Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઉદાન-અટ્ઠકથા • Udāna-aṭṭhakathā

    ૫. અપરલકુણ્ડકભદ્દિયસુત્તવણ્ણના

    5. Aparalakuṇḍakabhaddiyasuttavaṇṇanā

    ૬૫. પઞ્ચમે સમ્બહુલાનં ભિક્ખૂનં પિટ્ઠિતો પિટ્ઠિતોતિ આયસ્મા લકુણ્ડકભદ્દિયો એકદિવસં સમ્બહુલેહિ ભિક્ખૂહિ સદ્ધિં ગામન્તરેન પિણ્ડાય ચરિત્વા કતભત્તકિચ્ચો પત્તં વોદકં કત્વા થવિકાય પક્ખિપિત્વા અંસે લગ્ગેત્વા ચીવરં સઙ્ઘરિત્વા તમ્પિ વામંસે ઠપેત્વા પાસાદિકેન અભિક્કન્તેન પટિક્કન્તેન આલોકિતેન વિલોકિતેન સમિઞ્જિતેન પસારિતેન ઓક્ખિત્તચક્ખુ ઇરિયાપથસમ્પન્નો અત્તનો સતિપઞ્ઞાવેપુલ્લં પકાસેન્તો વિય સતિસમ્પજઞ્ઞં સૂપટ્ઠિતં કત્વા સમાહિતેન ચિત્તેન પદે પદં નિક્ખિપન્તો ગચ્છતિ, ગચ્છન્તો ચ ભિક્ખૂનં પચ્છતો પચ્છતો ગચ્છતિ તેહિ ભિક્ખૂહિ અસંમિસ્સો. કસ્મા? અસંસટ્ઠવિહારિતાય. અપિચ તસ્સાયસ્મતો રૂપં પરિભૂતં પરિભવટ્ઠાનીયં પુથુજ્જના ઓહીળેન્તિ. થેરો તં જાનિત્વા પિટ્ઠિતો પિટ્ઠિતો ગચ્છતિ ‘‘મા ઇમે મં નિસ્સાય અપુઞ્ઞં પસવિંસૂ’’તિ. એવં તે ભિક્ખૂ ચ થેરો ચ સાવત્થિં પત્વા વિહારં પવિસિત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમન્તિ. તેન વુત્તં – ‘‘તેન ખો પન સમયેન આયસ્મા લકુણ્ડકભદ્દિયો’’તિઆદિ.

    65. Pañcame sambahulānaṃ bhikkhūnaṃ piṭṭhito piṭṭhitoti āyasmā lakuṇḍakabhaddiyo ekadivasaṃ sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ gāmantarena piṇḍāya caritvā katabhattakicco pattaṃ vodakaṃ katvā thavikāya pakkhipitvā aṃse laggetvā cīvaraṃ saṅgharitvā tampi vāmaṃse ṭhapetvā pāsādikena abhikkantena paṭikkantena ālokitena vilokitena samiñjitena pasāritena okkhittacakkhu iriyāpathasampanno attano satipaññāvepullaṃ pakāsento viya satisampajaññaṃ sūpaṭṭhitaṃ katvā samāhitena cittena pade padaṃ nikkhipanto gacchati, gacchanto ca bhikkhūnaṃ pacchato pacchato gacchati tehi bhikkhūhi asaṃmisso. Kasmā? Asaṃsaṭṭhavihāritāya. Apica tassāyasmato rūpaṃ paribhūtaṃ paribhavaṭṭhānīyaṃ puthujjanā ohīḷenti. Thero taṃ jānitvā piṭṭhito piṭṭhito gacchati ‘‘mā ime maṃ nissāya apuññaṃ pasaviṃsū’’ti. Evaṃ te bhikkhū ca thero ca sāvatthiṃ patvā vihāraṃ pavisitvā yena bhagavā tenupasaṅkamanti. Tena vuttaṃ – ‘‘tena kho pana samayena āyasmā lakuṇḍakabhaddiyo’’tiādi.

    તત્થ દુબ્બણ્ણન્તિ વિરૂપં. તેનસ્સ વણ્ણસમ્પત્તિયા સણ્ઠાનસમ્પત્તિયા ચ અભાવં દસ્સેતિ. દુદ્દસિકન્તિ અપાસાદિકદસ્સનં. તેનસ્સ અનુબ્યઞ્જનસમ્પત્તિયા આકારસમ્પત્તિયા ચ અભાવં દસ્સેતિ. ઓકોટિમકન્તિ રસ્સં. ઇમિના આરોહસમ્પત્તિયા અભાવં દસ્સેતિ. યેભુય્યેન ભિક્ખૂનં પરિભૂતરૂપન્તિ પુથુજ્જનભિક્ખૂહિ ઓહીળિતરૂપં. પુથુજ્જના એકચ્ચે છબ્બગ્ગિયાદયો તસ્સાયસ્મતો ગુણં અજાનન્તા હત્થકણ્ણચૂળિકાદીસુ ગણ્હન્તા પરામસન્તા કીળન્તા પરિભવન્તિ, ન અરિયા, કલ્યાણપુથુજ્જના વા.

    Tattha dubbaṇṇanti virūpaṃ. Tenassa vaṇṇasampattiyā saṇṭhānasampattiyā ca abhāvaṃ dasseti. Duddasikanti apāsādikadassanaṃ. Tenassa anubyañjanasampattiyā ākārasampattiyā ca abhāvaṃ dasseti. Okoṭimakanti rassaṃ. Iminā ārohasampattiyā abhāvaṃ dasseti. Yebhuyyenabhikkhūnaṃ paribhūtarūpanti puthujjanabhikkhūhi ohīḷitarūpaṃ. Puthujjanā ekacce chabbaggiyādayo tassāyasmato guṇaṃ ajānantā hatthakaṇṇacūḷikādīsu gaṇhantā parāmasantā kīḷantā paribhavanti, na ariyā, kalyāṇaputhujjanā vā.

    ભિક્ખૂ આમન્તેસીતિ કસ્મા આમન્તેસિ? થેરસ્સ ગુણં પકાસેતું. એવં કિર ભગવતો અહોસિ ‘‘ઇમે ભિક્ખૂ મમ પુત્તસ્સ મહાનુભાવતં ન જાનન્તિ, તેન તં પરિભવન્તિ, તં નેસં દીઘરત્તં અહિતાય દુક્ખાય ભવિસ્સતિ, હન્દાહં ઇમસ્સ ગુણે ભિક્ખૂનં પકાસેત્વા પરિભવતો નં મોચેસ્સામી’’તિ.

    Bhikkhū āmantesīti kasmā āmantesi? Therassa guṇaṃ pakāsetuṃ. Evaṃ kira bhagavato ahosi ‘‘ime bhikkhū mama puttassa mahānubhāvataṃ na jānanti, tena taṃ paribhavanti, taṃ nesaṃ dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya bhavissati, handāhaṃ imassa guṇe bhikkhūnaṃ pakāsetvā paribhavato naṃ mocessāmī’’ti.

    પસ્સથ નોતિ પસ્સથ નુ. ન ચ સા સમાપત્તિ સુલભરૂપા, યા તેન ભિક્ખુના અસમાપન્નપુબ્બાતિ રૂપસમાપત્તિ અરૂપસમાપત્તિ બ્રહ્મવિહારસમાપત્તિ નિરોધસમાપત્તિ ફલસમાપત્તીતિ એવં પભેદા સાવકસાધારણા યા કાચિ સમાપત્તિયો નામ, તાસુ એકાપિ સમાપત્તિ ન સુલભરૂપા, દુલ્લભા, નત્થિયેવ સા તેન લકુણ્ડકભદ્દિયેન ભિક્ખુના અસમાપન્નપુબ્બા. એતેનસ્સ યં વુત્તં. ‘‘મહિદ્ધિકો મહાનુભાવો’’તિ, તત્થ મહિદ્ધિકતં પકાસેત્વા ઇદાનિ મહાનુભાવતં દસ્સેતું ‘‘યસ્સ ચત્થાયા’’તિઆદિમાહ. તં હેટ્ઠા વુત્તનયમેવ. એત્થ ચ ભગવા ‘‘એસો, ભિક્ખવે, ભિક્ખૂ’’તિઆદિના, ‘‘ભિક્ખવે, અયં ભિક્ખુ ન યો વા સો વા દુબ્બણ્ણો દુદ્દસિકો ઓકોટિમકોતિ ભિક્ખૂનં પિટ્ઠિતો પિટ્ઠિતો આગચ્છતીતિ ચ એત્તકેન ન ઓઞ્ઞાતબ્બો, અથ ખો મહિદ્ધિકો મહાનુભાવો, યંકિઞ્ચિ સાવકેન પત્તબ્બં, સબ્બં તં તેન અનુપ્પત્તં, તસ્મા તં પાસાણચ્છત્તં વિય ગરું કત્વા ઓલોકેથ, તં વો દીઘરત્તં હિતાય સુખાય ભવિસ્સતી’’તિ દસ્સેતિ.

    Passatha noti passatha nu. Na ca sā samāpatti sulabharūpā, yā tena bhikkhunā asamāpannapubbāti rūpasamāpatti arūpasamāpatti brahmavihārasamāpatti nirodhasamāpatti phalasamāpattīti evaṃ pabhedā sāvakasādhāraṇā yā kāci samāpattiyo nāma, tāsu ekāpi samāpatti na sulabharūpā, dullabhā, natthiyeva sā tena lakuṇḍakabhaddiyena bhikkhunā asamāpannapubbā. Etenassa yaṃ vuttaṃ. ‘‘Mahiddhiko mahānubhāvo’’ti, tattha mahiddhikataṃ pakāsetvā idāni mahānubhāvataṃ dassetuṃ ‘‘yassa catthāyā’’tiādimāha. Taṃ heṭṭhā vuttanayameva. Ettha ca bhagavā ‘‘eso, bhikkhave, bhikkhū’’tiādinā, ‘‘bhikkhave, ayaṃ bhikkhu na yo vā so vā dubbaṇṇo duddasiko okoṭimakoti bhikkhūnaṃ piṭṭhito piṭṭhito āgacchatīti ca ettakena na oññātabbo, atha kho mahiddhiko mahānubhāvo, yaṃkiñci sāvakena pattabbaṃ, sabbaṃ taṃ tena anuppattaṃ, tasmā taṃ pāsāṇacchattaṃ viya garuṃ katvā oloketha, taṃ vo dīgharattaṃ hitāya sukhāya bhavissatī’’ti dasseti.

    એતમત્થં વિદિત્વાતિ એતં આયસ્મતો લકુણ્ડકભદ્દિયસ્સ મહિદ્ધિકતામહાનુભાવતાદિભેદં ગુણરાસિં સબ્બાકારતો જાનિત્વા તદત્થદીપનં ઇમં ઉદાનં ઉદાનેસિ.

    Etamatthaṃ viditvāti etaṃ āyasmato lakuṇḍakabhaddiyassa mahiddhikatāmahānubhāvatādibhedaṃ guṇarāsiṃ sabbākārato jānitvā tadatthadīpanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.

    તત્થ નેલઙ્ગોતિ એલં વુચ્ચતિ દોસો, નાસ્સ એલન્તિ નેલં . કિં પન તં? સુપરિસુદ્ધસીલં. તઞ્હિ નિદ્દોસટ્ઠેન ઇધ ‘‘નેલ’’ન્તિ અધિપ્પેતં. તં નેલં પધાનભૂતં અઙ્ગં એતસ્સાતિ નેલઙ્ગો. સો યં ‘‘રથો’’તિ વક્ખતિ, તેન સમ્બન્ધો, તસ્મા સુપરિસુદ્ધસીલઙ્ગોતિ અત્થો. અરહત્તફલસીલઞ્હિ ઇધાધિપ્પેતં. સેતો પચ્છાદો એતસ્સાતિ સેતપચ્છાદો. પચ્છાદોતિ રથસ્સ ઉપરિ અત્થરિતબ્બકમ્બલાદિ. સો પન સુપરિસુદ્ધધવલભાવેન સેતો વા હોતિ રત્તનીલાદીસુ વા અઞ્ઞતરો. ઇધ પન અરહત્તફલવિમુત્તિયા અધિપ્પેતત્તા સુપરિસુદ્ધભાવં ઉપાદાય ‘‘સેતપચ્છાદો’’તિ વુત્તં યથા અઞ્ઞત્રાપિ ‘‘રથો સીલપરિક્ખારો’’તિ. એકો સતિસઙ્ખાતો અરો એતસ્સાતિ એકારો. વત્તતીતિ પવત્તતિ. રથોતિ થેરસ્સ અત્તભાવં સન્ધાય વદતિ.

    Tattha nelaṅgoti elaṃ vuccati doso, nāssa elanti nelaṃ . Kiṃ pana taṃ? Suparisuddhasīlaṃ. Tañhi niddosaṭṭhena idha ‘‘nela’’nti adhippetaṃ. Taṃ nelaṃ padhānabhūtaṃ aṅgaṃ etassāti nelaṅgo. So yaṃ ‘‘ratho’’ti vakkhati, tena sambandho, tasmā suparisuddhasīlaṅgoti attho. Arahattaphalasīlañhi idhādhippetaṃ. Seto pacchādo etassāti setapacchādo. Pacchādoti rathassa upari attharitabbakambalādi. So pana suparisuddhadhavalabhāvena seto vā hoti rattanīlādīsu vā aññataro. Idha pana arahattaphalavimuttiyā adhippetattā suparisuddhabhāvaṃ upādāya ‘‘setapacchādo’’ti vuttaṃ yathā aññatrāpi ‘‘ratho sīlaparikkhāro’’ti. Eko satisaṅkhāto aro etassāti ekāro. Vattatīti pavattati. Rathoti therassa attabhāvaṃ sandhāya vadati.

