બં, અપ્પચ્ચવેક્ખિતું ન વટ્ટતીતિ વદન્તિ. સેસં સબ્બત્થ ઉત્તાનત્થમેવાતિ.

    Idañhi suttaṃ bhikkhupātimokkhaṃ nāmāti porāṇā vadanti. Idaṃ divasassa tikkhattuṃ paccavekkhitabbaṃ. Pāto eva vasanaṭṭhānaṃ pavisitvā nisinnena ‘‘ime ettakā kilesā atthi nu kho mayhaṃ natthī’’ti paccavekkhitabbā. Sace atthīti passati, tesaṃ pahānāya vāyamitabbaṃ. No ce passati, supabbajitosmīti attamanena bhavitabbaṃ. Bhattakiccaṃ katvā rattiṭṭhāne vā divāṭṭhāne vā nisīditvāpi paccavekkhitabbaṃ. Sāyaṃ vasanaṭṭhāne nisīditvāpi paccavekkhitabbaṃ. Tikkhattuṃ asakkontena dve vāre paccavekkhitabbaṃ. Dve vāre asakkontena pana avassaṃ ekavāraṃ paccavekkhitabbaṃ, appaccavekkhituṃ na vaṭṭatīti vadanti. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.

    પપઞ્ચસૂદનિયા મજ્ઝિમનિકાયટ્ઠકથાય

    Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya

    અનુમાનસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Anumānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya / ૫. અનુમાનસુત્તં • 5. Anumānasuttaṃ

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૫. અનુમાનસુત્તવણ્ણના • 5. Anumānasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact