Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ચૂળવગ્ગપાળિ • Cūḷavaggapāḷi |
આસનપ્પટિબાહનાદિ
Āsanappaṭibāhanādi
૩૧૬. તેન ખો પન સમયેન અઞ્ઞતરસ્સ આજીવકસાવકસ્સ મહામત્તસ્સ સઙ્ઘભત્તં હોતિ. આયસ્મા ઉપનન્દો સક્યપુત્તો પચ્છા આગન્ત્વા વિપ્પકતભોજનં આનન્તરિકં ભિક્ખું વુટ્ઠાપેસિ. ભત્તગ્ગં કોલાહલં અહોસિ. અથ ખો સો મહામત્તો ઉજ્ઝાયતિ ખિય્યતિ વિપાચેતિ – ‘‘કથઞ્હિ નામ સમણા સક્યપુત્તિયા પચ્છા આગન્ત્વા વિપ્પકતભોજનં આનન્તરિકં ભિક્ખું વુટ્ઠાપેસ્સન્તિ! ભત્તગ્ગં કોલાહલં અહોસિ. નનુ નામ લબ્ભા અઞ્ઞત્રાપિ નિસિન્નેન યાવદત્થં ભુઞ્જિતુ’’ન્તિ? અસ્સોસું ખો ભિક્ખૂ તસ્સ મહામત્તસ્સ ઉજ્ઝાયન્તસ્સ ખિય્યન્તસ્સ વિપાચેન્તસ્સ. યે તે ભિક્ખૂ અપ્પિચ્છા…પે॰… તે ઉજ્ઝાયન્તિ ખિય્યન્તિ વિપાચેન્તિ – ‘‘કથઞ્હિ નામ આયસ્મા ઉપનન્દો સક્યપુત્તો પચ્છા આગન્ત્વા વિપ્પકતભોજનં આનન્તરિકં ભિક્ખું વુટ્ઠાપેસ્સતિ! ભત્તગ્ગં કોલાહલં અહોસી’’તિ. અથ ખો તે ભિક્ખૂ ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. ‘‘સચ્ચં કિર ત્વં, ઉપનન્દ, પચ્છા આગન્ત્વા વિપ્પકતભોજનં આનન્તરિકં ભિક્ખું વુટ્ઠાપેસિ, ભત્તગ્ગં કોલાહલં અહોસી’’તિ? ‘‘સચ્ચં ભગવા’’તિ. વિગરહિ બુદ્ધો ભગવા…પે॰… ‘‘કથઞ્હિ નામ ત્વં, મોઘપુરિસ, પચ્છા આગન્ત્વા વિપ્પકતભોજનં આનન્તરિકં ભિક્ખું વુટ્ઠાપેસ્સસિ? ભત્તગ્ગં કોલાહલં અહોસિ. નેતં, મોઘપુરિસ, અપ્પસન્નાનં વા પસાદાય…પે॰… વિગરહિત્વા…પે॰… ધમ્મિં કથં કત્વા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ન, ભિક્ખવે, વિપ્પકતભોજનો 1 ભિક્ખુ વુટ્ઠાપેતબ્બો. યો વુટ્ઠાપેય્ય, આપત્તિ દુક્કટસ્સ. સચે વુટ્ઠાપેતિ, પવારિતો ચ હોતિ, ‘ગચ્છ ઉદકં આહરા’તિ વત્તબ્બો. એવઞ્ચેતં લભેથ, ઇચ્ચેતં કુસલં. નો ચે લભેથ, સાધુકં સિત્થાનિ ગિલિત્વા વુડ્ઢતરસ્સ ભિક્ખુનો આસનં દાતબ્બં. ન ત્વેવાહં, ભિક્ખવે, કેનચિ પરિયાયેન વુડ્ઢતરસ્સ ભિક્ખુનો આસનં પટિબાહિતબ્બન્તિ વદામિ. યો પટિબાહેય્ય, આપત્તિ દુક્કટસ્સાતિ’’.
316. Tena kho pana samayena aññatarassa ājīvakasāvakassa mahāmattassa saṅghabhattaṃ hoti. Āyasmā upanando sakyaputto pacchā āgantvā vippakatabhojanaṃ ānantarikaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpesi. Bhattaggaṃ kolāhalaṃ ahosi. Atha kho so mahāmatto ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma samaṇā sakyaputtiyā pacchā āgantvā vippakatabhojanaṃ ānantarikaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpessanti! Bhattaggaṃ kolāhalaṃ ahosi. Nanu nāma labbhā aññatrāpi nisinnena yāvadatthaṃ bhuñjitu’’nti? Assosuṃ kho bhikkhū tassa mahāmattassa ujjhāyantassa khiyyantassa vipācentassa. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto pacchā āgantvā vippakatabhojanaṃ ānantarikaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpessati! Bhattaggaṃ kolāhalaṃ ahosī’’ti. Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Saccaṃ kira tvaṃ, upananda, pacchā āgantvā vippakatabhojanaṃ ānantarikaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpesi, bhattaggaṃ kolāhalaṃ ahosī’’ti? ‘‘Saccaṃ bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… ‘‘kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, pacchā āgantvā vippakatabhojanaṃ ānantarikaṃ bhikkhuṃ vuṭṭhāpessasi? Bhattaggaṃ kolāhalaṃ ahosi. Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, vippakatabhojano 2 bhikkhu vuṭṭhāpetabbo. Yo vuṭṭhāpeyya, āpatti dukkaṭassa. Sace vuṭṭhāpeti, pavārito ca hoti, ‘gaccha udakaṃ āharā’ti vattabbo. Evañcetaṃ labhetha, iccetaṃ kusalaṃ. No ce labhetha, sādhukaṃ sitthāni gilitvā vuḍḍhatarassa bhikkhuno āsanaṃ dātabbaṃ. Na tvevāhaṃ, bhikkhave, kenaci pariyāyena vuḍḍhatarassa bhikkhuno āsanaṃ paṭibāhitabbanti vadāmi. Yo paṭibāheyya, āpatti dukkaṭassāti’’.
તેન ખો પન સમયેન છબ્બગ્ગિયા ભિક્ખૂ ગિલાને ભિક્ખૂ વુટ્ઠાપેન્તિ. ગિલાના એવં વદેન્તિ – ‘‘ન મયં, આવુસો, સક્કોમ વુટ્ઠાતું, ગિલાનામ્હા’’તિ. ‘‘મયં આયસ્મન્તે વુટ્ઠાપેસ્સામા’’તિ પરિગ્ગહેત્વા વુટ્ઠાપેત્વા ઠિતકે મુઞ્ચન્તિ. ગિલાના મુચ્છિતા પપતન્તિ. ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું . ‘‘ન, ભિક્ખવે, ગિલાનો વુટ્ઠાપેતબ્બો. યો વુટ્ઠાપેય્ય, આપત્તિ દુક્કટસ્સા’’તિ.
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū gilāne bhikkhū vuṭṭhāpenti. Gilānā evaṃ vadenti – ‘‘na mayaṃ, āvuso, sakkoma vuṭṭhātuṃ, gilānāmhā’’ti. ‘‘Mayaṃ āyasmante vuṭṭhāpessāmā’’ti pariggahetvā vuṭṭhāpetvā ṭhitake muñcanti. Gilānā mucchitā papatanti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ . ‘‘Na, bhikkhave, gilāno vuṭṭhāpetabbo. Yo vuṭṭhāpeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
તેન ખો પન સમયેન છબ્બગ્ગિયા ભિક્ખૂ ‘ગિલાના મયમ્હા અવુટ્ઠાપનીયા’તિ વરસેય્યાયો પલિબુદ્ધેન્તિ 3. ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. ‘‘અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, ગિલાનસ્સ પતિરૂપં સેય્યં દાતુ’’ન્તિ.
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū ‘gilānā mayamhā avuṭṭhāpanīyā’ti varaseyyāyo palibuddhenti 4. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, gilānassa patirūpaṃ seyyaṃ dātu’’nti.
તેન ખો પન સમયેન છબ્બગ્ગિયા ભિક્ખૂ લેસકપ્પેન સેનાસનં પટિબાહન્તિ. ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું. ‘‘ન, ભિક્ખવે, લેસકપ્પેન સેનાસનં પટિબાહિતબ્બં. યો પટિબાહેય્ય, આપત્તિ દુક્કટસ્સા’’તિ.
Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū lesakappena senāsanaṃ paṭibāhanti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. ‘‘Na, bhikkhave, lesakappena senāsanaṃ paṭibāhitabbaṃ. Yo paṭibāheyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
5 તેન ખો પન સમયેન સત્તરસવગ્ગિયા ભિક્ખૂ અઞ્ઞતરં પચ્ચન્તિમં મહાવિહારં પટિસઙ્ખરોન્તિ – ‘ઇધ મયં વસ્સં વસિસ્સામા’તિ. અદ્દસંસુ 6 ખો છબ્બગ્ગિયા ભિક્ખૂ સત્તરસવગ્ગિયે ભિક્ખૂ વિહારં 7 પટિસઙ્ખરોન્તે. દિસ્વાન એવમાહંસુ – ‘‘ઇમે, આવુસો, સત્તરસવગ્ગિયા ભિક્ખૂ વિહારં પટિસઙ્ખરોન્તિ. હન્દ ને વુટ્ઠાપેસ્સામા’’તિ. એકચ્ચે એવમાહંસુ – ‘‘આગમેથાવુસો, યાવ પટિસઙ્ખરોન્તિ, પટિસઙ્ખતે વુટ્ઠાપેસ્સામા’’તિ. અથ ખો છબ્બગ્ગિયા ભિક્ખૂ સત્તરસવગ્ગિયે ભિક્ખૂ એતદવોચું – ‘‘ઉટ્ઠેથાવુસો, અમ્હાકં વિહારો પાપુણાતી’’તિ. ‘‘નનુ, આવુસો, પટિકચ્ચેવ આચિક્ખિતબ્બં? મયઞ્ચઞ્ઞં પટિસઙ્ખરેય્યામા’’તિ. ‘‘નનુ, આવુસો, સઙ્ઘિકો વિહારો’’તિ? ‘‘આમાવુસો, સઙ્ઘિકો વિહારો’’તિ. ‘‘ઉટ્ઠેથાવુસો, અમ્હાકં વિહારો પાપુણાતી’’તિ. ‘‘મહલ્લકો, આવુસો, વિહારો; તુમ્હેપિ વસથ, મયમ્પિ વસિસ્સામા’’તિ. ‘‘ઉટ્ઠેથાવુસો, અમ્હાકં વિહારો પાપુણાતી’’તિ કુપિતા અનત્તમના ગીવાયં ગહેત્વા નિક્કડ્ઢન્તિ. તે નિક્કડ્ઢિયમાના રોદન્તિ. ભિક્ખૂ એવમાહંસુ – ‘‘કિસ્સ તુમ્હે, આવુસો, રોદથા’’તિ? ‘‘ઇમે, આવુસો, છબ્બગ્ગિયા ભિક્ખૂ કુપિતા અનત્તમના અમ્હે સઙ્ઘિકા વિહારા નિક્કડ્ઢન્તી’’તિ. યે તે ભિક્ખૂ અપ્પિચ્છા…પે॰… તે ઉજ્ઝાયન્તિ ખિય્યન્તિ વિપાચેન્તિ – ‘‘કથઞ્હિ નામ છબ્બગ્ગિયા ભિક્ખૂ કુપિતા અનત્તમના ભિક્ખૂ સઙ્ઘિકા વિહારા નિક્કડ્ઢિસ્સન્તી’’તિ! અથ ખો તે ભિક્ખૂ ભગવતો એતમત્થં આરોચેસું…પે॰… ‘‘સચ્ચં કિર, તુમ્હે ભિક્ખવે, કુપિતા અનત્તમના સઙ્ઘિકા વિહારા ભિક્ખૂ નિક્કડ્ઢથા’’તિ? ‘‘સચ્ચં ભગવા’’તિ…પે॰… વિગરહિત્વા…પે॰… ધમ્મિં કથં કત્વા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ન, ભિક્ખવે, કુપિતેન અનત્તમનેન ભિક્ખુ સઙ્ઘિકા વિહારા નિક્કડ્ઢિતબ્બો. યો નિક્કડ્ઢેય્ય, યથાધમ્મો કારેતબ્બો. અનુજાનામિ, ભિક્ખવે, સેનાસનં ગાહેતુ’’ન્તિ.
8 Tena kho pana samayena sattarasavaggiyā bhikkhū aññataraṃ paccantimaṃ mahāvihāraṃ paṭisaṅkharonti – ‘idha mayaṃ vassaṃ vasissāmā’ti. Addasaṃsu 9 kho chabbaggiyā bhikkhū sattarasavaggiye bhikkhū vihāraṃ 10 paṭisaṅkharonte. Disvāna evamāhaṃsu – ‘‘ime, āvuso, sattarasavaggiyā bhikkhū vihāraṃ paṭisaṅkharonti. Handa ne vuṭṭhāpessāmā’’ti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘‘āgamethāvuso, yāva paṭisaṅkharonti, paṭisaṅkhate vuṭṭhāpessāmā’’ti. Atha kho chabbaggiyā bhikkhū sattarasavaggiye bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘uṭṭhethāvuso, amhākaṃ vihāro pāpuṇātī’’ti. ‘‘Nanu, āvuso, paṭikacceva ācikkhitabbaṃ? Mayañcaññaṃ paṭisaṅkhareyyāmā’’ti. ‘‘Nanu, āvuso, saṅghiko vihāro’’ti? ‘‘Āmāvuso, saṅghiko vihāro’’ti. ‘‘Uṭṭhethāvuso, amhākaṃ vihāro pāpuṇātī’’ti. ‘‘Mahallako, āvuso, vihāro; tumhepi vasatha, mayampi vasissāmā’’ti. ‘‘Uṭṭhethāvuso, amhākaṃ vihāro pāpuṇātī’’ti kupitā anattamanā gīvāyaṃ gahetvā nikkaḍḍhanti. Te nikkaḍḍhiyamānā rodanti. Bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘kissa tumhe, āvuso, rodathā’’ti? ‘‘Ime, āvuso, chabbaggiyā bhikkhū kupitā anattamanā amhe saṅghikā vihārā nikkaḍḍhantī’’ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū kupitā anattamanā bhikkhū saṅghikā vihārā nikkaḍḍhissantī’’ti! Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… ‘‘saccaṃ kira, tumhe bhikkhave, kupitā anattamanā saṅghikā vihārā bhikkhū nikkaḍḍhathā’’ti? ‘‘Saccaṃ bhagavā’’ti…pe… vigarahitvā…pe… dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, kupitena anattamanena bhikkhu saṅghikā vihārā nikkaḍḍhitabbo. Yo nikkaḍḍheyya, yathādhammo kāretabbo. Anujānāmi, bhikkhave, senāsanaṃ gāhetu’’nti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ચૂળવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / આસનપ્પટિબાહનાદિકથા • Āsanappaṭibāhanādikathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / આસનપ્પટિબાહનાદિકથા • Āsanappaṭibāhanādikathā