Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સંયુત્તનિકાય • Saṃyuttanikāya |
૨. અરતિસુત્તં
2. Aratisuttaṃ
૨૧૦. એકં સમયં…પે॰… આયસ્મા વઙ્ગીસો આળવિયં વિહરતિ અગ્ગાળવે ચેતિયે આયસ્મતા નિગ્રોધકપ્પેન ઉપજ્ઝાયેન સદ્ધિં. તેન ખો પન સમયેન આયસ્મા નિગ્રોધકપ્પો પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપટિક્કન્તો વિહારં પવિસતિ, સાયં વા નિક્ખમતિ અપરજ્જુ વા કાલે. તેન ખો પન સમયેન આયસ્મતો વઙ્ગીસસ્સ અનભિરતિ ઉપ્પન્ના હોતિ, રાગો ચિત્તં અનુદ્ધંસેતિ. અથ ખો આયસ્મતો વઙ્ગીસસ્સ એતદહોસિ – ‘‘અલાભા વત મે, ન વત મે લાભા; દુલ્લદ્ધં વત મે, ન વત મે સુલદ્ધં; યસ્સ મે અનભિરતિ ઉપ્પન્ના, રાગો ચિત્તં અનુદ્ધંસેતિ; તં કુતેત્થ લબ્ભા, યં મે પરો અનભિરતિં વિનોદેત્વા અભિરતિં ઉપ્પાદેય્ય. યંનૂનાહં અત્તનાવ અત્તનો અનભિરતિં વિનોદેત્વા અભિરતિં ઉપ્પાદેય્ય’’ન્તિ. અથ ખો આયસ્મા વઙ્ગીસો અત્તનાવ અત્તનો અનભિરતિં વિનોદેત્વા અભિરતિં ઉપ્પાદેત્વા તાયં વેલાયં ઇમા ગાથાયો અભાસિ –
210. Ekaṃ samayaṃ…pe… āyasmā vaṅgīso āḷaviyaṃ viharati aggāḷave cetiye āyasmatā nigrodhakappena upajjhāyena saddhiṃ. Tena kho pana samayena āyasmā nigrodhakappo pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto vihāraṃ pavisati, sāyaṃ vā nikkhamati aparajju vā kāle. Tena kho pana samayena āyasmato vaṅgīsassa anabhirati uppannā hoti, rāgo cittaṃ anuddhaṃseti. Atha kho āyasmato vaṅgīsassa etadahosi – ‘‘alābhā vata me, na vata me lābhā; dulladdhaṃ vata me, na vata me suladdhaṃ; yassa me anabhirati uppannā, rāgo cittaṃ anuddhaṃseti; taṃ kutettha labbhā, yaṃ me paro anabhiratiṃ vinodetvā abhiratiṃ uppādeyya. Yaṃnūnāhaṃ attanāva attano anabhiratiṃ vinodetvā abhiratiṃ uppādeyya’’nti. Atha kho āyasmā vaṅgīso attanāva attano anabhiratiṃ vinodetvā abhiratiṃ uppādetvā tāyaṃ velāyaṃ imā gāthāyo abhāsi –
‘‘અરતિઞ્ચ રતિઞ્ચ પહાય, સબ્બસો ગેહસિતઞ્ચ વિતક્કં;
‘‘Aratiñca ratiñca pahāya, sabbaso gehasitañca vitakkaṃ;
વનથં ન કરેય્ય કુહિઞ્ચિ, નિબ્બનથો અરતો સ હિ ભિક્ખુ 1.
Vanathaṃ na kareyya kuhiñci, nibbanatho arato sa hi bhikkhu 2.
‘‘યમિધ પથવિઞ્ચ વેહાસં, રૂપગતઞ્ચ જગતોગધં;
‘‘Yamidha pathaviñca vehāsaṃ, rūpagatañca jagatogadhaṃ;
કિઞ્ચિ પરિજીયતિ સબ્બમનિચ્ચં, એવં સમેચ્ચ ચરન્તિ મુતત્તા.
Kiñci parijīyati sabbamaniccaṃ, evaṃ samecca caranti mutattā.
‘‘ઉપધીસુ જના ગધિતાસે 3, દિટ્ઠસુતે પટિઘે ચ મુતે ચ;
‘‘Upadhīsu janā gadhitāse 4, diṭṭhasute paṭighe ca mute ca;
એત્થ વિનોદય છન્દમનેજો, યો એત્થ ન લિમ્પતિ તં મુનિમાહુ.
Ettha vinodaya chandamanejo, yo ettha na limpati taṃ munimāhu.
‘‘અથ સટ્ઠિનિસ્સિતા સવિતક્કા, પુથૂ જનતાય અધમ્મા નિવિટ્ઠા;
‘‘Atha saṭṭhinissitā savitakkā, puthū janatāya adhammā niviṭṭhā;
ન ચ વગ્ગગતસ્સ કુહિઞ્ચિ, નો પન દુટ્ઠુલ્લભાણી સ ભિક્ખુ.
Na ca vaggagatassa kuhiñci, no pana duṭṭhullabhāṇī sa bhikkhu.
‘‘દબ્બો ચિરરત્તસમાહિતો, અકુહકો નિપકો અપિહાલુ;
‘‘Dabbo cirarattasamāhito, akuhako nipako apihālu;
સન્તં પદં અજ્ઝગમા મુનિ પટિચ્ચ, પરિનિબ્બુતો કઙ્ખતિ કાલ’’ન્ત્ન્ત્તિ.
Santaṃ padaṃ ajjhagamā muni paṭicca, parinibbuto kaṅkhati kāla’’ntntti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / સંયુત્તનિકાય (અટ્ઠકથા) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ૨. અરતીસુત્તવણ્ણના • 2. Aratīsuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / સંયુત્તનિકાય (ટીકા) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ૨. અરતિસુત્તવણ્ણના • 2. Aratisuttavaṇṇanā