Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પઞ્ચપકરણ-અટ્ઠકથા • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
૯. અનુપુબ્બાભિસમયકથાવણ્ણના
9. Anupubbābhisamayakathāvaṇṇanā
૩૩૯. ઇદાનિ અનુપુબ્બાભિસમયકથા નામ હોતિ. તત્થ યેસં –
339. Idāni anupubbābhisamayakathā nāma hoti. Tattha yesaṃ –
‘‘અનુપુબ્બેન મેધાવી, થોકં થોકં ખણે ખણે;
‘‘Anupubbena medhāvī, thokaṃ thokaṃ khaṇe khaṇe;
કમ્મારો રજતસ્સેવ, નિદ્ધમે મલમત્તનો’’તિ. (ધ॰ પ॰ ૨૩૯) –
Kammāro rajatasseva, niddhame malamattano’’ti. (dha. pa. 239) –
આદીનિ સુત્તાનિ અયોનિસો ગહેત્વા ‘‘સોતાપત્તિફલસચ્છિકિરિયાય પટિપન્નો એકચ્ચે કિલેસે દુક્ખદસ્સનેન પજહતિ, એકચ્ચે સમુદયનિરોધમગ્ગદસ્સનેન, તથા સેસાપીતિ એવં સોળસહિ કોટ્ઠાસેહિ અનુપુબ્બેન કિલેસપ્પહાનં કત્વા અરહત્તપટિલાભો હોતી’’તિ એવરૂપા નાનાભિસમયલદ્ધિ ઉપ્પન્ના, સેય્યથાપિ એતરહિ અન્ધકસબ્બત્થિકસમ્મિતિયભદ્રયાનિકાનં; તેસં લદ્ધિવિવેચનત્થં અનુપુબ્બાભિસમયોતિ પુચ્છા સકવાદિસ્સ, પટિઞ્ઞા ઇતરસ્સ. અનુપુબ્બેન સોતાપત્તિમગ્ગન્તિ પુટ્ઠો પન એકસ્સ મગ્ગસ્સ બહુભાવાપત્તિભયેન પટિક્ખિપતિ. દુતિયં પુટ્ઠો દુક્ખદસ્સનાદિવસેન પટિજાનાતિ. તાનિ વા ચત્તારિપિ ઞાણાનિ એકો સોતાપત્તિમગ્ગોયેવાતિ પટિજાનાતિ, ફલં પન એકમેવ ઇચ્છતિ, તસ્મા પટિક્ખિપતિ. સકદાગામિમગ્ગાદીસુપિ એસેવ નયો.
Ādīni suttāni ayoniso gahetvā ‘‘sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno ekacce kilese dukkhadassanena pajahati, ekacce samudayanirodhamaggadassanena, tathā sesāpīti evaṃ soḷasahi koṭṭhāsehi anupubbena kilesappahānaṃ katvā arahattapaṭilābho hotī’’ti evarūpā nānābhisamayaladdhi uppannā, seyyathāpi etarahi andhakasabbatthikasammitiyabhadrayānikānaṃ; tesaṃ laddhivivecanatthaṃ anupubbābhisamayoti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Anupubbena sotāpattimagganti puṭṭho pana ekassa maggassa bahubhāvāpattibhayena paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho dukkhadassanādivasena paṭijānāti. Tāni vā cattāripi ñāṇāni eko sotāpattimaggoyevāti paṭijānāti, phalaṃ pana ekameva icchati, tasmā paṭikkhipati. Sakadāgāmimaggādīsupi eseva nayo.
૩૪૪. મગ્ગે દિટ્ઠે ફલે ઠિતોતિ પઞ્હે યસ્મા દુક્ખદસ્સનાદીહિ દસ્સનં અપરિનિટ્ઠિતં, મગ્ગદસ્સનેન પરિનિટ્ઠિતં નામ હોતિ, તદા સો ફલે ઠિતોતિ સઙ્ખં ગચ્છતિ, તસ્મા પટિજાનાતિ.
344. Magge diṭṭhe phale ṭhitoti pañhe yasmā dukkhadassanādīhi dassanaṃ apariniṭṭhitaṃ, maggadassanena pariniṭṭhitaṃ nāma hoti, tadā so phale ṭhitoti saṅkhaṃ gacchati, tasmā paṭijānāti.
૩૪૫. દુક્ખે દિટ્ઠે ચત્તારિ સચ્ચાનીતિ પુચ્છા પરવાદિસ્સ, એકાભિસમયવસેન પટિઞ્ઞા સકવાદિસ્સ. પુન દુક્ખસચ્ચં ચત્તારિ સચ્ચાનીતિ અનુયોગે ચતુન્નમ્પિ નાનાસભાવત્તા પટિક્ખેપો તસ્સેવ.
345. Dukkhediṭṭhe cattāri saccānīti pucchā paravādissa, ekābhisamayavasena paṭiññā sakavādissa. Puna dukkhasaccaṃ cattāri saccānīti anuyoge catunnampi nānāsabhāvattā paṭikkhepo tasseva.
રૂપક્ખન્ધે અનિચ્ચતો દિટ્ઠેતિ પુચ્છા સકવાદિસ્સ, સમુદ્દતો એકબિન્દુસ્સ રસે પટિવિદ્ધે સેસઉદકસ્સ પટિવેધો વિય એકધમ્મે અનિચ્ચાદિતો પટિવિદ્ધે સબ્બેપિ પટિવિદ્ધા હોન્તીતિ લદ્ધિયા પટિઞ્ઞા પરવાદિસ્સ.
Rūpakkhandhe aniccato diṭṭheti pucchā sakavādissa, samuddato ekabindussa rase paṭividdhe sesaudakassa paṭivedho viya ekadhamme aniccādito paṭividdhe sabbepi paṭividdhā hontīti laddhiyā paṭiññā paravādissa.
ચતૂહિ ઞાણેહીતિ દુક્ખે ઞાણાદીહિ. અટ્ઠહિ ઞાણેહીતિ સાવકાનં સાધારણેહિ સચ્ચઞાણેહિ ચેવ પટિસમ્ભિદાઞાણેહિ ચ. દ્વાદસહિ ઞાણેહીતિ દ્વાદસઙ્ગપટિચ્ચસમુપ્પાદઞાણેહિ. ચતુચત્તારીસાય ઞાણેહીતિ ‘‘જરામરણે ઞાણં, જરામરણસમુદયે ઞાણ’’ન્તિ એવં નિદાનવગ્ગે વુત્તઞાણેહિ. સત્તસત્તતિયા ઞાણેહીતિ ‘‘જરામરણં, ભિક્ખવે, અનિચ્ચં સઙ્ખતં પટિચ્ચસમુપ્પન્નં ખયધમ્મં વયધમ્મં વિરાગધમ્મં નિરોધધમ્મ’’ન્તિ (સં॰ નિ॰ ૨.૨૦) એવં તત્થેવ વુત્તઞાણેહિ. સેસમેત્થ પાળિનયેનેવ વેદિતબ્બં સદ્ધિં સુત્તસાધનેનાતિ.
Catūhi ñāṇehīti dukkhe ñāṇādīhi. Aṭṭhahi ñāṇehīti sāvakānaṃ sādhāraṇehi saccañāṇehi ceva paṭisambhidāñāṇehi ca. Dvādasahi ñāṇehīti dvādasaṅgapaṭiccasamuppādañāṇehi. Catucattārīsāya ñāṇehīti ‘‘jarāmaraṇe ñāṇaṃ, jarāmaraṇasamudaye ñāṇa’’nti evaṃ nidānavagge vuttañāṇehi. Sattasattatiyā ñāṇehīti ‘‘jarāmaraṇaṃ, bhikkhave, aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhamma’’nti (saṃ. ni. 2.20) evaṃ tattheva vuttañāṇehi. Sesamettha pāḷinayeneva veditabbaṃ saddhiṃ suttasādhanenāti.
અનુપુબ્બાભિસમયકથાવણ્ણના.
Anupubbābhisamayakathāvaṇṇanā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / અભિધમ્મપિટક • Abhidhammapiṭaka / કથાવત્થુપાળિ • Kathāvatthupāḷi / (૧૮) ૯. અનુપુબ્બાભિસમયકથા • (18) 9. Anupubbābhisamayakathā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-મૂલટીકા • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ૯. અનુપુબ્બાભિસમયકથાવણ્ણના • 9. Anupubbābhisamayakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / પઞ્ચપકરણ-અનુટીકા • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ૯. અનુપુબ્બાભિસમયકથાવણ્ણના • 9. Anupubbābhisamayakathāvaṇṇanā