    અનીઘન્તિ નિદ્દુક્ખં, ખોભવિરહિતં યાનં વિય કિલેસપરિખોભવિરહિતન્તિ અત્થો. આયન્તન્તિ સમ્બહુલાનં ભિક્ખૂનં પિટ્ઠિતો પિટ્ઠિતો આગચ્છન્તં. છિન્નસોતન્તિ પચ્છિન્નસોતં. પકતિરથસ્સ હિ સુખપવત્તનત્થં અક્ખસીસેસુ નાભિયઞ્ચ ઉપલિત્તાનં સપ્પિતેલાદીનં સોતો સવનં સન્દનં હોતિ, તેન સો અચ્છિન્નસોતો નામ હોતિ. અયં પન છત્તિંસતિયા સોતાનં અનવસેસતો પહીનત્તા છિન્નસોતો નામ હોતિ, તં છિન્નસોતં. નત્થિ એતસ્સ બન્ધનન્તિ અબન્ધનો. રથૂપત્થરસ્સ હિ અક્ખેન સદ્ધિં નિચ્ચલભાવકરણત્થં બહૂનિ બન્ધનાનિ હોન્તિ, તેન સો સબન્ધનો. અયં પન સબ્બસંયોજનબન્ધનાનં અનવસેસતો પરિક્ખીણત્તા અબન્ધનો, તં અબન્ધનં. પસ્સાતિ ભગવા થેરસ્સ ગુણેહિ સોમનસ્સપ્પત્તો હુત્વા અત્તાનં વદતિ.

    Anīghanti niddukkhaṃ, khobhavirahitaṃ yānaṃ viya kilesaparikhobhavirahitanti attho. Āyantanti sambahulānaṃ bhikkhūnaṃ piṭṭhito piṭṭhito āgacchantaṃ. Chinnasotanti pacchinnasotaṃ. Pakatirathassa hi sukhapavattanatthaṃ akkhasīsesu nābhiyañca upalittānaṃ sappitelādīnaṃ soto savanaṃ sandanaṃ hoti, tena so acchinnasoto nāma hoti. Ayaṃ pana chattiṃsatiyā sotānaṃ anavasesato pahīnattā chinnasoto nāma hoti, taṃ chinnasotaṃ. Natthi etassa bandhananti abandhano. Rathūpattharassa hi akkhena saddhiṃ niccalabhāvakaraṇatthaṃ bahūni bandhanāni honti, tena so sabandhano. Ayaṃ pana sabbasaṃyojanabandhanānaṃ anavasesato parikkhīṇattā abandhano, taṃ abandhanaṃ. Passāti bhagavā therassa guṇehi somanassappatto hutvā attānaṃ vadati.

    ઇતિ સત્થા આયસ્મન્તં લકુણ્ડકભદ્દિયં અરહત્તફલસીસેન સુચક્કં, અરહત્તફલવિમુત્તિયા સુઉત્તરચ્છદં, સૂપટ્ઠિતાય સતિયા સ્વારં, કિલેસપરિખોભાભાવેન અપરિખોભં, તણ્હૂપલેપાભાવેન અનુપલેપં, સંયોજનાદીનં અભાવેન અબન્ધનં સુપરિક્ખિત્તં સુયુત્તં આજઞ્ઞરથં કત્વા દસ્સેતિ.

    Iti satthā āyasmantaṃ lakuṇḍakabhaddiyaṃ arahattaphalasīsena sucakkaṃ, arahattaphalavimuttiyā suuttaracchadaṃ, sūpaṭṭhitāya satiyā svāraṃ, kilesaparikhobhābhāvena aparikhobhaṃ, taṇhūpalepābhāvena anupalepaṃ, saṃyojanādīnaṃ abhāvena abandhanaṃ suparikkhittaṃ suyuttaṃ ājaññarathaṃ katvā dasseti.

    પઞ્ચમસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Pañcamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / ઉદાનપાળિ • Udānapāḷi / ૫. અપરલકુણ્ડકભદ્દિયસુત્તં • 5. Aparalakuṇḍakabhaddiyasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact